Łupek dachowy – przedstawiciel licznej grupy skał

1. Łupek dachowy – przedstawiciel licznej grupy skał Maria Fajer Jan M. Waga

2. RODZAJE SKAŁ Osadowe Piaskowce, zlepieńce, mułowce, węgiel, wapienie, łupki osadowe Magmowe Granity, bazalty, gabro, andezyty, ryolity Metamorficzne Gnejsy, marmury, kwarcyty, Łupki krystaliczne

3. RODZAJE SKAŁ Osadowe Piaskowce, zlepieńce, mułowce, węgiel, wapienie, łupki osadowe Magmowe Granity, bazalty, gabro, andezyty, ryolity Metamorficzne Gnejsy, marmury, kwarcyty, łupki krystaliczne

5. Łupki osadowe – grupa skał osadowych o charakterystycznej teksturze łupkowej. • (efekt pierwotnego uwarstwienia sedymentacyjnego lub wtórnego złupkowacenia). • Skład mineralny zróżnicowany - najczęściej znaczne ilości drobnego kwarcu i kaolinitu. • Podział łupków osadowych ze względu na skład mineralny: • łupek krzemionkowy (odmiana lidytu) • łupek kwarcytowy • łupek ilasty (iłołupek) • łupek bitumiczny (odmiana łupka ilastego) • łupek węglowy • łupek piaszczysto-ilasty • łupek mułowcowy • łupek marglisty

6. Powstawanie skał osadowych okruchowych

8. Osady morskie i powstające z nich skały lite

9. Powstawanie łupków osadowych

10. Fot. MENTOR Czarny łupek we fliszu karpackim

11. Łupki metamorficzne (krystaliczne) – grupa skał metamorficznych wykazujących łupkowatość. • Struktura łupków metamorficznych – krystaliczna, drobno- lub średnioziarnista; tekstura łupkowa (efekt procesów metamorficznych). • Powstają zasadniczo w płytszych strefach metamorfizmu (strefa epi i mezo). • Zwykle przeważa w nich jeden minerał – nadaje łupkowi charakterystyczne cechy. • Podział łupków metamorficznych ze względu na skład mineralny: • łupek grafitowy • łupek serycytowy (metamułowiec, metaiłowiec, fyllit) • łupek łyszczykowy (mikowy) • łupek muskowitowy (odmiana łupka mikowego) • łupek biotytowy • łupek amfibolowy • łupek glaukofanowy • łupek aktynolitowy • łupek chlorytowy • łupek talkowy

16. Łupek kwarcowo-serycytowo-grafitowy

17. Łupek ołówkowy

22. Podział łupków ze względu na zastosowanie: • łupki ogniotrwałe (ilaste z kaolinitem); • łupki osełkowe (kwarcytowe, krzemionkowe); • łupki szlifierskie (krzemionkowe, bogate w szczątki okrzemek); • łupki miedzionośne (zasobne w kruszce miedzi); • łupki pirytonośne; • łupki palne (ilaste, bogate w bituminy); • produkacja koncentratu grafitu oraz czernidła do form odlewniczych (łupki kwarcowo-grafitowe); • łupki budowlane; • łupki dachowe (ilaste, o gęstej łupkowatości).

24. Łupki budowlane

25. Łupek fyllitowy stosowany jako okładzina elewacyjna Łupek kwarcowo-serycytowy ze związkami żelaza zdobiący elewację

26. Fot. J. Krywult Łupek dachowy Jarnołtówek

27. Łupek dachowy (Szwajcaria)

28. 5 6 7 8 4 1- Jarnołtówek 2 - Pokrzywna 3 - Chomiąża 4 - Witoszów Górny 5 - Jenków 6 - Złotniki Lubańskie 7 - Czerniawa Zdrój 8 - Orłowice 1 2 3 Występowanie łupków dachowych w Polsce

29. Łupki łyszczykowe i fyllitowe wieku paleozoicznego wydobywano na Dolnym i Górnym Śląsku w postaci płyt do produkcji dachówek jeszcze w XIX w., a nawet w okresie międzywojennym. W Jarnołtówku uzyskiwano płyty o powierzchni nawet około 1 m2 i grubości 3-4 mm. Łupkami z Jarnołtówka pokryto m.in. kościół parafialny w Nysie. Łupki dachówkowe występujące w Polsce nie mają dobrych parametrów technicznych, bądź znajdują się w skomplikowanej sytuacji geologicznej utrudniającej ich eksploatację (Chomiąża). Materiał pozyskiwany obecnie ze złóż łupków jest mielony i wykorzystywany głównie jako posypka do pap bitumicznych. Zainteresowanie łupkami jako materiałem budowlanym jednak wzrasta. Decyduje o tym zarówno ich wytrzymałość, jak i estetyka. Łupki są ponadto surowcem naturalnym.

30. Dziękujemy za uwagę