1.2k likes | 2.02k Views
OLGULARLA KAN GAZI. DR.ONUR KARAKAYALI. NORMAL DEĞERLER. KURAL 1. Eğer: pH ve PCO 2 aynı yönde değişiyorsa, ve pH normal değilse; Primer bozukluk METABOLİKTİR. KURAL 2. Metabolik Asidoz için beklenen PCO 2 1.5 x HCO 3 + 8( ± 2) Metabolik Alkaloz için beklenen PCO 2
E N D
OLGULARLA KAN GAZI DR.ONUR KARAKAYALI
KURAL 1 • Eğer: pH ve PCO2 aynı yönde değişiyorsa, ve pH normal değilse; Primer bozukluk METABOLİKTİR
KURAL 2 • MetabolikAsidoz için beklenen PCO2 1.5 x HCO 3 + 8(±2) • MetabolikAlkaloziçin beklenen PCO2 0.7 x HCO 3 + 20(±1.5) • PCO2 beklenen PCO2’den büyükse birlikte respiratuarasidoz • PCO2 beklenen PCO2’den küçükse birlikte respiratuaralkaloz
KURAL 3 • Eğer pH ve PCO2 farklı yönlerde değişiyorsa, Primer bozukluk RESPİRATUARDIR
KURAL 4 • Respiratuar olaylarda beklenen pH hesaplanarak olaya metabolik komponentin eklenip eklenmediği tespit edilir
KURAL 4 • Akut respiratuar asidozda; pH =0.008 x (PCO2- 40) kadar fark beklenir. • Daha az düşüş olduysa olay metabolik alkalozla kompanse edilmeye çalışılmıştır. • Daha fazla düşüş olduysa olaya metabolik asidoz da eşlik etmiştir.
KURAL 4 • Akut respiratuar alkalozda; pH = 0.008 x (40- PCO2) kadar fark beklenir. • Daha az artış olduysa olay metabolik asidozla kompanse edilmeye çalışılmıştır. • Daha fazla artış varsa olaya metabolik alkaloz da eşlik etmiştir.
KURAL 5 • Eğer: pH normal fakat PCO2 anormalse • O zaman: Miks metabolik-respiratuar bozukluk mevcuttur. • PCO2 = miks respiratuar asidoz, metabolik alkaloz • PCO2 = miks respiratuar alkaloz, metabolik asidoz • Normal PCO2 = normal asit baz durumu
Asit Baz Denge Bozukluğu Olan Hastaya Klinik Yaklaşım 1-Asit bazbozukluğundanşüphelenme, anamnez,klinikvelab.bulgularınındeğerlendirilmesi. 2-Asit bazbozukluğununtipinibelirleme 3-Fizyolojik kompanzasyonmekanizmasının gelişip,gelişmediğiniaraştırma 4-Bozukluğa yolaçan primer nedeninbelirlenmesi 5-Asit bazdengebozukluğununve primer nedenintedavisi
1)Oksijenasyonu değerlendir 2)Hipoksemi varlığında alveolar gradient bak 3)pH’ya bak; düşükse asidoz yüksekse alkaloz 4)Primer bozukluk 5)Olay akut mu kronik mi? 6)Eşlik eden ek patoloji 7)Olası nedenleri düşün 8)Primer nedeni tedavi et
OLGU 1 • 58 yaşındaki erkek hasta, 10 yıldır nefes darlığı yakınması mevcut. 3 gün önce ateş, pürülan balgam çıkarma yakınması başlamış ve nefes darlığı artmış. • Fizik muayenede sol akciğer bazallerinde krepitan inspiratuar ralleriduyuluyor ve perküsyonla matite alınıyor. Vokal fremitusu artan hastanın çekilen akciğer grafisinde pnömonik konsolidasyon tesbit ediliyor.
OLGU 1 • KAN GAZI: pH : 7,2 PaCO2 : 64mmHg PaO2 :75 mmHg HCO3: 23 mEq/lt.
1. Basamak : Oksijenasyondeğerlendirilir; • Yaşa göre PaO2 = 100-(Yaş/3) formülünden; • Hastanın beklenen PaO2 = 100-(58/3) = 80,6 Hastamızın PaO2’ si 65mmHg olduğu için hasta yaşına göre hipoksemiktir
2. Basamak : Hipoksemikhastalarda A-a gradient hesaplanır; • A-a gradient : PA02 - PaO2 : [ 145 – ( PaCO2 +PaO2) ] A-a gradient : [ 145 - (64 +65) ] =16 A-a gradient : N: 10-15
(A-a gradientinartmadığıhastalıklar) • Primer AlveolerHipoventilasyon • Kafatravması • Narkotikilaçlar • Hipotiroidizm • Obstrüktifuykuapnesondromu • GullianBarresendromu • Amyotrofik Lateral skleroz • İnsektisittoksikasyonu • Toraksdeformitesi • Ağır KOAH veyaAstım
A-a gradientin arttıranhastalıklar • KOAH • AstımBronşiale • Pnömoni • Pulmoner Emboli • YabancıCisimAspirasyonu, • AkciğerÖdemi • ARDS • Atelektazi • IntersitisyelAkciğerHastalığı
3.Basamak :Primer bozukluk? • pH : 7,2 • PaCO2 : 64mmHg RESPİRATUAR ASİDOZ
4.Basamak:Solunumsal olay akut mu kronik mi? • Akut solunumsal bozukluklarda PaCO2 deki her 10mmHg değişim, pH’da 0,08 lik değişikliğe neden olur • Kronik olaylarda PaCO2’ nın her 10 mmHg sapmasıyla, pH sadece 0,03 değişir Akut pCO2 10 HCO3 1.0 pH: 0.08 Kronik pCO2 10 HCO3 4.0 pH:0.03 (pH : 7,2 PaCO2 : 64mmHg HCO3: 23 mEq/lt)
5.BASAMAK-EŞLİK EDEN EK PATOLOJİ? • pH =0.008 x (PCO2- 40) =0.008X (64-40) =0.192 pH=7,40-0.2 =7.2 (pH : 7,2 PaCO2 : 64mmHg HCO3: 23 mEq/lt) Akut Respiratuar Asidoz
Solunumsal Asidoz Nedenleri • AKUT 1.Solunum merkezi inh. İlaçlar:Barbiturat,Hipnotik,TCA, Narkotik -OSAS -KİBAS - Kardiak Arrest 2.Göğüs duvarı ve solunum kasları Hst - Myastenia Graves , Gullian Barre Snd - Travma ve fraktür -İlaçlar ve toksinler: Aminoglikozidler Süksinilkolin Organik fosfor bileşikleri 3. Hava yolu Obst: - ARDS - Akut AC ödemi -Hemotoraks/Pnömotoraks
Solunumsal Asidoz Nedenleri KRONİK: 1. Medulladaki solunum merkezi inh -Pickwick Snd (aşırı obezite) 2.Göğüs duvarı ve solunum kasları hst -Multiple skleroz - Poliomyelit - ALS - Kifoskolyoz 3. KOAH , Bronşit , Amfizem
OLGU 2 • 55 yaşındaki erkek hasta nefes darlığı ve öksürük yakınmaları ile başvuruyor. 50 paket sigara anamnezi mevcut. • Fizik muayenesin de fıçı göğüse sahip olan hastanın ekspriumu uzamış ve yaygın ronküsleri mevcuttu. • Akciğer grafisinde hiperinflasyon bulgusu vardı.
Alınan arter kan gazı örnekleri analizinde: pH : 7,18 PaCO2 :74 mmHg PaO2 : 45 mmHg HCO3: 30 mEq/lt
1. Basamak : Oksijenasyondeğerlendirilir • Hastanın beklenen PaO2 = 100 - (yaş/3) = 82 • Hastamızı PaO2’ si 45mmHg olduğu için hasta yaşına göre hipoksemiktir
2. Basamak : Hipoksemik hastalarda A-a gradient hesaplanır • A-a gradient : PA02 - PaO2 : [ 145 – (74+45) ] A-a gradient : [ 145 - (74+45) ] =26
3.Basamak :Primer bozukluk? • pH : 7,18 • PaCO2 :74 mmHg RESPİRATUAR ASİDOZ
4.Basamak:Solunumsal olay akut mu kronik mi? Akut pCO2 10 HCO3 1.0pH: 0.08 Kronik pCO2 10 HCO3 4.0pH:0.03 pH : 7,18 PaCO2 :74 mmHg HCO3: 30 mEq/lt
5.BASAMAK-EŞLİK EDEN EK PATOLOJİ? • pH =0.008x (PCO2- 40) =0,008X (74-40) =0,27 Ph=7,40-0,27=7,13 (pH : 7,18) AKUT RESPİRATUAR ASİDOZ + METABOLİK ALKALOZ
OLGU 3 • 42 yaşındaki erkek hasta; hızlı ve derin solunumu nedeniyle acil serviste takip ediliyor. Kan Gazı:pH = 7.26 PCO2 = 28 mmHg PO2 = 107 mmHg HCO3 act = 12 mEq/L SO2 = % 97
1)Primer bozukluk? • pH = 7.26 • PCO2 = 28 mmHg METABOLİK ASİDOZ
Metabolik Asidoz için beklenen PCO2 1.5 x HCO 3 + 8(±2) pCO2=1,5x 12+8 =26 PCO2 = 28 mmHg METABOLİK ASİDOZ
2.ANYON GAP • pH = 7.26 • HCO3 act = 12 mEq/L • Na = 139 mEq/L • Cl = 104 mEq/L AG=139-(12+104) =23 YÜKSEK ANYON GAPLİ METABOLİK ASİDOZİS
3.DÜZELTİLMİŞ HCO3 • Düzeltilmiş HCO3=HCO3+(AG-12) =23 YÜKSEK ANYON GAPLİ METABOLİK ASİDOZİS
Düşük Anyon Açıklı Metabolik Asidoz Nedenleri • Azalmış ölçülemeyen anyonlar Hipoalbüminemi, Hipogamaglobülinler (Selektif Ig A eksikliği, x’e bağlı A gamaglobülinemi ) • Artmış ölçülemeyen katyonlar Plazma hücre diskrazileri Monoklonal protein (Multiple Myelom, Plazmastom, Waldenstrom makroglobülinemisi, AL tip amiloidoz) Yüksek lityum seviyeleri • Ölçüm hataları ; Bromid varlığı, TG’in ˃ 600 olması
Normal Anyon Açıklı Metabolik Asidoz • HCO3 kaybı - Diyare - Diabetik ketoasidozun iyileşme dönemi - Pankreatik sıvı kaybı (ileostomili düşkün olmayan hasta) - Karbonik Anhidraz inh’leri • Klor Birikimi -RTA - İleal loptan mesane
Yüksek Anyon Açıklı Metabolik Asidoz A -Alkol M -Metil alkol U -Üremi D -DKA P -Paraldehit İ -İron, isoniyazid L -Laktik asidoz E -Etilen glikol S -Salisilat
OLGU 4 • 29 yaşındaki bayan hasta fenalık hissi ve baş dönmesi şikayetleri ile başvurduğunda yapilan fizik muayenesi ve akciğer grafisi normal olarak bulunuyor.
Alınan arter kan gazı örneği analizinde : • pH : 7,49 • PaCO2 : 24 mmHg • PaO2 : 98 mmHg • HCO3: 23 mEq/lt
PRİMER BOZUKLUK? • pH : 7,49 • PaCO2 : 24 mmHg RESPİRATUAR ALKALOZİS
Solunumsal Patoloji Akut Mu Kronik Mi? • Akut: ↓pCO2 10 = ↓[HCO3] 2 • Kronik: ↓pCO2 10 = ↓[HCO3] 5 (pH : 7,49 PaCO2 : 24 mmHg HCO3: 23 mEq/lt) AKUT RESPİRATUAR ALKALOZİS