Wskazanie roli Centrów i Klubów Integracji Społecznej jako partnera ośrodków pomocy społecznej

1. Wskazanie roli Centrów i Klubów Integracji Społecznej jako partnera ośrodków pomocy społecznej Reintegracja osób dotkniętych wykluczeniem , poprzez pobudzanie ich aktywności społecznej, rodzinnej i zawodowej .

2. Rozważania wokół fenomenu pomocy* • Co to jest pomoc? • Jaki jest związek pomocy z mocą? • Co jest celem pomocy? Autorka uważa, że immanentnym celem pomocy jest wsparcie lub ratowanie drugiego człowieka, dobro-czynienie. Pomoc niejednokrotnie była nazywana dobroczynnością. Coraz częściej w praktyce pomocowej mamy do czynienia z przydawaniem pomocy celów zewnętrznych, niejednokrotnie pozostających w sprzeczności z istotą pomocy opartej na czynieniu dobra potrzebującemu człowiekowi…

3. Rozważania wokół fenomenu pomocy c.d. Niektórzy sądzą, że udzielenie pomocy potrzebującym jest jednym z narzędzi rozwiązywania problemów społecznych (wzrastające bezrobocie, ubóstwo, bezdomność) które i tak trzeba rozwiązać. Inni zaś idą dalej i uważają, że pomoc jest środkiem do określenia innych celów, np. takich jak rozwój społeczny; Nigel Dower * mówi, że „pomoc jest tylko środkiem osiągnięcia pewnego celu - ROZWOJU. Pytania postawione przez profesor J. Filek stają się bardzo ważne wobec jednostronnego charakteru jaki cechuje politykę społeczną – realizowaną przez ośrodki pomocy społecznej przy wsparciu partnerów (centra i kluby integracji społecznej).

4. Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej Niestety w języku polskim (podobnie jak w wielu innych) nie występuje użyteczne rozróżnienie (powszechne w języku angielskim) między politics -polityka rozumiana jako walka o władzę w państwie i nad społeczeństwem, a policy - racjonalne działanie w skali społecznej, rozwiązywanie problemów społecznych. Politolodzy interesują się głównie politics i jej wpływem na policy, podczas gdy głównym przedmiotem zainteresowania polityki społecznej jest policy i „polityki szczegółowe” w jej ramach funkcjonujące.

5. Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej Polityka to polis-miasto/państwo… kto się nim interesuje jest politykiem ( …); Polityka to nie politykierstwo, które uprawiają ci, dla których wyłącznie władza jest celem zamiast drugi człowiek; ponieważ polityka to interesowanie się drugim człowiekiem;

6. Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej c. d. Posiłkując się logicznym rozróżnieniem znaczenia polityki jako „władzy” i polityki społecznej jako ”działań na rzecz rozwiązywania problemów społecznych” należy uznać, że celem tych działań jest szeroko rozumiany rozwój społeczny w długim horyzoncie czasowym. Rozwój ten jest możliwy jedynie przy zrównoważonym i odpowiedzialnym rozwoju gospodarczym, wyznaczającym kierunek współpracy między podmiotami gospodarki rynkowej oraz podmiotami ekonomii społecznej, czyli realizowaniu „wspólnej drogi”.

7. „Wspólna droga” W dniu 19 lutego 2009 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję u podstaw której leży między innymi przekonanie, że gospodarka społeczna , wspierając gospodarkę rynkową, przyczynia się do stabilnego i trwałego wzrostu gospodarczego. Parlament Europejski, proponując funkcjonowanie przedsiębiorstwa społecznego wg odrębnego modelu przedsiębiorstwa, uwzględnił fakt, że gospodarka społeczna stanowi ponad 10% ogółu przedsiębiorstw europejskich i ponad 6% ogółu zatrudnienia, stanowi więc duży potencjał w dalszym tworzeniu miejsc pracy, co nie bez wpływu pozostaje na procesy integracyjne w społeczeństwach Europy.

8. „Wspólna droga” c.d. „Jeśli nie ma wspólnoty, nie ma też wspólnej etyki. Jeśli jest jedynie wspólnota interesu, to wspólna droga, czyli wspólnota kończy się w momencie odmienności interesów”. [ Janina Filek „Intelektualne korzenie ekonomii społecznej” Kraków 2012] Parafrazując tę wypowiedź trzeba uznać, że: • „wspólnota” czynników gospodarczych i społecznych zbudowana na zdrowych zasadach przyczyni się do ujawnienia „wspólnej drogi” która będzie gwarantem, że pomoc świadczona na rzecz beneficjentów nie stanie się przemocą. • W przeciwnym przypadku może to być jednoznaczne z utrwaleniem się niemocy społecznej, a w konsekwencji może skutkować pogłębiającym się kryzysem gospodarczym i być może politycznym.

9. Działania aktywizujące i wspierające potencjał społeczny w podjęciu „wspólnej drogi” • Uruchomienie oddolnych inicjatyw, a także podjęcie zinstytucjonalizowanych działań odgórnych absorbujących potencjał osób bezrobotnych poprzez budowę kompleksowego systemu przedsiębiorstw społecznych, • Podjecie działań na rzecz pokonania barier mentalnych powodujących aktualny brak oczekiwanej współpracy miedzy aktywną sferą gospodarczą - biznesem, samorządami, urzędami pracy, parafiami oraz placówkami edukacyjnymi, a środowiskami osób mających trudności z adaptacją społeczną i zawodową, • Uświadamianieosobom wykluczonym bądź zagrożonych wykluczeniem jaki posiadają potencjał, jakie mają możliwości godnego funkcjonowania w społeczeństwie i realizowania planów własnych i swoich rodzin,

10. Działania aktywizujące i wspierające potencjał społeczny w podjęciu „wspólnej drogi” c.d. • Edukacjaosób zagrożonych ubóstwem czy wykluczeniem, a szczególnie bez---robotnych i osadzonych poprzez przybliżanie im istoty funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz reguł przedsiębiorczości, • Dotarcie we właściwym czasie do osób młodych z wiedzą co ich czeka na rynku pracy i jak się na nim zaadaptować, • Budowa nowych form współpracy między wszystkimi zainteresowanymi podjęciem wyzwań dla rozwiązania problemów, których próbę identyfikacji podjęto w dalszej części nn prezentacji.

11. Rola Centrów i Klubów Integracji Społecznej jako partnerów ośrodków pomocy społecznej

12. Misja społeczna Centrów i Klubów Integracji Społecznej Działanie na rzecz ludzi i społeczności w celu tworzenia zysku społecznego

13. Cel nadrzędny działania Centrów i Klubów Integracji Społecznej Reintegracja zawodowa i społeczna osób dotkniętych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym które ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji : • powodującej ubóstwo, • uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym.

14. Dlaczego reintegracja społeczna jest ważnym , istotnym elementem życia społecznego ??? ponieważ: • Kapitał Społecznynie jest dobrem prywatnym lecz dobrem publicznym, • Kapitał społeczny przesądza zarówno o sukcesie jednostek jak i szerszych grup społecznych, • Wbrew obowiązującej logice gospodarki rynkowej i większości przedsiębiorców uważających, że zysk i akumulacja kapitału to sens działania w gospodarce rynkowej, nie wolno lekceważyć potencjału ludzi pozornie wykluczonych, a wręcz zabiegać o możliwość wykorzystania tego potencjału !!!

15. Cele szczegółowe Centrów i Klubów Integracji Społecznej • społeczno-wychowawcze - polegające na wzmożeniu aktywności w sferze reintegracji społecznej, resocjalizacji i socjalizacji, • terapeutyczne - polegające na eliminowaniu źródeł, a także objawów i skutków dysfunkcji psychologiczno-społecznych, • edukacyjne - polegające na praktycznych działaniach w zakresie szeroko rozumianej reorientacji zawodowej oraz doskonalenia zawodowego.

16. Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi” • Rozbieżności między polityką gospodarczą i społeczną skutkujące trudnościami na odcinku włączania osób z grup wykluczonych w przestrzeń społeczno-gospodarczą, • Nieprecyzyjne zapisy ustawy o działalności instytucji pożytku publicznego i wolontariacie nieuwzględniające interesów przedsiębiorców, co prowadzi do nierównego traktowania partnerów na rynkach lokalnych, np. w procedurach przetargów publicznych, • Brak wiedzy o możliwościach stosowania klauzul społecznych co niejednokrotnie eliminuje podmioty społeczne z rynku lokalnego,

17. Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi” c.d. • Nieuwzględnianie przez politykę społeczną potencjału osób spoza rynku pracy i niedostrzeganie szans wzrostu gospodarczego jakie niesie uaktywnienie kapitału społecznego i jego pomnażanie, * • Pasywność polityki społecznej przejawiająca się w niedostrzeganiu strat jakie gospodarka i społeczeństwo ponosi i będzie w przyszłości ponosić w świetle zagrożenia zapaścią demograficzną ( starzenie się społeczeństwa) i ekologiczną ( niestosowanie się do zasad CSR), • Niewykorzystanie potencjału młodego pokolenia, które z powodu ubóstwa rodziców nie ma szans na naukę, zdobycie zawodu, rozwój talentu,

18. Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi” c.d. • Niewykorzystanie potencjału ludzi w wieku co najmniej 55+, których wiedza nie tylko zawodowa, ale przede wszystkim dotychczasowe doświadczenie życiowe mogłyby posłużyć w pracy z absolwentami CIS i KIS, szczególnie na etapie monitorowania sytuacji ich absolwentów po zakończeniu programu reintegracji społecznej i zawodowej.

19. Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi ” c.d. • Zorientowanie systemu pomocy społecznej na działania charytatywne zamiast przeformułowania wsparcia na aktywne formy wsparcia w tym szczególnie na kategorie edukacji i wyzwalanie przedsiębiorczości , co sprzyja : 1/. zanikowi relacji pomiędzy aktywnymi zawodowo i pozostającymi poza rynkiem pracy, 2/. pozostawieniu osób wykluczonych na marginesie społecznym co tworzy ich bierne postawy i nastawienie na „branie”, 3/. niemożności wyjścia z kryzysu osobowościowego, społecznego i zawodowego. • Brak, oczekiwanego przez rynek pracy, przygotowania zawodowego, wynikającego z tego, że szkoły ponadpodstawowe nie edukują młodzieży zgodnie z potrzebami zarówno gospodarki jak i wymogami jakie niesie życie w starzejącym się społeczeństwie.

20. Monitoring sytuacji absolwentów – jaki jest jego cel ??? Dokonanie analizy, której wyniki powinny wskazać na skuteczność działalności CIS /KIS to jest powiedzieć o: • Sytuacji absolwenta po zakończeniu programu, • Stanie przystosowania do funkcjonowania w społeczności, • Nabytych umiejętności pozwalających na samodzielne poruszanie się na otwartym rynku pracy i zdobywania zatrudnienia, • Nabytych umiejętnościach zawodowych oraz stopniu ich przydatności w konfrontacji z zapotrzebowaniem pracodawców.

21. Monitoring sytuacji absolwentów – jak go prowadzić??? Prowadzenie monitoringu sytuacji absolwentów CIS i KIS przez okres do 3 lat KIS po zakończeniu programu reintegracji zawodowej i społecznej , polegającego na następujących zasadach: • utrzymywanie kontaktu z absolwentem , • zbieranie informacji o jego sytuacji zatrudnieniowej, • częstotliwość kontaktu powinna być uwarunkowana oceną sytuacji społecznej i zawodowej absolwenta . • w przypadku nie stwierdzenia zaistnienia potrzeb podejmowania działań zaradczych, kontakt winien być utrzymywany - w pierwszym roku przynajmniej raz na kwartał, w następnych latach przynajmniej co pół roku,

22. Monitoring sytuacji absolwentów – kto powinien go prowadzić??? W monitorowanie sytuacji absolwentów po zakończeniu programu reintegracji społecznej i zawodowej realizowanego przez CIS-y i KIS-y powinny być zaangażowani pracownicy takich instytucji jak : • Ośrodków Pomocy Społecznej (miejskie, powiatowe, gminne) • Urzędów pracy jako instytucji rynku pracy mających kontakt z pracodawcami, • Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, • NGO

23. Aktywne formy pomocy społecznej w Kielcach „ Jedni drugich brzemiona noście…” (List Św. Pawła do Galatów, 6,2)

24. Instytucjonalne formy pomocy społecznej w województwie świętokrzyskim • CENTRA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ : • Centrum Integracji Społecznej przy Caritas Diecezji Kieleckiej, • Centrum Integracji Społecznej przy Stowarzyszeniu „Nadzieja Rodzinie” w Chmielniku • Centrum Integracji Społecznej w Staszowie, • Centrum Integracji Społecznej przy Fundacji „Pomocna Dłoń” w Ostrowcu Świętokrzyskim, • Centrum Integracji Społecznej w Skarżysku-Kamiennej, • Centrum Integracji Społecznej w Jędrzejowie przy Fundacji „Miśka Zdziśka”

25. Centrum Integracji Społecznej w Kielcachwspółpracuje z : Przedsiębiorcami , samorządami i instytucjami w tym także zajmującymi się problemami rynku pracy w celu : • partnerskiej realizacji zadań ośrodków pomocy społecznej, dla reintegracji osób dotkniętych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, • poszukiwania metod przejścia „wspólnej drogi” zmierzającej do stabilnego i trwałego wzrostu gospodarczego w regionie .

26. Formy współpracy z wymienionymi instytucjami • Szkolenia dla bezrobotnych z zakresu przedsiębiorczości w ramach projektów realizowanych w regionie, • Doradztwo zawodowe, szczególnie z zakresu wiedzy o spółdzielniach socjalnych dla grup osób bezrobotnych organizowanych przez Miejski Urząd Pracy i Powiatowy Urząd Pracy w Kielcach oraz młodzieży w Rejonowym Ośrodku Szkolenia Zawodowego OHP, • Udział w panelach organizowanych w Zakładzie Karnym w Kielcach z zakresu: - aktywizacji społecznej, - wiedzy o gospodarce rynkowej, - zasad tworzenia spółdzielni socjalnych.

27. Przykład dobrej praktyki z Jędrzejowa W Jędrzejowie FUNDACJA MIŚKA ZDZIŚKA utworzyła w 2013 roku CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ Projekt jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego KAPITAŁ LUDZKI • na taką inicjatywę czekało ponad 200 osób, • jest to bardzo potrzebne, gdyż w Jędrzejowie (m. powiatowe) śladem innych miejscowości zlikwidowano Spółdzielnię Inwalidów, przez co straciło pracę ponad 500 osób, co głównie dotknęło osoby niepełnosprawne.

28. Kluby Integracji Społecznej W Kielcach działa dwa Kluby Integracji Społecznej (tylko) • Klub Integracji Społecznej jako dział Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Kielcach – powołany Zarządzeniem Dyrektora MOPR Nr 1/2006 z dnia 2006 r. • Klub Integracji Społecznej działający przy Caritas Diecezji Kieleckiej w Kielcach

29. Klub Integracji Społecznej przy MOPR Przykład działania KIS ( nakierowanego na osoby nie mające wcześniej kontaktu z Klubem) Zasady podstawowe: • w zajęciach uczestniczyć mogą wszyscy chętni, • zajęcia w Klubie Integracji Społecznej są bezpłatne, • Pierwszy kontakt wymaga: 1/.- przełamania naturalnych barier mentalnych w celu budowy atmosfery zaufania, 2/.-precyzyjnego i zrozumiałego określenia jakie są cele i zasady działania Klubu, 3/.-wskazania, że KIS nie jest urzędem załatwiającym sprawy, a wspierającym w ich załatwieniu, • Zasada aktywnego słuchania jako podstawa powodzenia w komunikacji z osobą potrzebującą pomocy i wsparcia. Wartością nadrzędną jest czas poświęcony na wysłuchanie beneficjenta, zrozumienie jego sytuacji i indywidualną diagnozę,

30. KIS przy MOPR c.d. c/. Ocena sytuacji w jakiej znajduje się osoba potrzebująca wsparcia dla postawienia diagnozy, tj. określenie problemów (rodzinne, zawodowe, zdrowotne, mieszkaniowe), znalezienie sposobów na ich rozwiązanie bądź złagodzenie i powrót do życia w społeczeństwie i na rynek pracy, d/. Towarzyszenie beneficjentom w powrocie na rynek pracy i do życia w rodzinie i w społeczeństwie, a także jej wsparcie przy pomocy takich narzędzi jak : 1/.- kompetencje i wiedza pracowników socjalnych, psychologów, terapeutów i 2/.- narzędzi reintegrujących społecznie i zawodowo (szkolenia, praca indywidualna, praca w grupach ryzyka, warsztaty) iumożliwienie każdej osobie, oczekującej wsparcia, „bycie na nowo panem swojej przyszłości”.

31. Dziękuję za uwagę w odbiorze części I Michał Zubek