Wereldoriëntatie op de kaart gezet Conferentie na de peiling wereldoriëntatie

1. Wereldoriëntatie op de kaart gezet Conferentie na de peiling wereldoriëntatie (domeinen tijd, ruimte, maatschappij en brongebruik) in het basisonderwijs Schaarbeek 23 mei 2012

2. Programma voormiddag 9.30 - Opening 9.35 - Wat heb je vandaag op school geleerd? Toelichting bij de peilingsresultaten en de consultatieronde 10.00 – Hoe kan het beter?

3. Programma namiddag 12.45 - Middagpauze met broodjes en infobeurs 13.45 - Debat in groepen 15.30 - Overzicht aanbevelingen 16.00 - Receptie

4. Wat heb jij vandaag op school geleerd? • Peilingsresultaten WO • Peilingsresultaten in perspectief • Consultaties • Enquêtes

5. De resultaten voor WO Colloquium: Brussel, 7 juni 2011

6. Informatie over (o.a.) • Onderzochte domeinen • Bijkomende steekproef Brussel

7. Resultaten

8. Inhoudelijke analyse: maatschappij • Wel inzicht in ‘nabije’ maatschappelijke verschijnselen en mechanismen • Verkeersregels • Invloed van reclame op consumentengedrag • Rechten van het kind • Moeite met ruimere maatschappelijke verschijnselen • Principe van vraag en aanbod • Abstracte begrippen (democratie, federale structuur van België,…)

9. Inhoudelijke analyse: persoonlijke tijd • Gebruik kalender en agenda • Tijdsduur van vertrouwde activiteiten schatten • Eenvoudige tabellen lezen (openings- en sluitingstijden) => Aanzienlijke groep al problemen • Moeilijker met combineren en selecteren van informatie • Misleiden door irrelevante informatie • Gebruik tijdslijn ligt moeilijk

10. Inhoudelijke analyse: historische tijd • Notie van volgorde en evolutie • Geen goed beeld van de vier grote historische periodes • Moeilijkheden met het werken met een (historische) tijdsband • Onderscheid mening en feit voor nog veel leerlingen moeilijk

11. Inhoudelijke analyse: oriëntatie en kaartvaardigheid • Elementaire opdrachten met kompas, atlas en eenvoudige kaarten onder de knie • Afstand inschatten lukt, maar… • Exact berekenen afstand lukt minder goed (lijnschaal/breukschaal) • Topografische kennis van wereld, Europa en België is soms beperkt

12. Inhoudelijke analyse: ruimtegebruik en verkeer en mobiliteit • Herkennen van landschapselementen en –kenmerken lukt • Relatie zien tussen de mens en zijn omgeving is voor veel leerlingen nog moeilijk • Uitstippelen route met openbare vervoer • Zeer eenvoudige routes lukt • Meer problemen met complexere, realistische plannen

13. De peilingsresultaten in perspectief

14. 1. Perceptie van eindtermen en ontwikkelingsdoelen OBPWO 2009 • Websurvey en focusgroepen • Wat vinden leerkrachten en directie van de ET en OD? (aantal, inhoud, moeilijkheidsgraad …)

15. Algemene tevredenheid van leerkrachten over de eindtermen en ontwikkelingsdoelen

16. Tevredenheid van leerkrachten over de eindtermen en ontwikkelingsdoelen wereldoriëntatie

17. Domeinen tijd, ruimte, maatschappij: • Haalbaarheid en belang van OD en ET tijd en ruimte hoger ingeschat dan die van maatschappij • Inschatting belang hoger bij doelen die dicht bij leefwereld leerlingen liggen (cf. resultaten) • Inschatting haalbaarheid hoger bij concrete doelen (cf. resultaten) • Belang en haalbaarheid hangen samen, soms ook samenhang met peilingsresultaten

18. 2. De Grote Verkeerstoets • Instrument van VSV • Online toets voor leerlingen 5de leerjaar • Leerkrachten / scholen krijgen meteen de resultaten

20. 3. Nederlandse periodieke peilingen van het onderwijsniveau (PPON) • Vergelijkbaar met peilingen in Vlaanderen • Kerndoelen WO: geschiedenis, aardrijkskunde, natuuronderwijs (biologie, natuurkunde, techniek) • Drie niveaus: minimum, voldoende en gevorderd • Voldoende: 70 tot 75% (streefdoel)

21. Geschiedenis Percentage leerlingen dat de standaard voldoende haalt voor de verschillende onderdelen van de peiling geschiedenis in Nederland van 2008.

22. Percentage leerlingen dat in opeenvolgende geschiedenispeilingen de standaard Voldoende haalt in Nederland.

23. Vlaanderen vs. Nederland: • Resultaten liggen laag • Namen van de tijdvakken

24. Geschiedeniscanon Overzicht van de 14 hoofdlijnen van de Nederlandse geschiedeniscanon

25. Aardrijkskunde Percentage leerlingen dat de standaard voldoende haalt voor de verschillende onderdelen van de peiling aardrijkskunde in Nederland van 2008

26. Percentage leerlingen dat in opeenvolgende aardrijkskundepeilingen de standaard Voldoende haalt in Nederland.

27. Vlaanderen vs. Nederland • Kaartlezen: elementaire vaardigheden maar slechter voor complexe opdrachten • Topografie: niet goed voor zowel Vlaanderen / Nederland, Europa als wereld • Nederlandse standaardlijst voor topografie

28. Maatschappij • 2008: onderzocht als onderdeel van peilingen geschiedenis, aardrijkskunde en burgerschap • 1991 en 1995: globale peilingen met specifieke onderdelen politieke verschijnselen, sociaal-culturele verschijnselen en economische verschijnselen Percentage leerlingen dat in de peiling wereldoriëntatie algemeen van 1995 de standaard Voldoende haalt in Nederland voor de onderdelen politieke verschijnselen, sociaal-culturele verschijnselen en economische verschijnselen

29. 4. TIMSS: Vlaanderen in de wereld • Trends in International Mathematics and Science Study: studie die de leerlingprestaties voor wiskunde en wetenschappen internationaal in kaart brengt • Bij leerlingen uit vierde en achtste jaar (4 BaO en 2 SO) • Aardrijkskunde

31. Consultatie na de peiling WO Reacties van • Inspectie • Lerarenopleiders • Scholen • Pedagogisch begeleiders

32. Wat valt op in de resultaten? • Leraren geven niet graag WO • Lerarenopleiders zien dezelfde problemen bij studenten • Parallellen tussen tijdsbesteding – resultaten • Parallellen met OVSG-toets

33. Waar kan het aan liggen? • Eindtermen (concreet; leefwereld) • Visie methoden te weinig gevolgd • Verankering, inoefening, evaluatie • Te veel of te weinig aandacht voor kennis? • Te weinig aandacht voor WO (lerarenopleiding, lager onderwijs)

34. Wat kan er beter?didactische aanpak • Ook cursorisch opgebouwde lessen • Synthesemomenten, reflectie • Spontane leersituaties • Aandacht voor proces bij brongebruik • inhouden aansluiten bij schoolomgeving, het leer- en leefmilieu van de kinderen • Werken in de diepte > werken in de breedte • Differentiatie

35. Wat kan er beter?leermiddelen • Link eindtermen - leerplandoelen • Basispakket en differentiatiemogelijkheden • Spontane leersituaties • Variatie in leermiddelen

36. Wat kan er beter?eindtermen • Concreter formuleren • Te hoog gegrepen? (maatschappij) • Absurd? (memoriaal, tijdsperioden)

37. Wat kan er beter?leerplannen • Verder dan de eindtermen. Nuttig? • Aantal doelen mag krimpen • Positief: nieuwe leerplannen zijn meer gesloten.

38. Wat kan er beter?lerarenopleiding • Voldoende studiepunten en contacturen. • 'instroom' verhogen • Volgorde: cursorisch, thematisch, projectmatig. Opgesplitst of niet? • Teamwork: vakinhoudelijke en pedagogische expertise • Praktijkervaring • Samenwerking

39. Wat kan er beter?Begeleiding-nascholing • Aanvangsbegeleiding • Didactische navormingen • Uitwisselen goede praktijkvoorbeelden • Teamgerichte nascholing

40. Wat kan er beter?inspectie Kijk in de diepte > kijk in de breedte

41. Wat kan er beter?schoolbeleid Investeren in • leerlijnen • projecten • evaluatie • vakexperten?

42. Wat kan er beter?Overheid • Beperken aantal eindtermen • Taalbeleid • Opsplitsing directie: pedagogisch -administratieve/organisatorische directeur • Peilingsonderzoek • Paralleltoetsen: www.ond.vlaanderen.be/toetsenvoorscholen

43. Enquêtes • Leraren • Studenten lerarenopleiding

44. Twaalfjarigen zijn niet wereldwijs — Helft haalt eindtermen ‘maatschappij’ voor wereldoriëntatie niet — “Voor geen enkele leraar is wereldoriëntatie het favoriete vak”

45. Doe mee aan de wo-enquête Ben je student in het laatste jaar van de lerarenopleiding of leraar in het basisonderwijs? Geef jij ook niet graag wereldoriëntatie? Of is wereldoriëntatie net jouw lievelingsvak? Vul de korte vragenlijst in via www.ond.vlaanderen.be/ curriculum/peilingen/consultaties. Het kost slechts vijf minuten van je tijd. Leraren lager onderwijs: Studenten 2e – 3e jaar lerarenopleiding:

46. Doe mee aan de wo-enquête Ben je student in het laatste jaar van de lerarenopleiding of leraar in het basisonderwijs? Geef jij ook niet graag wereldoriëntatie? Of is wereldoriëntatie net jouw lievelingsvak? Vul de korte vragenlijst in via www.ond.vlaanderen.be/ curriculum/peilingen/consultaties. Het kost slechts vijf minuten van je tijd. Leraren lager onderwijs: 218 Studenten 2e – 3e jaar lerarenopleiding: 231

47. Geven leerkrachten en studenten graag WO? Peiling: 27 procent geeft niet graag WO

48. Geven leerkrachten en studenten graag WO? Peiling: 27 procent geeft niet graag WO

49. De verschillende domeinen van WO • Welke zijn de (minst) favoriete domeinen van leerkrachten? • Aan welke domeinen besteden leerkrachten het meeste tijd in de lessen? • Welke domeinen zijn voor leerlingen het moeilijkst volgens leerkrachten?