Hoofdstuk 5

1. Hoofdstuk 5 Kwaliteitssystemen

2. Het nut van certificering • Organisaties beschikken over een systeem waarin alle processen, procedures, werkinstructies, verantwoordelijkheden en informatiestromen nauwkeurig zijn vastgelegd. • Er zijn procedures om te controleren of ook volgens de normen wordt gewerkt.

3. ISO-normen • Werken volgens de ISO-normen betekent dat er een goed functionerend kwaliteitssysteem aanwezig is. • Het garandeert niet dat er altijd volgens dezelfde normen wordt gewerkt. • Met betrekking tot certificering wordt wel onderscheid gemaakt tussen ‘wil-bedrijven’ en ‘moet-bedrijven’.

4. Certificering • Belangrijkste voordeel van certificering is dat naar buiten toe wordt bewezen dat aan bepaalde kwaliteitsnormen wordt voldaan. • Een erkend certificaat wordt alleen uitgereikt door erkende en daarin gespecialiseerde bedrijven.

5. ISO – de ontstaangeschiedenis • International Organization for Standardization. • Oorsprong in het Amerikaanse leger om niet afhankelijk te zijn van wisselende kwaliteitsniveaus per leverancier. • In Groot-Brittannië werd vervolgens de BS 5750 norm ontwikkeld voor niet-militaire afnemers. • De ISO-organisatie kreeg de opdracht om één internationale norm te ontwikkelen. Deze werd in 1987 geïntroduceerd.

6. De ISO-versie uit 1994 Er bestonden verschillende ISO-versies: • ISO 9000: kwaliteitszorg en normen voor kwaliteitsborging. • ISO 9001: het ontwerpen, ontwikkelen, vervaardigen, installeren en de nazorg. • ISO 9002: vervaardiging en installatie. • ISO 9003: alleen de eindkeuring. • ISO 9004: kwaliteitszorg en de elementen van een kwaliteitssysteem.

7. ISO-versie uit 2000 (ISO 9000:2000) • Veel aandacht aan de klanttevredenheid. Wensen en behoeften van bestaande en toekomstige klanten worden in kaart gebracht. • Schematisch: Klanteisen → Input → Managementactiviteiten en middelen → Output → Klanttevredenheid

8. Belangrijkste veranderingen ISO 9001:2000 • ISO 9000: de acht managementprincipes. • ISO 9001: de eisen waaraan organisaties moeten voldoen om voor certificering in aanmerking te komen. • ISO 9004: de richtlijnen en aanbevelingen voor prestatieverbetering. • ISO 19011: een richtlijn voor de auditing van een kwaliteitsmanagementsysteem.

9. Acht kwaliteitsmanagementprincipes • Klantgerichtheid • Leiderschap • Betrokkenheid van medewerkers • Procesbenadering 5. Systeembenadering 6. Continue verbetering 7. Besluitvorming op basis van feiten 8. Win-winrelaties met leveranciers

10. Certificatie ISO 9001 in een organisatie • Om een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9000:2000 te certificeren dient het beschreven te worden. • Het kwaliteitsmanagementsysteem bestaat uit een handboek en zes verplichte procedures.

11. Zes verplichte procedures • Documentenbeheer • Kwaliteitsregistratie • Interne audits • Beheersing van producten met afwijkingen • Corrigerende en preventieve maatregelen • Relevante documentatie voor de organisatie

12. HACCP – Analyselijst van Kritische Controlepunten • Productkwaliteit kan te maken hebben met de voedselveiligheid. • HACCP: Hazard Analysis and Critical Control Points ofwel Analyselijst voor Kritische controlepunten. • Sinds 1995 verplicht voor voedingsmiddelen-bedrijven. • De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het product, proces of systeem ligt in toenemende mate bij de levensmiddelenproducent zelf. • De overheid beperkt zich daarbij tot het houden van toezicht op keuringen en het uitvoeren van controles.

13. De HACCP-methodiek • Alle stadia van het productieproces, van grondstof tot consumptie wordt systematisch aan een kritische beschouwing onderworpen. • Bij iedere processtap wordt een Level of Concern vastgesteld: een inschatting van de risico’s rond microbiologische, chemische en fysische gevaren voor de veiligheid en de deugdelijkheid van het voedingsmiddel.

14. De HACCP-methodiek • Met een CCP-beslissingsboom de zogenaamde Kritische Controlepunten aangewezen. • Met behulp van prestatie-indicatoren wordt op deze punten gemeten of geobserveerd. • Indien nodig wordt het proces bijgestuurd (corrective actions). • Vervolgens worden de procesgegevens geregistreerd en gedocumenteerd.

15. De HACCP-methodie in de praktijk • Een levensmiddel wordt als ‘onveilig’ beschouwd als het schadelijk is voor de volksgezondheid. • Hiervan is sprake als een ingrediënt niet wordt gedeclareerd. • De aanwezigheid van allergenen. Deze stoffen kunnen soms een allergische reactie veroorzaken.

16. Procedures om de voedselveiligheid te garanderen • Ingrediëntenopslag en -verhandeling: scheiding tussen allergene en niet-allergene producten. • Schoonmaken van gereedschappen en apparatuur. • Verwerken van rework. • Etiketteren. • Documenteren.

17. ISO 22000, BRC en IFS • ISO 22000 is bestemd voor de voedingsmiddelenbranche. Deze norm stelt eisen aan een managementsysteem voor voedselveiligheid en is gericht op alle schakels in de voedselketen. • Er wordt uitgegaan van basishygiëne-voorwaarden van de Codex Alimentarius Commission en op die van de HACCP-methodiek.

18. BRC – Britisch Retail Certificate • Ontstaan vanuit een aantal supermarktketens. • Het BRC-voedselveiligheidsplan is gebaseerd op de volledige HACCP-methodiek en voldoet aan de ISO 9001-norm. Twee overwegingen: • Supermarktketens helpen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. • Eisen stellen aan producenten van huismerken. Dit in verband met mogelijke beperking imago-schade.

19. IFS - International Food Standard • Opgericht door de HDE (Hauptverband des Deutchen Einzelhandels). • IFS is van toepassing op alle levensmiddelenproductieketens. • Deze voedselveiligheidsnorm is opgelegd aan alle leveranciers. • Tussen BRC en IFS zit een grote overlap. • Een belangrijke doelstelling is de beperking van de risico’s bij de productie van huismerken.