Projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV”

1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny Projekt „Zapobieganie zakażeniom HCV” Zasadniczym celem projektu jest stworzenie podstaw do zaplanowania długofalowej strategii przeciwdziałania zakażeniom HCV i zwalczania wzw C w Polsce oraz opracowanie założeń do dokumentu „Narodowa Strategia Zapobiegania i Zwalczania Zakażeń HCV na lata 2015-2020”. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA www.hcv.pzh.gov.pl

2. Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Instytucja realizująca: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Partnerzy: Główny Inspektorat Sanitarny Uniwersytet Medyczny w Lublinie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie www.hcv.pzh.gov.pl

3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C w Polsce w latach 1993-2011 Prof. dr hab. Andrzej Zieliński

4. Prawdopodobna droga zakażenia WZW C

5. Rozpowszechnienie zakażeń HCV i udział osób świadomych zakażenia w całkowitej liczbie wykrytych zakażeń HCV

6. PROJEKT 1 Usprawnienie diagnostyki HCV, oszacowanie występowania HCV w populacji ogólnej oraz analiza czynników związanych z występowaniem HCV dr n. med. Magdalena Rosińska NIZP-PZH Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego- Państwowy Zakład Higieny www.hcv.pzh.gov.pl

7. Dlaczego …? • Dlaczego diagnostyka? • 7 na 100 zakażonych wie, że są zakażeni • Dlaczego powszechna diagnostyka? • Powszechność narażenia – zabiegi medyczne • Dlaczego zbieranie danych? • Ilu jest zakażonych? • Rola zabiegów upiększających? • Rola kontaktu domowego? www.hcv.pzh.gov.pl

8. Jak …? • Badania w kierunku HCV w Podstawowej Opiece Zdrowotnej • Zaprosimy wylosowane osoby • Konsultacje oraz dalsze badania osób, u których rozpoznano HCV oraz ich rodzin. • Analiza: • jak często występują czynniki zakażeń krwiopochodnych • czy warto badać wszystkich • czy można to osiągnąć poprzez POZ www.hcv.pzh.gov.pl

9. Co chcemy osiągnąć? • Wcześniejsze rozpoznanie to większa skuteczność leczenia • Świadomość zakażenia i dróg szerzenia się wirusa to mniejsze ryzyko zakażenia kolejnych osób • Znajomość epidemiologii to możliwość ukierunkowania działań profilaktycznych www.hcv.pzh.gov.pl

10. PROJEKT 2Zmniejszenie ryzyka zakażenia HCV w populacji iniekcyjnych użytkowników narkotyków (IDU) mgr Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Instytut Psychiatrii i Neurologii www.hcv.pzh.gov.pl

11. Wprowadzenie • Postulat profilaktyki opartej na udokumentowanym doświadczeniu, jako gwarancja jej skuteczności • Potrzeba weryfikacji propozycji profilaktycznych • Etapy realizacji programu • oszacowanie zagrożeń • opracowanie modelowego programu profilaktycznego • testowanie programu profilaktycznego www.hcv.pzh.gov.pl

12. Oszacowanie zagrożeń • Oszacowanie liczby osób zakażonych HCV wśród przyjmujących narkotyki w zastrzykach • Identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących – budowa modelu ryzyka www.hcv.pzh.gov.pl

13. Opracowanie programu • Określenie w drodze badań (wywiadów): • optymalnych kanałów informacyjnych docierania do grupy docelowej (IDU), • sposobu komunikacji (język przekazu, metody argumentacji itp.), • warunków zaakceptowania komunikatów profilaktycznych • Opracowanie optymalnego pakietu profilaktycznego (scenariusze, materiały) www.hcv.pzh.gov.pl

14. Testowanie programu www.hcv.pzh.gov.pl

15. Konkluzje • Zweryfikowany, oparty na doświadczeniu program działań profilaktycznych szansą ograniczenia ryzyka zakażeń HCV wśród osób używających narkotyków • Gotowe narzędzia profilaktyczne, jako bezpośredni efekt projektu • Upowszechnienie i implementacja do rutynowej praktyki wypracowanych rozwiązań profilaktycznych finalnym celem projektu www.hcv.pzh.gov.pl

16. Projekt 3 Pilotażowy Program badania kobiet w ciąży w kierunku zakażeń HCV Prof. dr hab. Kazimierz Madaliński NIZP-PZH www.hcv.pzh.gov.pl

17. Wertykalna transmisja HCV – najczęstsza przyczyna zakażeń u dzieci Rozpowszechnienie przeciwciał anty-HCV wśród kobiet ciężarnych z województwa mazowieckiego określono na poziomie 2,02% [Aniszewska, Kowalik-Mikołajewska i wsp, 2009] Ryzyko przeniesienia HCV z matki na dziecko na podstawie badań EuropeanPediatricHepatitis C Virus Network oszacowano na 6,2% [Badania EPHN; 2005] • Transmisja wertykalna → wewnątrzmaciczna (głównie okołoporodowo) lub w trakcie porodu www.hcv.pzh.gov.pl

18. Czynniki ryzyka wertykalnego przeniesienia HCV Poziom wiremii matki → im wyższy poziom wiremii, tym większe ryzyko przeniesienia HCV Współistniejąca infekcja HIV → wzrost transmisji HCV do 36% Zakażenia komórek jednojądrzastych krwi obwodowej „PBMC” → wysoka korelacja pomiędzy obecnością HCV RNA w PBMC a potwierdzonym zakażeniem noworodka (szczególnie u matek przyjmujących narkotyki dożylnie lub donosowo) www.hcv.pzh.gov.pl

19. Czynniki ryzyka wertykalnego przeniesienia HCV Typ genetyczny wirusa → najczęstsze przeniesienie genotypów 1b oraz 3a Płeć dziecka → hormonalne i genetyczne różnice odpowiedzi na zakażenie wirusowe Karmienie piersią → nie jest czynnikiem ryzyka, poziom RNA wirusa obecny w mleku matki jest zbyt niski, aby doszło do jego transmisji www.hcv.pzh.gov.pl

20. Cel Projektu 3 Głównym celem projektu jest usprawnienie profilaktyki wertykalnej transmisji zakażeń HCV w Polsce oraz profilaktyki niekorzystnych następstw klinicznych u dzieci wertykalnie zakażonych tym wirusem www.hcv.pzh.gov.pl

21. Cele szczegółowe Projektu 3 • ocena celowości i wykonalności rutynowych badań w kierunku HCV w grupie kobiet w ciąży • oszacowanie częstości występowania zakażeń HCV oraz czynników ryzyka zakażenia wirusem wzw C na podstawie przeprowadzonych badań: laboratoryjnych i ankietowych • podniesienie wiedzy lekarzy ginekologów – położników na temat zapobiegania wertykalnej transmisji HCV www.hcv.pzh.gov.pl

22. Kujawsko-Pomorskie Mazowieckie Lubelskie Świętokrzyskie Małopolskie Projekt 3 „Pilotażowy Program badania kobiet w ciąży w kierunku HCV” www.hcv.pzh.gov.pl

23. „PROJEKT 4 – Jakościowa ocena ryzyka zakażenia HCV w świetle stosowanych procedur medycznych w wybranych zakładach opieki zdrowotnej” Prof. zw. dr hab. n. med., dr h. c. Piotr Książek Uniwersytet Medyczny w Lublinie www.hcv.pzh.gov.pl

24. CELE PROJEKTU • Ustalenie procedur i zachowań związanych lub potencjalnie związanych z podwyższonym ryzykiem transmisji zakażeń HCV w placówkach służby zdrowia w warunkach polskich. • Unowocześnienie i modyfikacjazasad bezpieczeństwa pracy personelu medycznego. • Modyfikacja procedur nadzoru i kontroli przeprowadzanych przez służby sanitarne w placówkach medycznych. www.hcv.pzh.gov.pl

25. Projekt zakłada 3 fazy: • Analiza danych literaturowych oraz danych z kontroli stanu sanitarnego placówek ochrony zdrowia (szpitale, przychodnie, gabinety zabiegowe prywatne) i stosowanych tam procedur związanych z kontrolą zakażeń szpitalnych gromadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS). • Na podstawie danych uzyskanych w fazie 1, wytypowanie placówek służby zdrowia do dokładniejszej analizy oraz jej przeprowadzenie z ewentualnym uwzględnieniem części eksperymentalnej. Analiza będzie polegała na skonstruowaniu i przeprowadzeniu ankiet oraz obserwacji wybranych miejsc, procedur i sprzętu przez przeszkolony i zatrudniony na potrzeby projektu personel. • Przygotowanie materiałów edukacyjnych (film, szkolenie, broszura). Ocena praktyczności rozwiązań wykorzystanych rozwiązań w projekcie dla celów służb sanitarnych w celu ulepszenia nadzoru nad zakażeniami krwiopochodnymi. www.hcv.pzh.gov.pl

26. Projekt swoim zakresem obejmował będzie województwo lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie. Beneficjenci końcowi: służby sanitarne (nie tylko kontrolują placówki służby zdrowia, ale również prowadzą szkolenia), zainteresowane placówki służby zdrowiainstytucje szkolące personel medyczny w zakresie kontroli zakażeń szpitalnych, pacjenci korzystający z usług służby zdrowia w Polsce. www.hcv.pzh.gov.pl

27. Oczekiwane rezultaty: Ustalenie procedur i zachowań związanych lub potencjalnie związanych z podwyższonym ryzykiem transmisji zakażenia HCV w placówkach służby zdrowia w warunkach polskich Unowocześnienie i modyfikacja zasad bezpieczeństwa pracy personelu medycznego Materiały edukacyjne (film szkoleniowy, broszura) Krytyczna ocena rozwiązań wykorzystanych w projekcie w celu określenia możliwości ich wykorzystania przez służby sanitarne i zespoły ds. zakażeń szpitalnych w celu ulepszenia nadzoru nad zakażeniami krwiopochodnymi Opracowaniewytycznych do Narodowej Strategii Zapobiegania i zwalczania HCV w zakresie działań mających na celu zapobieganie zakażeniom HCV w placówkach medycznych. www.hcv.pzh.gov.pl

28. Projekt 5 „Edukacja pracowników wybranych zawodów zwiększonego ryzyka transmisji zakażeń krwiopochodnych i ogółu społeczeństwa w zakresie prewencji (HCV, HBV, HIV)” dr n. med. Anita Gębska – Kuczerowska NIZP-PZH www.gis.gov.pl 3 www.hcv-pzh.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl 2 www.gis.gov.pl

29. Administracja projektu: Ramy czasowe: 2013 - 2015 Zakres geograficzny W 11 województwach (dolnośląskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie) zostaną przeprowadzone szkolenia dla wytypowanych osób i grup personelu medycznego. W pozostałych 5 województwach (kujawsko-pomorskie, mazowieckie, opolskie, wielkopolskie, małopolskie) działania ograniczą się do rozdysponowania materiałów edukacyjnych i szkoleniowych, które zostaną przygotowane na potrzeby Projektu 5. www.gis.gov.pl 3 www.hcv-pzh.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl 2 www.gis.gov.pl

30. Cele projektu: 1. Poprawa efektywności zapobiegania zakażeniom oraz przeciwdziałanie szerzeniu się zakażeń w placówkach systemu ochrony zdrowia - poprzez doskonalenie wiedzy na temat epidemiologii i kliniki zakażeń oraz umiejętności prewencji zakażeń w zakresie wykonywanych procedur medycznych 2. Poprawa efektywności prewencji zakażeń szerzących się drogą krwiopochodną, w miejscach zwiększonego ryzyka transmisji poza sektorem zdrowia tj. np. salony kosmetyczne, fryzjerskie, studia tatuażu itp. 3. Zwiększenie świadomości ogółu społeczeństwa w zakresie zakażeń HCV oraz promowanie postawy aktywnej wobec usługodawców w zakresie zapewnienia należytych działań prewencyjnych 4. Przeciwdziałanie stygmatyzacji społecznej osób zakażonych. 6 www.hcv-pzh.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl

31. Efekty: • Wzrost poziomu wiedzy pracowników sektora zdrowia w zakresie zapobiegania zakażeniom krwiopochodnym w związku z wykonywanymi procedurami medycznymi • Usprawnienie procedur minimalizujących ryzyko zakażeń krwiopochodnych w trakcie świadczenia usług medycznych oraz wykonywania innych zabiegów, przy realizacji których istnieje ryzyko przerwania ciągłości tkanek • Poprawa efektywności monitoringu zakażeń (HCV) • Wzrost poziomu wiedzy pracowników sektora usług o zwiększonym ryzyku transmisji zakażeń krwiopochodnych • Wzrost poziomu wiedzy społeczeństwa w zakresie zakażeń krwiopochodnych • Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa poprzez zmniejszenie ryzyka. www.gis.gov.pl 8 12 www.hcv-pzh.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl

32. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie Instytut Psychiatrii I Neurologii w Warszawie Uniwersytet Medyczny w Lublinie Główny Inspektorat Sanitarny Dziękujemy za uwagę. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ MINISTRA ZDROWIA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny ul. Chocimska 24 00-791 Warszawa Tel.: +48 22 542 13 71 Fax.: +48 22 849 74 84, +48 22 849 35 13 e-mail: hcv@pzh.gov.pl www: http://www.hcv.pzh.gov.pl www.hcv.pzh.gov.pl