ANAHTAR KELİMELER : EĞİTİM; ETİK İLKELER ; SOSYAL SORUMLULUK; EVRENSEL DOĞRULAR;BİLİŞİM;ÖNDER;MESLEK;

1. EĞİTİMDE ETİK İLKE (AHLAK)VE DEĞERLER ANAHTAR KELİMELER: EĞİTİM; ETİK İLKELER ; SOSYAL SORUMLULUK; EVRENSEL DOĞRULAR;BİLİŞİM;ÖNDER;MESLEK; GİRİŞ: Eğitim en kısa anlatımla bir değişim sürecidir. Geniş bir tanımla eğitim bireylerin ya da onların oluşturdukları grupların yüklendikleri ya da ilerde yüklenecekleri görevleri daha etkin ve başarılı yapabilmeleri için, onların mesleki bilgi ufuklarını genişleten, düşünce, rasyonel karar alma, davranış ve tutum, alışkanlık ve anlayışlarında olumlu gelişimi amaçlayan bilgi, görgü ve becerileri arttıran eğitsel eylemlerin tümüdür.

2. EĞİTİM,HEYKELTRAŞIN MERMERİ YONTUP ŞEKİLLENDİMESİ GİBİ, İNSAN VE TOPLUMU ÖYLECE ŞEKİLLENDİRME VE ŞAHSİYETLENDİRME SANATIDIR. Addison Eğitim bir insanın ahlak sorunları hakkında belirli bir anlayışı bulunması,ahlak ve maneviyat ile ilgili konularda düşünmüş olması gerekir.Bu konular yüzyıllar boyunca pek az değişmiş olsa da , bireysel seçimlerin meydana getirdiği açmazlar yüzünden ,her kuşak için yeni bir önem kazanır.Belki de ,eğitimli bir insanın en belirgin niteliği ,ona ahlak konularında bilinçli seçimler yapma imkanı veren ,bilgiye dayalı kıyaslama yeteneğidir.

3. EĞİTİM Dünya bilgisayar sektöründe önemli bir yere sahip olan IBM bilgisayarlarının kurucusu Tom Watson’un eğitim anlayışı ve insan yetiştirmesi hakkında anlatılan meşhur bir öykü vardır. Watson’un yardımcılarından birisi,günün birinde şirkete 10 milyon dolar gibi çok büyük mali portresi olan korkunç bir hata yapar. Adam, Watson’un bürosuna çağrıldığında büyük bir üzüntü içinde “Sanırım istifa etmemi istiyorsunuz”der. Watson yardımcısına bakar ve gayet olgun bir şekilde “Şaka mı yapıyorsun ?”der .Sadece eğitim için 10 milyon dolar harcadık,o kadar.”

4. Eğitim süreçlerinde arzulanan başarıların sürekli kalıcılığı etik değerlere bilimsel ve akılcı uyumla sağlanabilir Çok yönlü olarak dürüstlük, güven, saygı ve paylaşımla gelişebilir.Eğitim etiği eğitimde erişilmek istenen doğru yolu gösteren ilke ve değerler bütünüdür.Etik prensipler bireysel gelişimle toplumsal değer bilincinin kazanım ölçütüdür. Geniş anlamda ahlak felsefesi olan etik, dar anlamda iş ve meslek ahlakı kavramı ile eş anlamlıdır.Ahlakın olduğu yerde kardeşlik, eşitlik, özgürlük, bağımsızlık, sevgi, adalet gibi yüce vasıflar da vardır. İç temizliği, dirlik, düzenlik, güzellik ve yararlılık vardır. İnsanları gereksinimler yönlendirir. Gereksinimlerin meşru ve mantıklı olması aranır, bu da ahlak ile kaimdir .

5. Ahlak insana özgü bir kavramdır; bu nedenle ahlaki davranmak tarihten bugüne insanın en önemli mücadele alanlarından biridir Yani ahlak, hem insan davranış ve ilişkilerinin yönetimiyle ilişkili, hem de insan hayatını daha değerli kılan kurallarla ilgilidir. Böylece etik amaçlar; kişiyi eğitip toplumda layık olduğu en uygun yere eriştirerek ahlaklı, bilinçli, üretken ve mutlu olmasını sağlar.Karşılıklı anlayış, güven duygularıyla toplumda sosyal ve ekonomik denge sağlamaktır.Saygınlığını dürüstlük, adil uygulama ve bilgisinden alan eğitim kurumları, öğrenciye yakın ve desteğini kazanan örgütlerdir.

6. Eğitimde etik davranışın temel kuralları sürekli gelişim içindedir.Bu süreçte etik davranışın temel kuralları şöyledir. İnsanların gelişimine olanak tanımak, dürüstlük, sorumluluk, sözünün eri olmak, elinden geleni yapmak, sadakat, hakkaniyet ve toplumsal sorumluluktur. Örgütlerde etik standardın yüksekliği, kamuoyu önünde prestijinin artmasını sağlar. Çünkü etik anlayış ve davranışların örgütsel iklime aktarımı, duygusal olgunluk kadar, sosyal bir sorumluluk bilincidir. Bir organizasyonda etik kurallar, organizasyonun İK’na etik bakımdan neyin doğru veya neyin yanlış olduğuna karar vermede yol gösterir ve koyduğu kurallara uyulmaması halinde yaptırım gücü olan resmi bir dökümandır. Eğitimde etik algı ile olgunlaşan düşün potansiyeli, entelektüel bir öğrenim ikliminin gelişimine katkı sağlar. İK’nın psikolojisine, niyetine, örgütün konumuna ve kazancına bağlıdır. Etik, doğru/yanlış ve iyi /kötüyü belirterek neyin yapılması neyin yapılmamasını belirler

7. ETİK İLKE VE DEĞERLERBir disiplin olarak etik, ahlaki kriterlerden yararlanılarak insan davranışlarına yön verme bilimi ve insan davranışlarına yönelik kabul edilmiş değerler ve standartlar olarak ahlak bilimi şeklinde tanımlanabilir. Çalışlar’a göre , bir felsefe dalı olarak etik, insanların töresel ya da ahlaksal ilişkilerini, davranış biçimlerini ve görüşlerini araştıran bir bilim dalıdır.Aristo, etiği, insanın günlük hayatında yararlı olacak davranışların keşfi olarak tanımlarken, bugün bazı yazarlarca etik, insan hareketlerinin ahlaki uygulamalar doğrultusunda düşünülmesi şeklinde açıklanabilmektedir.

8. Sonuçta, kültürel farklılık ve kültürel görecelik ahlaki göreceliğe yol açmamalıdır.Daha belirli sınırları olan etik, moral davranış ya da kodları inceler. Hukuk kurallarının zorlayıcılığı yanında etik kurallarının zorlayıcılığı yoktur. Etik, birey kararlarını alırken belirli durumları dikkate alır. Bir değer yargısını diğerine tercih eder. Seçtiği kuralın uygulanmaması bir başkası tarafından engellenemez.Bu nedenle etikte tek taraflılık vardır. Aldığı kararın sorumlusu, bireyin kendisidir. Hukuki işlemlerde ise konulan kuralların yaptırım gücüne sahiptir.Çağdaş toplumların eğitiminde etik sorumluluk anlayışı çok yönlü eğitim hayatının ve toplumsal sorumluluğun bir gereğidir. Çağdaş toplumsal sorumluluğun dört aşaması; Sağduyu, etik, yasal ve ekonomik sorumluluklardır. Etik sorumluluklar, toplum bireylerinin örgütlerden beklediği davranış ve faaliyetlerdir.Toplumsal sorumluluklar bir bütündür. Gelişimin temelinde etik sorumlulukların rolü ve katkısı fazladır. Bir bireyin, diğer bireyden beklediği moral değerleri içeren toplumsal davranış biçimidir. Kendine ve diğer bireylere karşı, belirlenen moral değerlerle davranılması gerektiği hissedilir

9. GAYRET Enine boyuna, iriyarı bir adama gıpta ve hayranlıkla bakan ufak-tefek bir genç dedi ki: “Ben de sizin gibi iri yapılı ve güçlü olsaydım dünya ağır sıklet şampiyonu olurdum.” Adam cevap verdi; Peki ama, dedi.Seni dünya hafif sıklet şampiyonu olmaktan alıkoyan nedir?

10. Etik sözcüğünün günümüzdeki anlamı insan tutum ve davranışlarının iyi ya da kötü yönden değerlendirimidir. Etik, geçmiş ve bu güne ilişkin doğru ve yanlış ölçülerinin anlatımı, ahlak ise bir toplumun değer, norm ve ilkeleri ile ilgili davranış biçimi bütünüdür. Etik bir ahlak felsefesi, bir ahlak görüşü ya da anlayışıdır. Bütün bu tanımlardan sonra etik; iyi ve kötü davranışları belirleyebilen ve düzenli olarak sunan bir disiplin olarak açıklanabilir. Toplumsal değişimle ahlak kuralları da değişir. Ne var ki hızla yenilenen bu ahlak kuralları, toplumda genel kabul gören normlar düzeyine ulaşamıyor veya ulaşması zaman alıyor. Socrates’e göre eğitim etik üzerine kurulu bir öğrenim sürecidir. Kişiye ahlaki eylemin anlam bilimsellliği etik aracılığı ile olur. Etik eğitiminin amacı, bireyin içinde yaşadığı toplumun norm ve kurallarının ötesinde akıl yürüterek ideal bir toplumun hangi tür ilkeler üstüne kurulabileceği konularıdır.

11. Eğitilmek varmak değil, farklı bir görüşle yola devam etmektir. Farkı anlayacak sınırlayıcı gözlüklerin çıkartılması sürecidir. Öğrenmenin asıl sonucu öğrenilecek ne kadar çok şeyin kaldığını fark etmektir. Önemli etik değerler (dürüstlük/doğruluk,hukukilik, sorumluluk, güvenirlilik ve başkalarına saygılı olma) hakkında düşünme pratiğinin gelişimidir. Düşünmeyi öğrenimdir. Öğrenci öğrenime hazır ve istekli olduğunda öğrenim süreci vardır. Billington’un yaklaşımı; "zorlamayla edinilen bilgi akılda kalmaz. Bir kişi bir atı su içmeden sudan geçirebileceği gibi, bir öğretmen de bir öğrenciye düşündürmeden de ders verebilir". Etkin bir eğitimden beklenilen, bilgiden ziyade bilgiyi işleyerek düşünme yeteneğinin kazanımıdır.

12. Etik Eğitimi İle Aşağıdaki Davranışlar Amaçlanmaktadır 1-Ahlaki davranış edinimi güçlendirir, ahlaki davranışları geliştirir ve ahlaki deneyim aktarır. 2-Etik değerler, kişide ölçü dışına çıkan her türlü arzu ve girişimleri engelleyici bir rol üstlenir. Meslek içerisindeki etik bağların kopması disiplinsizliği beraberinde getirir. Zira etik değer etrafında gelişen bir disiplin kişilik oluşumunda rol oynar. 3-Ahlak, insanlar arası ilişkilerde “iyi” ve “kötü” biçiminde nitelenen davranış ve eylemlerdir, yaşanan bir şeydir. 4-Ahlak, bir bilinç meselesidir, iç ve dış ahlak olarak bir bütündür. Bireylerin temiz duyguları, dış davranışlarla bütünleşirse, içindeki dünyanın güzelliği, dış dünyada diğer insanlarla paylaşılan dünyayı güzelleştirir.

13. MESLEK ETİĞİ VE MESLEKLERİN AMACI -Aynı meslekten bireylerin birbirleri ile ilişkilerinde belli davranış kalıplarına uymaları meslek etiğinin gereğidir • Mesleklerin amacı, tüm insanların mutluluk ve yaşam kalitesini yükseltmektir • -Bilişim toplumunda İK’nın ele aldığı, TKY, öğrenen organizasyonlar, kurumsal imaj gibi konuların çıkışı eğitim etiği ve evrenselliğini, toplumsal ve küresel konuma taşımaktadır

14. EĞİTİMDE ÖNDERLİK Önderlik, belirli koşullarda belirli kişisel ve grupsal amaçlarını gerçekleştirmek üzere, bir kimsenin başkalarının faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesi sürecidir. Önderin kişilik, yetişim ve tutumlarını beğenen astlar çeşitli şekillerde önderle özdeşleşirler, önderin yönetim felsefesini benimseyerek örnek almaya çalışırlar. Yöneticiler bir organizasyonun ahlaki ya da gayri ahlaki davranışında kilit bir rol oynar. Karar vericiler, organizasyondaki herkesten çok kurum için ahlaki bir imaj yaratım olanağına sahiptir. Yöneticiler, diğer çalışanlara iyi model olarak, tutum ve davranışları ile öğrencilerin güvenini kazanmalıdır. Karşılıklı saygı ve nezaketin farkında olmalıdır

15. Eğitimde etik değer, davranış ve tutumlar, öğrenci ve kamu oyunu etkiler. Bu nedenle evrensel etik ilkelerini temel alan, yüksek entelektüel sermayeye sahip e-eğitim önderleri, çağdaş eğitimin gelişimine katkı sağlar. Evrensel ilkeler ışığında zenginleşen eğitim etiği özgün bir önderlik vizyonu gerektirir. Evrensel olmayan bir kural belki pratik bir yol gösterici olabilir ama iş ahlakı ilkesi olamaz. Eğitim ahlakı ilkeleri her duruma uygulanabilir yalın ilkelerdir. Yalan söylemek, aldatmak, çalmak, sözünü tutmamak, rüşvet alıp vermek, her yerde ahlak dışı olarak kabul edilir. E-eğitimde kurgusal dünya için önder ve katılımcılar arasında yazısız kural ve ön onaylar vardır. Süreç içinde bu kurallar katılımcılar ile lider arasında sessizce çalışmalıdır.. İnsan ve meslek onuru etik değerlerin gelişimiyle hız kazanabilir. Eğitim hayatının saygın, itibarlı ve inandırıcı bir düzeye erişimi, özgür ve güvence altına alınmış evrensel etik çalışma ilkeleriyle sağlanabilir. Hoşgörü, adalet, sorumluluk, dürüstlük, demokrasi, sevgi ve saygı kazanımı, eğitsel düzeyde etik kurallar bütünlüğüne sahip başarılı eğitim önderleri için temel bir yetkinliktir.

16. SONUÇLAR 1 • 1.Eğiticimci mesleğinin değer, ahlak kural ve misyonunu göz önünde tutar, • 2.Bilişim aktivitelerinde mesleğe yakışır, dürüst, doğru, saygılı ve adilcedir, • 3.Mesleki yaşamla ilgili hukuk kurallarına tam olarak uyar, • 4.Bilişimle ilgili bütün mesleki sırlara saygı duyar, • 5.Mesleğin çıkarları kişisel çıkarlardan üstündür, mesleğin saygınlığını gözetir, • 6. Mesleki eğitim programı içinde uzmanlık gelişimini sürdürür. • 7.Bilişim toplumunun eğitim gereksinimini belirleyerek karşılamaya çalışır. • 8. Bilişim toplumu etkileşimine açıktır. • 9.Doğru bilgilendirme sorumluluğu taşır. • 10. İnsan haklarına saygı ve ayırımcılık yapmamalıdır.

17. SONUÇLAR 2 • Eğitim ile ilgili etik kurallar;1. Eğitim programlarının oluşturulması,2. Eğitimde doğruluk ve nesnellik,3. Öğrenciyi kişisel bilgilerini açıklamaya zorlamamak,4 Danışmanın eğitim konusunda onaylanmış uzmanlığı,5. Grup eğitim süreçleri ve eğitimin kesintiye uğramasının önlenmesi,6. Eğitimde güvenirliği ve geçerliliği sınanmış araçlarının kullanımı,7. E-eğitimci değerlendirme testlerini uygular, puanlar, yorumlar,8. Testlerin hazırlanım, sunum ve yorumunda etik değerlere uyulması, • 9. Eğitim değerleri paylaşımı, • 10. Araştırı ve yayın etiğine uyum,

18. SONUÇLAR 3 • Eğitim yönetim danışmanlarının eğitim verilen bireylere karşı sorumlulukları; • 1.Eğitim sistem kalitesini değerlendirir, • 2.Bilişimde insanlar arası ayrımcılığa yol açabilecek davranışları önler, • 3. Eğitim alanları, hak, sorumluluk, hukuk konularında bilinçlendirir, • 4. Bilişimde öğrenci ve insanların güvenliğini koruyan süreçleri izler. • 5. Yetki ve uzmanlığını toplumun ortak çıkarı için kullanır, • 6. Bilişim, eğitim ve yönetimde mali çıkar ya da hediye kabul edemez, • 7. Cinsel ve diğer taciz türlerinin bulunmadığı, ırk, dil, din, inanç, etnik köken, yaş, cinsiyet ve sakatlığa yönelik bir ayırımcılığın bulunmadığı, tehditsiz bir çalışma ortamı yaratır. • 8. Kişilerin yetkinliğini kullanabileceği güvenli bir çalışma ortamı sağlar. • 9. Önder eğitim sisteminde yaşanan tüm süreçlerden sorumludur. • 10.Eğitim sistemi önderi etik kuralların ihlalini etik değerler kurulu’na bildirir.

19. SONUÇLAR 4 • Kurumsal Sorumluluklarda Eğitim Sistemi Önderleri, • 1. Demokratik, insana saygılı ve insana değer veren olmalıdır , • 2.Eğitim sistemini etik değerler boyutunu da dikkate alarak sunar, • 3. Toplumsal eğitim hizmetlerinin gelişim ve paylaşımına katkı sağlar, • 4. Yönetsel ve eğitsel standartların gelişimine önderlik yapar, • 5. Kurumsal vizyon ve misyona uyumlu olarak insanların davranışlarına saygılıdır, • 6. Mesleki ve kurumsal iletişimde güvenilir ve inanılır bilgi ve iletişim sağlar. • 7.Eğitimi ile ilgili kişi ve kuruluşlarla iletişim, gelişim ve işbirliği içinde olur