Stanisław KOZIEJ WIELKIE MOCARSTWA WOBEC BLISKOWSCHODNIEGO KOMPLEKSU KRYZYSOWEGO

1. Stanisław KOZIEJWIELKIE MOCARSTWAWOBEC BLISKOWSCHODNIEGO KOMPLEKSU KRYZYSOWEGO www.koziej.pl

2. PROBLEM: Dlaczego BW przyciąga strategiczną uwagę mocarstw światowych i jakie są perspektywy ich globalnego zaangażowania w tym rejonie? www.koziej.pl

3. HIPOTEZA: Bliski Wschód jest odwiecznym generatorem i siedliskiem napięć, kryzysów i wojen. W czasach dzisiejszych, w środowisku GLOBIFO, ich treścią są przede wszystkim asymetryczne zagrożenia terrorystyczne i rakietowo-nuklearne o zasięgu globalnym. Konieczne zainteresowanie mocarstw tym regionem jest dodatkowo potęgowane obawą o światowy „zbiornik paliw”. www.koziej.pl

4. PROCEDURA WERYFIKACJI: • Analiza kryzysów: • izraelsko-palestyńskiego • irackiego • irańskiego • afgańskiego www.koziej.pl

5. BLISKI WSCHÓD – OGNISKO WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ GLOBALNYCH • Strategiczne znaczenie Bliskiego Wschodu dla bezpieczeństwa globalnego i interesów mocarstw: • Światowe zasoby surowców energetycznych • Odwieczny obszar konfrontacji cywilizacyjnej (kulturowej, religijnej) • Strategiczne źródło zagrożeń asymetrycznych: globalnej sieci terrorystycznej oraz proliferacji BMR do dysponentów asymetrycznych www.koziej.pl

6. ISTOTA BLISKOWSCHODNIEGO KOMPLEKSU KRYZYSOWEGO • Historyczna kontynuacja odwiecznych sprzeczności narodowych: Żydzi – Arabowie; współcześnie dodatkowo globalizowany przez diasporę żydowską i emigrację arabską (islamską) • Sprzeczności wewnątrzislamskie: szyici – sunici; współcześnie dodatkowo potęgowane przez stosunek do cywilizacji zachodniej • Globalne konsekwencje erupcji terroryzmu bliskowschodniego i procesu nuklearyzacji regionu • Problem kurdyjski: odżywa obecnie w ramach kryzysu irackiego; poprzez Turcję – staje się problemem dla NATO www.koziej.pl

7. KRYZYS IZRAELSKO-ARABSKI • Geneza i historia • Geneza historyczna • Seria wojen izraelsko-arabskich: stanowisko mocarstw pochodną rywalizacji zimnowojennej • Stan obecny • Konflikt wewnątrzpalestyński (Hamas i Al-Fatah, Gaza i Zachodni Brzeg) • Izrael - USA • Perspektywa • „Zimny pokój”, „gorący kryzys” lub wojna regionalna www.koziej.pl

8. IRAK - interwencja • Rada Bezpieczeństwa ONZ bezradna: spór mocarstw(USA, WB – Rosja, Chiny, Francja) • Motywy i uzasadnienie: iracka BMR – błędy wywiadu i dyplomacji publicznej USA • Spór wewnątrzeuropejski www.koziej.pl

9. IRAK – przebieg kryzysu • Szybkie zwycięstwo wojenne • Warunki powojenne: szyici, sunici, Kurdowie, Al-Kaida, sąsiedzi • Kłopoty pokonfliktowe: błędy koncepcyjne i realizacyjne USA • Degradacja USA jako wiarygodnego mocarstwa; „cicha radość” innych mocarstw – efekt: „psucie się” międzynarodowego systemu bezpieczeństwa • Zmiana podejścia mocarstw europejskich (Francja, Niemcy) www.koziej.pl

10. IRAK - perspektywy • Scenariusz optymistyczny: Nowe otwarcie polityczno-strategiczne: „deamerykanizacja” obecności międzynarodowej i wieloletnie wsparcie międzynarodowe procesu stabilizacji • Czy stać USA na „klęknięcie na jedno kolano”? • Możliwe zachowanie się pozostałych mocarstw • Scenariusz pesymistyczny: Kontynuacja dotychczasowej strategii: „wypchnięcie USA” - groźba wojny wewnętrznej i jej eskalacji w wojnę regionalną z użyciem BMR • Konieczność „reinterwencji” wielkich mocarstw www.koziej.pl

11. IRAN - kryzys • Aspiracje mocarstwowe Iranu: • Antyamerykanizm, antyizraelskość – lider krucjaty przeciw cywilizacji zachodniej • Mocarstwo szyickie, obawy arabskich państw sunickich • Ambicje rakietowo-nuklearne mocarstwa naftowego • Stosunki z Koreą Płn. • Strategia „dwóch kroków” na drodze do mocarstwa nuklearnego • Podejście Rosji www.koziej.pl

12. IRAN - perspektywy • Iran nuklearny? • Nuklearyzacja regionu BW • Konsekwencje dla mocarstw – prewencja?, jaka? • Zaangażowanie Iranu w wewnętrzne sprawy Iraku? • Wojna regionalna www.koziej.pl

13. IRAN – tarcza antyrakietowa • Iran - jednym z elementów globalnych asymetrycznych zagrożeń rakietowo-nuklearnych • Pakistan, Al-Kaida – podobnie: BW centrum asymetrycznych zagrożeń rakietowo-nuklearnych • Strategiczny sens i bezsens tarczy • W relacjach symetrycznych – nie ma sensu strategicznego • W relacjach asymetrycznych – może być istotnym czynnikiem strategicznym www.koziej.pl

14. www.koziej.pl

15. www.koziej.pl

16. AFGANISTAN - interwencja • Zgodność mocarstw co do zasadności interwencji po 11.09 • Współpraca USA-Rosja, szybkie wtargniecie, połowiczny sukces www.koziej.pl

17. AFGANISTAN - kryzys • USA i NATO • Słabnące zainteresowanie USA; osiągnęły to, co można • Przejęcie pełnej odpowiedzialności przez NATO: błąd strategiczny • Kontekst Pakistanu • Krucho stabilny Pakistan – kontynuacja pełzającego kryzysu w Afganistanie • Destabilizacja Pakistanu – groźba kryzysu nuklearnego w regionie, także z u życiem broni nuklearnej w Afganistanie: mocarstwa wobec wyzwania interwencji www.koziej.pl

18. AFGANISTAN - perspektywy • „Czarna dziura bezpieczeństwa światowego” • Warianty: • Opcja militarna: bezterminowa okupacja Afganistanu przez NATO? • Opcja cywilna: nowa koalicja zadaniowa – uniwersalna, pod egidą ONZ, ze wsparciem wojskowym ze strony m.in. NATO, w postaci strategicznego kordonu bezpieczeństwa wokół Afganistanu www.koziej.pl

19. PODSUMOWANIE: Projekcja hipotezy Bliski Wschód pozostanie w nadchodzących dekadach światowym centrum wyzwań cywilizacyjnych i zagrożeń asymetrycznych, a tym samym strategicznego zainteresowania wielkich mocarstw w dziedzinie bezpieczeństwa globalnego www.koziej.pl