Angststoornissen 19 januari 2009 Yvonne Bijl

1. Angststoornissen 19 januari 2009 Yvonne Bijl

2. Agenda • Zelftest • Presentatie Angststoornissen • Verwerkingsopdracht • Kijkfragment

3. Zelftest

4. Angst ‘Onplezierig gevoel van beklemming of spanning, gepaard gaand met motorische en fysiologische verschijnselen als reactie op gewaarwording van gevaar’ (F.C. Verhulst, 1996)

5. Angststoornis ‘Een psychische aandoening die zich kenmerkt door de aanwezigheid van een pathologische angst. Als een angst geen reële grond heeft en de betrokken persoon er sociale problemen door ondervindt, is er sprake van een stoornis’ (Wikipedia)

6. Angststoornissen DSM-IV • Paniekstoornis • Agorafobie • Enkelvoudige fobie • Sociale fobie • Obsessieve-compulsieve stoornis • Posttraumatische stress-stoornis • Accute stress-stoornis • Gegeneraliseerde angststoornis • Angststoornis NAO

7. ! • Faalangst • Schoolfobie • Selectief mutisme • Hypochondrie

8. DSM-IV GAS • Buitensporige angst > 6 mnd • Moeite om de zorg te baas te blijven • Angst/bezorgdheid met min. 3 syptomen: 1. Rusteloosheid of opgejaagd gevoel 2. Snel vermoeid zijn 3. Concentratie problemen of leeg gevoel in ‘t hoofd 4. Prikkelbaarheid 5. Gespannen spieren 6. Slaapstoornissen D. Geen AS I stoornis E. Angst/zorg geeft lijden F. Niet gevolg van psychoactieve middelen of andere stoornis

9. DSM-IV separatie-angststoornis I A. Geen leeftijdsadequate angst om van huis of hechtingsfiguur te zijn:(3) • van streek wanneer geanticipeerd wordt op het weggaan van huis van diegene aan wie het kind gehecht is • angst hechtingsfiguur te verliezen, of angst dat hun iets kwaads zal overkomen • angst scheiding hechtingsfiguur (verdwalen, gekidnapt worden) • Door SA aanhoudende tegenzin/weigering om naar school o.i.d. te gaan • Angst of tegenzin om alleen thuis te zijn of niet te zijn bij hechtingsfiguur, of zonder betekenisvolle volwassenen in andere omgevingen te vertoeven • tegenzin/weigering om te gaan slapen zonder hechtingsfiguur dichtbij • nachtmerries over separatie • klachten/lichamelijke symptomen wanneer op scheiding geanticipeerd wordt of die plaatsvindt (hoofdpijn, maagklachten, misselijkheid, braken).

10. DSM-IV Separatie-angststoornis II B.Minimaal 4 weken C. < 18 jaar D. Psychisch lijden E. Geen sprake van ASS, schizofrenie of andere psychotische stoornis

11. Schoolfobie • Kan hoofdsymptoom SA, • Of fobische reactie • <1 % knd. schoolweigering (75% mogelijk SA) • separatie-angst • Specifieke fobie • Goed functionerend v.s. niet goed functionerend

12. DSM-IV Sociale fobie • Angst sociaal functioneren of presteren • Angst blootstelling vreemden en/of kritische beoordeling anderen • Bang eigen gedrag beschamend of vernederend • Gegeneraliseerd vs. Specifiek • Betrokkene weet angst excessief is • Vermijding of doorstaan met intense angst • Psychisch lijden

13. DSM-IV OCS I • Obsessies (dwanggedachten) • Terugkerende, aanhoudende gedachten, impulsen of voorstellingen die beleefd worden als opgedrongen en ongepast en die angst of onlust veroorzaken • Deze gedachten, impulsen of voorstellingen zijn geen zorgen over reële problemen • Persoon poogt negeren, onderdrukken òf te neutraliseren d.m.v. andere gedachte of handeling • Persoon erkent dat obsessies product zijn van eigen geest

14. DSM-IV OCS II • Compulsies (dwanghandelingen) • Repetitieve gedragingen of repetitieve mentale handelingen als reactie op obsessie volgens strikte regels • Compulsie voorkomt ongemak en spanning of gevreesde afloop situatie. (buitensporig en onrealistisch)

15. DSM-IV Paniekaanval • Hartkloppingen of verhoogde hartslag • Zweten • Trillen of beven • Gevoel van kortademigheid of benauwdheid • Gevoel te zullen stikken • Pijn of onbehaaglijk gevoel op de borst • Misselijkheid of buikklachten • Duizeligheid, lichtheid in het hoofd, wankel of flauw gevoel • Derealisatie- of depersonalisatiegevoelens • Angst voor controleverlies of om gek te worden • Angst om dood te gaan • Paresthesieën • Koude rillingen of opvliegingen

16. Criteria faalangst • Situatiegebonden • Prestaties leveren • Angst te falen (+gevolgen) • School/sociaal/motorische en competitieve taken • Cognitief-lichamelijk-gedragsmatig

17. Diagnostiek • (Kinder)psychiater • Uitgebreide anamnese • Testbatterij

18. Comorbiditeit • Stemmingsstoornissen • Gedragsstoornissen • ADHD • ASS • Gilles de la Tourette

19. Prevalentie • 2% tot 6% van de kinderen • Schoolweigering vanwege een angststoornis: 1-2%

20. Etiologie • Genetische factoren • Biologische factoren • Omgevingsfactoren • Psychologische factoren • Life events

21. Behandeling • Psychotherapie (soms met medicatie) • Gedragstherapie • Cognitieve aspect • Gedragsmatige aspect • Fysiologisch-affectieve aspect - Dappere kat - Vrienden • Psychosociale methoden

22. Prognose • > kans op een andere angststoornis of depressieve stoornis • VTO • Betrokkenheid van het systeem • Intelligentie • Aanwezigheid van psychopathologie • Aanleg, o.a. temperament

23. Aanpak in de klas • Erkenning & Acceptatie • Veiligheid • Beschermen & weerbaar maken • Andere kijk op problemen ontwikkelen • Gedragsveranderende technieken

24. Informatie • BJZ • Angst, dwang –en fobiestichting www.adfstichting.nl www.bibbers.nl • www.kenniscentrum-kjp.nl • Kinderpoliklinieken • Literatuur

25. Filmfragment