ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER ?

1. ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER ? PSİKOLOJİK DANIŞMAN VE REHBER ÖĞRETMEN SULTAN YAZAR TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

2. Bir çocuk neden yalan söyler? • Çocuğumun yalan söylemesi normal mi? • Çocuğu yalan söylemeye iten sebepler nelerdir? • Çocuğum yalan söylediği zaman ne yapmalıyım, nasıl davranmalıyım? TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

3. Yalan, doğru olmayan bir şeyin, doğru olmadığının bilinerek söylenmesi, yapılmasıdır. • 4-5 yaşlarında çocuk, gerçekle yalanı ayırt edemez. Bu yaşlarda daha çok “abartmalarla” ve “inanılmaz hikayelerle” olmamış olayları yaşamış gibi anlatır ve gerçekmiş gibi yansıtır. • Ergenlik döneminde (6.-7.-8. sınıf) söylenen yalanlarda ise, bir kasıt söz konusudur. Eve geç geldiği zaman, sınavlardan istenen veya beklenen puanı alamadığı zaman, ders çalışmak istemediği zaman, internet kafeye gitmek istediği zaman… Bu ve buna benzer durumlarda çocukların yalan söyleyebildiği görülmektedir. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

4. Çocuğunuzun ilk yalan söylediğine şahit olduğunuz zaman, sizde hayal kırıklığı, şaşkınlık meydana getirebilir. Nasıl davranacağınızı bilemez hale gelip, beklentilerinizin boşa çıktığını düşünebilirsiniz. Hatta umutsuzluğa kapılıp, bu davranışı ortadan kaldırmak için acele edip, yanlış yöntemler kullanabilirsiniz. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

5. Çocuk yetiştirmede unutmamanız gereken en önemli kurallardan birisi, bir problem ile karşılaştığınız zaman, probleme takılmak yerine, çocuğun nasıl bir mesaj verdiğini anlamaya çalışmak olmalıdır. Ergenlik döneminde çocukların vermek istediği en önemli mesaj, “KENDİME AİT BİR HAYATIM VAR. BENİ DİNLEYİN VE BENİ ÖNEMSEYİN” mesajıdır. Dolayısıyla yalan söyleyen çocuk karşısında, “bu çocuğu yalan söylemeye iten sebepler nelerdir, bu sebepleri ortadan kaldırmak için neler yapılmalıdır?” sorularına çare aramak olmalıdır. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

6. Enerjinizi sonuçlar (yalan söyleme gibi) değil de, sebeplerin çözümü üzerine harcadıkça, çocukların istemediğiniz davranışlarının azaldığını göreceksiniz. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

7. ÇOCUKLARDAKİ YALAN SÖYLEMENİN NEDENLERİ • Korku ve cezadan kurtulma; Özellikle SBS dönemindeki öğrencilerin en büyük korkusu, sınavı kazanamamak ve sınavdan sonra anne-babanın göstereceği tepkiden veya ceza vermesinden korkarak yalan söylemesidir. Şu dönemde de deneme sınavlarında başarısız olduğu zaman öğrenci yalan söyleyebilir. Ceza almayı göze alamayan birey yalan söylemenin dozunu daha da artıracaktır emin olabilirsiniz. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

8. Anne-baba olarak her zaman amaç, istenmeyen davranış ortaya çıkmadan önce koruyucu tedbirler almak olmalıdır. Yukarıdaki sorunla karşılaşmamak için çocuğunuzla oturup konuşmalı, beklentilerinizi makul ve mantıklı bir şekilde açıklamalısınız. Çocuğun başarılı olmasında korkutma yöntemi yerine ödüllendirmeyi tercih etmelisiniz. Ceza vermeniz gerektiği zaman, mutlaka çocuk yanlış davranış yaptığı için cezalandırılmalı, kişiliğini rencide edici veya küçük düşürücü söz ve davranışlar içine girilmemelidir. Örneğin, matematik dersinden düşük net yapan öğrenciye, “sen aptalsın, hiçbir şey beceremiyorsun” denilerek televizyon seyretmesi kısıtlanırsa veya odasından çıkmasına izin verilmezse, öğrenci bir ders yüzünden “aptal” olarak nitelendirilmeyi kabul etmeyecek, istenilmeyen davranışı tekrarlayacak ve ders çalışmayacaktır. Bunu birçok defa söylediğiniz zaman ise, artık “aptal” olduğunu kabullenecek ve kişiliğinin bir parçası olarak görecektir. Bunun yerine “matematik dersinde şu konularda eksiğin var, bu konulardaki eksikliklerini tamamlayana kadar televizyon seyretme saatlerini azaltalım mı veya azaltalım” şeklindeki bir yaklaşım, daha olumlu bir sonuç verecek ve çocuk yalan söyleme ihtiyacı hissetmeyecektir. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

9. Sorumluluktan Kaçma; Yalan söylemeye iten başka bir sebeptir. İlköğretim 1. sınıftan başlayarak şu ana kadar çocuğun sorumluluk ve görevlerini, çocuk yerine anne-baba yapmışsa, öğrenci çok rahat yalan söyleyebilmektedir. Kendisini kontrol edebilme, bencil olmama ve başkalarının hak ve menfaatlerini hiç olmazsa kendisinin ki kadar kıymet vermesini bilen bir öğrenci, yalan söylemeyecektir. Bu ise ancak öğrenciye görev ve sorumluluk vererek ve paylaşmanın verdiği mutluluğu hissettirerek sağlanabilir. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

10. Niye beni beğenmiyorlar hep daha fazlasını istiyorlar Beğenilmeme ve Sürekli Eleştiri; Ergenlik döneminde öğrenci, takdir edilmek ve değer görmek ister. Yaptığı ve gösterdiği başarılarla tatmin olmayan ve mükemmeliyetçi yaklaşım sergileyen ailelerdeki çocukların yalan söylediği görülmektedir. Çünkü çocuk, eleştirilmenin ve beğenilmemenin verdiği olumsuz durumdan kurtulmak ve rahatlamak ister. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

11. Arkadaş Çevresi; Yalan söyleyen ve bunu kişiliğinin bir parçası haline getirmiş arkadaşları olan çocukta, çevresinin etkisiyle yalan söyleyebilir. Çocuğun arkadaşlarının kimler olduğu, boş zamanlarda onlarla neler yaptıkları takip edilmelidir. Çocuğun okul çevresi hakkında bilgi sahibi olunmalı, kötü arkadaşların zararı anlatılarak onlardan ayrılmasının uygun olacağı yumuşak bir üslupla anlatılmalı, farklı faaliyetlere yönelmesinde yardımcı olunmalıdır. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

12. Çocuğa Baskı Yapma; Doğruyu söyletmek için sıkıştırma, baskı yapma çocuğa yalan söyletebilir. Dudağında yemek bulaşığı olan çocuğa, “Bunu sen mi yedin.” gibi başka bir cevap ihtimali olmayan sorularla sıkıştırmak çocuğu yalancı yapar. Bu tür durumlarda çocuğun ilk tavrı “inkar” olur. “Bu yemeği yememen lazımdı” diyerek tepki vermek daha olumlu sonuç verir. Testlerini çözmeyen bir çocuğa annesi, “babası, çocuğuna sor bakalım testlerini çözmüş mü?” gibi soru sormak yerine, “ders programını uygulayamıyorsan yeni bir program yapalım veya ders çalışmanı engelleyen bir durum var mı?” şeklindeki yaklaşım daha olumlu sonuç verecektir. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

13. Baskı yapmanın en ileri derecesi dayak ve şiddet uygulamaktır. ”Doğruyu söylersen kızmam” diyerek çocuğa suçunu itiraf ettirip, daha sonra da “Biliyordum senin yaptığını!’ diyerek dayak atmak, çocuğun kişiliğinde derin yaralar açar. Gerçeği söylemenin kendisine pahalıya mal olduğunu gören çocuk, bundan sonraki olaylarda kolaylıkla yalan söyleyecektir. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

14. Çocuğunuzun yalan söylediğini tespit ettiğinizde, sakin olup ani kararlar vermeden “Neden yalan” sorusuna cevap aramak gerekir. Aşağıdaki soruları da kendinize sorarak cevap arayabilirsiniz: • Acaba çocuğa yeterli ilgi ve sevgiyi gösterebiliyor muyum? • Çevresindeki insanlar kötü örnek mi olmaktalar? • Çocuğum neden hatalarını yalan söyleyerek kapatmaya çalışılıyor? • Hoşgörülü bir ortamın olmaması çocuğu yalana iter. Acaba çocuğum nasıl duygu ve düşünceler içerisinde, gereken hoşgörüyü gösteriyor muyum? TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

15. Gücünün üstünde sorumluluk vererek yalan söylemesine teşvik mi ediyorum? • Her istediğini yapmam, çocuğun görevlerini yerine getirmem yalan söylemesine mi neden oluyor? • Çocuklar arasında kıyas yaparak yalan söylemesine mi sebep oluyorum? • Çocuğun kendine güveni zayıf, yalanlarla mı bu zaafını kapatmaya çalışıyor? TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

16. Çocuklarımızın bize karşı dürüst olmaları gerçekten çok önemli. Biz onlara karşı ne kadar dürüst olursak onlarda bize bir o kadar dürüst olur. Onun yanında telefondaki birine yalan söylerseniz, evde olduğunuz halde kapıya gelen birine evde yok dedirtirseniz, işiniz olmadığı halde bir arkadaşınıza işim var gelemem gibi bir yalan söylediğinizi görürlerse onlarında size bir gün bu tatlı yalanları söyleyeceğinden emin olabilirsiniz. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

17. Daha küçük yaşlardan başlayan bu dürüstlük eğitiminin önemini lütfen unutmayalım ve mümkünse her yaptığımız davranışa dikkat edelim. Çocuklarımıza zaman ayıralım, söylediklerine kulak verelim ilgimizi çekmek için yalan söylemek zorunda kalmasınlar. DÜRÜST GELECEKLER BİZ EBEVEYNLERİN ESERİ OLACAKTIR. TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU

18. Dinlediğiniz için teşekkürler    TÜRKAN MEHMET AKCAN İLKOKULU