Gastrointestinal zehirlenmelere neden olan türler

1. Gastrointestinal zehirlenmelere neden olan türler 3. Agaricus xanthoderma Sınıf: Basidiomycetes Takım: Agaricales Familya: Agaricaceae Makroskopik Özellikleri Şapka: • 5-12 cm çapta • Başlangıçta yarı küresel ancak üst kısmı düz veya basık, daha sonra düz merkezli konveks, en sonunda tamamen düz bir hal alır. • Yüzeyi başlangıçta düzgün veya tüysüz, donuk, şapka ile aynı renkte olan dolayısıyla görünmeyen ipeksi pullu

2. 3. Agaricus xanthoderma • Bazen şapkanın merkezi diğer kısımlara göre daha koyu • Kütikula bazen yaşlı örneklerde hafifçe pullu hal alabilir. • Bu pullar dik, geriye kıvrık, bazıları çok kaba olabilir. • Şapka yüzeyi aynı zamanda çatlaklı olmaya meyillidir. • Şapkanın rengi tebeşir beyaz renkte iken daha sonra zayıf kahverengi tonlara sahip olur. • Ovalanırsa ovalanan yerler krom sarısı veya pirit sarısı renk alır ve leke meydana gelir. • Bu leke tekrar solar ve en sonunda paslı kahverengi bir renk alır. • Kenarı uzun süre içe kıvrıktır ve gelişkin örneklerde beyaz örtü kalıntıları taşır.

5. 3. Agaricus xanthoderma Sap: • 5-15x1-2 cm, silindirik, çoğunlukla eğri, içi genç örneklerde dolgun iken yaşlı örneklerde tünel şeklinde oyuklaşır. • Yüzeyi annulustan itibaren üst kısımlarda beyaz-soluk pembe ve düzgün iken alt kısımlarda beyazdır. • Annulus beyaz, sarımsı, sapın üst kısmında yer alır, sarkık, büyük ve kalındır. • 2-3 tabakadan oluşan annulusun kenarları aşağıya kıvrık, bu tabakalardan en aşağıdaki yıldız biçiminde parçalanır, böylece annulusun alt yüzeyi küçük, sarı bir diş halkası halinde görülebilir.

6. 3. Agaricus xanthoderma Et: • Eti beyaz • Kesildiği zaman sarıya döner • Kalın • Fenol kokusu ya da mürekkep kokusu özellikle pişirildiği zaman ortaya çıkar • Tadı fena değildir. Lameller • Gri-pembe, daha sonra mor-kahverengiden mor siyaha kadar ulaşan renklerde tedricen renklenir. • Saptan serbesttir • Sık, kenarları düzgün, kemirilmiş gibi yer yer beyazımsı pamuksu yapılara sahiptir. • Lamelcikleri de bulunur.

7. 3. Agaricus xanthoderma Doğada bulunma yerleri • Genelde grup halinde, çok nadiren tek olarak bahçe, park ve çayırlarda, bazen bir halka oluşturarak yetişirler. Yayılışı • Karadeniz, Elazığ, Batı Anadolu’nun bazı bölgelerinde, Trabzon, Kars, Muş ve Bitlis’de belirlenmiştir.

9. 4. Tricholoma pardolatum Syn. : T.pardinum T.tigrinum Sınıf : Basidiomycetes Takım : Agaricales Familya:Tricholomataceae Makroskopik Özellikleri Şapka • 5-10 cm çapında • Gençken yarı küresel, sonra konveks, yaşlanınca yayılıp düzleşir. • Bazen merkez kısmı basık şekilli • Şapkanın rengi başta tamamen ve uniform olarak soluk gri, gri menekşemsi iken pulların ortaya çıkışı ile pullar arasındaki alan beyaz bir hal alır.

10. Şapka ya tamamen pullu ya da merkezi pullu • Kenarları uzun süre içe kıvrık, daha sonra açılıp soluklaşır ve beyazlaşarak dalgalı bir hal alır. Sap • 5-10x1.5-3 cm silindirik • Beyzbol sopası biçimli, içi dolgun • Yüzeyi beyaz bir zemin üzerinde hafifçe pullu • Sapın dip kısmı humus ve ölü yaprakların sarmaladığı bir substrat malzemesinden oluşan manto ile kaplıdır. Et • Et beyazımsı, sapın dip kısmında ise sarımsıdan kırmızı kahverengiye kadar değişik renklerde • Şapkanın merkezi kalın, • Kokusu ve tadı unsu

11. Lameller • Genç iken beyazımsı, sonra sarımsı veya açık sarı • Bariz şekilde yılanvari kıvrımlı veya hemen hemen serbest • Enli, bazen sapa doğru çatallanmış • Lamelciklerde bulunabilir. Doğada bulunma • Sert odunlu yaprak döken ve çam ağaçlarının teşkil ettiği ormanlarda, özellikle kayın ağaçlarının altında ve kalkerli topraklarda tek tek ya da grup halinde yetişir. Sonbahar aylarında ortaya çıkar. Yayılışı • İzmir civarında belirlenmiştir.

14. 5. Tricholoma ustale Sınıf : Basidiomycetes Takım : Agaricales Familya: Tricholomataceae Makroskopik Özellikleri Şapka • 3-8 cm çapında • Genç iken yarı küresel-konik, sonradan konveks ve sonunda düz bir hal alır. • Yüzeyi düzgün, bazen merkezde pullu • Nemli iken yaşlı gibi, kuru iken yapışkan ve parlaktır. • Rengi kırmızı-kahverengi, kestane kahverengi, şapka merkezi daha koyu, kenarlarda ise krem veya beyaza kadar soluktur. • Şapkanın kenarları uzun süre aşağıya doğru kıvrık sivri, düz veya dalgalıdır.

15. Makroskopik Özellikleri Sap • 3-9 x 0,5-1,5 cm, genellikle silindirik fakat dip kısmı sıklıkla kalınlaş­mıştır. • İçi dolgun veya oyuklu, katı, elastiki bir yapıdadır. • Yüzeyi düzgün, donuk, uç kısmı beyazımsıdır. • Alt kısmının yüzeyi ise beyaz bir zemin üzerinde kahverengi sap boyunca uzanır. • Dairesel bir bölge yoktur. Et • Beyazımsı krem, • Kesildiği zaman kahverengileşir, • Koku zayıfça unsu, • Tadı hafifçe acımsıdır.

16. Lameller • Krem-beyaz, daha sonra açık toprak kahverengi-sarı ve kırmızı-kahverengi lekeler oluşur • Sapa yılan vari şekilde bağlanır • Enlice ve sıkçadırlar • Kenarları hafifçe dalgalı ve yaşlandıkça siyahlanır Doğal yayılma alanı • Özellikle kayın gibi yaprak döken orman ağaçları altında tek tek ya da gruplar halinde yetişir. • Yaz sonundan sonbahar sonuna kadar ortaya çıkar. • Yayılışı • Manisa, Konya, Malatya ve Kars civarında belirlenmiştir.