Wprowadzenie do Społecznej Odpowiedzialności Biznesu

1. Dr Jerzy Zamojski Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Zarządzania Wprowadzenie do Społecznej Odpowiedzialności Biznesu

2. Próba definicji (1) Nie istnieje jedna uniwersalna definicja zjawiska określanego w skrócie, jako CSR (ang. Corporate Social Responsibility). Oto kilka definicji najczęściej podawanych: • Społeczną odpowiedzialność biznesu określa się jako koncepcję, dzięki której przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy. Bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełnienia wszystkich wymogów formalnych i prawnych, ale oprócz tego zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska i relacje z otoczeniem firmy, czyli dobrowolne zaangażowanie. Społeczne odpowiedzialność jest procesem, w ramach którego przedsiębiorstwa zarządzają swoimi relacjami z różnorodnymi interesariuszami , którzy mogą mieć faktyczny wpływ na sukces w działalności gospodarczej, należy je zatem traktować jako inwestycję a nie koszt. • Odpowiedzialność biznesu to efektywna strategia zarządzania, która poprzez prowadzenie dialogu społecznego na poziomie lokalnym przyczynia się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw na poziomie globalnym i jednocześnie kształtowania warunków dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego. • (Za: www.pozytek.gov.pl)

3. Próba definicji (2) • Odpowiedzialny biznes to podejście strategiczne, długofalowe, oparte na zasadach dialogu społecznego i poszukiwaniu rozwiązań korzystnych tak dla przedsiębiorstwa, jak i jego całego otoczenia, pracowników, wszystkich interesariuszy i społeczności, w której działa firma. Odpowiedzialność firmy oznacza zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, ochronę środowiska i relacje z otoczeniem firmy, czyli interesariuszami. • Zdaniem Komisji Europejskiej, strategia społecznej odpowiedzialności biznesu prowadzi do trwałego sukcesu przedsiębiorstwa dzięki prowadzeniu dialogu z otoczeniem, uwzględnianiu ochrony środowiska i budowę kapitału społecznego. Dlatego też CSR może przyczynić się do realizacji celów zdefiniowanych w Strategii Lizbońskiej, które są obligujące także dla nowych członków UE, w tym Polski. • Z założenia adaptacja społecznie odpowiedzialnych zachowań jest domeną biznesu, tworzącego na bieżąco relacje ze swymi interesariuszami. Niemniej jednak społeczna odpowiedzialność przyczynia się do tworzenia wartości społecznej, poprzez oddziaływanie w kierunku zrównoważonego rozwoju, a więc powinna wchodzić w zakres zainteresowania władz publicznych w promocji pozytywnych praktyk na rzecz środowiska i społeczeństwa kreowanych przez przedsiębiorstwa. (Za: www.pozytek.gov.pl)

4. Cechy zbiorcze CSR • Działalność długofalowa o charakterze strategii; • Jednoczesna dbałość przedsiębiorstwa o środowisko naturalne oraz ludzi; • Ludzie to nie tylko pracownicy, ale także społeczności lokalne i inne grupy interesariuszy; • To działania wykraczające poza ustalone ramy prawne i administracyjne; • Celem przedsiębiorstwa jest osiągnięcie wzrostu własnej konkurencyjności.

5. Sposoby realizacji CSR: • Spełnienie wymagań wobec środowiska naturalnego – zbliżone do wymagań zarządzania środowiskowego; • Przestrzeganie prawa pracy obowiązującego w danym kraju oraz norm Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO); • Działanie na rzecz społeczności lokalnej, w której się funkcjonuje.

6. Problemy realizacyjne: • Pozorna konkurencyjność przedsiębiorstw stosujących CSR: • Zbyt duży koszt siły roboczej; • Konieczność respektowania praw pracowniczych nawet w krajach, gdzie takie prawa są ułomne; • Konieczność współpracy tylko z przedsiębiorstwami etycznymi; • Konieczność systematycznego sprawdzania etyki partnerów biznesowych; • Łatwość uprawiania działalności pozornej przez konkurencję; • Słaby efekt marketingowy w stosunku do nakładów.

7. Jakie są na to dowody? • Problemy z certyfikacją: • Śladowa popularność norm AA 1000. • Niewielka popularność normy SA 8000. • Ogromne opóźnienia we wprowadzeniu pierwszej normy ISO dla odpowiedzialnego biznesu.

8. AA 1000 – czyli tylko się zgłoś • Norma AA 1000 została opracowana przez londyński Institute of Social and Ethical AccountAbility w wyniku konsultacji przeprowadzonych z wieloma organizacjami z różnych krajów. Mimo, że norma AA1000 Framework została udostępniona już w listopadzie 1999 roku, nie cieszy się ona specjalną popularnością i to mimo, że twórcy zachęcają doń twierdząc, że są to „standardy możliwe do wdrożenia w organizacjach w każdym sektorze, (włączając w to sektor publiczny i cywilne stowarzyszenia) każdej wielkości i w każdym regionie.”

9. Ilość wdrożeń AA 1000 - Tylko 150 firm

10. Gdzie?

11. Zniknęły planowane normy

12. Co w zamian? Nowa edycja standardu już 24 października

13. SA 8000 Standard Social Accountability 8000 (SA 8000) został opracowany z inicjatywy amerykańskiej organizacji pozarządowej Council on EconomicPriorities (dziś: SocialAccountability International) przez Radę Doradczą zrzeszającą przedstawicieli wielu organizacji zainteresowanych stworzeniem standardu społecznej odpowiedzialności. Zaproponowany w styczniu 1998 standard oparto na ówczesnej wersji normy ISO 9001 i ISO 14001. Jest on „uniwersalnąnormąprzeznaczoną do stosowania w systemie niezależnej weryfikacji, określającą wymogi w zakresie odpowiedzialności społecznej, jakie dane przedsiębiorstwo powinno spełniać.”

14. Certyfikatów

15. Co w ostatnim roku?

16. Gdzie się certyfikują najchętniej ?

17. Gdzie się certyfikują (2)

18. Polskie certyfikaty

19. Planowany przewodnik ISO 26000 - założenia Uzgodniwszy decyzję o podjęciu prac nad nowym standardem zakłada się, że ów standard: - będzie wspierał organizacje w zakresie odpowiedzialnego biznesu z poszanowaniem różnic pomiędzy kulturami, społeczeństwami, środowiskiem, w zakresie prawa, a także rozwoju ekonomicznego; - ma być praktycznym przewodnikiem związanym z odpowiedzialnym biznesem, identyfikacją i zaangażowaniem interesariuszy, oraz podniesieniem wiarygodności poprzez raporty; - uwypuklać osiągnięte wyniki i związane z nimi ulepszenia; - podnosić zaufanie i satysfakcje z organizacji wśród jej klientów i innych stron zainteresowanych; - być zgodnym lub nie być w konflikcie, z już istniejącymi dokumentami, międzynarodowymi porozumieniami i konwencjami, a także już istniejącymi normami ISO; - nie zamierza ograniczać władzy rządów nad organizacjami w zakresie odpowiedzialnego biznesu; - ma promować wspólną terminologię w sferze odpowiedzialnego biznesu; - ma poszerzać świadomość związaną z odpowiedzialnym biznesem.

20. Planowana struktura normy

21. Taki był harmonogram prac: Plan pracy nad normą składa się z czterech etapów: 1. Pierwszy szkic roboczy ma być gotowy w pierwszym kwartale 2006 roku. 2. Oficjalny szkic ma być gotowy na przełomie listopada i grudnia 2007 roku. 3. Końcowy kształt norma ma przybrać we wrześniu 2008. 4. Międzynarodowa norma ma wejść w życie w październiku 2008 roku

22. A tu mały poślizg… About ISO SR Introduction In January 2005 a Working Group was established within ISO, to develop an International Standard providing guidelines for social responsibility (SR). The objective is to produce a guidance document, written in plain language that is understandable and usable by non-specialists, and not a specification document intended for third party certification. The work is intended to add value to, and not replace, existing inter-governmental agreements with relevance to social responsibility, such as the United Nations Universal Declaration of Human Rights, and those adopted by the International Labor Organization (ILO). The standard should be usable for organizations of all sizes, in countries at every stage of development. ISO is taking action to ensure that the standard will benefit from broad input by all those with a serious interest in social responsibility. This is being achieved by a balanced representation in the working group, of six designated stakeholder categories: industry, government, labor, consumers, nongovernmental organizations and others, in addition to geographical and gender-based balance. • The designation of the standard is ISO 26000 and the target date for publication is year 2010. Źródło: http://isotc.iso.org/livelink/livelink/fetch/2000/2122/830949/3934883/3935096/07_gen_info/about.html

23. Podsumowanie • Odpowiedzialny biznes – to niezwykle ważne, kompleksowe podejście do problematyki środowiska, pracownika i człowieka. • Problemem, którego do tej pory nie udało się rozwiązać jest jednak to, że owe działania nie są odpowiednio ekonomicznie uzasadnione. • Celem musi być znalezienie consensusu pomiędzy między sferą ekonomiczną a społeczną działalności firmy, tak aby bycie odpowiedzialnym społecznie (w skali globu) stało się ekonomicznie opłacalne.

24. Czy jest na to jakaś nadzieja? • Wydaje się, że tak. • Udało się to bowiem zrobić w zakresie ochrony środowiska. • „Cool Earth 50” to połączenie idei zmniejszenia emisji CO2 z opłacalnością ekonomiczną nowych technologii. • Czas na to, aby znaleźć podobne rozwiązania w sferze społecznej.

25. jzamojski@wp.pl • Dziękuję za uwagę