E N D
Jan Twardowski Ksiądz, który pisał wiersze
Własnego kapłaństwa się boję, własnego kapłaństwa się lękami przed kapłaństwem w proch padam, i przed kapłaństwem klękamW lipcowy poranek mych święceń dla innych szary zapewne- jakaś moc przeogromna z nagła poczęła się we mnieJadę z innymi tramwajem-biegnę z innymi ulicą-nadziwić się nie mogę swej duszy tajemnicą
DZIECIŃSTWO I LATA MŁODZIEŃCZE Jan Jakub Twardowski Urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie. Był synem Jana Twardowskiego i Anieli z Konderskich. Miał trzy siostry: Halinę, Lucynę i Marię. W 1922 r. rozpoczął naukę w szkole powszechnej, a od 1927 r. uczęszczał do gimnazjum im. Tadeusza Czackiego do klasy matematyczno-przyrodniczej, gdzie rozbudziły się jego zainteresowania przyrodnicze. W latach 1933 - 1935 współredagował międzyszkolne pismo młodzieży gimnazjalnej "Kuźnia Młodych", gdzie piastował funkcję redaktora działu literackiego. Na łamach tej gazetki, w roku 1935 miał miejsce jego debiut poetycki (ukazały się trzy wiersze Twardowskiego: *** (O dziwna, moja tęsknoto...). Topiel, Wiersz do Cypriana Norwida).
Studia i debiut literacki W1935 r. rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu im. J. Piłsudskiego w Warszawie. Maturę zdał w 1936. W 1937 ukazał się pierwszy tomik jego wierszy pt. "Powrót Andersena". Na skutek zaginięcia rękopisu pracy magisterskiej, Jan Twardowski napisał po wojnie ponownie rozprawę "Godzina myśli" Juliusza Słowackiego pod kierownictwem prof. Wacława Borowego. Na tej podstawie otrzymał w roku 1947 tytuł magistra polonistyki w UWW.
Okres II Wojny Światowej • W roku 1939 po wybuchu II Wojny Światowej Jan Twardowski pozostał w Warszawie i wstąpił do AK. W okresie wojny opublikował wiersze w prasie podziemnej. Powstały wiersze m.in. „Matka Boska Powstańcza”, „Kolumna Zygmunta”. W 1944 r. Twardowski uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, w walkach na Woli, gdzie został ranny. Dom rodzinny poety został zniszczony. W tymże roku rozpoczął studia teologiczne w konspiracyjnym Seminarium Duchownym w Warszawie.
DROGA DO KAPŁAŃSTWA I POSŁUGA DUSZPASTERSKA • W trakcie wojny w roku 1945 zaczął naukę w tajnym Seminarium Duchownym w Warszawie. 4 lipca 1948 r. o trzymał święcenia kapłańskie z rąk bpa Wacława Majewskiego. W lipcu przybył do parafii w Żbikowie k. Pruszkowa, gdzie był wikarym przez trzy lata. Ksiądz rozpoczął tam pracę jako katecheta w Państwowej Szkole Specjalnej dla dzieci upośledzonych oraz w szkole wiejskiej w Koszajcu.
Powrót do Warszawy • W 1952 r. ksiądz Twardowski przeprowadził się do Warszawy i objął katechezę w Gimnazjum im. A. Sowiriskiego na Woli (co trwało do 1956). Był wikarym w kościołach: Św. Stanisława Kostki na Żoliborzu, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie, Wszystkich Świętych przy pl. Grzybowskim. W 1956 r. pracował w Pruszkowie, ponownie w szkole dla dzieci upośledzonych.
Zakon Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny • 1 sierpnia 1959 roku został rektorem kościoła sióstr Wizytek na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Wybrał prowadzenie mszy oraz kazania dla dzieci.
Ponowny debiut • W roku 1959 zachęcony przez J. Zawieyskiego, zadebiutował powtórnie tomikiem wierszy, pod wspólną okładką z tomikiem ks. Pawła Heintscha, Niepowrotne godziny. W kolejnych latach twórczością księdza – poety zaczynają się interesować środowiska literackie i studenckie. Twardowski zaczyna wydawać kolejne utwory, cieszące się dużą popularnością.
Choroba • W listopadzie roku 1993 ksiądz - poeta przeszedł zawał serca i przebywał w szpitalu, następnie, od grudnia do końca stycznia roku następnego, w ośrodku rehabilitacyjnym w Konstancinie, gdzie był całkowicie wyłączony z życia publicznego.
Ostatni wiersz POŻEGNANIE Wieczorem 18 stycznia 2006r. Ksiądz Twardowski zmarł w warszawskim szpitalu przy ul. Banacha. Miał 90 lat. Pochowany został 3 lutego 2006 r. w krypcie w Panteonie Wielkich Polaków, miejscu pochówku dla zasłużonych w Świątyni Opatrzności Bożej. Zamiast śmierci racz z uśmiechem przyjąć Panie pod Twe stopy życie moje jak różaniec".
Najważniejsze nagrody i odznaczenia • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Za wybitne zasługi w upowszechnianiu humanistycznych wartości, za osiągnięcia w twórczości literackiej (2006, pośmiertnie) • Nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości (1980) • Order Uśmiechu (1996) • Medal Polonia Mater Nostra Est (1999) • Doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1999) • Order Ecce Homo (1999) • Nagroda Ikara (2000) • Dziecięca Nagroda SERCA (2000) • Nagroda TOTUS (2001) • Honorowe obywatelstwo Tarnowskich Gór (2003) • Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2005)
Bibliografia • Wiersze ks. Twardowskiego stały się popularne nie tylko w kraju, ale również za granicą, doczekały się przekładu na wiele języków. • Ks. Jan Twardowski jest najwybitniejszym przedstawicielem poetów kapłanów. Nastrój poezji nawiązuje do tradycji franciszkańskiej, której najważniejszym przesłaniem jest miłość do Boga, ludzi i świata. Wszechobecny zachwyt nad przyrodą i prawami rządzącymi tym światem stworzonym przez Boga wpaja się w każdą strofę jego poezji tak jak współczucie dla chorych i cierpiących. • Jego utwory są przeznaczone dla dzieci, młodzieży, oraz dorosłych. Najbardziej jednak lubił pisać dla dzieci. Dlatego książki dla dzieci są także właściwą lekturą dla dorosłych. Można tu przytoczyć słowa Ks. Twardowskiego" przejrzeć się w dzieciństwie jak w źródle" i pamiętać, aby "Nie zmącić źródlanej wody" • Pisanie wierszy było dla niego szukaniem kontaktu z drugim człowiekiem, było także swoistym rodzajem rozmowy z Bogiem.
Wiersze dla dzieci • 1973 - Zeszyt w kratkę. Rozmowy z dziećmi i nie tylko z dziećmi • 1986- Nowy zeszyt w kratkę • 1987 - Patyki i patyczki, Teksty stały się podstawą spektaklu Jest miłość za nic w Płockim Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego, a także "rodzinnej" inscenizacji Bogusława Kierca (1994) • 1987 – Na osiołku • 1993 - Kasztan dla milionera • 1998 – Kubek z jednym uchem • 2000 - Nie tylko wrona chodzi zdziwiona, w opracowaniu A. Iwanowskiej, proza i wiersze dla dzieci • 2001 - Uśmiech na gwiazdkę, proza i wiersze dla dzieci • 2002 - Utwory dla dzieci, pierwsza pozycja edycji Utworów Zebranych
Wybrane wiersze o przyrodzie • 1993 - Słowik skowronek. Mini-antologia ornitologiczna • 1993 - Wielkie i małe, tom wierszy o przyrodzie • 1995 - Sześć pór roku, tom wierszy • 1996 - Rwane prosto z krzaka
Wiersze religijne • 1988 - Droga Krzyżowa. Czternaście przystanków smutnych przed jednym wesołym • 1989 - Wiaro malutka. Wybór wierszy i wiersze najnowsze • 1990 - Tak ludzka, wybór i oprac. A. Iwanowska, wiersze Maryjne z lat 1944-1989 ułożone chronologicznie • 1991 - Uśmiech Pana Boga. Wiersze ks. J. T. ilustrowane przez dzieci z Podhala • 1991 - Wszędy pełno Ciebie..., wybór i oprac. A. Iwanowska • 1995 - Miłość zdjęta z krzyża, opracowanie Aleksandra Iwanowska, zbiór prozy i wierszy • 1996 - Przed kapłaństwem klękam
Zbiory wierszy • 1937 - Powrót Andersena • 1959 – Wiersze, Niepowrotne godziny • 1970 - Znaki ufności • 1979 - Poezje wybrane w serii Biblioteka Poetów Exlibris, Wybór ok. 90 wierszy z dotychczasowej twórczości. Posłowie zawiera informacje o życiu i twórczości poety. • 1980 - Niebieskie okulary • 1980 -W kolejce do nieba • 1982 - Rachunek dla dorosłego Tom wydany w stanie wojennym bez wiedzy i zgody poety. • 1983 - Który stwarzasz jagody. Wiersze wybrane, • 1985 - Rwane prosto z krzaka • 1986 - Na osiołku, • 1986 - Nie przyszedłem pana nawracać. • 1990 - Stukam do nieba • 1991 - Nie bój się kochać • 1994 - Śpieszmy się kochać ludzi • 2001 - Kalendarz, zbiór wierszy i prozy
Anegdoty, felietony, opowiadania • 1991 - Niecodziennik, zbiór anegdot przeplatanych sporadycznie wierszami. Kontynuacją tomu jest Niecodziennik wtóry • 1995 - Pewność niepewności, czyli paradoksy, aforyzmy, pytania, złote myśli z wierszy i prozy, • 2000 - Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego, • 2002 - Myśli na każdy dzień, w wyborze i opracowaniu A. Iwanowskiej • 2003 - Mimo wszystko, felietony i anegdoty zebrane przez A. Iwanowską
Pierwszy pokój mieszkania Jana Twardowskiego na Krakowskim Przedmieściu.
Dom przy ul. Niemodlińskiej w Aninie • W domu tym ksiądz często spędzał wakacje. Po jego śmierci na ogrodzeniu umieszczono jego zdjęcie, a przy ogrodzeniu stanął pamiątkowy głaz. • Jak co roku Stowarzyszenie ZIELONE DZIECI gości w Aninie gdzie czas w przyjaźni płynie. Spotykamy się w poezji i Janowych kwiatach w ogrodzie Janowym by tuż przed zachodem słońca pleść z nim słowa bez końca...młodzież urzeczona biedronkami i Jego wierszami…
Ostatnia droga ks. Twardowskiego • Pogrzeb - 3 lutego 2006r
NASZ PATRON • Od 27 maja 2007r. ks. Jan Twardowski jest patronem Zespołu Szkół Publicznych w Rząśniku
Dziękuję za obejrzenie prezentacji Kacper Borek IIc