‘Wie dan leeft… wie dan zorgt?’ Zorgruil Brabant

1. ‘Wie dan leeft… wie dan zorgt?’Zorgruil Brabant VBOB-project 2010 Gefinancierd door de Provincie Noord-Brabant Dr. M.W.E. Hammen-Poldermans Nieuwegein, 5 april 2011

2. FAMILIALE EN NIET-FAMILIALE HULP • Beleid: ‘Zo lang mogelijk thuis in eigen huis!’ • Informele zorg is nu nog vaak familiale zorg: gebaseerd op een eerder bestaande relatie (definitie ‘Mantelzorg’ ) • Zorg voor oudere ouders wordt moeilijker • Kinderen wonen niet altijd meer in de buurt van hun ouders zoals vroeger • Niet-familiale zorg in de buurt wordt daarom belangrijker voor ouderen.

3. AFHANKELIJKHEID • Niemand wil afhankelijk zijn! • Ouderen evenmin • Afhankelijkheid van anderen probeert men te compenseren; men wil men ‘iets terug doen’. Dat is een overblijfsel uit oude tijden! ‘Als jij wat voor mij doet, doe ik wat voor jou!’ ‘Als ik wat voor jou doe, doe jij wat voor mij!’

4. ZORGRUIL?

5. ANTIEK IN RUIL VOOR ZORG? • Er zijn ouderen die antiek uit de inboedel beloven: als ruil voor de zorg die de ander hen gaf. • het PGB vervangt inmiddels ‘het antiek’! Maar: - Thuiszorg is schaars en mag niet alles doen. • niet iedereen krijgt een PGB! en……. - niet iedereen heeft….. antiek om hulp te ‘kopen’ !

6. HOE LOSSEN WE DAT OP? • Veel verborgen hulpvragen • Mensen durven niet te vragen • Anderen willen helpen, maar weten niet wie…. HOE • brengen we vraag en aanbod bij elkaar? • voorkomen we gevoel van afhankelijkheid? • belonen we de hulpbieder, zodat hij/zij hulp blijft bieden? HOE • organiseren we dat lokaal op wijkniveau?

7. OPLOSSINGEN WERELDWIJD • VS (Time Dollar) – Japan – Canada (LETS) • Nederland: - LETS en Over en Weer: ruil diensten en goederen • Duitsland (Riedlingen) - Seniorengenossenschaften

8. VAN ALTRUÏSME NAAR ZORGRUIL? Voordelen van honorering in geld of in zorguren: • géén gevoel van afhankelijkheid • de zorgvrager durft weer (herhaald) te vragen • hij/zij kan aan meerdere mensen hulp vragen • dit voorkomt overbelasting enige zorgbieder • de zorgbieder wordt gehonoreerd, wat het zorggedrag kan versterken • honorering: structurelere hulp mogelijk • samenwerking ts. meerdere hulpbieders.

9. HOE WERKT HET? • coöperatievorm: leden zorgen voor leden • geringe contributiebedrag per jaar • afname Zorguren en inbreng Zorguren • honorering per uur • honorering naar keuze in geld of in uren • per uur betaalt zorgvrager Euro 7.50 waarvan 1 Euro naar de coöperatie gaat ( kosten). • of hulpbieder krijgt Zorgcredituren/Caremiles • wie geen beloning wil, kan… wegschenken!

10. KRACHT VAN DIT PROJECT • mensen kiezen voor deze visie, dit systeem! • lid worden maakt verzekering mogelijk • lid worden voorkomt ‘freeriders’ • projecten mèt honorering: meer levensbestendig! • genereert meer hulp bij groeiende zorgvraag • meer zekerheid voor hulpvrager • wie veel gééft, kan zelf ook rekening op zorg! • geleverde zorg wordt geregistreerd en dus: zichtbaar! • Binding – Participatie – Sociale Cohesie (WMO!)

11. GARANTIES • door registratie van uren: zelf ook garantie op zorg! • wie geen zorg kan leveren (mobiliteit) kan : • Caremiles/zorgcredits krijgen voor bepaalde termijn of • een ander vorm van ‘wederkerigheid’ kiezen: (bijv. zelf bellen met eenzame oudere!) • wie onvoldoende zorgcredits heeft opgebouwd en zelf zorg nodig heeft kan ook een redelijk tarief per uur betalen (bedrag centraal afspreken!) • geen problemen met uitkering of belasting • stimuleren inzet door extra aandacht voor grote zorg’leveranciers’ ( ‘zilveren‘ of ‘gouden’ speld)

12. HOE INVOEREN? Thema-avondvoor alle senioren in de wijk: • ‘speeddaten’ als kennismaking,daarna Pptpresentatie • daarna: duo-discussie en op ‘Zorgruil- kaarten’ voor elkaar (!) invullen a. wat de zorgvraag is/kan worden en b. hoe het eigen zorgaanbod voor anderen in de wijk er uit ziet. Daarna wisselen. (Zie: voorbeeld kaart). Activerend huisbezoek dóór en vóór senioren: - Vraag ouderen (georganiseerd of ongeorganiseerd), d.m.v. interviews wat hun hulpvraag, maar ook wat inzet zou kunnen zijn aan de hand van de ‘Zorgruil-kaart’ .

13. ORGANISATIE HONORERING • Coöperatie/verenigingsvorm: 20 of 25 Euro/jaar • Regelen met belastingdienst: verdiende ‘caremiles’ /geld mogen niet belast worden! • Via computer (aanschaf uit lidmaatschapscontributie): a. registratie vraag en aanbod b. registratie van geleverde/gevraagde uren • Alle deelnemers kunnen evt. een startkapitaal krijgen: bv. 3 ‘caremiles’ (= 3 uur zorg!) met zorgformulieren. • Registratie door zorgvrager en zorgaanbieder en centrale : - zij vullen ieder het eigen deel van het formulier in - het derde deel gaat door beide ondertekend naar de centrale administratie. • Alle partijen krijgen per half jaar een overzicht van verdiende of uitgegeven ‘caremiles’. Zichtbaar wordt welke informele zorg men zelf levert c.q. afneemt!

14. Honorering 2 • Aanvragen lopen via de centrale (enige controle is dan mogelijk i.v.m. afhankelijkheid oudere). • Risico bij stoppen project : mensen hebben Caremiles gespaard, maar niet veel verbruikt. Oplossen: • door afspraak met CIZ/Thuiszorg dat zij dan via deze organisaties zorg alsnog geleverd krijgen. • door promoten lidmaatschap • Maak de ‘Zorgclub’ interessant: avond in de wijk, nieuwsbrief, regelmatig in de lokale bladen.

15. EN NU AAN DE SLAG! Match vraag en aanbod aan zorg in de buurt! Werkmap Taak voor: - seniorenorganisaties samen met: - wijkraden, SWO’s - vrijwilligersorganisaties - bewoners appartementen - woningcorporaties - Humanitas, - Rode Kruis, Zonnebloem - fysiotherapeuten - arts en wijkzuster!

16. WAT VINDT U ER VAN?