Shell-woningen Assen (1967)

1. Shell-woningen Assen (1967) Moshé Zwarts Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

2. Shell-woningen, Taxusplantsoen 22-24 Assen Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

3. Aanleiding • Shell-plastic laboratorium begon onderzoek naar bouwsystemen waar kunststof een rol moest spelen. • Moshé Zwarts wilde graag een dergelijk systeem ontwikkelen. • Van den Broek raadde het hem af omdat hij een te goed ontwerper was, toch ging hij. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

4. Visie ontwerper • Techniek laten zien • Systeem moet niet boven de architectuur staan • Mies van der Rohe – Barcelona Paviljoen • Kruisvormige kolom • Schijnindustrialisatie een verband of juist niet? Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

5. Uitgangspunten systeem • Kunststof als materiaal • Wanden flexibel - ontwerpvrijheid • Raster met staalconstructie – modulair bouwen • Architectuur gaat niet onder bouwsysteem! In Delft is een benzinestation (Shell) in dit systeem uitgevoerd Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

6. Constructie • Kruisvormige kolommen • Kunststof en glazen panelen • Natte cel voor stabiliteit • Dak: ruimtelijk vakwerk op het raster Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

7. Details kunststof paneel rubbers kolom kunststof profielen glazen paneel Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

8. Vervolgprojecten • Laboratoriumgebouw Amsterdam (1969) • Aluminium kruisvormige profielen Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

9. Vervolgprojecten • Abri bushaltes Den Haag (1988) • Gekantperste stalen profielen, bestaande uit 3 delen, via rolnaad-las met elkaar verbonden Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

10. STEW-woning Eindhoven(2000) Verhoeven Bouwgroep, de Technische Universiteit Eindhoven en De Loods Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

11. STEW woning, Eindhoven Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

12. Aanleiding • Het zijn de ontwikkelingen op de woningmarkt en de economische motieven van het bouwen die in dit initiatief verenigt zijn met het doel de bouwwijze te verbeteren en een verhoging van de prestatie van de woning te bewerkstelligen. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

13. Visie ontwerper • Bewoner zelf laten bepalen hoe de woning eruit komt te zien • Eenvoudig balkons en erkers te bevestigen • Woning vrij indeelbaar maken • Minder volume bouwen, maar met meer variatiemogelijkheden voor de minder draagkrachtigen Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

14. Uitgangspunten systeem • Stalen onderdelen kunnen op efficiënte wijze worden gekoppeld in een droge montagewijze • Meten, maatmaken, afstemmen en passen worden minder kwetsbare activiteiten • Systeem waarvan de hoofdelementen op voorraad leverbaar zijn • De basisstructuur per bouwopgave in te vullen en aan te kleden met producten uit de bouwcatalogus • De bouwtijd op de bouwplaats sterk te reduceren • De installaties te verzelfstandigen in een kern • De bouwfysische prestaties te verhogen door het weglaten van gekoppelde delen • Flexibiliteit en aanpasbaarheid mogelijk te maken door toepassing van projectongebonden delen • Opeenvolgende, cumulatieve handelingen bij het bouwen te vermijden • Een montagewijze die demontage aan het einde van de levensduur mogelijk maakt Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

15. Constructie Stalen portalen van 7,2 meter in het vierkant vervangen dragende muren, zodat een vrij indeelbare woning ontstaat • Fundering • Vloerplaten + stalen portalen • Verticale spouw + voorzieningen • Vloerplaten + wanden • Vloerplaten • Gevelinvulling + dakplaten Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

16. Constructie Exploded view Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

17. Details HEA Verstevigingsschotten St. strip Stalen kokerprofiel Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo Exacte maatvoering volgt

18. Details Kanaalplaat Stalen kokerprofiel Stalen kokerprofiel St. strip Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo Exacte maatvoering volgt

19. Details Kanaalplaat Verstevigings- schot HEA Stalen kokerprofiel Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo Exacte maatvoering volgt

20. FOKKER-woning(1971) J. Schepers, Fokker Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

21. Fokker (proef)woning, Dordrecht Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

22. Aanleiding • Fokker wilde eind jaren zestig naast haar kernactiviteit in de vliegtuig bouw diversifiëren. • Afstudeerproject uit 1967 van Johan Schepers. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

23. Visie ontwerper • Woningen in modulen opgebouwd, en flexibel in alle schalen (stedenbouwkundig, woonvorm, indeling) van het bouwen. • Door het loskoppelen van constructie en woning, blijft aanpasbaarheid mogelijk. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

24. Uitgangspunten systeem • Volledige splitsing van draagstructuur en woningen, waardoor tevens ontmoetingen van materialen met sterk verschillende eigenschappen worden voorkomen. • Flexibele draagstructuur. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

25. Uitgangspunten systeem • Zo groot mogelijke, compleet geïnstalleerde eenheden. • Eén eenheid (moduul) bevat het programma voor het zelfstandig wonen van 1 persoon. • Verschillende woningtypen gebaseerd op gezinssamenstelling bestaan uit een combinatie van modulen. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

26. Uitgangspunten systeem • Grondvorm van een moduul is vierkant omdat deze in twee richtingen kan worden geschakeld. • Bij indeling van de woningen zijn alleen de natte cellen gefixeerd. • Aanpasbaarheid naar woonbehoefte en woonvorm. • Per woning één privé buitengebied waarop het wonen zich kan concentreren. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

27. Uitgangspunten systeem • Ontwikkeling gericht op het bouwen in lagen. • Geoptimaliseerde flexibele woonstructuur, waardoor aanpassing, ook stedenbouwkundig mogelijk is (in 3D). Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

28. Ontwerpvrijheid • Architect, De ontwerpvrijheid van de architect houdt op na het ontwerpen van het systeem zelf. De modulen hebben een vaste vorm, en zijn maar op een mannier in de draagstructuur in te passen. Stedenbouwkundig kan het systeem divers lijken, al ligt deze vrijheid eerder bij de consument als de architect. Deze kan namelijk uitbreiden waardoor het totaalvolume van vorm verandert. • Consument, De ontwerpvrijheid van de consument begint waar deze van de architect ophoud. Toch blijft ze vooral beperkt tot de flexibiliteit binnen de modulen. Wel is het systeem zo ontwikkeld dat middels een computerprogramma, consumenten een eigen gevelindelingen, ruimte indeling en bijvoorbeeld plaats van de natte cel kunnen bepalen. Hier zitten wel restricties aan met betrekking tot aansluitmogelijkheden en privacy. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

29. Plattegronden Basis plattegronden Stapel mogelijkheden Vrij indeelbaar Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

30. Uitvoering Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

31. Details 1 rubberfolie 2 polyester U-profiel 3 zachte schuimvulling 4 afwerkplaat 5 spaanderplaat 6 strips om de afwerkplaten op te sluiten Verbinding modulen Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

32. Constructie Losgekoppelde stalen draagstructuur opgebouwd uit kolommen van kokerprofiel, hoofdliggers, verdeelliggers en windverbanden. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

33. Constructie Slechts één kolomtype, hoofdliggers worden op de kolom gelegd. Indien geen hoofdliggers aanwezig zijn, worden passtukken toegepast. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo Exacte maatvoering volgt

34. Constructie Bird view De constructieve opzet bestaat uit drie delen. Primaire, secundaire en tertiaire structuur. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

35. Constructie Bird view Primaire. Staalconstructie en drager. Secundaire. Modulen met verbindingen, dakplaten, vloer, etc. Tertiaire. Alles binnen de modulen. Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo

36. Details 1 goot 2 moduul 3 vloerplaat 4 kolom Hemelwater afvoer in kolom Jeroen van Aerle | Rob Ilbrink | Bjorn Kasandikromo