PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEJ ENERGETYKI NA TLE BADAŃ FORESIGHT dr inż. Katarzyna Halicka

1. PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEJ ENERGETYKI NA TLE BADAŃ FORESIGHT dr inż. Katarzyna Halicka

2. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Struktura prezentacji • Wstęp • Kwerenda polskich projektów foresight • Analiza kluczowych technologii • Przegląd osiągniętych rezultatów • Podsumowanie

3. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Cel badania Cel badania Przedstawienie dotychczasowych polskich doświadczeń w zakresie wykorzystania badań typu foresight w energetyce Wskazanie możliwości zastosowania badań foresight do kreowania polityki energetycznej Polski http://promobiledj.com/wp-content/uploads/2011/05/target_market.gif

4. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Definicje Proces, którego celem jest przewidywanie długoterminowej przyszłości nauki, technologii, ekonomii i społeczeństwa poprzez identyfikację strategicznych obszarów nauki i technologii służących zapewnieniu maksymalnych korzyści gospodarczych i społecznych. [Martin B., 1995] http://themooreconsortium.blogspot.com/2013/01/dynamic-transformation-building-your.html Systematyczny, partycypacyjny proces konstruowania średnio i długoterminowej wizji przyszłości skierowany na dzisiejsze decyzje i mobilizowanie wspólnych działań. [M. Keenan, I. Miles, 2001] Foresight to proces kreowania kultury myślenia społeczeństwa o przyszłości, w którym interesariusze tj. naukowcy, inżynierowie, przedstawiciele przemysłu i pracownicy administracji publicznej biorą udział w wyznaczaniu strategicznych kierunków rozwoju badań i technologii. [I. Jakuszewicz, A. Kononiuk, A. Magruk, J. Nazarko, 2006]

5. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Foresight a prognozowanie Celem foresightu nie jest przewidywanie, ale tworzenie wizji przyszłości, „wyznaczanie określonych (pożądanych) wizji rozwoju oraz kształtowanie przyszłości w procesie społecznym” . [Jabłecka J., 2008] http://www.photopixa.com/miracle-of-image-reflection/ Pozwala spojrzeć szerzej na badane zjawisko oraz rozpatrywać je z perspektywy dłuższej niż prognozy. [Nazarko J., Glińska U., Kononiuk A., Nazarko Ł, 2013] Foresight nie zastępuje prognozowania, badań nad przyszłością czy planowania strategicznego. Każde z tych działań ma swoją rolę. W wielu przypadkach role tych działań mogą się wzajemnie wspierać. [Foresight technologiczny. Podręcznik 2005].

6. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Foresight a prognozowanie http://pl.123rf.com/photo_14923516_abstrakcyjne-tlo-oko-robota.html

7. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Kwerenda polskich projektów foresight • Źródło: opracowanie własne na podstawie Badanie ewaluacyjne realizowanych w Polsce projektów foresight. Ekspertyza wykonana na podstawie umowy nr 118/DS/2010 z dnia 30.07.2010 r. zawartej pomiędzy Skarbem Państwa - Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego a Politechniką Białostocką, Białystok 2010 [Dokument elektroniczny]. Tryb dostępu: www.mnisw.gov.pl.

8. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Kwerenda polskich projektów foresight

9. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Kwerenda polskich projektów foresight

10. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Analiza kluczowych technologii Rysunek 1. Liczba zidentyfikowanych technologii i kierunków badań

11. Analiza kluczowych technologii Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Kluczowe technologie: • związane są z samowystarczalnością państwa, zazwyczaj mają charakter ogólny oraz szeroki zakres zastosowań; • wiążą się z wysoką intensywnością badań i rozwoju (B+R), krótkimi i zintegrowanymi cyklami innowacji, dużymi nakładami kapitałowymi, oraz wysokimi kwalifikacjami kadry; • umożliwiają rozwój innowacyjnych produktów, procesów i usług w całej gospodarce; • mają charakter systemowy, multidyscyplinarny oraz międzysektorowy; • przenikając wiele obszarów technologicznych indukują zmiany w kierunku konwergencji i integracji technologicznej. definicja KET za: High Level Expert Group Working Document „Mastering and deploying KETs: building the bridge to pass across the KETs “Valley of death” for future European innovation and competitiveness.”, dokumentdostępnyna dn. 27.06.2011: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/ict/key_technologies/kets_high_level_group_en.htm

12. Analiza kluczowych technologii Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Rysunek 2. Klasyfikacja technologii według NABS

13. Analiza kluczowych technologii Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Rysunek 3. Klasyfikacja technologii według NABS

14. Analiza kluczowych technologii Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Kluczowe technologie wyłonione w ramach badaniach foresightowych związane były przede wszystkim z: • wytwarzaniem energii z OZE; • zagospodarowaniem odpadów na cele energetyczne, • poprawą efektywności energetycznej; • racjonalnym gospodarowaniem energią (budownictwo pasywne, zeroenergetyczne); • czystymi technologiami węglowymi, badaniami na rzecz energetyki; • bezpieczeństwem dostaw energii; • innowacyjnością w energetyce. definicja KET za: High Level Expert Group Working Document „Mastering and deploying KETs: building the bridge to pass across the KETs “Valley of death” for future European innovation and competitiveness.”, dokumentdostępnyna dn. 27.06.2011: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/ict/key_technologies/kets_high_level_group_en.htm

15. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Przegląd osiągniętych rezultatów W większości zakładane rezultaty projektów obejmowały opracowanie scenariuszy rozwoju technologii, regionu czy też sektora. W pozostałych projektach ich realizatorzy zakładali określenie kierunków rozwoju czy perspektywicznych technologii. http://www.learningall.com/wp-content/uploads/2012/08/BISE-Lahore-Board-9th-SSC-Part-1-Result-2012.png

16. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Przegląd osiągniętych rezultatów

17. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Przegląd osiągniętych rezultatów - PEN Pierwszy scenariusz (referencyjny). Zakłada się: • istotne inwestycje w przemysł wydobywczy węgla kamiennego i brunatnego; • sukcesywnewdrażane instalacje spalania węgla o wysokiej efektywności energetycznej (kotły pyłowe na parametry nadkrytyczne i ultranadkrytyczne oraz kotły fluidalne atmosferyczne na parametry podkrytyczne i nadkrytyczne); • sukcesywną modernizację istniejących instalacji w celu przystosowania do zaostrzonych norm emisyjnych oraz poprawy ich sprawności energetycznej.; • budowę prototypowych instalacji wychwytywania dwutlenku węgla ze spalin; • powstanie elektrownijądrowejz reaktorami typu LWR (2018); • wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jedynie do zaspokajania potrzeb na ciepło w lokalnych układach energetyki rozproszonej; • stały postęp technologiczny w pozyskiwaniu energii geotermalnej ze źródeł nisko- i średniotemperaturowych oraz spalania biomasy i odpadów; • wzrost znaczenia energetycznego spalaniaodpadów, stanowiącego istotny kierunek ich wykorzystania; • uzależnienie skalirozwoju technologii wykorzystania OZE od konieczności spełnienia wymogów UE w zakresie udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju.

18. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Przegląd osiągniętych rezultatów - PEN Drugiscenariusz (alternatywny). Zakłada się: • istotny udział odnawialnych źródeł energii oraz energii jądrowej; • uruchomione demonstracyjne instalacje oxy-combustion i/lub zgazowania (IGCC); • uruchomienie zakładu z reaktorem LWR przewiduje się po 2015 roku; • po 2020 roku uruchomienie reaktora HTGR; • rozwijanie technologii związanych ze sprawnym spalaniem biomasy i odpadów oraz ich zgazowaniem; • rozwijanie technologii związanych z układami wykorzystującymi nisko- i średniotemperaturowe zasoby wód geotermalnych OZE stosowane w energetyce rozproszonej. http://podlasie24.pl//wiadomosci/lukow/potencjal-odnawialnych-zrodel-energii-na-terenie-powiatu-lukowskiego-ae53.html

19. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Przegląd osiągniętych rezultatów - GE W ramach projektu GE przyjęto 6 scenariuszy: • Powstanie i wdrożenie wspólnej globalnej polityki klimatycznej, • Wysoki wzrost cen surowców energetycznych • Przełom technologiczny • Bazowy – kontynuacji (brak zdarzenia determinującego) • Załamanie się polityki klimatycznej • Załamanie się finansów publicznych • Rozpad Unii Europejskiej. We wszystkich scenariuszach przewiduje się: • spadek zużycia energii finalnej lub zużycia nośników energii pierwotnej; • początkowy wzrost emisji CO2w zależności od scenariusza, do roku 2030–2040, po tym okresie trendy spadkowe; • wzrost zależności energetycznej Polski; • udział energii z odnawialnych źródeł energii w strukturze zużycia nośników energii pierwotnej w 2020 roku będzie wynosił zaledwie około 9%.

20. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Podsumowanie • Wciągu najbliższych kilkunastu lat w Polsce będą rozwijały się technologie związane między innymi: • z redukcją emisji gazów cieplarnianych, • poprawą efektywności energetycznej, • wytwarzaniem energii z odnawialnych źródeł energii, • gospodarką odpadami na rzecz rozwiązań energetycznych. • Przyszłość polskiej elektroenergetyki w kolejnych kilkunastu latach będzie związana przede wszystkim z redukcją emisji dwutlenku węgla. • Na budowanie gospodarki zeroemisyjnej w Polsce istotny wpływ mają również czynniki zewnętrzne takie jak: wspólna europejska polityka energetyczna, czy europejska lub globalna polityka klimatyczna.

21. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Podsumowanie • Możliwe będzie pojawienie się trudności w uzyskaniu zakładanych udziałów energii odnawialnej w strukturze zużycia nośników energii pierwotnej w latach przyszłych. • Konieczna będzie koncentracja na działaniach ustawodawczych i promocyjnych. • Koordynacja i wykorzystywanie dotychczasowych wyników projektów foresight w obszarze energetyki wydają się być istotnymi czynnikami procesu kształtowania wizji przyszłości polskiej energetyki.

22. Wstęp Kwerenda polskich projektów foresight Analiza kluczowych technologii Przegląd osiągniętych rezultatów Podsumowanie Dziękuję za uwagę k.halicka@pb.edu.pl http://pl.123rf.com/photo_5308186_koniec-zielony-znak-drogowy-radiant-ilustracja-na-niebieskim-tle.html