Doświadczenia samorządu województwa kujawsko-pomorskiego w kształtowaniu krajobrazu

1. Doświadczenia samorządu województwa kujawsko-pomorskiego w kształtowaniu krajobrazu Mariusz Leszczyński Toruń, 12 sierpnia 2014 r.

2. Krajobraz – definicje i kontekst prawny Pojęcie krajobrazu jest w Polsce niedookreślone zarówno na poziomie dyskusji publicznej jak i w obowiązującym prawodawstwie. Brak definicji legalnej krajobrazu czy też konkretyzacji obowiązków organów administracji i podmiotów korzystających ze środowiska w tym zakresie powoduje, że pojęcia „krajobraz” „ochrona krajobrazu” oraz „kształtowanie krajobrazu” są często pojęciami czysto teoretycznymi. W literaturze przedmiotu funkcjonuje ponad 100 definicji krajobrazu. Świadczy to m.in. o złożoności zagadnienia wynikającej z wielu możliwości podejścia do oceny jego wartości oraz przyjętego kontekstu analiz (jednostki fizycznogeograficzne, antropopresja, wartości przyrodnicze, kulturowe, itd…).

3. Czerwona księga krajobrazów Polski

4. Kształtowanie krajobrazu w kontekście regionalnym i lokalnym Problemy kształtowania krajobrazu z punktu widzenia lokalnego i regionalnego różnią się w zależności od skali oddziaływania czynników antropopresji. Na poziomie lokalnym kształtowanie krajobrazu dotyczy głównie: estetyki budynków, tzw. małej architektury, parków i tzw. zieleni urządzonej, przestrzeni publicznych, lokalizacji i wyglądu obiektów reklamowych itd. Natomiast poziom regionalny obejmuje np.: strefy przemysłowe, sieci przesyłowe, górnictwo odkrywkowe, zawodową energetykę wiatrową itd. Czyli wszystkie zagadnienia, których skala oddziaływania przekracza granice pojedynczej gminy, czy powiatu.

5. Elektrownie wiatrowe wg ilości instalacji i mocy w województwach Źródło: URE, data aktualizacji danych: 31.12.2013 r.

6. Elektrownie wiatrowe, jako dominanta krajobrazowa

7. Elektrownie wiatrowe w kujawsko-pomorskim – przykłady lokalizacji

8. Krajobraz województwa kujawsko-pomorskiego

9. Krajobraz województwa kujawsko-pomorskiego

10. Wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Zasięg stref widzialności elektrowni wiatrowych Strefa teoretycznej widzialności elektrowni wiatrowych w woj. kujawsko-pomorskim obejmuje obszar 11 017 km2, co stanowi 61,4% powierzchni województwa. Strefa I - 10,3% powierzchni województwa, Strefa II - 19,3%, Strefa III – 12,8%, Strefa IV – 19% Aż na 29,6% powierzchni województwa elektrownie wiatrowe są elementami wyraźnie zaznaczającymi się w krajobrazie (I i II strefa oddziaływania wizualnego). Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

11. Wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Ocena wizualnego oddziaływania farm wiatrowych na mieszkańców wg metody hiszpańskiej (Hurtado i in., 2004). Analizie poddano 9 farm wiatrowych, w których zlokalizowanych było od 3 do 13 turbin wiatrowych. Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

12. Wyniki – wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Ocena wizualnego oddziaływania farm wiatrowych Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że z punktu widzenia wizualnego oddziaływania elektrowni wiatrowych na krajobraz: ► w pd.-zach., a w dużym stopniu również w pd.-wsch. i wschodniej części województwa osiągnięty został optymalny poziom nasycenia przestrzeni turbinami wiatrowymi; ► z punktu widzenia ochrony walorów krajobrazowych ekwidystanta 2 km jest wartością minimalną, a w przypadku szczególnie cennych panoram powinna być to odległość co najmniej 5 km; ► z punktu widzenia percepcji krajobrazu przez ludność odległość między zabudowaniami a turbinami wiatrowymi nie powinna być mniejsza od 500 m; ► optymalna jest budowa farm wiatrowych składających się z jak najmniejszej ilości turbin, maksymalnie do 10. Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

13. Możliwości kształtowania krajobrazu na poziomie regionu Jednym z głównych powodów utrudniających skuteczną ochronę i zarządzanie krajobrazem jest duża ilość nieskoordynowanych ze sobą, cząstkowych form i instrumentów jego ochrony, opartych na przepisach ustawy o ochronie przyrody, ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które nie przekładają się na skuteczność funkcjonowania na poziomie lokalnym. Dochodzi do rozproszenia kompetencji w tworzeniu, nadzorowaniu i monitorowaniu form ochrony przyrody dotyczących krajobrazu. Jedną z kluczowych kwestii jest więc usystematyzowanie tematyki krajobrazu w obowiązującym prawodawstwiełącznie z tzw. krajobrazami pospolitymi, które obecnie nie są objęte żadną formą kształtowania i zarządzania.

14. Opuszczone farmy wiatrowe w USA – czarny scenariusz dla walorów krajobrazowych Europy? To nie wiatr napędzał turbiny wiatrowe, ale dotacje. Turbiny stanęły, gdy zabrakło pieniędzy.

15. Dziękuję za uwagę Mariusz Leszczyński • (054) 231-55-13 • zas@biuro-planowania.pl