Ervaringsdeskundigheid, eigen kracht en hulpverlening

1. Ervaringsdeskundigheid, eigen kracht en hulpverlening Martin Stam Startconferentie VVvE 2 november 2012

2. VVvE, logische stap in ontwikkeling van klinisch naar cocreatief 1. Systeemwereld -> leefwereld • vraaggericht, eigen kracht, samen 2. Top-down -> bottom-up - van sectoraal naar integraal 3. Deductief -> inductief - van tekentafel naar keukentafel

3. Minder systeem- en meer leefwereld • Systeem heeft vier monsters gecreëerd: • Paternalisme (wij weten wel wat goed voor u is). • Consumentisme (geef het me, ik heb er recht op). • Utilitarisme (alles van waarde moet een prijskaartje hebben). • Fragmentisme (hak de weerbarstige werkelijkheid in mootjes en ga hem met specialismen te lijf).

4. t o e n e m e n d e t o e n e m e n d e t o e n e m e n d e Door-modus Bestraffend autoritair Met-modus Versterkend Gezaghebbend Niet-modus Verwaarlozend Onverantwoordelijk Voor-modus Toegevend Paternalistisch

5. Meer MET-modus betekent meer leefwereldkrachten • Citizenscoming out of their clients, customers or consumers cocoons (Hargreaves) • hulpverleners: van zorgen vóór naar zorgen dát • Ervaringskennis gelijkwaardig aan professionele en wetenschappelijke kennis

6. Van sectoraal (top-down) naar integraal (bottom-up) 1.niet van bovenaf maar van binnenuit; 2. niet lineair in termen van doelen en middelen, maar circulair in termen van verbindingen en behoeften; 3. niet vanuit een specialistische (individualiserende) logica, maar vanuit een brede kijk (wat kan iemand wél, wat zijn de krachten in de sociale omgeving)

7. Van diagnose/behandel- naar cocreatief ‘model’ • Niet alleen de relatie tussen ‘patiënt/cliënt’ - professional verandert • Ook de relatie tussen professionals, en tussen formele en informele krachten verandert • Werken vanuit gedeelde waarden • Urgentiegevoel -> visie -> missie -> benaderingen en partnerships o.b.v. MET-modus = T-vormige relaties

8. Van deductief naar inductief • Niet meer via ‘wetende’ (docent) aan ‘onwetende’ • Maar via innoveren en experimenteren, waarbij leren en ontwikkelen van nieuwe praktijken hand in hand gaan • Samen leren met omstandigheden om te gaan die weinig stabiel zijn (met veel storingen en onverwachtsheden) en die je onzeker maken.

9. Van tekentafel naar keukentafel Werken vanuit leefwereld betekent: • Erkennen van belang van verschillende soorten kennis en van gemeenschappelijke draagvlak • Zorgen dat die verschillen en die dragende waarden in de werkwijze meegenomen worden. • Ervaringswerkers helpen de verschillende deelnemers te komen tot een vruchtbare cocreatie o.b.v. verschillende expertises en gemeenschappelijke doelen.

10. Keukentafel als metafoor voor hotspot • Lynda Gratton (2008): waarom bruisen sommige mensen, teams en organisaties van energie en creativiteit (en andere niet)? • gasvormig (flow): wat je doet = wie je bent = waar je ‘deep down’ in gelooft -> Je straalt energie uit en hebt geen idee van tijd • Vloeibaar: dagelijkse doen - vertrouwde omgang - vloeit voort uit gezamenlijke doelen en waarden

11. Versus cold spot Versteende verhoudingen worden gekenmerkt door • competitie, rivaliteit • klinische afstand tussen subject - object • afstand tussen specialismen: verkokerd denken (kennis en gevoelens worden niet gedeeld) • een afreken- en roddelcultuur • er heerst willekeur, geen ruimte voor reflectie, er is sprake van energieverlies.

12. Ervaringswerkers helpen… • vanuit verschillen en o.b.v. gelijkwaardigheid een gemeenschappelijke werkwijze (taal, manieren van denken en doen) te ontwikkelen • trots en waardering binnen een praktijk te creëren • onderlinge conflicten en spanningen tot vertrekpunt van leer- en ontwikkelprocessen te maken