Jan Twardowski ( 1915-2006)

1. Jan Twardowski (1915-2006) ksiądz rzymskokatolicki,polski poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej. 

2. Biografia

3. Jan Twardowski urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie. Ojciec poety, również Jan, był absolwentem Szkoły Technicznej, pracował jako rachmistrz i mechanik na kolei, potem zawiadowca warsztatów parowozowych Warszawa Główna, w końcu radca w Ministerstwie Komunikacji. Natomiast matka Twardowskiego, Aniela z Komderskich, poświęciła się prowadzeniu domu i wychowywaniu czwórki dzieci, oprócz Jana, były jeszcze trzy jego siostry Maria, Halina oraz Lucyna.

4. Przyszły poeta wychowywał się w Warszawie, ale wiele czasu spędzał również w Druchowie k. Płocka, majątku wuja, Wacława Komderskiego, prawdopodobnie tu mają swoje źródło duże zainteresowanie przyrodnicze oraz dobra znajomość wsi polskiej u Twardowskiego. 

5. W 1922 roku mały Jan rozpoczął naukę w szkole podstawowej, a od 1927 uczęszczał do Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie do klasy matematyczno-przyrodniczej. Od roku 1933 publikował pierwsze wiersze i nowele w „Kuźnia Młodych” - międzyszkolnym piśmie młodzieżowym, gdzie również zaczął prowadzić „Poradnik literacki”, drukował recenzje i wywiady. Z „Kuźnią młodych współpracował do 1937 roku. W 1936 roku złożył egzamin maturalny, poczym rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie napisał pracę magisterską poświęconą „Godzinie myśli” Juliusza Słowackiego pod kierunkiem prof. Wacława Borowego, którą obronił jednak dopiero po wojnie, w 1947.

6. W czasie wojny był żołnierzem AK, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. W 1944 uczestniczył w walkach na Woli, został ranny, tułał się po szpitalach, potem przedostał się w okolice Kielc. 9 września 1945 roku umarł ojciec poety. Tego roku Twardowski podjął naukę na pierwszym, tajnym kursie Seminarium Duchownego w Warszawie. 4 lipca 1948 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Wacława Majewskiego. Następne trzy lata służył jako wikary na parafii w Żbikowie koło Pruszkowa. Rozpoczął również prace jako katecheta w Państwowej Szkole Specjalnej dla dzieci upośledzonych oraz w szkole wiejskiej w Koszajcu. 

7. W 1952 powrócił do Warszawy, gdzie objął katechezę w Gimnazjum im. A. Sowińskiego na Woli (uczył tam do 1956). Był wikarym w następujących kościołach: Św. Stanisława Kotki na Żoliborzu, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie, Wszystkich Świętych przy ul. Grzybowskiej. Od 1956 roku pracował w Pruszkowie, ponownie w szkole dla dzieci upośledzonych. Natomiast od 1960 roku mieszkał przy Klasztorze Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny Sióstr Wizytek w Warszawie, przy Krakowskim Przedmieściu, gdzie aż do emerytury pełnił funkcję rektora. W tym czasie prowadził również duszpasterstwo dla dzieci, poza tym byłspowiednikiem chorych w szpitalach.

8. Ksiądz Jan Twardowski odszedł 18 stycznia 2006. Zmarł po długiej chorobie, miał 90 lat.

9. Nagrody i odznaczenia: • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Za wybitne zasługi w upowszechnianiu humanistycznych wartości, za osiągnięcia w twórczości literackiej (2006, pośmiertnie) • Nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości (1980) • Order Uśmiechu (1996) • Medal Polonia MaterNostra Est (1999) • Doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1999). • Order Ecce Homo (1999) • Nagroda Ikara (2000) • Dziecięca Nagroda SERCA (2000) • Nagroda TOTUS (2001) • Honorowe obywatelstwo Tarnowskich Gór (2003) • Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2005)

10. Twórczość Jana Twardowskiego

11. Twardowski jest w swym wywodzie poetyckim twórcą bardzo konsekwentnym, przejawia się to między innymi w zadziwiającej jednorodności przekonań, duchowej zwartości i wyrazistości jego przekonań. W jego twórczości można odnaleźć bardzo wiele oryginalnych motywów, co świadczy o spójności konstrukcji pojęciowej.Podmiot w jego poezji bardzo często przyjmuje postawę poszukującą, cechuje go swoisty - dobroduszny i pełen nadziei – sceptycyzm. Poeta posługuje się paradoksem oraz „orzeźwiającym humorem”. 

12. W jego poezji panuje Bóg na nowo objawiający się, przychodzący do człowieka poprzez uśmiech, dobroć i błogosławieństwo. „Twardowski okazuje się w swym pisarstwie rzecznikiem katolicyzmu przyjmującego ufnie świat i ludzi, jakimi są. Nie ma tu podziałów politycznych, nie istnieje ideologia, zawsze dzieląca ludzi przegrodami zbudowanymi z uprzedzeń – raczej przekonanie, że wobec Ojca wszyscy pozostajemy bezradni, bełkoczący swoje cząstkowe prawdy, obnażeni od niemowlęctwa aż po wiek starczy, spragnieni miłości.” (Sulikowski, 245) Najważniejszym tematem poezji Twardowskiego jest relacja „ja” do Chrystusa. Jego poezja jest niezwykłym świadectwem doświadczeń religijnych obejmujących całą rozciągłość czasową życia człowieka, wkraczających na wszystkie pola jego działania, od konfesjonału po chodnik. 

13. Twardowski w swojej twórczości najczęściej mówi w pierwszej osobie liczby pojedynczej, dając poczucie, ze w jego wierszach naprawdę mówi poeta. To zjawisko było szczególnie widoczne u początków jego twórczości, kiedy to niektóre wiersze układały się w rodzaj autobiografii poetyckiej. Z czasem wizerunek podmiotu się uplastycznia, coraz wyraźniej widzimy go w kilku rolach: kapłana, nauczyciela, przewodnika duchowego, itd. 

14. Wiele miejsca w poezji Twardowskiego zajmuje spotkanie z przyrodą, jego wiersze obfitują w wielość motywów ornitologicznych oraz botanicznych. Wiele w jego lirykach rozważań o wysłannikach Boga (aniołach), o obecności zmarłych, o świętych, szczególnie tych „małych”. Osobnym wyodrębniającym tematem jest twórczość poświęcona Maryi Pannie, w której rysuje się niezwykle osobista relacja między Matką Ludzi a podmiotem wierszy.

15. Aforyzmy, sentencje, cytaty ks. Jana Twardowskiego

16. Jeżeli kochasz, czas zawsze odnajdziesz, nie mając nawet ani jednej chwili. • Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą.  • Uśmiech jest najprawdziwszym, kiedy jednocześnie uśmiechają się oczy.  • Dusza nie wychodzi na fotografii.  • I za­pomnij, że jesteś, gdy mówisz, że kochasz. •   W życiu musi być dobrze i niedobrze.Bo jak jest tylko dobrze, to jest niedobrze.  • Można milczeć i milczeniem kogoś ranić.  • Jeśli nie potrafisz czekać, to się nie módl.

17. Na zakończenie tej prezentacji wysłuchajmy, jednego z wielu utworów, opartych na słowach ks. Twardowskiego.. Mieczysław Szcześniak „Spoza nas”