350 likes | 700 Views
Sürdürülebilir işletme yönetimi Dr Nikos Varelidis PRISMA – Kalkınma Çalışmaları Merkezi At ina , Yunanistan. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEK EĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014.
E N D
Sürdürülebilir işletme yönetimiDr Nikos VarelidisPRISMA – Kalkınma Çalışmaları Merkezi Atina, Yunanistan YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
İÇERİKI. Sürdürülebilirlik yönetim sistemi nedir? II. Sürdürülebilirlik yönetim sisteminin bileşenleriIII. Sürdürülebilirlik yönetim sistemleri için ölçüm yöntemleri ve araçlar YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
I. Sürdürülebilirlik yönetim sistemi nedir?Sürdürülebilirlik ilkeleri dahilinde faaliyet göstermek isteyen işletmelerin; yaptıkları etkiyi takip etmek ve denetlemek için iç prosedürler oluşturmasına yardımcı olacak bir çerçeve sunar. Böylece, işletme:- Çevreye sağladığı olumlu katkıyı en üst seviyeye; olumsuz etkileri en alt seviyeye çeker - Kültürel mirasa katkılarını en üst seviyeye; olumsuz etkilerini en alt seviyeye çeker - Sosyal ve ekonomik katkılarını en üst seviyeye; olumsuz etkilerini en alt seviyeye çeker YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Sürdürülebilirlik yönetim sistemi küçük işletmeler çok karmaşık gelebilir ancak aslında oldukça basittir: -Her işletmenin, yalnızca yöneticilerin zihninde değil kağıt üzerinde de bulunması gereken bilindik işletme faaliyet planının uzantısıdır.- Sürdürülebilirlik ile ilgili tüm alanları (satın alma politikası, çevre politikası, sosyo kültürel politika, sağlık&güvenlik vb.) kapsar. - İşletme faaliyetlerinin ölçeğine ve karmaşıklık seviyesine uyum sağlar. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Sürdürülebilirlik yönetim planının yapısının ve içeriğinin standart bir taslağı yoktur; ancak diğer tüm işletme faaliyet planları gibi : - Hedef kitlenin tanımını da içeren bir işletme tanımı- Faaliyet alanındaki turizm sektörünün analizi ve rakiplerin “artılar, zayıflıklar, fırsatlar ve tehditler” şeklinde (SWOT analizi) bir değerlendirmesi- İşletmenin faydalanabileceği mevcut ve gelecekteki turizm piyasa potansiyellerini değerlendiren bir piyasa analiziiçermelidir YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Ayrıca şunlar da yer almalıdır:- İşletmenin destinasyonun doğal çevresine ve kültürel mirasına yapacağı etkiye ilişkin bilgi. İşletmenin çevreye ve mirasa etki yapacağına ve bu etkilerin olası içeriklerine ilişkin bir kabul beyanı gerekecek.- İşletmenin faaliyet göstereceği bölgenin kapasitesine dair bilgi sahibi olmak da önemlidir. Kapasiteyi tam olarak belirlemek güçtür; ancak işletmenin haberdar olması gereken bir noktadır.Örneğin, iyi hazırlanmış ve çizilmiş patikaları olan bir bölgeye yürüyüş turu düzenliyorsanız, yağışlı dönemlerde ya da turist sayısının yüksek olduğu zamanlarda yaptığınız etki yüksek olabilir, ama genel itibariyle göz ardı edilecek kadar düşüktür. Ancak, yükseltilmiş bataklıklar, biyoçeşitliliği zengin ağaçlık alanlar, göl ya da nehirler gibi hassas yerlere gidiliyorsa, yapılan etki de çok daha fazla olacaktır. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Sürdürülebilir yönetim sistemi oluştururken- Çevre yönetimi – açık alan etkinliklerinin (trekking gibi) ve işletme içi faaliyetlerinizin (atık tahliyesi ve geri dönüşümü gibi) çevreye etkisini izlemek, gözden geçirmek ve azaltmak için - Sosyo-kültürelyönetim – işletmenin yerel toplum ve kültür üzerinde etkisi olabileceğinin bilincinde olmak ve bu etkileri azaltma yolları belirlemek için- Kalite yönetimi – işletme standartları ile ilgili konuları (çeşitli işletme standartlarına ve ödül sistemlerine göre işletmeyi değerlendirme gibi) kaydetmek ve gözden geçirmek içinpratik çözümlere ve araçlara ihtiyacınız olacak YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Ayrıca:- Sağlık ve güvenlik– bu konularda işletmenin en iyi uygulamalara sahip olduğundan emin olmak için - Yukarıda belirtilen kriterlere uymak için işletmenin uyguladığı yöntemler konusunda personeli, müşterileri ve yerel ya da uluslararası kurum ve kuruluşları bilgilendirmek için .ör. personel için seminer, hissedarlar için özel ziyaret günleri, müşteriler için bilgi broşürleri ve internet sayfası pratik çözümlere ve araçlara ihtiyacınız olacak YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Kağıt üzerinde harika bir sürdürülebilirlik yönetim planı hazırlamak yeterli değildir. Bir kişi planın uygulanmasından ve devamlılığından sorumlu olmalıdır. A sayıda personeli olan küçük işletmelerde, personel üyelerinden biri sürdürülebilirlik yöneticisi yapılabilir. Eğer işletme bu çözüme imkan veremeyecek kadar küçükse, o halde bu görevi işletme sahibi üstlenmelidir. Sürdürülebilirlik yöneticisi şu alanlarda görev alabilir: - Rişletmenin çevresel performansını düzenli olarak takip etme ve değerlendirme - Sürdürülebilirliği arttırmak için düzeltici tedbir önerileri yapmak - Çevresel konuları ele almak için personel toplantıları yapmak - Sürdürülebilirlik konusunda eğitim kursları düzenlemek YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
II. Sürdürülebilirlik Yönetim Sisteminin bileşenleri1. İşletme tanımı2. Sektör analizi3. Rekabet analizi4. Piyasa analizi5. Yerel ve kültürel mirasın değerlendirilmesi 6. Taşıma Kapasitesinin değerlendirilmesi YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
1. İşletme tanımı(1-2 sayfa)- İşletme tanımı, işletmenizin vizyonunu açıklamalıdır: - İşletmenin yapısına ve faaliyet biçimine dair temel bilgiler verir.- Kim olduğunuzu, nerede ne pazarladığınızı, hangi hedef piyasasını neden seçtiğinizi ayrıntılı şekilde açıklamak fırsatı sunar. “Eko” yeterlilik belgelerinizden bu bölümde bahsetmeniz önem taşır. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
2. Sektör analizi(1-2 sayfa)Odak noktası: bulunduğunuz ya da girmek istediğiniz sektöre ve özellikle de bu sektöre dair bilgi birikiminizAnahtar sorular:- Sektör trendleri nelerdir? - Asıl ‘oyuncular’ kimlerdir? YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
3. Rekabet analiziOdak noktası: işletmenize rekabet avantajı veren özelliği nedir Rakiplerinizin değerlendirmesini yapmanız çok önemlidir - öncelikle rakiplerinizin kim olduğunu ve ne sunduklarını bilin - ikinci olarak da işletmenizin başarıyla rekabet edeceği konusunda kendinize güveniniz olsun Anahtar adımlar:- Kilit Artılarınızı, Zayıflıklarınızı, Fırsatlarınızı ve Tehditleri belirleyin ve anlayın (SWOT analizi)- Sunduğunuz ürün veya hizmeti rakiplerinizinkiyle karşılaştırın YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Market analysis4. Piyasa analiziOdak noktası: piyasanın tanımı, piyasa trendleri, pazarlama stratejiniz ve piyasa projeksiyonlarınız Anahtar sorular:- Hedef piyasaya nasıl girmeyi ya da hedef piyasanızı nasıl genişletmeyi planlıyorsunuz? - Piyasada nasıl pay edinmeyi planlıyorsunuz?- Potansiyel müşteriler sizin ürün ya da hizmetinizi nasıl olumlu değerlendirecek ve size doğru nasıl yönelecek? Market analizinin anahtar unsurları:- İşletme faaliyet planınıza ürün ya da hizmetinizin Temel Satış Vaatlerini (USP) dahil edin ve vurgulayın- Planınızda pazarlama stratejinizin fiyatlandırma, satış ve tanıtım planlarını açıklayın YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Market analysis 4. Piyasa analiziOdak noktası: Temel Satış Vaatleri (USP)Başarılı işletmelerin USP’leri olur. Sizinki nedir?- Bölgenin sahip olduğu benzersiz bir özellik mi yoksa bir deneyim ya da hizmeti yeniden paketleyerek mi satıyorsunuz? - Ne satacağınızı bilmiyorsanız, internette araştırma yapın. Hangi işletmelerin neden ödül aldığına dikkat edin. - Dostlarınızla ve iş arkadaşlarınızla konuşun; bir başka alanda yapılmış sizin yeniden yaratabileceğiniz bir ürün ya da hizmet mi var? - Eğer söz konusu olan geniş bir topluluksa, potansiyel iş olanakları konusunda beyin fırtınası yapın ve sahip olduğunuz becerilerle eşleştirmeye çalışın. - Becerilerinizi geliştirmek için eğitime ya da yardıma mı ihtiyacınız var? YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
4. Piyasa analiziOdak noktası: Temel Satış Vaadi Başarılı işletmelerin USP’leri olur. Sizinki nedir?- Sunduğunuz deneyim ve hizmetin piyasadi benzerleri ile ilişkisi konusunda uzun uzun düşünün.- Eğer bulunduğunuz bölge zaten bir destinasyon ise (turist akışı var ise) işiniz daha kolay olacak; ancak iyi bir turizm deneyimi ya da hizmet de tek başına bir destinasyon oluşturmayı sağlayabilir.- Yerel işletme kalkındırma ajansları maddi destek sağlıyor mu? (Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı gibi?)? YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
5. Yerel doğal ve kültürel mirasın değerlendirmesi (3-4 sayfa)Odak noktası: mevcut faaliyetlerinizin ve işletmenizin ileride kaydedeceği gelişme doğal mirasa etkisiDoğal çevreyi, özellikle de etkinliklerinizde kullanılan yerleri;- flora vefauna, - benzersiz biyoçeşitlilik özellikleri,- muhafaza sorunları ve uygulanmakta olan muhafaza faaliyetleri, - koruma alanları ve yerel yabani hayat ve toplum için önem teşkil eden yerlerhakkında bilgi vererek tarif edin YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
5. Yerel doğal ve kültürel mirasın değerlendirmesiOdak noktası: mevcut faaliyetlerinizin ve işletmenizin ileride kaydedeceği gelişme doğal mirasa etkisi Bölgenin kültürel mirasını ve kültürel varlıklarını tarif edin. Bunlar,- yerel mimari, - heykeller ve arkeolojik alanlar, - tarihi binalar ve yerler, - bölgeye özgü el işleri, yöresel giysiler,- özel yemekler ve genel olarak yiyecekler, - şarkılar ve müzik, - gelenekler ve kutlamalar, - mitler ve efsaneler vb. gibi,elle tutulur ya da soyut yönler olabilir. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
5. Yerel doğal ve kültürel mirasın değerlendirmesi Yerel mirasın değerlendirmesi:- ürün geliştirmek için fikir verebilir ör. kültürel önemi olan yerlerin turlara dahil edilmesi, halk hikayeleri gecesi ve geleneksel el işi atölyelerine ziyaret gibi - dikkat etmeniz konular hakkında bilgi verebilir; böylece yerel halk ile çatışma yaşamanızı sağlar (e.g. dini inançlar, yerel gelenekler ve kutlamalar konusunda özellikle çok hassas olun) YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
5. Yerel doğal ve kültürel mirasın değerlendirmesi Tesislerinizde ve etkinliklerinizde geleneksel yerel unsurlara yer vermeniz yerel kültürün ve işletmenizin tanıtımına yardımcı olacaktır; ancak yerel gelenekleri taklit etmemeye, konu hakkında pek bilgisi olmayan turistlere yönelik yarı-geleneksel kültürel aktiviteler ve etkinlikler düzenlememeye dikkat edin, aksi takdirde yerel toplum ile sorun yaşayabilirsiniz. İki konuda da çevre ve kültür ile ilgili STK ve gruplar, sunacakları değerli bilgiler ile size destek olabilir. Hatta, kültürel etkinlikler ve aktiviteler düzenlemenize, turistlere gerçek anlamda otantik deneyimler sunmanıza yardımcı olabilirler. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
6. Taşıma Kapasitesi(1-2 sayfa)Turizmde taşıma kapasitesi genelde birkaç yön içerir:- fiziksel yönler: bölgenin kaldırabileceği turist sayısı- ekonomik yönler: turizm gelirlerinin yerel enflasyona oranı,- sosyal yönler: yerli halkın tutumlarında değişim- çevresel yönler: ekosistemlerin kapasitesi YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
6. Taşıma kapasitesi Bölgenin taşıma kapasitesine dair kabaca bir değerlendirme turizmin potansiyel etkilerini belirlemeye ve faaliyetlerinizi sürdürülebilir biçimde yapmanıza yardımcı olabilir. Ekoturizm çevrede kısa sürede ciddi zararlar yaratabilecek, yüksek sayılarda turist akışını içermez. Ancak, insanlar tarafından çok az bozulmuş doğal, genelde de bir şekilde koruma altına alınmış, alanlarda etkinlik yapılmasını öngörür.Bu da ziyaretçi sayısının çok az olmasına karşın planlamanın çok iyi yapılmasını ve davranışların yakından ve dikkatle denetlenmesini gerektirir. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
6. Taşıma kapasitesiFiziksel ve çevresel taşıma kapasitesi ölçülebilir; zaten aşıldığı oldukça bariz bir biçimde belli olur. Kesin sınırlar belirlenemez; ancak potansiyel sorunların farkında olmak iyi bir başlangıç olabilir. Ekoturizm girişimcileri için taşıma kapasitesinin bilincinde olmak ilkesel fayda taşır ve ziyaretçi yönetimi doğru uygulandığında yerel çevre içinde sorumlu bir biçimde faaliyet göstermenizi sağlar. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
6. Taşıma KapasitesiKahverengi ayıların yaşadığı bir doğal koruma bölgesine koşu turları düzenlemek fiziksel ve çevresel taşıma kapasitesi konusunda basit bir örnektir. Hangi azami ziyaretçi ve/veya ziyaret sayısından sonra turizm deneyiminin çevresel tahrip ve ayıların yaşamlarındaki değişiklikler nedeniyle azalmaya başlayacağını belirlemeniz gerekir. Bu nedenle, verdiğiniz rahatsızlığı gözlemlemeniz ve çevreye etkinizi en aza indirecek adımlar atmanız gerekir. Güzergahı kullandığınız haftalık gün sayısını, gruptaki ziyeretçi sayısını düşürebilir ya da ayın bazı günlerinde bölgedeki başka bir güzergahı kullanabilirsiniz. Taşıma kapasitesini aklınızda tutarak düşünmeye alıştığınızda, belirli bir noktadan sonra normal davranışınızın bir parçası haline gelecektir. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
6. Taşıma kapasitesi Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitelerinin sınırlarını belirlemek oldukça güçtür. Genelde, yerel toplumun ziyaretçi kabul etme kapasitesi aşıldığında ya da fiyatlar çok yükseldiğinde kendisini belli eder. Eko-turistlerin sayıları az, kaliteleri yüksek olduğu için, sosyal ve ekonomik kapasite genelde bir sorun teşkil etmez; ancak ilkesel olarak, turizm deneyiminin kalitesinin destinasyona çok bağlı olduğunu ve “mutsuz” bir destinasyonun kötü deneyimler üreteceğini ve işletmenize çok zarar vereceğini akılda tutmak faydalı olacaktır. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
III. Sürdürülebilirlik yönetim sistemleri için ölçüm yöntemleri ve araçlar Kilit ölçüm yöntemleri ve araçlar:1. Ekoturizm sertifikasyon standartları2. Sağlık & güvenlik planı3. Sürdürülebilirlik yönetim sisteminin personel ve müşteriler ile paylaşılması YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
1. Ekoturizm sertifikasyon standartları (1 sayfa)Avrupa Ekoturizm Etiketleme Standardı (EETLS) ya da Küresel Sürdürülebilir Turizm Kriterleri (GSTC) tarafından onaylanan ekoturizm standartları çok faydalıdır:- sürdürülebilirlik yönetim sistemi gerektirirler ve- içerdikleri kriter ve göstergeleri uyguladığınızda çevre, sosyo-kültür ve ürün kalitesi yönetimi için eksiksiz bir plan elde etmiş olursunuz. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
1. Ekoturizm sertifikasyon standartlarıBu sertifikasyonlar, sağlıklı bir sürdürülebilirlik yönetim planı için gereken tüm ölçüm ve göstergeleri sunar. - Davranış kuralları- Çevresel etki ölçümleri- Sağlık ve güvenlik ölçümleri- Çevre politikası ve- Satın alama politikasıgibi sürdürülebilirlik yönetim planınızın parçalarını kullanarak, ne kadar sürdürülebilir olduğunuzu değerlendirmenizi sağlarlar. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
2. Sağlık & güvenlik planı (1-2 sayfa)Bir sağlık ve güvenlik planına ihtiyacınız olacak. Planınızın ulusal yasalar ile uyumlu olması gerekir. Eğer açık hava etkinlikleri düzenliyorsanız, planınızın çok sıkı olması ve risk yönetim prosedürü içermesi şarttır. Müşterilerinizin bir plan uygulamakta olduğunuzdan haber olması ve personelin bu konuda eğitimli olması ve plana bağlı kalması oldukça önemlidir. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
2. Sağlık & güvenlik planıSağlık ve güvenlik planında şunlar yer almalıdır: - Personeli düzenli olarak sağlık ve güvenlik eğitiminden geçeceğine dair ibare - İş faaliyetlerinden doğabilecek sağlık ve güvenlik risklerine ilişkin yeterli kontrol sağlanacağına dair ibare - Güvenli ve sağlık çalışma şartları sağlanacağına; bitki, ekipman ve makinelerin bakımının yapılacağına; maddelerin güvenli biçimde saklanacağına ve kullanılacağına dair ibare - Turistler ile açık hava etkinliklerine gidilirken herkes tarafından uyulacak davranış kuralları - Rıza ve sorumluluk formları YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
2. Sağlık & güvenlik planıAyrıca şunları da içermelidir :- Personelin iletişim araçlarını kullanma beceri ve bilgisi (radyo, telsiz, uydu telefonları vb.) ve açık hava etkinliklerinde yedek araç bulundurulması - Tüm personelin bilgilendirildiği yangın, kaza ve diğer acil durumlarda yapılması gerekenler (acil numaralar, yangın söndürücüler, ilk yardım kiti)- Turistler ile etkileşim halinde olan tüm personele, sertifikalı eğitmenlerde ilk yardım eğitimi YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
3. Sürdürülebilirlik yönetim sisteminin personel ve müşteriler ile paylaşılması (1-2 sayfa)Sürdürülebilirlik yönetim planınızın temel öğelerini personel ve müşteriler ile paylaşmanın çeşitli kolay yöntemleri vardır. - Hatırlatma amaçlı poster, not kartı ve hatta post-it’ler hazırlayabilirsiniz. - Personel eğitimi sırasında çalışanlardan hatırlatma yöntemleri bulmalarını isteyebilirsiniz. - Aynı yöntemleri, müşterilerinizi kendilerini ilgilendiren konularda bilgilendirmek için kullanabilirsiniz. - İlgili bilgileri internet sitenize koyabilir, çıktısını alabilir ve karşılama paketlerinin içine koyabilirsiniz. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014
Bitirirken,- Burada tanıtılan “plan” ve“sistemler” kulağa korkutucu gelebilir; ancak aslında hiç de öyle değiller. Hazırlanmaları oldukça kolaydır; uygulamaları daha zordur. - Zorlukları, rutininize kolaylıkla dahil edip edemeyeceğinize bağlıdır. Mikro bir ekoturizm işletmesi ya da bir aile işletmesi yönetiyor olabilirsiniz; yine de “plan” ve “sistem” sözcükleri sizi caydırmamalıdır. - Biraz zamanınızı alabilirler; ancak işletmenizin verimli yönetimine ve ekoturizm işletmesi olarak tanınmasına müthiş katkıları olacaktır. YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN2014
İlginize teşekkür ederiz YENİ EKO-TURİZM MESLEKLERİNE İLHAM VERMEKEĞİTİM PROGRAMI 10-13 HAZİRAN 2014