Herkesin Özgürce Nefes Aldığı Bir Dünya

1. TÜTÜN DENETÇİ EKİP ÜYELERİ EĞİTİMİNE HOŞGELDİNİZ Hüseyin GÖKÇE Eğitim Şube Müdürü Herkesin Özgürce Nefes Aldığı Bir Dünya

2. SUNU PLANI • Ülkemizin Tütünle Mücadele Tarihi • Kapalı Alan Tanımı • Denetim Ekipleri • Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Denetim • Özel Hukuk Kişilerine Ait İşletmelerde Denetim • Tütün Ve Tütün Ürünleri Kullanımına İzin Verilen Spor Tesisi Ve Açık Alandaki Kültürel Tesislerde Aranan Özellikler • Perakende Satış Yerlerinde Tütün Mamullerinin Bulundurulma Şekli • Denetlemelerde İhlal Durumunda Yapılması Gerekenler, • 4207 Sayılı Kanun Uygulamaları İzleme Kılavuzu, • Sizden Beklentilerimiz • Soru ve Cevaplar

3. İL TÜTÜN SORUMLULARI

4. 22 Kişi

6. EKİPLERİN GÖREVLENDİRME GRUP TABLOSU 58 31 25 (*)İl Tütün Denetiminde görevli kişi sayısı: 193

7. ÜLKEMİZDE TÜTÜNLE MÜCADELE 1996 Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun Ülkemizde tütün ürünleri ile mücadele alanında ilk yasal düzenleme 1996 yılında yapılmış, ancak yeterince takip edilmemesi nedeni ile etkisi sınırlı kalmıştır. Tütünle mücadele ile ilgili olarak ilk uluslararası anlaşma olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) Dünya Sağlık Örgütünün 56. Dünya Sağlık Asamblesinde kabul edildi. 170 den fazla ülke taraf oldu. 21 Mayıs 2003 TKÇS ‘nin kabul edilmesi Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen bu sözleşme, Sağlık Bakanımız Sayın Prof. Dr. Recep Akdağ imzalamış ve ardından TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. 2004 Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi 2006 Ulusal Tütün Kontrol Programı Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi kapsamında yapılacak tüm çalışmaların planlanması ve tütün tüketiminin kontrol altına alınması için hazırlanmış olan program Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmıştır. 2007 İl Tütün Kontrol Kurulları Ulusal Tütün Kontrol Programı’nın bir bütün olarakuygulanması ve takibi ile ilgili faaliyetlerin illerde yürütülebilmesi için İl Tütün Kontrol Kurulları kurulmuştur.

8. ÜLKEMİZDETÜTÜNLE MÜCADELE Yürütülen çalışmaların daha etkili ve sürdürülebilir olabilmesi amacıyla da Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Tütün ve Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığı kurulmuştur. 2007 Daire Başkanlığı kurulması “Ulusal Tütün Kontrol Programı Eylem Planı” 12.12.2007 tarihinde Sayın Başbakanımızın katılımları ile kamuoyuna tanıtılmıştır. 2007 Eylem Planı 4207 sayılı Kanunda değişiklik yapan 5727 sayılı “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 3 Ocak 2008 tarihinde kabul edilmiştir. 03 Ocak 2008 5727 Sayılı Kanun 19 Mayıs 2008 Kanunun Yürürlüğe Girmesi Pasif içicileri korumaya yönelik, dumansız bir Türkiye oluşturmak adına tüm kapalı alanlarda (restoran, bar ve kafeler hariç) sigara tüketiminin yasaklanması amaçlanmış ve “Dumansız Hava Sahası” kampanyası başlatılmıştır. 19 Temmuz 2009 Tüm Kapalı Alanların Yasaya Dahil Olması Yasağa restoran, kahvehane, bar ve kafelerin de dahil olmasıyla, Türkiye’de tüm kapalı alanların dumansız hale getirilmesi sağlanmıştır.

9. DENETİM EKİPLERİ ÇALIŞMA ŞEKLİ • Denetimlerin 24 saat üzerinden yapılması gerektiğinden mesai saati sonrası ve hafta sonları için nöbetçi ekipler planlanmalıdır. Bu ekipler yeterli teknik malzeme ve araç ile desteklenmelidir. • Denetim planlamalarının yapılması için il genelinde işyerlerinin listesi çıkarılır. Bu işyerlerine yapılan denetimler ve denetim sonuçları, uyarı ve ceza işlemleri elektronik ortamda kayıt altına alınarak takip edilir. • Adres kayıtları ile birlikte listeleri çıkarılan işyerleri denetim ekipleri arasında belirli bir plan dâhilinde taksim edilir. Belirli periyotlarla denetim ekiplerinin bölgeleri değiştirilir.”Aylık İşletme Ziyaret Programı” • Denetim ekiplerinin yaptığı çalışmalar, oluşturulacak bir ekip tarafından yerinde değerlendirilir. Böylece ekiplerin daha sağlıklı denetim faaliyeti gerçekleştirmesi temin edilmiş olur.

10. DENETİM EKİPLERİ NASIL ÇALIŞIR? • Denetimler belirli bir plan dâhilinde ve sürekli yapılır. Bunun dışında ihbar gelmesi halinde derhal denetime çıkılır. • Denetimlerde uyarılan ve gerekli düzenlemeleri yapması istenen kurum ve kuruluşlar, verilen süre sonunda eksikliğin giderilip giderilmediğinin tespiti bakımından mutlaka tekrar ziyaret edilir. • Denetim ekibi, 4207 sayılı Kanun Uygulamalarını İzleme Formu ve Tespit Formundan yeterli sayıda yanlarında bulundurmalıdırlar. Yapılan her denetim, aksaklık olup olmadığına bakılmaksızın mutlaka kaydedilmelidir. • Denetim ekibinde cezai işlem uygulamakla yetkili kolluk kuvveti temsilcileri (polis, jandarma) beraberlerinde idari para cezası makbuzlarını bulundurmalıdırlar.

11. KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA DENETİM

12. Denetim ekipleri sağlık kuruluşları da dahil olmak üzere tüm kamu kurum ve kuruluşlarını ziyaret edecek, yetkilileri ve çalışanları bilgilendirici eğitim verecek, Kanunun uygulanmasına yönelik ihlaller ve aksaklıklar yönünden inceleme ve değerlendirme yapacaklar

13. KURUM YETKİLİSİ Kurumda tütün ürünleri tüketenlere verilecek idari yaptırım kararlarını uygulamak üzere idari birim amiri tarafından yetkilendirilen personel ” KURUM YETKİLİSİ” dir.

14. KURUM YETKİLİSİ GÖREVİNİ YAPMAK ZORUNDA Bu Kanunla kendilerine yüklenen görevleri yerine getirmeyen memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, ceza hukuku sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla, tâbi oldukları mevzuatta yer alan disiplin hükümleri uygulanır.

15. Denetimlerde,mevzuata uygun yasal uyarı afişlerinin herkes tarafından görülebilen yerlerde asılı olup olmadığı incelenecektir. • Bu uyarı yazılarında yasa ihlalli durumunda idari birim amiri tarafından cezai işlem uygulamakla yetkili kılınan kişi / kişilere ait iletişim bilgilerinin de yer alıp almadığına bakılacaktır.

16. Kamu kurumlarına ait binalar ve özel hukuk kişilerine ait üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı, birden fazla kişinin girebileceği binaların kapalı alanları ile açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerlerde ve bunların seyir yerlerinde asılacak yasal uyarı yazısı (ebat) 50 x 70 Mustafa CAN 0324 238 28 10 (177)

17. Karayolu,demiryolu,deniz-yolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında asılacak yasal uyarı yazısı ( ebat)A5

18. Taksi hizmeti verilen toplu taşıma araçlarına asılacak yasal uyarı yazısı (ebat) A6

19. Odalarda, sigara, tütün dumanı, küllük, çakmak vs. gibi sigara kullanıldığı izlenimi veren belirtilere bakılacak • Bu nesnelerin varlığı ceza işlemini gerektirmese de kaldırılmasının daha uygun olacağı hatırlatılacak, • bu nesneler üzerinde tütün ürünlerini anımsatan amblem , marka vs. varlığında gerekli ceza işleminin uygulanması sağlanacak

20. Kurumda yetkilendirilmiş personel tarafından idari para cezası uygulanıp uygulanmadığı araştırılacak. • Yaşlı bakımevleri, cezaevi, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, açık havada yapılan her türlü spor kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerlerde tütün ürünleri kullanımına izin verilen alanlar ayrıca denetlenecek.

21. ÖZEL HUKUK KİŞİLERİNE AİT İŞLETMELERDE DENETİM

22. Denetim ekipleri yasa gereği tütün ürünleri kullanımının yasak olduğu tüm özel hukuk kişilerine ait mekanları ziyaret edecek, yetkilileri ve çalışanları bilgilendirici eğitim verecek, • Kanunun uygulanmasına yönelik ihlaller ve aksaklıklar yönünden inceleme ve değerlendirme yapacaklardır. • Tütün ürünleri tüketilip tüketilmediği yönündeki incelemeler düzenli ve sürekli yürütülecektir.

23. Mevzuata uygun yasal uyarı afişlerinin herkes tarafından görülebilen yerlerde asılı olup olmadığı incelenecektir. • Bu uyarı yazılarında yasa ihlali durumunda vatandaşın başvurabileceği idari para cezası işlemini uygulamakla yetkili en yakın kolluk birimine (mahalline göre zabıta, polis yada jandarma)ait iletişim bilgilerinin de yer alıp almadığına bakılacak.

24. Tütün firmalarının isimleri, amblemleri veya ürünlerinin marka veya işaretleri yada bunları çağrıştıracak alametlerinin kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşıyan bulunup bulunmadığı kontrol edilecek. • Tütün ürünleriyle ilgili izmarit, paket, ağızlık, kağıt ve benzeri atıklarının çevreye atılıp atılmadığı kontrol edilecek. • Yasaya uyulmaması durumunda işletme yetkilisine nereye başvurabileceği ve ne tarz önlemler alabileceği konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.

25. Otelcilik hizmeti verilen işletmelerin tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsis edilmiş odaların dışında tütün ürünleri kullanıp kullanmadığı, gerekli uyarı afişlerinin asılıp asılmadığı kontrol edilecek.

26. Tütün Ve Tütün Ürünleri Kullanımına İzin Verilen Alanlarda Aranan Özellikler: • O binadan sorumlu olan kişinin yazılı izni ile tahsis edilmiş olması gerekir. Bu yazılı iznin saklanması ve istenilirse “Tütün Denetçi Ekibe” göstermesi gerekir. • Bu alanların 18 yaşın altındaki kişiler tarafından kullanılmasına izin verilmeyecektir. • Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımına izin verilen bir oda olduğu açıkça belirtilmelidir.

27. O odanın başka amaçlar için, televizyon odası veya kütüphane olarak kullanılmaması gerekir. • Alanların duvarlarında tütün ürünlerini kullanımının zararlarını anlatan sağlık uyarıları görülebilir yerlere asılmış olacak ve kapılarında tütün ürünlerinin tüketimine mahsus alan olduğunu belirtir uyarı yazıları bulunacaktır.

28. Tavanı olması ve kapılar ve pencereleri dışında dört tarafı da yerden tavana kadar sağlam duvarlarla çevrili olması gerekir. • Bu alanlar, koku ve duman geçişini önleyecek şekilde tecrit edilmiş ve standartlara uygun havalandırma tertibatı ile donatılmış, tavanı, kapı ve pencereleri dışında dört tarafı sert zemin veya duvarla kaplı olacaktır.

29. Yukarıdaki koşulların tümü yerine getirilmezse, oda sigara odası olarak kullanılamaz ve her zaman yasak kapsamında kalması gerekir. Yasak kapsamına giren bütün bölümlerde sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımına mani olmak o mekanın amiri veya sorumlusuna düşer.

30. TÜTÜN VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ KULLANIMINA İZİN VERİLEN SPOR TESİSİ VE AÇIK ALANDAKİ KÜLTÜREL TESİSLERDE ARANAN ÖZELLİKLER

31. Bu tip açık alanlarda en fazla %50 sigara içilebilir alan tahsisi yapılabilir. • Bu tip tahsis yapmak yasal bir zorunluluk olmayıp işletme veya tesisin kendi yetki ve taktidirine bırakılmıştır. • Bu tip alanları sigara içilmesine tahsis edilen ve edilmeyen kısımlarının girişiminden itibaren bilgilendirici uyarı ve işaretlendirme tesis tarafından yapılır.

32. Bu tip tahsisli alanlardan diğer alanların etkilenmemesini sağlayacak şekilde düzenleme yapılmasına özen gösterilir. • Sigara içilmesine tahsis edilen açık alanlarda ortama uygun, örneğin sigara ve spor, sigara ve kültür konusunda uyarıcı işaret ve tabelalar asılır.

33. PERAKENDE SATIŞ YERLERİNDE TÜTÜN MAMULLERİNİN BULUNDURULMA ŞEKLİ Tütün mamulleri; işyerinin dışarıdan görünmeyen ayrı bir bölümünde, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamaması için tedbir alınmak suretiyle, çalışanların gözetim ve denetimi altında bulundurulur ve satışı yapılabilir. Ancak bu nevi işyerlerinde, belirtilen nitelikleri haiz ayrı bir satış bölümünün oluşturulmasının işyerinin fiziki koşulları sebebiyle mümkün olmaması durumunda, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamayacağı satış ünitelerinde satışa sunulur

34. SATIŞ ÜNİTESİ a) Satış üniteleri veya alanları işyeri dışından görünmeyi hedefleyen şekilde dizayn edilemez. b) Satış üniteleri işyeri dışına konulamaz. c) Belgeli satıcılar, tütün mamullerinin işyerinin dışından görünmesini ve 18 yaşını doldurmamış kişilerin ürünlere doğrudan ulaşabilmesini engellemek için, gerek işyerinin fiziki koşullarını gerekse satış ünitelerinin niteliğini ve konumunu uygun hale getirmek için her türlü tedbiri almak zorundadırlar.

35. GÖRÜNÜR YÜZÜ ŞEFFAF OLMAYAN DOLAP • İşyerinin fiziki koşulları sebebiyle, satış ünitesinin içerisinde bulunan tütün mamullerinin dışarıdan görünmesinin engellenemediği durumlarda, işyerine yerleştirilen satış ünitesinin, içi görünmeyecek şekilde üretilmiş olması gerekir. • Herhangi bir satış ünitesinin bulunmadığı ya da satış ünitesinin sığamayacağı kadar küçük alanlarda satış yapan perakende satıcılar, tütün mamullerini görünür yüzü şeffaf olmayan dolaplarda bulundururlar.

36. SATIŞ YAPILAMAZ Tüketicilerin içeriye girmeksizin alışveriş yapabildiği büfeler hariç olmak üzere, tütün mamulleri; çocuklara yönelik olan materyaller, çocuk dergileri, kitap ve yayınları ile çocuk kıyafetleri, kırtasiye, oyuncaklar ile cips, çikolata, şekerleme benzeri çoğunlukla çocuklar tarafından tüketilen ürünlerle bitişik olan alanlarda satışa arz edilemez.

37. SATIŞ ÜNİTELERİ Hiçbir yazılı veya görsel ve işitsel unsurları içermeyecek, reklam içerikli ibare ve işaretleri taşımayacak, birden fazla renk kombinasyonu ile dizayn edilmeyecek şekilde, sade olmak zorundadır. Birden fazla satış ünitesinin bulunması durumunda tüm satış üniteleri için aynı renkte olma şartı aranır.

38. SATIŞ ÜNİTELERİ GRUPLANDIRILAMAZ • Perakende satış yapan işyerlerinde satış üniteleri ile ürünlerin bulundurulma şekli ve satışının yapıldığı yerler herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde düzenlenemez. • Ürünler satış ünitelerinde, yatay ya da birleşik uyarıların resimli yüzeylerinin görünmesi engellenmeyecek şekilde, dik olarak bulundurulur. • Satış ünitelerinde ürünler gruplandırılmış olarak bulundurulamaz.

39. TÜTÜN MAMÜLLERİ MARKALARI Tütün mamullerinin markalarını çağrıştıracak şekilde sözcükler, şekiller, resim, renk kombinasyonları ve harfler ile her türlü alametler, iş yerlerinin içinde, dışında, vitrinlerinde, tabelalarında ve satış ünitelerinde bulundurulamaz.

40. BİRDEN FAZLA SİGARA SATIŞ ÜNİTESİ • Perakende satıcılar; sigara haricindeki diğer tütün mamullerini işyerlerinde bulundurmak istemeleri halinde, bu maddede yer alan düzenlemelere uymak zorundadırlar. • İşyerlerinde birden fazla alanda sigara satışa sunulamaz. Alış veriş merkezlerindeki kasa yanındaki dolaplar tek satış noktası olarak değerlendirilmektedir

41. İşyerinde mevzuata uygun şekilde 18 yaşından küçüklere sigara satışı yapılamayacağını hatırlatan yasal uyarı yazıları herkesin görebileceği şekilde asılacaktır.

43. YASA GEREĞİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜKETİLEMEYECEK TOPLU TAŞIM ARAÇLARINDA (TAKSİ, MİNİBÜS, OTOBÜS, VAPUR vs.) DENETİM

44. Denetim ekipleri yasa gereği tütün ve tütün ürünleri kullanımının yasak olduğu tüm toplu taşıma araçlarını ziyaret edecek, yetkilileri ve çalışanları bilgilendirici eğitim verecek, Kanunun uygulanmasına yönelik ihlaller ve aksaklıklar yönünden inceleme ve değerlendirme yapacaklardır. • Tütün ürünleri tüketilip tüketilmediği yönündeki incelemeler düzenli ve sürekli yürütülecektir.

45. Mevzuata uygun yasal uyarı yazılarının herkes tarafından görülebilen yerlerde asılı olup olmadığı incelenecek. • Bu uyarı yazılarında yasa ihlali durumunda vatandaşın başvurabileceği idari para cezası işlemini uygulamakla yetkili en yakın kolluk birimine (mahalline göre zabıta, polis yada jandarma) ait iletişim bilgilerinin de yer alıp almadığına bakılacak.

46. Tütün firmalarının isimleri, amblemleri veya ürünlerin marka veya işaretleri yada bunları çağrıştıracak alametleri kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşıyan kişilerin bulunup bulunmadığı kontrol edilecek. • Tütün ürünleriyle ilgili izmarit, paket, ağızlık, kağıt ve benzeri atıkların çevreye atılıp atılmadığı kontrol edilecek. • Araçta sigara içilmesini önlemek, aracı kullanan, idare eden kişinin yasal yükümlülüğüdür.

47. DENETLEMELERDE İHLAL DURUMUNDA Denetim ekipleri tarafından ziyaret edilen her işletme / kamu kurum ve kuruluşu için “4207 Sayılı Kanun Uygulamalarını İzleme Formu” eksiksiz olarak doldurulacaktır.

48. TÜTÜN ÜRÜNÜ TÜKETİLDİĞİ TESPİTİNDE(Yasaklanan Alanlarda) Ekipler tarafından işletmeye yönelik “4207 sayılı Kanun Uygulamaları Tespit Formu” 3 nüsha halinde doldurulacak, • Birinci nüsha ilgili işletme yetkilisine verilecek, • İkinci nüsha düzenleme tarihini takiben 3 işgünü içerisinde cezai yaptırım uygulamaya yetkili kuruma gönderilecek, • Son nüsha İl Tütün Kontrol Kurulu sekretaryası tarafından muhafaza edilecektir.

49. FORMLARIN DÜZENLENMESİNDE • Tespit Formu” düzenlenirken “tespit notları” bölümüne tespit edilen aksaklıklar ayrıntılı olarak belirtilecektir. • Kişiye yönelik verilecek cezai işlemler ekiplerde yer alan cezayı uygulamaya yetkili kolluk kuvveti temsilcilerince tanzim edilecektir. • Ekiplerce tebliğden sonra ilgili işletme yeniden ziyaret edilecek ve yapılan uyarıya rağmen verilen sürede sorumluluğunu yerine getirmeyen işletme, düzenlenen “4207 Sayılı Kanun Uygulamalarını İzleme Formu” cezai yaptırım uygulamakla yetkili kuruma bildirilecektir.

50. İSPAT ARACI OLARAK • Denetim ekiplerince usulüne uygun olarak tanzim edilen tutanak ve/veya olay raporu, • Varsa ihbarda bulunan, şikâyetçinin veya diğer kişilerin beyanlarını içeren tutanak, • İspata yarar görsel dokümanlar (fotoğraf, video kaydı vs.)