Wyzwania dla Polski w obszarze energii

1. Wyzwania dla Polski w obszarze energii Paweł Świeboda Prezes demosEUROPA - Centrum Strategii Europejskiej

2. Rozwój gospodarczy, spadek zużycia energii Rys. 1. Średnioroczna zmiana zużycia energii pierwotnej i tempo wzrostu PKB w latach 1996-2004 wysokie tempo wzrostu spadek zużycia energii pierwotnej Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

3. Zmiana struktury zużycia Zmiana struktury zużycia - pochodna kierunków rozwoju gospodarki Rys. 2. Struktura finalnego zużycia energii w Polsce wg nośników Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

4. Stosunkowo niska energochłonność Rys. 3. Energochłonność gospodarek w 2004r. przy zastosowaniu kursów rynkowych i parytetu siły nabywczej Energochłonność poniżej średniej dla 10 nowych państw członkowskich UE Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

5. Potencjał na przyszłość • Polska ma nadal znaczne możliwości oszczędzania energii • i wzrostu efektywności energetycznej • Zużywamy 2 razy więcej energii na jednostkę PKB, niż wynosi średnia w UE • Efektywność naszych elektrowni jest o 10 procent niższa, niż średnio w UE

6. Ile energii będziemy potrzebować • Projekt „Polityki energetycznej Polski do roku 2030” z 2007 roku przewidywał: • 44-procentowy wzrost zużycia energii finalnej do 2030 • 109 procentowy wzrost zużycia energii elektrycznej • 49-procentowy wzrost zużycia odnawialnych źródeł energii • 42 procentowy wzrost zużycia produktów naftowych • 33 procentowy wzrost zużycia gazu • 6,5 procentowy wzrost zużycia węgla • Założenia – 5,1 procent. Spadek liczby ludności o 5 procent liczby ludności. • Strategia z 2007 roku uwzględnia stan regulacji z lipca 2007 roku.

7. Strategia strategii nie równa… • We wcześniejszym dokumencie „Polityka energetyczna Polski do roku 2025” • przyjętym przez Radę Ministrów 4 stycznia 2005 roku przewidywano bardzo • dynamiczny wzrost zużycia gazu, zwłaszcza do produkcji energii elektrycznej, • co umożliwiłoby redukcję emisji SO2, NOX i CO2 na poziomach traktatowych. • Oznaczałoby to import gazu rocznie na poziomie: • 9 mld m3 w 2005 roku • 12,5 mld m3 w roku 2010 • 16-18,5 mld m3 w roku 2015 • 18-25 mld m3 w roku 2020 • 21-29,5 mld m3 w roku 2025

8. Problemy polskiej elektroenergetyki Niska produktywność oraz niska efektywność użytkowania energii • nie dopasowanie technicznej struktury do potrzeb funkcjonalnych odbiorców: • zużycie technologiczne czynnych mocy przy ich jednoczesnej nadwyżce wobec • niezbędnej ilości mocy szczytowych • niewłaściwa topologia sieci przesyłowej 400 kV i nieadekwatna topologia generacji • z koncentracją źródeł na południu kraju • słabe zasilanie regionów wiejskich i zła gospodarka mocą bierną w systemie • niska rentowność kapitału i niska efektywność zatrudnienia • słabość mechanizmów rynkowych, blokowanych przez mechanizm rynku bilansującego • oraz do niedawna poprzez duży udział energii z kontraktów długoterminowych

9. Problemy sektora gazowego • brak dywersyfikacji źródeł dostaw i trans przesyłowych • niewystarczający rozwój sieci dystrybucyjnych • niewielki wolumen trans-granicznych połączeń międzysystemowych • brak wystarczających strategicznych rezerw gazu; zapasy gazu na koniec 2006 roku • wynosiły ok. 200 mln m3, co odpowiada 11 dniom zużycia • słabość mechanizmów rynkowych

10. Problem otoczenia regulacyjnego Funkcjonowanie instrumentów takich, jak giełda energii, kodeksy sieciowe, etykiety i certyfikaty energetyczne, mechanizmy wspierania efektywności energetycznej, systemy zarządzania energią w przemyśle, etc. jest niepełne, często z powodu luk prawnych.

11. Wyzwanie dotyczące adaptacji i łagodzenia zmian klimatycznych • Redukcja emisji SO2, NOX oraz pyłów o 60%, 37% oraz 75% w latach 1990-2005 • Wzrost emisji NOX i pyłów w 2005 roku • Spadek emisji CO2 o 34% w porównaniu z bazowym 1988 roku, • ale w następnych latach przewidywany wzrost • Przyznany przez KE limit emisji CO2 pozwala na ich wzrost • o 2,88% w latach 2008-2012 w porównaniu z 2005 rokiem. • Pakiet energetyczno-klimatyczny KE ze stycznia 2008 roku

12. Wyzwanie strategiczne Objęcie polityki energetycznej politycznym parasolem ochronnym i ponadpartyjnym konsensusem Wypracowanie długofalowej strategii kształtowania bilansu energetycznego Zintegrowanie polityki energetycznej z polityką gospodarczą oraz polityką dotyczącą przeciwdziałania zmianom klimatycznym