730 likes | 2.01k Views
Hodgkin -Dışı Lenfomalar (Erişkin). Prof. Dr. Teoman SOYSAL. Lenfadenomegali. Tanım: Genellikle > 1 cm Epitroklear : >0.5 cm İnguinal : >1.5 cm İzole/lokalize Yaygın/ jeneralize. Lenfadenomegali nedenleri. İnfeksiyonlar İmmün sistem hastalıkları Habis Selim
E N D
Hodgkin-Dışı Lenfomalar(Erişkin) Prof. Dr. Teoman SOYSAL
Lenfadenomegali • Tanım: • Genellikle > 1 cm • Epitroklear: >0.5 cm • İnguinal: >1.5 cm • İzole/lokalize • Yaygın/jeneralize
Lenfadenomegali nedenleri • İnfeksiyonlar • İmmün sistem hastalıkları • Habis • Selim • Diğer habis hastalıklar • Depo hastalıkları • Endokrin hastalıklar • Diğer
Lenfadenomegali nedenleri • İnfeksiyon • Bakteriyel • Piyojenik bakteriler • Keditırmığı hastalığı • Sfiliz • Tularemi • Mikobakteriinf. • Fungus • Histoplazmoz • coccidioidomycosis • Chlamydial (ör., lymphogranulomavenereum) • Parazit (ör., toxoplasmosis, trypanosomiasis, filariasis) • Viral (ör., Epstein-Barr , cytomegalovirus, rubella, hepatit,HIV)
Lenfadenomegali nedenleri • İmmün sistemin selim hastalıkları • romatoidartrit • sistemik lupuseritematosus, • Sjögren sendromu • serum hastalığı, • Castleman Hastalığı ,RosaiDorfmansendr • Langerhans h. histiyositoz, • Kawasaki sendromu, • Kimura hastalığı • İlaç reaksiyonu
Lenfadenomegali nedenleri • İmmün sistemin habis hastalıkları • Lösemi • KLL ,ALL,AML, • Lenfoma • Hodgkin , non-Hodgkin • Waldenströmmakroglobulinemi • Multiplemyeloma • vd
Tanım ve genel özellikler • Lenf düğümü ve ekstranodal alanda yerleşebilir • Bazen ikisi birarada tutulum nedeni olabilirler • Ekstranodal alan • Lenfoid: ör Waldeyer/dalak • Lenfoid olmayan: • Kemik, deri, GİS,MSS, akciğer,gonad,meme,orbitavd • BL ve TL birlikte olmaz Prof. Dr. T SOYSAL
Lenfadenomegali nedenleri • Diğer habis hastalıklar • Meme ca • AkcCa • Melanoma • Baş boyun tm • GİS Tm • Germ hücreli Tm • Kaposi sarkomu
LAP • Çocuklarda LAP sıktır • Çocuklarda malignite olasılığı daha düşüktür • < 30 yaş: %80 selim • > 50 yaş: % 60 habis
Lenfomalar • Lenfomalar iki ana sınıfa ayrılır. • HodgkinLenfoması (hastalığı) • Hodgkin Dışı Lenfomalar (Non-HodgkinLenfoma/nHL) • HodgkinLenfoması ilk tanımlanandır • HDL daha sık görülür • Hem klinik özellikler hem de tedavileri farklıdır Prof. Dr. T SOYSAL
Lenfoma: Tanım • Lenfoid sistemin tümörleridir. • Lenfositlerin neoplastikklonalproliferasyonu ile ortaya çıkan, lenf düğümü ve nadiren de ekstranodal organlarda yerleşik, sıklıkla B lenfosit (%80-85) daha seyrek olarak da T lenfositlerden kaynaklanan heterojen hastalıklar grubudur. • Lenfoid sistemin tüm habis hastalıkları arasında en sık olanıdır Prof. Dr. T SOYSAL
Lenfoid sistemin habis hastalıkları Prof. Dr. T SOYSAL
Klinikopatolojik Özellikler-1 • Klinik bulgular, patogenez ve biyolojik davranışlar açısından heterojen bir grup hastalıktır • Geçmiş yıllara göre insidensi artmaktadır • Artış tüm yaşlarda görülmektedir • Ölüm nedenleri arasında beşinci sıradadır • HIV ve HIV dışı virüslerle ilişkisi vardır Prof. Dr. T SOYSAL
HDL ve HL Arasındaki Farklılıklar Prof. Dr. T SOYSAL
Hodgkin Dışı Lenfomaların Erişkin ve Çocukluk Dönemi Farklılıkları Prof. Dr. T SOYSAL
Epidemiyolojik Özellikler • 14-19/100.000-yıl (Batı ülkelerinde) • Tüm kanserlerin %4’ü, 5. en sık kanser • Kadın/Erkek = 2 /3 • 1970’den bu yana sıklık yılda %3-4 artış gösterdi • İmmünsupresif tedavi • HIV sıklığında artış • Çevresel etkenlerle temas artışı • Yaşla artan sıklık, yaşlı populasyonda artış? • Her yaşta artış var Prof. Dr. T SOYSAL
Demografik ve sosyoekonomik farklılıklar gözlenir • Follikülerlenfoma ABD’de sık, Asya’da seyrek • BurkittLenfomasıAfrikada sık • Erkeklerde ve beyazlarda daha sık • Yaşlılarda görülme olasılığı artar • Çocuklarda ise daha agresif seyirli Prof. Dr. T SOYSAL
Etyoloji-I • Etyoloji büyük ölçüde bilinmemektedir • Predispozan faktörler suçlanır • Genetik yatkınlık • Kalıtsal immun yetersizlik • Ataksiatelenjiektazia, • WiskottAldrich, • Kombine immün yetersizlik, • İzole Ig eksiklikleri • Edinselimmün yetersizlikler • doku nakilleri, • uzun süreli immünsupresyon-ilaç vd • Otoimmünite: Sjögrensendr., Hashimototiroiditi Prof. Dr. T SOYSAL
Etyoloji-II • Kimyasallar • Pestisitler • Herbisitler • Hidrokarbonlar • Boyalar (saç boyaları, solventler) • Çiftçi, boyacı,ormancı (HL) , vd • İyonize edici radyasyon • Kemoterapötik ajanlar • Fenitoin • Erkek cinsiyet,ileri yaş, ailede HDL veya kanser öyküsü • İnfeksiyöz ajanlar Prof. Dr. T SOYSAL
Etyoloji-III-İNFEKSİYÖZ AJANLAR Prof. Dr. T SOYSAL
Sitogenetik ve Moleküler Biyoloji 14: Ig ağır zinciri 18: Bcl-2 apoptoz inhibisyonu 11: Bcl 1, siklin D1 hücre döngüsü 8: c-myc, çoğalma, apoptozinh., farklılaşma 2: Igkappa 22: IgLambda Prof. Dr. T SOYSAL
HDL Sınıflaması-I • Morfoloji, H-E boyası • İmmunolojik-BL; TL; • İmmunohistokimya • Flowcytometry (akım sitometri) • Genetik/moleküler testler • Klinik seyir Prof. Dr. T SOYSAL
HDL Sınıflaması-II • Rappaport, Lukes-Collins, Lennert, WorkingFormulation • Klinik ve morfolojik özellikler, lenf düğümüne yerleşim, B-T • 1994 RevisedEuropeanAmericanLymphomaClassification (REAL) • Histoloji, hücre tipi, klinik özellikler (Düşük-orta-yüksek habaset derecesi) • WHO Sınıflaması • Tümünü kapsayan ve her HDL tipini ayrı bir hastalık gibi düşünüp listeleme yöntemi • Daha çok immünfenotipik köken ve olgunlaşma derecesi • Klinik özellikler geri planda Prof. Dr. T SOYSAL
WorkingFormulation Prof. Dr. T SOYSAL
REAL Sınıflaması Prof. Dr. T SOYSAL
WHO (DSÖ) Sınıflaması • Lenfoidmaligniteler; BL, TL, Hodgkin L • Lenfositik lösemi ve lenfomalar birlikte değerlendirilmiş • Miyelom-Plazma hücre hastalıkları BL altında • BL ve TL grubu prekürsör(immatür) ve periferik (matür) olarak ayrılmış • Her bir hastalık ayrı olarak değerlendirilmiş • Klinik davranış veya hastalık seyrine göre ayrım yok Prof. Dr. T SOYSAL
WHO sınıflaması : I) B-lenfosit kökenli maligniteler a)Prekürsör (öncül) B maligniteleri b)Olgun (Matür) (periferik) B maligniteleri II) T –lenfosit ve NK hücre maligniteleri a)Prekürsör T b)Olgun (Matür) (periferik) T hücre maligniteleri Prof. Dr. T SOYSAL
WHO sınıflaması : BL Kökenli Neoplaziler-I Prof. Dr. T SOYSAL
BL Kökenli Neoplaziler-II Prof. Dr. T SOYSAL
TL ve NK Hücreli Neoplaziler Prof. Dr. T SOYSAL
HDL Histolojik Tipine Göre Sıklık Prof. Dr. T SOYSAL
Klinik Bulgular • Klinik tablo ve seyir histolojik alt tipe göre değişir. • >2/3 ağrısız, konglomere olabilen, vücudun her lenf bölgesinde görülebilen LAM • Batıda % 75 nodal,%25 ekstranodal hastalıkla başvurur • Uzak doğuda % 50 ekstranodal • LAM zaman içinde büyüyüp küçülebilir • Ekstra nodal yerleşimli ve multisentrik olabilir • %20 olguda ateş, kilo kaybı, gece terlemesi (B semptomaları) olabilir. Prof. Dr. T SOYSAL
LENFADENOMEGALİLERİN ORTAYA ÇIKIŞI Baş ve boyun % 55 Supraklavikuler %1 Lokalize % 75 Aksiller %5 İnguinal %14 Yaygın % 25 Prof. Dr. T SOYSAL
Klinik • LAP , Splenomegali, Hepatomegali • LAP : Bası etkisi • Vena kava superior sendromu • Hidronefroz • Plörezi • Ekstremite basısı • Kök sinir basısı • Vd semptomlar • Ekstremite ödemi • Ağrı • Karında dolgunluk • Dispne, siyanoz , pelerin tarzında ödem, kemozis, • Disfaji • İkter • Nöropati/radikülopati Prof. Dr. T SOYSAL
Klinik • Organ tutulumu • MSS • gonad, • Gastrointestinal sistem • göz/retrobulber alan, • meme, • böbrek, • akciğer, • plevra, • perikard,myokard, • deri, • kemik, • karaciğer, • kemik iliği, • endokrin doku vd Prof. Dr. T SOYSAL
Kan sayımı değişiklikleri • Anemi, pansitopeni, trombositoz, lökositoz (lenfositoz) • İmmünsitopeni (ör: OİHA) • B semptomları • Kilo kaybı • 6 ayda > %10 • Ateş (infeksiyonla ilişkisiz) • Gece terlemesi • İnfeksiyonlar Prof. Dr. T SOYSAL
%75 nodal , %25 ekstranodal (Batıda) • %50 ekstranodal (Uzak Doğuda) • Orofaringeal tutulum: % 5-10 • Gastrointestinal: % 15 • Waldeyer tutulumu ve GİS tutulumu birlikte olabilir • MSS: % 5-10 (özellikle yüksek dereceli lenfomalar) • Deri- T hücreli lenfomalar • Otoimmünsitopeniler: düşük dereceli lenfomalar ve T-hücreli lenfomalar (ör:Angioimmunoblastik T hücreli L ) Prof. Dr. T SOYSAL
Indolent-Agresif Lenfoma Farklılıkları Prof. Dr. T SOYSAL
Düşük dereceli (indolent) lenfomanın yüksek dereceli (agresif) lenfomaya dönüşümü (Richter sendromu) • Semptomlarda belirginleşme • Hızlı LAP büyümesi • Yeni B semptomları • Alışılmamış lokalizasyonlarda tutulum • LDH’da ani- belirgin artış • Hiperkalsemi • SMZL ve SLL: %10 • FL: % 60 Prof. Dr. T SOYSAL
Evreleme • Hastalığın anatomik yayılımı + semptomların varlığı/yokluğu • Semptomların varlığı kötü prognostik faktör • Lokal hastalık (Evre I-II) • İleri evre hastalık (Evre III-IV) Prof. Dr. T SOYSAL
Ann Arbor (Costwold) Evrelemesi Prof. Dr. T SOYSAL
Evreleme İçin Gerekli İşlemler • Öykü alınması ve tam bir fizik muayene • Tam Kan Sayımı-periferik yayma • Biyokimyasal testler (KC ve böbrek profili, albumin, LDH, Beta 2 mikroglobulin, serum protein elektroforezi) • Akut faz yanıt proteinleri • Anatomik görüntüleme yöntemleri (Toraks ve tüm batın BT; Pozitron Emisyon Tomografisi; MRI; USG) • Kemik iliği aspirasyon+biyopsisi • Efüzyonların ve/veya BOS sitolojisi Prof. Dr. T SOYSAL
HDL Seyrini Etkileyen Faktörler Laboratuvar ParametreleriLDH β2-Mikroglobulin Interleukin-2 reseptörTümör nekroz faktörSolubleCD44Survivin Klinik FaktörlerEvre (I/II vs. III/IV)Yaş (≤60 vs. >60 y)Performans durumu (ECOG 0, 1 vs. ≥2)B semptomlarıKitle boyutu (<10 cm vs. ≥10 cm)Ekstranodal tutulum (<2 vs. ≥2)Kemik iliği tutulumuTam remisyona sokan kurs sayısı (≤3 vs. >3) Biyolojik ÖzelliklerHistolojiHücre kökeni (B hücreli vs. T hücreli)Proliferasyon HızıTümörü infiltre eden T lenfosit yanıtıKaryotipMoleküler işaretler Prof. Dr. T SOYSAL
HDL’da Tanı • Klinik ve Lab. Bulguları • Lenf nodu biyopsisi • Histolojik tanı: H-E boyası • İmmunfenotipik tanı: • TL; BL; NK, klonalite, alt tipler arasında ayrım • Sitogenetik tanı • Antijen reseptör veya Ig ağır zincir gen rearanjmanları • Onkogenlerin saptanması Prof. Dr. T SOYSAL
Bazı lenfoma alt tiplerinin genel nitelikleri Prof. Dr. T SOYSAL
Diffuz büyük B hücreli lenfoma • - Tüm lenfomaların % 30’u • - Agresif lenfomalarınprototipidir • - Tedavi edilmezse ortalama yaşam 1.5 yıl • Kombine kemoterapi ile kür şansı vardır
Agresif Lenfomalar İçin Uluslar arası HDL Prognostik İndeks Prof. Dr. T SOYSAL
Folikülerlenfoma: • Tüm lenfomaların % 20 sini kapsar ve B hücrelidir • Tanıda çoğunlukla ileri evrededir • Kemik iliği tutulumu sık olur • Uzun süre tedavi • gerekmeyebilir • Nükslerle seyreder • Kür şansı çok düşük fakat • yaşam süresi uzunca • Folikülerlenfoma : • Grade I,II: İndolent • Grade III: Agresif
FolikülerLenfomaPrognoz İndeksi(FLIPI) • Risk faktörleri • Yaş >60 • Evre : III-IV • Hemoglobin < 12 g/dL • LDH > N • Nodal alan sayısı ≥ 5 Prof. Dr. T SOYSAL
Küçük lenfositiklenfoma (SLL) • B hücreli indolent (yavaş seyirli) lenfomadır • WHO; KLL/SLL birlikte yazılmıştır • KLL benzeri bir hastalıktır. • Periferik kanda B-lenfositler <5000/mm3 • B lenfositler CD 5+ ,CD 20 + • Mantlecelllenfoma hücreleri de CD 5(+)