Rok po wprowadzeniu reformy szkolnictwa zawodowego – doświadczenia, wnioski i problemy

1. Rok po wprowadzeniu reformy szkolnictwa zawodowego – doświadczenia, wnioski i problemy Konferencja metodyczna dla nauczycieli przedmiotów zawodowych

2. Problematyka • Monitorowanie wdrażania i realizacji ppkz – założenia projektowe KOWEZiU, obszary problemowe • Wnioski z nadzoru pedagogicznego w kontekście podnoszenia jakości pracy szkoły zawodowej oraz wnioski z analizy programów nauczania dla zawodu i programów kwalifikacyjnych kursów zawodowych opracowywanych przez zespoły nauczycieli • Dydaktyka kształcenia zawodowego jako wsparcie procesu osiągania efektów kształcenia określonych w ppkz • Sprawy różne, dyskusja m.in. nt. projektowania praktyk zawodowych, organizacji egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie

3. Monitorowanie procesu wdrażania i realizacji ppkz – założenia MEN (KOWEZiU) • Opracowanie 100 programów kursów doskonalących dla kadry zarządzającej szkół zawodowych, zespołów nauczycieli oraz szkół w zakresie wdrażania i monitorowania podstaw programowych kształcenia w zawodach • Przygotowanie w formie szkolenia minimum 160 trenerów do prowadzenia kursów doskonalących dla kadry zarządzającej szkół zawodowych oraz zespołów nauczycieli w zakresie wdrażania i monitorowania podstaw programowych kształcenia w zawodach (M. Góralczyk, Z. Murawski, J. Górzyńska, D. Oleksiak) • Przeprowadzenie szkoleń dla łącznie 5000 przedstawicieli kadry zarządzającej szkół zawodowych w zakresie wdrażania i monitorowania podstaw programowych kształcenia w zawodach

4. Monitorowanie procesu wdrażania i realizacji ppkz • Zakres monitorowania jest ściśle powiązany z założeniami podstawy programowej kształcenia w zawodach, opracowanej w ramach projektu „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego”. • Część kursów, dla których programy będą opracowane, ma swoje odpowiedniki w kursach na odległość (158 kursów KNO) wyprodukowanych w ramach projektu „Model systemu wdrażania i upowszechniania kształcenia na odległość w uczeniu się przez całe życie”. • Współpraca z projektem ORE w zakresie monitorowania podstawy programowej kształcenia ogólnego • Opracowanie narzędzi do wewnętrznej ewaluacji wpisuje się w modernizację nadzoru pedagogicznego

5. Monitorowanie procesu wdrażania i realizacji ppkz – tematyka kursów • Konstruowanie szkolnych planów nauczania • Kształcenie zawodowe w świetle przepisów prawa oświatowego • Prowadzenie ewaluacji wewnętrznej procesu wdrażania PPKZ • Zarządzanie zespołem szkół zawodowych • Monitorowanie procesu wdrażania PPKZ przez dyrektora szkoły • Dopuszczanie programów nauczania przez dyrektora szkoły. • Organizacja praktyk zawodowych w technikach i szkołach policealnych. • Opracowywanie programu nauczania dla zawodu.

6. Monitorowanie procesu wdrażania i realizacji ppkz – tematyka kursów • Projektowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych. • Korelacje międzyprzedmiotowe. • Kształtowanie kompetencji personalnych i społecznych. • Metodyka nauczania przedmiotów zawodowych. • Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej. • Aktywizujące metody nauczania. • Ocenianie wewnątrz szkolne jako źródło informacji zwrotnej dla ucznia. • Dostosowywanie programów nauczania dla zawodu do potrzeb i możliwości szkoły. • Język obcy ukierunkowany zawodowo.

7. Monitorowanie procesu wdrażania i realizacji ppkz – obszary problemowe • Kształcenie zawodowe w świetle przepisów prawa oświatowego • Modyfikowanie szkolnych planów nauczania • Dopuszczanie programów nauczania przez dyrektora szkoły • Organizacja praktyk zawodowych w technikach i szkołach policealnych • Opracowywanie programu nauczania dla zawodu • Projektowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych

8. Wnioski z przeprowadzonych kontroli Kuratorium Oświaty w Olsztynie w roku szkolnym 2012/2013

9. Wniosek z przeprowadzonych kontroli KO Należy w szerszym zakresie dokonywać analizy jakościowej wyników egzaminu zewnętrznego, uwzględniając czynniki pedagogiczne i poddając ocenie elementy szkolnego systemu kształcenia. Niezbędne jest wspólne wypracowywanie przez rady pedagogiczne konkretnych rozwiązańmających na celu poprawę efektów kształcenia. Bardzo ważne jest doskonalenie zawodowe dyrektorów i nauczycieli w tym zakresie

10. Analiza jakościowa - czynniki pedagogiczne • Czynniki organizacyjne • Czynniki dydaktyczne • Czynniki wynikające z osobowości, przygotowania zawodowego i zaangażowania nauczyciela

11. Czynniki organizacyjne • Programy nauczania • Wyposażenie szkoły • Liczebność klas • Podział na grupy • Czas realizacji zajęć • Dbałość o higienę pracy uczniów • Miejsce odbywania praktyk zawodowych i realizacji zajęć praktycznych • .........

12. Czynniki dydaktyczne • Cele i treści kształcenia • Stosowana metodyka kształcenia • Dostęp do środków dydaktycznych, ich jakość i aktualność • System oceniania PROCES DYDAKTYCZNY - UMIEJĘTNOŚCI METODYCZNE NAUCZYCIELA

13. Czynniki wynikające z osobowości, przygotowania zawodowego i zaangażowania nauczyciela • „Obciążenie godzinowe i przedmiotowe” nauczyciela • Jak nauczyciel przygotowuje się do zajęć? • Czy nauczyciel jest zmotywowany do pracy? • Czy nauczyciel jest specjalistą w danej dziedzinie zawodowej? • Czy nauczyciel potrafi (i chce!) zachęcić uczniów do nauki, zaktywizować ich podczas zajęć? • Jaką ma osobowość nauczyciel; jaki typ temperamentu...? • Czy nauczyciel pozoruje pracę czy też rzetelnie ją wykonuje? • Czy nauczyciel stosuje nabyte podczas form doskonalenia umiejętności i wiedzę? • Czy..........

14. KO: Należy w szerszym zakresie dokonywać analizy jakościowej wyników egzaminu zewnętrznego, uwzględniając czynniki pedagogiczne i poddając ocenie elementy szkolnego systemu kształcenia.Ocena szkolnego systemu kształcenia obejmuje m.in. kwestię: 1.     organizacji systemu nauczania, 2.     realizacji programu nauczania, 3.     urządzenia sal dydaktycznych, 4.     poznania ucznia 5.     oceny ucznia 6.     wykorzystania środków dydaktycznych 7.     współpracy z rodzicami 8.     oceny pracy nauczyciela 9.     współpracy członków rady pedagogicznej

15. Wniosek z przeprowadzonych kontroli KO • Ważne jest wypracowywanie przez rady pedagogiczne konkretnych rozwiązań mających na celu poprawę efektów kształcenia. • Bardzo ważne jest doskonalenie zawodowe dyrektorów i nauczycieli w zakresie wypracowywania przez rady pedagogiczne konkretnych rozwiązań mających na celu poprawę efektów kształcenia.

16. Efekty kształcenia (nauczania-uczenia się i wychowania) • Laureaci i finaliści konkursów i olimpiad • Wyniki egzaminów zewnętrznych • Udział w przedsięwzięciach o zasięgu lokalnym i ponadlokalnym • ....

17. Wyniki egzaminów zawodowych 2013r. OKE Łomża

23. Zadania egzaminacyjne – egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie • Zadania bardzo często ułożone są wg schematu zawartego w informatorze • W zadaniach praktycznych mogą wystąpić działania, z którymi uczeń w identycznej formie nie zetknął się podczas nauki • Test pisemny – autor opracowuje na podstawie konkretnych efektów zawartych właściwych dla danej kwalifikacji z ppkz • Nieliczne zadania teoretyczne sprawdzają umiejętności, najczęściej sprawdzana jest wiedza (deklaratywna) uczniów

24. Analiza wyników egzaminu – obszary Krok 1: Dokładna analiza arkusza egzaminacyjnego Krok 2: Pobranie i obróbka wyników pobranych z serwisu CKE Krok 3: Zestawienia porównawcze łatwości według • Pojedynczych zadań części pisemnej • Poszczególnych umiejętności standardu dla części pisemnej • Elementów „zadania praktycznego” • Przedmiotów nauczania Krok 4: Analiza jakościowa (CZYNNIKI ORGANIZACYJNE, DYDAKTYCZNE, CZYNNIKI WYNIKAJ ĄCE Z PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO I ZAANGAŻOWANIA NAUCZYCIELA) Krok 5: Wnioskowanie Krok 6: Zaplanowanie korekt w szkolnym (nauczycielskim) systemie kształcenia

25. Raport pod redakcją Moniki Maciejewskiej OKREŚLENIE MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO W REGIONIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM Analiza instytucjonalna

26. PROBLEMY BADAWCZE 2. Do jakiego stopnia istniejący potencjał kadrowy szkół zawodowych pozwala na dostosowanie wyników kształcenia do aktualnych i prognozowanych potrzeb rynku pracy? 3. Jaka jest dynamika zmian w zakresie realizowanego przez szkoły kształcenia w określonych zawodach? Na ile uwzględnia ona potrzeby rynku pracy (lokalnego, regionalnego, krajowego, unijnego)? 4. Jak tworzona jest sieć współpracy szkół zawodowych z instytucjami oświatowymi, podmiotami gospodarczymi i instytucjami związanymi z zatrudnianiem? Co zwiększa skuteczność przepływu informacji między szkołami a urzędami (WUP, PUP) i podmiotami gospodarczymi? 5. Na ile oferta szkolnictwa zawodowego jest atrakcyjna dla młodzieży? Jaka jest skuteczność działań promocyjnych podejmowanych przez szkoły? 6. W jakim stopniu realizowane przez szkoły programy kształcenia sprzyjają motywowaniu uczniów do dalszej nauki i kształtowaniu postaw przedsiębiorczości?

27. 7. Jakie zadania/projekty aktywizujące uczniów i nauczycieli są podejmowane przez szkoły (w tym projekty realizowane z funduszy unijnych)? 8. Jaka jest wiedza uczniów na temat rynku pracy i możliwości zatrudnienia? W czym przejawia się gotowość uczniów do aktywnego funkcjonowania na rynku pracy? 9. Jakie są plany edukacyjne i zawodowe uczniów szkół zawodowych? 10. Jakie są opinie absolwentów na temat przydatności uzyskanych w szkole kompetencji i kwalifikacji zawodowych? 11. Jakie są bariery w rozwoju szkolnictwa zawodowego?

29. Problemy • Jak zorganizować pracę szkoły i jakie konkretne działania należy podjąć, aby pomóc uczniom w przygotowaniu się do „egzaminu poprawkowego” z danej kwalifikacji? • Jak zmotywować ucznia do podjęcia wysiłku na rzecz poprawy egzaminu z kwalifikacji w sytuacji, kiedy przygotowuje się do kolejnego egzaminu z następnej kwalifikacji? • .....................?

30. Wniosek z przeprowadzonych kontroli KO • Podejmując działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych oraz rozwijaniu zainteresowań uczniów, szkoły powinny stosować w szerszym zakresie indywidualizację nauczania i umożliwiać uczniom współdecydowanie o przebiegu zajęć. • Niezwykle istotne jest rzetelne i przemyślane organizowanie pomocy uczniom niepełnosprawnym oraz z problemami edukacyjnymi i wychowawczymi

31. Indywidualizację nauczania i umożliwianie uczniom współdecydowania o przebiegu zajęć Jakie propozycje w zakresie indywidualizacji nauczania zawarliśmy w programie nauczania? Czy dokonaliśmy analizy dokumentacji uczniów pod kątem dysfunkcji, ograniczeń, możliwości, potrzeb edukacyjnych? Czy w ramach prowadzonych zajęć uwzględniamy te zalecenia?

32. Indywidualizację nauczania • NIE TYLKO PRAWO ZOBOWIĄZUJE NAUCZYCIELA, by indywidualnie traktował ucznia, z uwzględnieniem jego zasobów i potrzeb, które w efekcie różnicują uczniów.  • TO POSTĘPOWANIE WPISANE JEST W NASZ ZAWÓD; NAKAZUJE TO ETYKA ZAWODOWA

33. Sposoby indywidualizowania według prof. Krzysztofa Kruszewskiego (Sztuka nauczania) • Indywidualizowanie przydziału czasu • Zmiany zakresu i układu materiału • Uzupełnianie wiadomości i umiejętności • Stanowienie celów indywidualnych • Dobieranie metod nauczania • Grupowanie uczniów • Wykorzystywanie środków dydaktycznych

34. Umożliwianie uczniom współdecydowania o przebiegu zajęć • ??????????????????????? • W literaturze przedmiotu kwestię tę odnosi się przede wszystkim do takiego przedstawienie celów lekcji oraz jej organizacji, aby uczeń/słuchacz czuł się zmotywowany do wzięcia udziału w lekcji raz utożsamiał się z tym, co na lekcji dzieje się. • Uczeń/słuchacz jest partnerem nauczyciela a nie tylko odbiorcą tego co przekazuje nauczyciel

35. Wniosek z przeprowadzonych kontroli KO • Nauczyciele powinni zwracać większą uwagę na przekazywanie uczniom informacji zwrotnej w procesie oceniania, z wykorzystaniem w szerszym zakresie funkcji informacyjnej i motywującej oceny szkolnej. • Zasadne jest wypracowanie przemyślanych sposobów i narzędzi diagnozowania osiągnięć, których stosowanie umożliwi monitorowanie postępów uczniów w ciągu całego etapu edukacyjnego

36. Cztery podstawowe elementy informacji zwrotnej o osiągnięciach edukacyjnych ucznia: • wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia • odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia • wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę • wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej NaCoBeZu

37. Sposoby i narzędzia diagnozowania osiągnięć edukacyjnych uczniów, np.: • Pytania zadawane uczniom w czasie zajęć (kontrola ustna); • Polecenia dawane uczniom (wykonywanie zadań, ćwiczeń), które wykonują ustnie bądź pisemnie • Sprawdziany, testy (teoria, praktyka) • Sprawdziany nauczycielskie bądź wystandaryzowane testy osiągnięć szkolnych (wewnątrzszkolne badania osiągnięć uczniów); • Obserwowanie uczniów w czasie zajęć edukacyjnych; • Szacowanie i wartościowanie wytworów pracy uczniów; • Analiza notatek sporządzonych w zeszytach przedmiotowych • ......

38. Prośba pracownika KO - ewaluatora Koniecznie sprawdzić ramowe plany nauczania pod względem nazw przedmiotów. Szczególna prośba dotyczy przedmiotu „zajęcia z wychowawcą”,który bardzo często zapisywany jest jako godzina wychowawcza, GDW....

39. Dydaktyka kształcenia zawodowego jako wsparcie procesu osiągania efektów kształcenia określonych w ppkz

40. Dydaktyka kształcenia zawodowego jako wsparcie procesu osiągania efektów kształcenia określonych w ppkzDydaktyka a budowa programu nauczania dla zawodu(wg rozporządzenia MEN) • Ogólne cele i zadania kształcenia zawodowego. • Cele kształcenia w zawodzie. • Programy nauczania poszczególnych przedmiotów, w tym: • uszczegółowione treści (cele szczegółowe ) • treści nauczania • opis sposobu osiągania uszczegółowionych efektów z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów • opis warunków w jakich program będzie realizowany • kryteria oceny i metod sprawdzania osiągnięć. 4. Uwzględnia wyodrębnienie kwalifikacji w zawodzie. 5. Jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym

41. CELE KSZTAŁCENIA TREŚCI KSZTAŁCENIA UCZEŃ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA PODSTAWA PROGRAMOWA – PROGRAM NAUCZANIA METODY KSZTAŁCENIA NAUCZYCIEL ŚRODKI DYDAKTYCZNE FORMY KSZTAŁCENIA Kontrola/ocena

42. PPKZ a dydaktyka • Efekty kształcenia wyznaczają cele kształcenia, a te decydują o doborze materiału, metod, środków i form kształcenia • W podstawie wyraźnie wskazano warunki kształcenia, w tym środki dydaktyczne

43. Dydaktyka kształcenia zawodowego jako wsparcie procesu osiągania efektów kształcenia określonych w ppkz EFEKTY KSZTAŁCENIA PPKZ USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY W PROGRAMIE NAUCZANIA CELE SZCZEGÓŁOWE W PLANIE PRACY NAUCZYCIELA CELE OPERACYJNE – LEKCJA METODY I WARUNKI OSIĄGANIA EFEKTÓW

44. Nauczycielski „plan nauczania” a monitorowanie realizacji podstawy programowej

45. Podstawa programowa kształcenia w zawodach • Uczeń: • 1) ocenia żywność pod względem towaroznawczym; • 2) klasyfikuje żywność w zależności od trwałości, pochodzenia, wartości odżywczej i przydatności kulinarnej; • 3) przestrzega zasad oceny jakościowej żywności; • 4) dobiera warunki do przechowywania żywności; • 5) rozpoznaje zmiany zachodzące w przechowywanej żywności; • 6) rozróżnia systemy zapewniania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności; • 7) dobiera metody utrwalania żywności; • 8) rozróżnia urządzenia stanowiące wyposażenie pomieszczeń magazynowych; • 9) użytkuje urządzenia do przechowywania żywności. UMIEJĘTNOŚCI, SKUTECZNE DZIAŁANIE

48. PKZ(T.c)(8)3. zastosować zasady oceny organoleptycznej; T.6.2(3)6. sporządzić potrawę lub napój na podstawie receptury; T.6.2(4)5. dobrać metodę i technikę do wykonania określonej potrawy lub napoju; T.6.2(4).6. zastosować odpowiednią metodę (technikę) do sporządzania potrawy lub napoju; Metody z grupy praktycznych, np. ćwiczenie produkcyjne, pokaz z objaśnieniem Metody z grupy aktywizujących, np. dyskusja, drzewko decyzyjne, klasyczna problemowa Formy pracy: indywidualna i grupowa Jakie metody?

49. NIE OSIĄGNIEMY ZAŁOŻONYCH W PPKZ EFEKTÓW KSZTAŁCENIA, JEŚLI NIE WPROWADZIMY UCZNIA W „stan aktywności na lekcji”!!!! A TEMU SŁUŻĄ METODY KSZTAŁCENIA!

50. CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WYBÓR METOD KSZTAŁCENIA • cele edukacyjne • materiał nauczania • czas przeznaczony na realizację • miejsce i warunki prowadzenia zajęć • wiedza uprzednia, możliwości poznawcze i psychomotoryczne uczniów/słuchaczy, a także ich doświadczenie • liczebność grupy • możliwości, rodzaj i sposób wykorzystania środków dydaktycznych • doświadczenie nauczyciela