Immunoprofilaktyka tężca, wścieklizny i innych chorób zakaźnych

1. Immunoprofilaktyka tężca, wścieklizny i innych chorób zakaźnych

2. Zapobieganie i zwalczanie chorób zakaźnych • Unieczynnienie źródła zakażenia • Przecięcie dróg szerzenia się infekcji • Uodpornienie osób wrażliwych na zakażenie

3. Sztuczne Czynne Bierne Czynno - bierne Uodpornienie Naturalne • Naturalne zakażeniepatogennymdrobnoustrojem • Wariolizacja

4. Uodpornienie czynne = szczepienie • Powstaje odporność przeciw drobnoustrojowi, którego antygeny zostały podane jako szczepionka • po kilku tygodniach lub kilkakrotnym szczepieniu podstawowym • utrzymuje się kilka, a nawet kilkanaście lat

5. Program szczepień ochronnych Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego na rok … • Szczepienia obowiązkowe Kalendarzyk szczepień dzieci i młodzieży według wiekuSzczepienia osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie • Szczepienia zalecane • Informacje uzupełniające

6. Zmiany w kalendarzyku w 2007 r. • p/gruźlicy w I dobie życia nie szczepi się dzieci matek zakażonych HIV do czasu wykluczenia zakażenia (ok. 4 miesiąca po ujemnej próbie tuberkulinowej) i z wagą < 2000 g • p/Hib obowiązkowo od 2 m.ż. 3 dawki co 6-8 tyg. i dawkę przypominającą w 16-18 m.ż.

7. Nowe bezpłatne szczepieniakomunikat GIS z dn. 25. 09. 08 r. • Szczepienia przeciwko pneumokokom • Szczepienia przeciwko ospie wietrznej

8. p/pneumokokom • dzieci od 2 m. ż. do ukończenia 5 r. ż • po urazach i z wadami oun • p. ch. serca z niewydolnością układu krążenia • sch. immunologiczno-hematologiczne • małopłytkowość idiopatyczna • ostra białaczka, chłoniaki, sferocytoza • aspleniawr. lub po splenectomii • zakażone HIV • przed planowanym przeszczepieniem narządów • wcześniaki z dysplazją oskrzelowo-płucną

9. p/ospie wietrznej a) dzieci do ukończenia 12 r. ż. • z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji • zakażone HIV • przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią • z upośledzeniem odporności b) dzieci zdrowe do ukończenia 12 r. ż. z otoczenia osób określonych powyżej, które nie chorowały na ospę wietrzną

10. p/ospie wietrznej 2012r. c) dzieci do ukończenia 12 r.ż. narażonenazakażeniezewzględówśrodowiskowych, w szczególnościprzebywająceczasowo lub stale w domachdziecka, domachopiekidługoterminowej, żłobkachiinnychinstytucjachopiekuńczych

11. Uodpornienie bierne • Immunoglobuliny ludzkie lubimmunoglobuliny zwierzęce • Szybki wzrost odporności po podaniu preparatu • Utrzymywanie się odporności tylko kilka tygodni • Odczyny alergiczne • Odporność noworodka

12. Uodpornienie czynno-bierne • Jednoczesne podanie szczepionki w celu uodpornienia na dłuższy czas i immunoglobiny w celu szybkiego uodpornienia • Podanie w odległe od siebie części ciała • Uodpornienie ponarażeniowe, po ekspozycji na zakażenie, po kontakcie

13. Ludzkie immunoglobuliny • Ludzkie normalne immunoglobuliny LNI – Gamma-globulina ludzka (Biomed) • Dożylne immunoglobuliny IVIG – profilaktyka i wspomaganie leczenia zakażeń bakteryjnych i wirusowych Bioglobulina (Biomed), Pentaglobin IgM (Biotest) - leczenie wspomagające ciężkich zakażeń bakteryjnych • Swoiste immunoglobuliny – Gamma anty HBs (Biomed)

14. Immunoglobuliny zwierzęce • Wyprodukowane z surowicy koni, bydła, baranów uodpornionych w długim cyklu szczepień • Oczyszczone frakcje swoistej immunoglobuliny G • Reakcja anafilaktyczna, choroba posurowicza • Próba uczuleniowa

15. Immunoglobuliny zwierzęce • Końska antytoksyna: błonicza, tężcowa, botulinowa, przeciwko jadowi żmij, wściekliźnie • Bydlęca antytoksyna tężcowa

16. Powikłania • Wstrząs anafilaktyczny – odczyn wczesny, I typ reakcji, w czasie lub bezpośrednio po • Choroba posurowicza – odczyn późny, III typ reakcji, po 7-10 dniach • Reakcja gorączkowa, zaczerwienienie i obrzęk

17. Wstrząs anafilaktyczny • Bóle głowy, pleców, wzrost temp. ciała, dreszcze, świąd, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka • Kaszel, chrypka, narasta duszność • Wahania ciśnienia, tachycardia, sinica • Niepokój pacjenta • Utrata przytomności • Zgon

18. Choroba posurowicza • Wzrost temp. ciała, dreszcze, bóle głowy • Nudności, wymioty • Obrzęk węzłów chłonnych • Wysypka o charakterze pokrzywki • Obrzęk stawów - poliarthritis • Wahania RR, tachycardia • Glomerulonephritis • Granulocytoza, eozynofilia, proteinuria

19. Środki ostrożności • Wywiad odnośnie chorób alergicznych • Uprzednio otrzymane preparaty • Zestaw przeciwwstrząsowy • Próba uczuleniowa !

20. Próba śródskórna 0,1 ml surowicy rozcieńczonej 1:10 fizjologicznym roztworem soliObserwacja 20 min. brak objawów {----} próba ujemna Podajemy antytoksynę jednorazowo

21. Próba śródskórna Zaczerwienienie, obrzęk, bąbel {+++} Uczulenie na surowicę Wstrzykuje się sposobem odczulającym rozcieńczona 1:20 - 1:10 w dawce 0,1 - 0,5 ml podskórnie, co pół godziny nierozcieńczona po 0,2 - 0,5 ml p.s.

22. Błonica • Antybiotyk • Szczepionka - dawka przypominająca • Antytoksyna błonicza [końska] wyjątkowo u osób nieuodpornionych z bliskiego kontaktu 100 j. m./kg m.c. domięśniowo

23. Zatrucie jadem kiełbasianym • Dotarcie do wszystkich osób, które nie wykazują objawów choroby, lecz spożyły pokarm, będący przyczyną zatrucia • Poliwalentna antytoksyna 10 - 20 ml dom. [1 fiolka 10 ml = 5000 j.a. antytoksyny A i B, 1000 j.a. antytoksyny E] • Monowalentna, odpowiedniego typu 10000 j.a. dom. [końska]

24. Tężec – uodpornienie czynne • Szczepienie dzieci według kalendarzyka • Dorośli - dawki przypominające co 10 lat szczególnie dla osób z grup ryzyka: wojsko, policja, rolnicy, pracownicy leśni, transportu, budownictwa, zakażeni HIV, strażacy, wyjeżdżający w długą podróż • Dorośli nieszczepieni - Td 0, 1, 6-12 miesięcy

25. Uodpornienie u osób zranionych • Niezwłoczne, dokładne oczyszczenie rany, chirurgiczne opracowanie, opatrzenie [eradykacja przetrwalników i uniemożliwienie namnażania bakterii, zahamowanie produkcji tetanospazminy] • Antybiotyki – penicyliny, tetracykliny, makrolidyr. kąsane, miażdżone, kłute, postrzałowe [eradykacjap.wegetatywnych] • Uodpornienie w zależności od charakteru i okoliczności zranienia, uprzednich szczepień oraz stanu pacjenta

26. Uodpornienie czynno-bierneWysokie ryzyko • Masywne zakażenie bakteryjne – [gleba] • Gdy upłynęło > 24 h • Nie można prawidłowo opatrzeć rany • Wstrząs pourazowy, duża utrata krwi • Silne wyniszczenie, osłabienie • Obniżona odporność, leczeni cytostatykami, hormonami kory nadnerczy • Napromieniowanie radioaktywne

27. Uodpornienie czynno-bierne • Szczepionka T lub Td podskórnie w jedno ramię + • Ludzka immunoglobulina p/tężcowa250 – 500 j.m. dom w drugie ramię

28. Wysokie ryzyko wystąpienia tężca • ostatnia dawka szczepienia podstawowego lub przypominającego więcej niż 10 lat temu – uodpornienie czynno-bierne • Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni, historia szczepień niepewna – uodpornienie czynno-bierne, następnie kontynuować szczepienie podstawowe 0,1,6 m

29. Wysokie ryzyko wystąpienia tężca Szczepienie podstawowe lub przypominające • ostatnia dawka mniej niż 5 lat temu – nie wymaga, • ew. gdy szczególnie wysokie ryzyko rozważyć podanie jednej przypominającej dawki T lub Td • ostatnia dawka 5 - 10 lat temu – T lub Td, jedna przypominająca dawka

30. Niskie ryzyko wystąpienia tężca • Ostatnia dawka szczepienia podstawowego lub przypominającego mniej niż 5 lat temu - nie wymaga • Ostatnia dawka więcej niż 5 lat temu - T lub Td, jedna przypominająca dawka • Nie szczepieni, niekompletnie szczepieni, historia szczepień niepewna - T lub Td, następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego: 0,1,6 m

31. Uodpornienie czynne Szczepienie - anatoksyna tężcowa T lub Td podskórnie

32. Tężec Chorzy leczeni immunoglobuliną powinni równolegle rozpocząć uodpornienie czynne szczepionką [anatoksyną], 1 ml podskórnie 3 x co 3 dni, po 6 tygodniach i po 6-12 miesiącach. Choroba nie powoduje powstania odporności !

33. Wścieklizna • Kwalifikacja w specjalistycznych Poradniach Chorób Zakaźnych w Łodzi ul. Kniaziewicza 1/5

34. Wścieklizna Szczepienie profilaktyczne przednarażeniowe • Lekarze i studenci weterynarii, technicy • Personel laboratoriów • Pracownicy rzeźni, targowisk, leśnicy, myśliwi, strażnicy leśni, wypychacze zwierząt, hodowcy • Speleolodzy • Podróżujący na tereny z enzoocjami

35. Szczepienie przed ekspozycją • Szczepienie podstawowe w dniach 0, 7, 28 • Szczepienie uzupełniające po roku • Szczepienia przypominające co 3 - 5 lat

36. Osoby podejrzane o zakażenie wścieklizną • pokąsane przez zwierzę z rozpoznaną wścieklizną • pokąsane przez zwierzę dzikie, nieznane, zbiegłe, [padłe lub zabite], u których nie wykluczono wścieklizny • kontakt ze śliną lub tkanką mózgową zwierzęcia podejrzanego lub wściekłego • personel medyczny

37. Zwierzęta dzikie • lisy – 65% • borsuki, jenoty, wilki, kuny, łasice, tchórze, sarny, daniele, łosie, dziki, szczury, nietoperze, myszy, piżmaki, wiewiórki, jeże, zające domowe • nieszczepione psy, koty, konie, krowy zaatakowane na pastwiskach

38. Okres zaraźliwości • Czas, w którym wirus ukazuje się w ślinie przed wystąpieniem pierwszych objawów klinicznych choroby, jest stały i mieści się w granicach 0 - 10 dni, najczęściej 1 - 3 dni • Zasada przyżyciowej obserwacji weterynaryjnej zwierząt przez 15 dni – psy i koty

39. Postępowanie po ekspozycji Pierwsza pomoc: • obficie przemyć ranę bieżącą wodą i mydłem, dokładnie spłukać • zdezynfekować 40-70% alkoholem, jodyną, 0,1% sterinolem • opracowanie rany – nie zaszywać natychmiast • rozważyć wskazania do antybiotykoterapii • profilaktyka przeciwtężcowa !

40. Zalecane postępowanie Dotknięcie, karmienie, oślinienie zdrowej skóry, brak ran, kontakt pośredni Nie wymaga zapobiegania

42. Wścieklizna Rozpoczęciepostępowaniapoekspozycyjnegomożnaodłożyć do czasupotwierdzeniawścieklizny u zwierzęcia, o ilezwierzę, którenaraziłoczłowiekaniewykazywałoobjawówchorobypodczasekspozycjii jest możliwajegopiętnastodniowaobserwacjaweterynaryjna – dotyczywyłączniepsaikota

44. Profilaktyka czynna • Szczepionka w dniach 0, 3, 7, 14, 30 • Dorosłym w m. trójgłowy ramienia, dzieciom w przednio-boczną okolicę uda • Szczepieni uprzednio – w dniach 0 i 3 • Szybka immunizacja – skrócony cykl w dniach 0, 7, 21 w schemacie 2+1+1 dawki • Działania niepożądane: • Miejscowe - obrzęk, zaczerwienienie • Ogólne - gorączka, bóle głowy, stawów, nudności

45. Profilaktyka czynno-bierna • Równocześnie z cyklem szczepień lubdo 7 dnia od czasu podania szczepionki • Swoista immunoglobulina ludzka20 j.m./kg masy ciała dom. i ew. połowa wyliczonej dawki - wkroplenie do rany, nastrzyknięcie okolicy rany • Immunoglobuliny nie podaje się szczepionym uprzednio

46. Jeżelizostałanarażonaosobauprzednioszczepionaprzeciwwściekliźnie, podajesiętylkodwiedawkiprzypominająceszczepionkiwedługschematu w 0 i 3 dobie. Nienależypodawaćswoistejimmunoglobuliny.

47. Z powodu niepomyślnego przebiegu zakażenia, nie istnieją żadne przeciwwskazania dla stosowania szczepienia, ciąża nie stanowi p/wskazania dla szczepienia po ekspozycji.

48. Badanie zwierzątBadania przyżyciowe wykonują Zakłady Lecznicze Zwierząt. Pośmiertna diagnostyka polega na stwierdzeniu obecności w mózgu antygenu wirusa, metodą immunofluorescencji w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej.

49. Antytoksyna jadu żmij • Żmija zygzakowata Vipera berus • Antytoksyna monowalentna, końska 500 j.a. dom. • Pokąsanie przez kilka żmij 10-20 ml dom. • Dożylnie w stanach zagrożenia życia • Poliwalentne surowice

50. Odra – uodpornienie czynne • Szczepienie obowiązkowe MMR • Żywe, atenuowane wirusy odry, różyczki i świnki • I szczepienie w 13 – 14 m.ż. II w 10 roku życia