De leerkracht als dj?

1. De leerkracht als dj? Meisjes luisteren, jongens knikken, de school twijfelt. P. De Bruyckere Arteveldehogeschool, Gent, met steun van het CompAHS-fondsSilver - Comeniusprojectfunded with support of the European Commission: 141858-2008-LLP-BE-COMENIUS-CMP

2. Onderzoek • Onderzoek in Vlaanderen bij 1783 leerlingen en 105 leerkrachten naar gebruik van muziek op school. • Matchen van leerkrachten aan eigen leerlingen. • Vooral eerste en tweede graad, goede spreiding over de verschillende onderwijsniveaus, ook representatief qua geslacht.

3. Onderzoeksvragen • Hoe vaak wordt popmuziek in de klas gebruikt? • Waarvoor wordt de popmuziek gebruikt? • Hoe denken leerkracht over het gebruik van popmuziek in de klas? • Hoe is de houding van de leerlingen op het gebruik van popmuziek in de klas?

4. Onderzoeksvragen • Hoe vaak wordt popmuziek in de klas gebruikt? • Waarvoor wordt de popmuziek gebruikt? • Hoe denken leerkracht over het gebruik van popmuziek in de klas? • Hoe is de houding van de leerlingen op het gebruik van popmuziek in de klas?

5. Onderzoeksvragen • Hoe vaak wordt popmuziek in de klas gebruikt? • 18% tijdens de week van afname • 23% tijdens de voorbije maand van afname • 22% al tijdens het lopende trimester. • 38% had geen muziek gebruikt. • Waarvoor wordt de popmuziek gebruikt? • Vooral in godsdienst en vreemde talen, maar ook in geschiedenis, wiskunde en informatica.

6. Songs in handboeken Willekeurige greep • Hotel Barcelona (Stef Bos) • Imagine (Lennon) • Harlekijnlied (Van Veen) (uit oefening van mijn studenten: de 21ste eeuw is nog niet doorgebroken in de handboeken)

7. Onderzoeksvragen • Hoe denken leerkracht over het gebruik van popmuziek in de klas? • 58% vindt popmuziek hoort thuis in de klas vs 19% niet • Is een handig middel om de aandacht vast te grijpen (69% vs 16%) + met effectief meer aandacht (82%) • 12 % zegt dat het de aandacht afleidt • 49 % vindt dat de leerlingen moeten leren luisteren naar populaire muziek (vs 32%) • Geen invloed van leeftijd, geslacht, enkel van zelf muziek maken + waar men studeerde.

8. Onderzoeksvragen • Hoe is de houding van de leerlingen op het gebruik van popmuziek in de klas? • 76% is niet afkerig van popmuziek in de klas, • In de klas thuishoren: 33 % neutraal 23% contraMeisjes echter significant overtuigd van wel. • De leerlingen vinden eerder niet dat muziek de aandacht afleidt, maar zijn terug eerder op hun goede of ze wel beter opletten als er muziek gebruikt wordt. 40% niet, 38% wel, met invloed van leeftijd.

9. Opmerkelijk • Enerzijds: Meisjes vinden muziek in de klas significant belangrijker dan jongens • Anderzijds: de bepalende factor hoe vaak muziek in de klas gebruikt wordt… is het aantal jongens.Dus hoe meer jongens in de klas, hoe vaker de muziek. • Voor beide geslachten: wel met mate (zie ook Roe 2001)

10. 2 interessante vragen • Waarom appreciëren meisjes meer muziek in de klas? • Waarom maken leerkrachten deze fout?

11. Leerlingen • Mogelijke verklaringen • Link met lyrics • Gebruikte genres in de klas • Geen link met muziek maken

12. Leerlingen • Geen link met muziek maken • beide geslachten spelen quasi even vaak muziek, wel andere instrumenten (opvallend, Green 1997 toonde aan dat muziekleerkrachten meisjes inferieur inschatten, maar meer meisjes gaan naar bvb het deeltijds kunstonderwijs, 66% (gegevens Klasse, Vlaamse overheid)

13. Leerlingen: “It’s got vocals” (M. Monroe) • Veel van het gebruik in de klas draait rond de teksten: • Voorbeelden in de taallessen • Basis voor poëzie • Basis voor zingeving in godsdienstlessen of zedenleer • Onderzoek van Schwartz uit 1999 toonde al dat de betekenisgeving en de lyrics bij meisjes een meer belangrijke rol spelen dan bij jongens.

14. Leerlingen: genres • Genres die gebruikt worden in de klas stellen lyrics centraal of ritme • Ritme: • Lichamelijke opvoeding, (scoort hoog) • Dactylo

15. Leerlingen: genres • Populaire genres in de klas • Frans chanson • Dance • Kleinkunst • Vlaamse rock • Wereldmuziek (terug in godsdienst, maar ook aardrijkskunde) • Allemaal genres die significant hoger gewaardeerd worden door meisjes.

16. Leerkrachten: • Waarom maken leerkrachten deze fout? • Jongens opvallender? • Link met jeugdcultuur? • Weinig sociologie bij lerarenopleidingen, CCCS-idee over jeugdcultuur nog meest levend • Jongens moeilijker te motiveren? • Heeft veel met perceptie te maken, minder met feitelijkheid.

17. Contactgegevens • Pedro De Bruyckere • Pedro.debruyckere@arteveldehs.be • debruyckere@gmail.com • www.xyofeinstein.be

18. Bibliografie • Green, Lucy (1997), Music, gender, education, Cambridge: Cambridge University Press • Lincoln, Sian (2004), Teenage Girls’ ‘Bedroom Culture’: codes versus Zones, In: Bennet, A, Kahn-Harris, K, (ed) After Subculture, New York: Palgrave • Schwartz, Kelly (1999), "music test, The". Group. FindArticles.com. 26 May. 2008. http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3835/is_199909/ai_n8867129 • Voor onderzoek: • Roe, K., Van den Bulck, J., De Cock, K. & Dusart, C.(2001), Het onderwijs in een concurrentiestrijd. Een studie naar de positie van formele leerkanalen in een informele kennismaatschappij, K.U.Leuven, Departement Communicatiewetenschap. • De Groof, S., Leerlingenparticipatie nader bekeken. Een kwalitatief en kwantitatief onderzoek naar de betekenis en het belang van participatie op school. Eindverslag van het OBPWO-project 00.01 in opdracht van het Departement Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en op initiatief van de Vlaamse Minister voor Onderwijs, Onderzoeksgroep TOR, Vakgroep Sociologie, Vrije Universiteit Brussel, 2003. • Kavadias, Dimokritos, (2001) De houdingen van adolescente Vlamingen aan de dageraad van de 21ste eeuw. Een overzicht., Onuitgegeven onderzoeksrapport, VUB, Vakgroep Sociologie, Onderzoeksgroep TOR, Brussel) • Smits, W., (2004) Maatschappelijke participatie van jongeren. Bewegen in de vrijetijds-, sociale en culturele ruimte. Eindverslag van het Programma Beleidsgericht Onderzoek 'Maatschappelijke participatie van jongeren'. PBO99A/14/85 in opdracht van de Administratie Cultuur, Afdeling Jeugd en Sport van de Vlaamse Gemeenschap, Onderzoeksgroep TOR, Vakgroep Sociologie, Vrije Universiteit Brussel, 2004. • Stevens, F., (2001) Gemaakte keuzes? Een analyse van de muziek- en mediapreferenties van Vlaamse jongeren. In: Sociologische Gids, 2001, 48, 2: 138-155.Stevens, F. & Elchardus, M, (2001) De Speelplaats als cultureel centrum. De beleving van de leefwereld van jongeren. Eindverslag voor het PBO-project PBO 97/16/115, Onderzoeksgroep TOR, Vakgroep Sociologie, Vrije Universiteit Brussel.