PatenT2 IŞIĞINDA KADINLARDA HİPERTANSİYON TEDAVİSİ

1. PatenT2 IŞIĞINDA KADINLARDA HİPERTANSİYON TEDAVİSİ Dr. Şule Şengül Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

2. PLAN • KADINLARA ÖZEL KONULAR • KADINLAR KLİNİK ÇALIŞMALARA NEDEN DAHİL EDİLMEDİLER? • HT VE ORAL KONTRASEPTİF İLE HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ • KADINLAR VE METABOLİK SENDROM • KADINLADA HEDEF ORGAN HASARI • KADINLARDA HT PATOGENEZİ • KADINLARDA HT SIKLIĞI-FARKINDALIĞI-TEDAVİ VE KONTROL ORANLARI –PatenT2 • KADINLARDA HT TEDAVİSİ / İLAÇ SEÇİMİ / İLAÇ YAN ETKİLERİ

3. HT = Her İki Cins İçin Artmış Ölüm Riski HT ve Sonuçları: İskemik/Hemorajik İnme Miyokardİnfarktüsü Kalp Yetmezliği Kronik Böbrek Hastalığı

4. KARDİYOVASKÜLER HASTALIĞA BAĞLI MORTALİTE Wenger NK,Circulation. 2012;126:604-611

5. KADINLAR ARAŞTIRMALARA NEDEN DAHİL EDİLMEDİLER? • 1940-1950’ liyıllarda gebelerde sentetik östrojen dietilbestrol kullanımının yol açtığı ciddi yan etkiler • 1960’lı yıllarda yaşanan “talidomid felaketi”: 12000 fokomelik bebek 1977’de FDA yayınladığı bir kılavuzla kadınların FAZ II-III çalışmalara alınmamalarını istemiştir 1986’da NIH Her iki cinsiyeti içermeyen çalışmalara verdiği desteği azaltmıştır ve 1990’da da Kadın Sağlığı Araştırmaları Ofisi’ni kurmuştur 1994’de kadınların ve azınlıkların çalışmalara dahil edilmeleriyle ilgili bir kılavuz yayınlamıştır M Glezerman, IMAJ, 2009

8. FRAMINGHAM HEART STUDYN:5209, Başlangıç Yılı:1948, %53 Kadın, 30-62 yaş, KVD belirti ve bulgusu olmayan katılımcılar izlenmiş

9. Kadınlar aşikar KVH belirti ve bulgularını aynı yaş grubundaki erkeklere göre 10 yıl sonra geliştirmektedir(FRAMINGHAM HEART STUDY) • Bu nedenle kadınlarda, KVH belirti ve bulguları ortaya çıktığında, DM, HT ve postmenopozalhormonal değişiklikler gibi çeşitli eşlik eden sorunlar kadınları yüksek riskli KVH grubuna sokmaktadır (INTERHEART STUDY)

10. KADINLARDA HT: Oral Kontraseptif (OKS) Kullanımı • OKS’lerKB’yibasale göre 2-8 mmHg yükseltir • OKS kullanımıyla HT gelişmişse, ilacın kesilmesiyle KB düşer • Hiç OKS kullanmayanlarla karşılaştırıldığında 6 yıldan uzun süredir OKS kullanan kadınlarda HT gelişimi 2.1 kat artar (monofazik>bifazik>trifazik) Chasen-Taber L, Circulation, 1996 • WHO’nun önerilerine göre OKS’ler KB >160/100 mmHg ise kontrendikedir WHO Raporu, 2000 • Hipertansif kadınlarda, KB kontrolü iyi bile olsa OKS kullanımıyla artan MI ve inme riski de gözönünde bulundurulmalıdır Seibert C, AnnInternMed, 2003

11. KADINLARDA HT: Hormon Replasman Tedavisi (HRT) • Çelişkili sonuçlar mevcuttur • Geçmiş 30 yılda menopozal hormonlar kadınlarda KVH’dan korunmak amacıyla yaygın bir şekilde reçete edilmiştir • HRT ile KB artışı arasında ilişki olmadığı da ileri sürülmüştür (PEPI Çalışması, JAMA, 1995)

12. Women’sHealthInitiative (WHI) StudyGL Anderson, JAMA 2004;291:1701n:26000 • Bu çalışmada, östrojen-progestin ve sadece östrojen kullanımının, inme, derin venöztromboz ve demans sıklığını arttırdığı ve KV riski azaltmadığı bildirilmiştir HRT, postmenopozal dönemde, KB’yi düşürmek ya da primer-sekonder KV koruma amacıyla kullanılmamalıdır

13. KADINLARDA HT: Hormon Replasman Tedavisi (HRT) Barton M, Hypertension, 2009

14. KADINLAR VE METABOLİK SENDROM • Genel nüfusta metabolik sendrom sıklığının artış hızı kadınlarda daha yüksektir (ABD) V. Regitz-Zagrosek, ClinResCardiol, 2006 • Koroner bypass cerrahisi geçirmiş 15265 hastanın 12 yıllık izleminde metabolik sendrom gelişim sıklığı, kadınlarda daha yüksek bulunmuş (retrospektif) V Regitz-Zagrosek, J AmCollCardiol, 2004

15. KADINLARDA HT: HEDEF ORGAN HASARI • Büyük arterlerde sertlik, KVH için bağımsız bir risk faktörüdür ve yaş ile ilişkili arteriyel sertlikte artış kadınlarda daha hızla gelişir (TK Waddell, J Hypertens 2001 - S Laurent, Stroke 2003) • KV ve renal risk belirleyicisi olarak mikroalbuminüri ile mortalite ilişkisi erkeklerde daha belirgindir (HUNT Çalışması, S Romundstad, Circulation 2003)

16. KADINLARDA HT: HEDEF ORGAN HASARI • Framingham kalp çalışması, sol ventrikülhipertrofisi olan kadınların, kardiyovasküler olay riskinin, erkeklerden %50 daha fazla olduğunu göstermiştir • Hipertansif erkekler ile karşılaştırıldıklarında, hipertansif kadınlarda sol ventrikülhipertrofisi, diyastolikdisfonksiyon, kalp yetmezliği ve arteryel sertleşme gibi komplikasyonlar daha fazla gelişmektedir • Sol ventrikülhipertrofisi olması kardiyovasküler risk belirlenmesinde kadın cinsiyet avantajını ortadan kaldırmaktadır Lloyd-Jones DM. Circulation 2002

17. KADINLARDA HT: PATOGENEZ (1) • Seks hormonlarının etkisi • Androjenler RAS ve basınç-natriürez ilişkisi üzerinden ve endotelin ile oksidatif stresi arttırarak KB’yi yükseltebilir • Östrojen ACE aktivitesini, AT1 reseptör ekspresyonunu, aldosteron üretimini baskılar ve angiotensinojen sentezini arttırır • RAS’ın etkisi: • Hipertansif kadınlarda renin düzeyleri daha düşük bulunmuştur • Menopozdan sonra PRA artar, A-II reseptörleri artar ve A-I reseptörleri azalır • RAS ile ilişkili gen polimorfizmleri ve diğer genetik özellikler, hem cinsiyetler arası KB farklılığında hem de tedaviye yanıt farklılıklarında rol oynuyor olabilir I Os ve ark. BloodPressure 2004;13:272-278 H Gudmundsdottir ve ark. TherAdvChronicDis 2012;3:137-146

18. KADINLARDA HT: PATOGENEZ (2) • Menopozdan sonra endotelin düzeyleri ve oksidatif stres artar • Otonomikdisfonksiyon ve hemodinamik faktörler • Postmenopozal dönemde artan visseral yağlanma • Premenopozal dönemde sodyum duyarlılığı düşükken, menopozla birlikte artar, giderek tuz duyarlı hale gelirler • Psikososyal faktörler, depresyon, anksiyete, düşük sosyal statü…. I Os ve ark. BloodPressure 2004;13:272-278 H Gudmundsdottir ve ark. TherAdvChronicDis 2012;3:137-146

19. KADINLARDA HT: SIKLIK • SKB, erken erişkin dönemde kadında, erkekten daha düşüktür, ancak 6.dekattan sonra kadında daha yüksek seyreder • Yaştan bağımsız olarak DKB her yaş grubunda kadında daha düşüktür • Premenopozal kadınlarda benzer yaştaki erkeklere göre daha az HT saptanır • Yaşla birlikte HT sıklığında kadınlarda daha hızlı bir artış olur • KV olay sıklığı erkeklerde yüksek olsa da ilerleyen yaş ve menopoz ile birlikte aradaki fark kapanmaktadır

20. Türk Hipertansiyon Prevalans ÇalışmasıPatenT2 Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği 2012

21. Çalışma Kapsamındaki 26 İl ve kırsalında5437 gönüllü çalışmaya dahil edilmiştir Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

22. Cinsiyet Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

23. Yaş Grupları Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

24. Beden Kitle İndeksi (BKİ) PatenT çalışması Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

25. Cinsiyet ve Yaş GruplarındaSistolik Kan Basıncı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

26. Cinsiyet ve YaşGruplarındaDiyastolik Kan Basıncı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

27. Hipertansiyon Tanısı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

28. Hipertansiyon Prevalansı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

29. Hipertansiyon Prevalansı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

30. Cinsiyet ve Yaş Gruplarında Hipertansiyon Prevalansı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

31. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

32. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

33. Hipertansiyon Saptanan Hastaların Özellikleri Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

34. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

35. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

36. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

37. Hipertansiyon Farkındalık Oranı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

38. Hipertansiyon Farkındalık Oranı Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

39. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

40. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

41. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

42. Antihipertansif Kullananlarda Yaşa Göre HT Kontrolü Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

43. Antihipertansif KullananlardaYaş ve Cinsiyete Göre HT Kontrolü Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

44. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

45. ANTİHİPERTANSİF ALAN ERKEKLERDE KAN BASINCI DAĞILIMI, N: 256 %17.2 %0 %49.2 %33.6 Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

46. ANTİHİPERTANSİF ALAN KADINLARDA KAN BASINCI DAĞILIMI, N: 523 %10.95 %1.15 %56.2 %31.7 Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

47. Hipertansiyon Saptanan Hastaların Özellikleri Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

48. Hipertansiyon Farkındalığına Etki Eden Faktörler Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

49. Hipertansiyon Kontrolüne Etki Eden Faktörler * Eğitim düzeyi: Okur-yazar değil, okur yazar, ilkokul, ortaokul, lise, yüksek öğrenim Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, 2012 PatenT2

50. KADINLARDA HT: TEDAVİYaşam Biçimi Değişiklikleri • Farmakolojik ve farmakolojik olmayan tedavi önerileri kadınlarda ve erkeklerde farklı değildir • Sadece yaşam biçimi değişiklikleriyle elde edilen KB kontrol yanıtı, kadınlarda daha düşük bulunmuştur (P August, J ClinEndocrinolMetab 1999 – CE Lewis, ArchInternMed 1996) • Obezite, kadınlarda HT’nin önemli bir nedeni olduğu için tüm hastalarda kilo verilmesi teşvik edilmelidir (TROMSO Çalışması, T Wilsgaard, ArchInternMed 2000) • DASH çalışmasında, hem DASH diyeti hem de kontrol diyeti alan katılımcılar arasında kadınlarda diyette sodyum kısıtlamasına daha belirgin bir antihipertansif yanıt elde edilmiştir(DASH Çalışması, FM Sacks, N Engl J Med 2001) • Fiziksel aktivitenin arttırılması (En az 30 dk, haftanın çoğu gününde) (Kılavuzlar, Mosca L, Circulation 2007 ve Smith SC Circulation 2006)