2011 ERZURUM KIŞ OYUNLARININ SOYO-EKONOMİK VE TURİZM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. 2011 ERZURUM KIŞ OYUNLARININ SOYO-EKONOMİK VE TURİZM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Abdulkadir KOŞAN

2. TURİZM SEKTÖRÜ • Turizm sektörü dünyanın en hızlı gelişen ve büyüyen sektörlerin başında gelmektedir. • Bazılarına göre lüks, fakat genelde zorunlu bir ihtiyaçtır. • Büyük ölçüde gelişmiş ülkelerde oluşan, ancak gelişen ülkelerin kalkınmak için umut bağladığı bir sektör • Milli gelire olumlu etkileri, • Döviz akışını sağlaması, • İstihdama katkısı, • Ek ihracat özelliği göstermesi, • Sosyo-ekonomik ve kültürel gelişmeyi hızlandırması, • Altyapının gelişmesinde rol oynaması, • Fiziksel çevreyi güzelleştirmesi, • Hizmet üretiminin yanı sıra mal üretimini de artırması ve • Bölgesel kalkınmayı hızlandırması nedeniyle,kalkınma modelinin temel taşlarından birini oluşturmaktadır.

3. Dünyadaki Turist Sayısı ve Turizm Gelirinin Bölgelere Göre Dağılımı (2009)

4. Dünya Turizminde "TOP 10" (2009)

5. WTO adlı Dünya Turizm Örgütü raporuna göre, turizm, yakın gelecekte de dünya ekonomisinin en büyük sektörü olmaya devam edecektir. Aynı kurumun tahminlerine göre, turizm yılda toplam 1,6 milyarlık yıllık turist sayısına ve 2023 yılında 2 trilyon dolar toplam yıllık ciroya ulaşabilecektir.

6. Türkiye’de Turizm • İhracattan sonra ödemeler bilançosu içinde ikinci büyük döviz geliri kalemi • 40’a yakın sektöre doğrudan etki • Dünya turizm pazarından %2.5, • Avrupa turizm pazarından %4.6 pay • Turistik ziyaretler açısından en önemli yirmi merkezden dokuzuncu; • Turizm gelirleri açısından onuncu sıradadır.

7. Türkiye'nin Dünya ve Avrupa Turizmi İçindeki Yeri

8. Türk Turizminin Geçmiş 10 Yıldaki Gelişimi

9. Başlıca Sektörlerde Kişi başı İstihdam Maliyeti (2009)

10. Erzurum Turizm İşletme Belgeli Otellere Gelen Turist Sayıları

11. Dünya Kayak Pazarı • 2000 yılı itibariyle dünyada 70 milyon kayakçı: • %77 alp kayağı • %16 snowboard • %7 cross-country • Kayak sporu ile uğraşanların: • Büyük çoğunluğu gençler, • Otuz milyonu (%43) Avrupa’lı • Yirmi milyon Amerika ve Kanada’lı • Ondört milyon ise Japon • Kış turizm hareketlerinin çoğu ülke içine ve yakın bölgelere yapılıyor. • Kayak pazarı çok rekabetçi. • Kayak merkezlerinin %67’si Avrupa ülkelerinde: • Avrupa kayak pazarı 2000’li yıllarda arz fazlası nedeniyle doyuma ulaşmış durumda. • Rekabeti sürdürmek için kayak merkezleri • Yeni ve değişik altyapı yatırımları • Ürün çeşitlendirme yapıyor

12. Dünya Kayak Pazarı, 2000

13. Spor Organizasyonları • Spor artık bedensel bir faaliyet ve yarışmaların yapılması aracı olarak değil ekonomik hayatı doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen iktisadi bir faktör olarak da değerlendirilmektedir. • Sporun ekonomik etkilerini en fazla hissettiren çeşidi büyük çaplı organizasyonlardır. Olimpik Oyunların ve Futbol şampiyonalarının yapıldığı yerler kamu ve özel sektör yatırımlarını yoğun bir şekilde kendine çekmektedir. • Bu yarışmaların yapılması öncelikle turizmi, yiyecek-içecek hizmetlerini ve inşaat faaliyetlerini teşvik etmekte ve canlandırmaktadır. Konaklama sektörü, restoran işletmeleri, mekanik tesisler, spor okulları ve öğretmenleri, ulaştırma kuruluşları, seyahat acenteleri sportif faaliyetler sayesinde pozitif etkilenmekte ve bu durum bölge ekonomisine yansımaktadır.

14. Spor etkinliklerini düzenleyen veya düzenlemek isteyen şehirler; etkinliğin düzenleneceği bölgenin turistik ve ekonomik gelişmesi yanında, etkinlikler nedeniyle büyük bir medya ilgisine ulaşmayı beklemektedirler. • Şehir turizminin yoğunlaştığı destinasyonlar, doğrudan ekonomik yarar sağlarken, dolaylı olarak da turizm aracılığıyla pozitif imaj değişikliğine uğramaktadırlar. Bu imaj değişikliği yaşam alanı olacak şehirleri daha cazip hale getirmekte ve yeni işletmelerin-yatırımların buralara gelmesini sağlamaktadır.

15. Spor Organizasyonlarını Önemi • Misafir ağırlayan ülke olarak uluslar arası tanınmışlık elde etmek gibi politik boyut da göz ardı edilemeyecek bir husustur(Heineman, Klaus,1995:25)

16. Spor Ve Turizm • Grafik1’de farklı turizm ürünlerinin yaşam eğrisindeki durumları görülmektedir. Farklı turizm ürünlerinin yaşam eğrileri karşılaştırıldığında spor turizminin daha henüz pazara giriş aşamasında olduğu görülür.

17. Farklı Turizm Ürünlerinin Yaşam Eğrisi • 1 Organize seyahatler • 2 Organize olmayan seyahatler • 3 İş seyahatleri • 4 Incentiv seyahatler • 5 Üçüncü yaş grubu turizmi • 6 Deniz, kum, güneş turizmi • 7 Macera turizmi • 8 Spor turizmi • Kaynak: WTO / IOC (2001) Sport and Tourism, S. 38

18. Spor turizminin gelişmesindeki en önemli nedenlerden biri olimpiyatlar gibi spor organizasyonlarının artan cazibesi olmuştur. Bu yolla bir taraftan sezona bağımlılık azalırken diğer taraftan da satın alma gücü yüksek olan niş pazarlara (köşe tutucu pazar) girmede bölge ve yöreler yeni olanaklar bulmaktadırlar • Farklı araştırmalar Avrupa boyutunda tüm turizm sektöründeki sporun payının bütün turistik etkilerin %25’lik bir kısmını oluşturduğunu, burada spor organizasyonlarının da önemli bir ağırlık teşkil ettiğini ifade etmektedirler(Spea,2006:71).

19. Spor Organizasyonlarına Katılmadaki Amaç • Olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapan şehirler, önemli altyapı yatırımları ve spor tesisleri inşa etmek zorundadırlar. Genellikle bu tür büyük aktivitelerin ve hazırlıkların şehrin ekonomisine büyük pozitif katkı sağlayacağı ve bunun çok uzun süre devam edeceği düşünülmekte ve beklenmektedir. Ekonomik etki çalışmaları bu tür etkileri ve beklentileri milyarlarca dolar olarak tahmin ederler. Fakat ekonomik etki çalışmalarının olimpiyatlara ev sahipliği yapan şehirlerin ekonomilerine etkilerini olması gerekenden daha yüksek tahmin ettikleri de bir gerçektir. Olimpiyat oyunlarının sonrasında yapılan çalışmalar, yapılan aktivitelerin ve altyapı yatırımlarının oyunların düzenlendiği şehirlerin veya bölgelerin ekonomileri üzerinde pozitif etkilerinin olduğuna ilişkin fazla kanıt ortaya çıkaramamışlardır.

20. Ekonomik Etkiler • Bölgesel kalkınmaya yönelik planlanan hedefler arasına sporun ekonomik ve sektörel özelliğinden yaralanılarak spora ilişkin kaynaklar rasyonel bir şekilde ele alınıp bölge ekonomisine kazandırıldığı taktirde Doğu Anadolu bölgesinin sosyal ve ekonomik yönden kalkınmasına mutlaka katkı sağlayacağı açıktır.

21. Olimpiyat Düzenlenen Şehirdeki Ekonomik Etkiler

22. Olimpiyatların Uzun Süreli Ekonomik Etki Çeşitleri • Spilling (1999:138) 1994 Lillehammer olimpiyatları ekonomik etki araştırmasında üç çeşit ayırımdan bahsetmektedir(Şekil 2);

23. Spor Organizasyonlarının Uzun Süreli Etki Modeli

24. Olimpiyat Oyunları, Avrupa Futbol Şampiyonası gibi spor organizasyonlarının fayda, maliyet ve toplam ekonomik etkileri, doğrudan parasal veya parasal sayılabilecek etkileri aşan mahiyettedir. Doğrudan yakalanabilir etkilerin yanında, çarpan ve dolaylı etkilerin de dikkate alınması gerekir. • Şekil 3’de büyük çaplı bir spor etkinliğinin çarpan etkisi verilmiştir. Şüphesiz bu etkilerin kapsamı ve derecesi spor organizasyonunun çeşidine ve tipine bağlı olarak değişmektedir.

25. Çarpan Etkisinin Gösterimi

26. Olimpiyat oyunlarının kısa dönemli etkileri yanında uzun dönemli etkilerinin de analiz edilmesi gerekmektedir. Spor tesislerinin uzun dönemde turist sayısını artırarak turizm gelirlerini artırması, yeni iş kollarının oluşması, yapılacak altyapı yatırımları dolayısıyla yaşam koşullarının iyileştirilmesi gibi etkileri olabilir. Oyunlar çok sayıda ülkede milyonlarca insan tarafından izleneceği için organizasyonun yapıldığı şehir ve bölgenin tanıtımı için önemli bir fırsat da olmaktadır.

27. Şehirlerarasındaki rekabet, bugünkü kadar açık olmasa da yüzyıllardır süregelmektedir. Birbirine benzer şehirler diğerlerinden kendilerini farklılaştırarak markalaşma çabalarına girmekte, markalaşmada lokomotif projeler ve büyük organizasyonlara ev sahipliği yapmak gibi pazarlama stratejileri kullanılmaktadır.

28. Ticaret fuarları, bienaller, olimpiyatlar v.b. ekonomik, sanatsal ve sportif amaçlı “büyük ölçekli etkinlikler”(mega events) veya “tarihe damgasını vuran etkinlikler” (hallmark events) dünya kamuoyunun dikkatini çekerek şehir imajı üzerinde olumlu katkılarla pazarlamada sık kullanılan araçlardır(Kalcher,2005:9).Pazarlama tekniği açısından şehir ve bölge pazarlaması farklı alanlarda yapılmaktadır(Zerweck ve Daniel 1997: 37 – 54).

29. 1959 yılından buyana düzenlenen Universiade (üniversitelerarası oyunlar) kentsel tanıtım ve gelişimi yönlendirmede ciddi araçlar olmuş, ilk çıkış noktası itibariyle “organizasyonu düzenleyen ülkenin güç gösterisi” şeklinde değerlendirmeler yapılmıştır(Freyer,1999:607).

30. Beklenen ekonomik etkilerin nasıl olacağı refah düzeyini nasıl etkileyeceği, olacaksa pozitif ekonomik etkilerden hangi sektörlerin ne oranda fayda sağlayacağı uzmanlar tarafından detaylı olarak analiz edilmeli ve oyunlar sonrasında hayal kırıklığı yaşanmamalıdır. Erzurum’da yapılacak oyunların ortaya çıkaracağı ekonomik etki, benzer oyunların ortaya çıkarmış olduğu etkilere benzer biçimde olacaktır.

31. WU 2003 ve 2005 ile mukayeseler 2011 için ortaya konulan tahmini işletme bütçesi ve WU düzenleyen diğer ülkelerin harcama büyüklükleri birbirlerine benzerlikler göstermektedir. Örneğin 2003 Tarvisio (İtalya) organizatörü “final report” unda işletme masrafları olarak 11.1 milyon € ,yatırım olarak da 27.0 milyon € ‘luk bir harcama yaptığını ifade etmiştir.(Erich Thöni,Tassilo Philippovich,2005:18).

32. Winteruniversiade 2005

33. Winteruniversiade 2011 Erzurum’un tahmini bütçesi Kaynak: Winter Universiade Erzurum 2011,71 den yararlanılarak düzenlenmiştir.

34. Ancak 31.05.2005 tarihi itibariyle Winteruniversiade 2005 gerçekleşmiş net maliyetler aşağıdaki Tablo 3’de verilmiştir. Tablodan toplam maliyetlerin 2/3’ sinden daha fazla bir harcamanın „ operasyon“ alanında yapıldığı, ikinci büyük harcamanın „yönetim“ harcamaları olduğu gözlenmektedir.

35. Winteruniversiade 2005 Gerçekleşen Harcamalar

36. Universiade 2005/Innsbruck Sonuçları • Erzurum 2011 için bir anlam ifade etmesi amacıyla detaylı ekonomik analizi yapılan 22. Universiade 2005 insbruck- Avusturya sonuçları dikkate değer haldedir: • Innsbruck Leopold – Franzes Üniversitesi, Innsbruck Medizinische (tıp) Univerisitaet, Yönetim merkezi(MCI), Trol Yüksek öğretim Kurumu(FHS) ve bunların toplam otuz beş bin öğrenci ve çalışanı organizasyonun ana hedef grubu olmuştur. • Spor yarışmaları bölgedeki farklı kulüp, dernek gibi kuruluşların desteği ve ortaklığı ile yapılmıştır. • 1449 sporcu, 774 resmi görevli, 350 özel misafir katılmıştır. Toplam 50 ülke ve 2000 den fazla katılımcı olmuştur.

37. Gerçekleşen Eylemler • Oyunlar boyunca yaklaşık 71.000 öğün yemek servisi yapılmıştır. Bunlardan 2.163’ü öğlen yemeği paketi olarak hazırlanmıştır. • 7200 saat süresince otobüs seferi yaklaşık 260.000 müşteriye yerel işletmeler tarafından hizmet vermişlerdir. • 178 otomobil ve minibüs kişisel hizmet talep edenler için kiralanmış ve 271.000 km yol katedilmiştir. Harcanan yakıt miktarı 23.557 litre olmuştur. • Oyunlar süresince 2000 metrekarelik çadırlar, 68 konteynır büro, 3 seyirci tribünü, gece etkinlikleri için ışıklandırma ağı, kamera podyumları, ses sistemleri, 15 mobil tuvalet, 380 metre ayırma duvarı, 1800 koltuk hizmete sunulmuştur. • 1100 saatten fazla doktor hizmeti, 1560 saat sağlık teknisyeni hizmeti, 221 personelle tıp koordinasyon bürosu sağlık hizmeti vermiştir. • Toplam 144 anti doping testi yapılmış, 2 sporcuda pozitif sonuç çıkmıştır. • 150 den fazla bilgisayar, çok sayıda server, 3 ücretsiz internet kafe hizmet vermiştir. • 400 mobil telefon, 7 zaman ve sonuç tespit servisi çalışmıştır. • 120 güvenlik memuru, eyalet polisi ve jandarma, 2985 saat özel güvenlik hizmeti ve 16.540 saat gönüllü mesaisi yapılmıştır. • Uluslar arası nitelikte özel görevliler, yaklaşık 840 spor görevlisi ve gönüllüsü organizasyonun içinde bulunmuşlardır • Antremanlar için 496 saat zaman kullanılmıştır. • 450 saat uluslar arası TV yayını yapılmıştır. 150 saat show, 250 saat canlı yayın, 50 saat magazin programı, 120 ülkeden 40 TV kanalı ile yaklaşık 3.9 milyar TV seyircisine ulaşılmıştır. • Üç ana sponsor, üç turistik panter, 10 resmi sponsor, 24 resmi kuruluş organizasyonun içinde olmuşlardır. • Özel tanıtım programları ve tali etkinlikler düzenlenmiştir.( meşale gösterileri, sokak, cadde showları, öğrenci programları, 2005 hoş geldin konuk programları, sporla ilgili bilimsel toplantılar, paneller ve raporlar)

38. Özet Tablo(2005 Innsbruck) • Gerçekleşen gelir etkisi (çarpan etkisi ile birlikte) • Varyant 1 (Alternatif 1) 15.501.583 Euro (çarpan etkisi 1,5) • Varyant 2 (Alternatif 2) 20.818.640 Euro (çarpan etkisi 2.31) • İstihdam etkisi • Tam zamanlı 17 kişi, toplam çalışan 1181 ( 17 doğrudan istihdam, 200 teknik gönüllü, 100 askeri personel, 63 tesis görevlisi, 801 gönüllü) • Tam zamanlı çalışanlar için harcanan miktar 1.083.713 Euro • Turizm etkisi (32.000 geceleme, çarpan etkisiyle ) • Varyant 1 5.585.864 Euro • Varyant 2 8.620.105 Euro • Gönüllüler çalışması • Varyant 1 387.724 – Euro • Varyant 2 470.912 – Euro • Kamu Gelirleri(Mahalli vergiler, kurumlar vergisi, Gayrimenkul kıymet artış vergisi) • 299.500 Euro • Üniversite işbirliği ödemeleri • Seminerler (24 ülkeden 72 katılımcı),proje çalışmaları, konferanslar 85.000 Euro

39. 2005 Innsbruck Değerlendirmesi • İşletme ekonomisi yönüyle sonuçlar pozitiftir. Özellikle bölgesel ekonomik etkileri, gelir etkisi ve turistik etkiler dikkate değer orandadır. • Sürekli istihdam yaratma etkileri sınırlıdır. • Yoğun olarak gönüllüler kullanılmıştır. • Doğrudan turizme etkisi sınırları belli olmakla birlikte, TV ve diğer medya kanalları vasıtasıyla dolaylı etkisi hesaplanamayacak orandadır. Doğrudan reklâm olarak imaj ve marka yaratması pozitif katkıların başında gelmektedir. • Eğitime, sağlığa, spora maddi olmayan sosyo-ekonomik manadaki pozitif katkılar kamuoyu çalışmalarında ortaya çıkmıştır. • Çok dar kapsamda da olsa, maddi olmayan negatif etkilerde olmuştur(çevre kirliliği, gürültü). • Gelecekte bu organizasyonun birçok olumlu sonuçlarından yararlanılacağı ve çıkarılacak dersler olacağı ortak kanaat olmuştur.

40. ISOC 2005 GmbH Innsbruck Winter Universiade organizasyon komitesi hedeflerini ortaya koyarken; organizasyonu “uyumluluk” içinde gerçekleştirmek, uluslar arası ve ulusal alanda kamuoyu etkisi yaratarak “marka” oluşturan bir etkinliğe ev sahipliği yapmak, spor dünyasında “üniversite sporları”nın rolünü güçlendirici etkiyi oluşturmak, ulusal ve uluslar arası “medya” yoluyla bölge ve oyunlara dikkat çekerek, spor organizasyonunda bilgi ve deneyime (knowledge management) sahip olmak stratejik amaçlar olarak zikredilmiştir. (Organisationskomitee der Winter Universiade Innsbruck/Seefeld 2005,2004:1-14)

41. Kış Olimpiyatları ve Gerçekler Olimpiyatlar gibi büyük organizasyonların etkileri farklı açılardan değerlendirildiğinde; • Öncelikle kısa süreli pozitif etkileri ortaya çıkmıştır. • Kısa süreli bu iktisadi etkiler organizasyonunun hemen öncesi,esnası ve hemen sonrasındaki süre içinde görülmüştür. • Bölgedeki istihdam ve üretime olan uzun vadeli etkileri marjinal seviyede tespit edilmiştir. • 1994 Lillihamer,1998 Nagano,2002 Salt Lake City kış olimpiyatları araştırma sonuçları uzun vadeli etkilerin tahmin edilenden çok daha az ve beklentilerin yüksek olduğunu ortaya koymuştur(Spilling ve Teigland). • Beklentilerin iyimser ve çok yüksek tutulduğu anlaşılmıştır(1998 Calgary ve 1992 Albertville-Teigland araştırması). • Kâr eden sektörler;turizm,inşaat ve perakendecilik iş kolları olmuştur.

42. Kış Olimpiyatları ve Gerçekler (devam) • İnşaat sektörü, turizm ve spor altyapısını hazırladığından organizasyon öncesi kazanç elde etmektedir. • Sponsor ve televizyon yayın haklarından elde edilen gelirler spor ve turizm altyapısını oluşturma ve yenilemede önemli katkılar sağlamıştır. • Turizm altyapısıyla ilgili bu yatırımlar uzun vadede turizmin gelişmesine pozitif katkılar sağlamıştır.Bu yolla turizm altyapısı nitelik ve nicelik yönüyle iyileştirilmiştir. • Turistin geldiği ülkelerdeki konjoktürel gelişmeler turizm talebini doğrudan etkilemiştir. • Hava şartlarındaki belirsizlikler organizasyon bölgesine olumsuz olarak tesir etmiştir. • İmaj ve reklam etkisini rakamsal olarak ifade etmek mümkün olmamıştır. • Tesislerde aşırı kapasite yaratılması daha sonra bu tesislerin hiç kullanılmamasına veya rantabl işletilmemesine neden olmuştur. • Beklentiler genel olarak yüksek tutulmuş ve gerçekçi olmamıştır.Sonuçta beklentiler karşılanamamıştır.

43. SONUÇ • Ülkeler ne söylediklerine göre değil, ne yaptıklarına göre değerlendiriliyorlar. Güçlü ve olumlu bir imaja sahip olan ülkeler daha fazla ürün ihraç edebiliyor, daha çok kültür, daha çok insan, daha iyi hizmet ve daha çok turist, daha çok yatırımcı kendilerine çekiyorlar.

44. Zayıf ya da yaralı bir imaja sahip ülkeler için tüm bu hedeflere ulaşmak hem daha güç hem de daha pahalıya mal oluyor. Bu yüzden imaj bu kadar önem arz etmektedir. Ülkelerin etiketleri, markaları var ama kendileri nasıl bir marka olacaklarını belirleyemezler. Yalnızca yeni bir siyaset, yeni yatırımlar ve yenilikçi yaklaşımlar bir ülkenin imajını değiştirebiliyor. Bir ülkenin imajı doğasının güzelliğine, insanlarının konukseverliğine, ürünlerinin kalitesine, kültürünün canlılığına, ülke yönetiminin insan hakları ve ifade özgürlüğüne saygılı olmasına, çevrenin korunması ve yoksulluğa karşı mücadele etmesine bağlıdır. Olumlu imaj turist ziyaretleriyle ilişkili bir husustur.

45. Büyük spor olayları ve bir ülkenin imajı arasındaki pozitif imajının güçlendirilmesi kısa mesafe koşusu değil de bir bayrak yarışıyla karşılaştırılabilir. Bir ülke kendine durmak bilmeden şu soruyu yöneltmeli: Bundan sonra sırada ne var? Bir ülke özellikle de uluslararası olimpiyat oyunları gibi büyük ve önemli etkinliklerde her yıl düzenli olarak kazanan konumda yer alırlarsa sportif potansiyelleri açısından olumlu bir itibar kazanmaktadır. Bu bakımdan ABD, Rusya, Çin, Almanya, İtalya, Brezilya, Fransa ve İngiltere sıralamanın spor kısmında hep en üst sıralarda yer alıyorlar.

46. 25.Üniversitelerarası Kış Oyunları dolayısıyla geniş bir spor camiası gözlerini bu bölgeye çevirecektir. Bu etkinlik ülkenin imajı açısından nasıl bir anlam taşıyor? Bu tamamen etkinliğin nasıl kullanıldığına bağlı. Kimi ülkeler o günün kamuoyunu etkilemek açısından, ülkenin ev sahibi olarak nasıl algılanacağına ilişkin bir resim sunmak konusunda inanılmaz derecede başarılı olmaktadırlar. Son derece başarılı, ancak unutulmaya mahkûm, içinde bir hikâyenin anlatılmadığı etkinlik örnekleri de var. Mesele yalnızca bir etkinliğin iyi organize edilmesinde ve son derece etkileyici bir şekilde sorunsuz ilerlemesinde bitmemektedir: Asıl mesele ev sahibi ülkenin, devasa medyatik bir fırsatı, gerçek karşılığı olan, konuyla bağlantılı ve hafızalarda kalacak özelliklerini yansıtabilmek için doğru şekilde kullanılıp kullanılmamasında bağlanıyor.

47. Sonuç olarak Üniversitelerarası kış oyunları Erzurum ve Bölge için bir fırsat sunmaktadır. Kış turizm destinasyonu olarak Erzurum Palandöken ve Türkiye’nin dünya kamuoyuna taşınmasında “2011 Universiade’nin başarılı sonuçlanması” halinde ortaya çıkacak olumlu imaj bölgenin tanımışlık derecesini ve cazibesini mutlaka artıracaktır.

48. TEŞEKKÜRLER 26.01.2011