Download
1 / 48
480 likes | 617 Views
Kontrola przetwarzania informacji. Lawrence W. Barsalou (1992). Homunculus versus samo-organizacja procesów. Idea homunkulusa – małego człowieczka, który podejmuje wszystkie decyzje, które wychodzą poza zdolności podległych systemów przetwarzania, tutaj spostrzegania wzrokowego.
E N D
Kontrola przetwarzania informacji Lawrence W. Barsalou (1992)
Homunculusversus samo-organizacja procesów • Idea homunkulusa –małego człowieczka, który podejmuje wszystkie decyzje, które wychodzą poza zdolności podległych systemów przetwarzania, tutaj spostrzegania wzrokowego. • Samo-organizacja procesów: percepcji, pamięci, myślenia, motoryki zależna od bieżącej sytuacji i funkcjonowania mózgu.
Idea homunkulusa a regresja ad finitum(Ryle, 1949) • „Zgodnie z legendą, kiedykolwiek agent czyni coś inteligentnie, jego działanie poprzedza i steruje nim inny wewnętrzny akt rozpatrujący zdania dostosowane do praktycznego problemu agenta… • … zatem sądzimy, że refleksje agenta, jak działać, aby działać inteligentnie, muszą być wpierw poddane refleksji, jak najlepiej myśleć refleksyjne, aby działać.” • Dowód z regresji mówi, jakikolwiek agent inteligentny, aby mógł cokolwiek pomyśleć, już wcześniej musi mieć myśl. A to implikuje regresję bez końca. • To wymusza rezygnację z idei homunkulusa w umyśle.
Kiedy idea homunkulusa jest użyteczna(Baddeley, 1996a) Idea homunkulusa, inaczej Centralny System Wykonawczy w Modelu pamięci roboczej Baddeley’amoże być użyteczna, jako podział złożonego obszaru badań. To pozwala koncentrować się na prostszych i podatnych na badanie podległych systemach , zakładając że te mogą podlegać wpływowi bardziej złożonych czynników strategicznych. Nazywając te dodatkowe czynniki Centralnym Systemem Wykonawczym, implikujemy zarazem zobowiązanie do dalszego ich badania (Baddeley, 1996a; Baddeley et al., 1997). Jak powinniśmy radzić sobie z homunkulusem? Pierwsze zadanie, to ustalenie zadań jakie wykonuje. W przypadku Centralnego Systemu Wykonawczego założyliśmy potrzebę kilku funkcji wykonawczych, takich jak • Wykonywanie dwóch zadań, • Selektywność uwagi • Przerzutność uwagi • Połączenie z pamięcią długoterminową. Mamy nadzieję, że ostatecznie osiągniemy punkt w którym zrozumiemy każde z zadań homunkulusa, co sprawi, że sam homunkulus stanie się zbędny (see Baddeley, 1996a)
Przedmioty kontroli poznawczej • Aby pozbyć się homunkulusa kognitywiści muszą konkretnie określić jasno zdefiniowane mechanizmy, które kontrolują przetwarzanie informacji. • Percepcja: system poznawczy musi kontrolować, które systemy sensoryczne - oczy, uszy, nos, usta, skóra i prioprio-ceptory- są aktualnie objęte uwagą selektywną; • Pamięć: system musi aktualnie kontrolować kodowanie informacji w LTMi odszukiwanie tej informacji do pamięci roboczej; • Myślenie: system musi aktualnie kontrolować przetwarzanie informacji w pamięci roboczej • Motoryka: system musi kontrolować, który system jest aktualnie aktywny- głowa, tułów, kończyny, palce, oczy i usta. • Koordynacja: percepcji, pamięci, myślenia i motoryki.
Typ kontroli Aktywność automatyczna strategiczna ----------------------------------------------------------------- Spostrzeganie wrodzone wyuczone wyuczone ------------------------------------------------------------ Pamięć wrodzone wyuczone wyuczone ------------------------------------------------------------ Myślenie ? wyuczone wyuczone ------------------------------------------------------------ Ruch wrodzone wyuczone wyuczone Wielu psychologów poznawczych określa kontrolę procesów poznawczych jako uwagę. Ponieważ uwaga jest trudna do zdefiniowania a przetwarzanie automatyczne/ intencjonalne zastępują ją w wielkiej mierze, wyłączyłem uwagę jako centralny konstrukt poznawczy ( Barsalou, 1992, s. 62)
Rodzaje funkcji zarządczychMiyake i in., 2000 • Badana próbka: • ludzie bez zaburzeń czołowych • Testy funkcji zarządczych • WinsconsinCardSorting Test • Wieża z Hanoi ( rozwiązywanie problemów, permutacje) • Test Sternberga (przeszukiwania pamięci roboczej) • Wyniki: • analiza czynnikowa pozwoliła na wyodrębnienie trzech rodzajów funkcji zarządczych: • 1/ Przerzutność między procesami, zadaniami, czynnościami; • 2/ hamowanie niepożądanej reakcji, bodźców zakłócających, narzucającej się reprezentacji; • 3/ odświeżanie informacji w pamięci roboczej (informacje o celu i stanie bieżącym wykonywanego zadania); Inni postulują dodanie jeszcze jednej funkcji - • 4/ koordynacja wykonywania czynności jednoczesnych (Collette, Van der Linden, 2002)
Lokalizacja funkcji zarządczychCollette, Van der Linden, 2002) • Ci wyżej, postulują, przeciwnie niż dotąd, że poszczególne rodzaje funkcji zarządcze nie należy lokalizować tylko w płatach czołowych. Współczesne badania nad neuro-obrazowaniem mózgu wykazały, że dwie części kory przedczołowej są ważne do wykonywania zadań wykonawczych. • przednia część obręczy (anterior cingulate cortex)(ACC) and • grzbietowo-boczna część kory przedczołowej (dorsolateral prefrontal cortex (DL-PFC), Jednakże, grzbietowo-boczna część kory przedczołowej nie jest wyłącznie odpowiedzialna za funkcje wykonawcze. Wszelkie złożone czynności umysłowa wymagają dodatkowych korowych i podkorowych powiązań tej części.
Kora przedniej części obręczy(anteriorcingulatecortex) Kora przedniej części obręczy
Przetwarzanie automatyczne • Rozpatrzmy reakcje odruchową, która powstaje, kiedyoczy dostrzegają szybko zbliżającego się przedmiot (np.. kamień pędzący ku twojej głowie). Spostrzegając, że szybko zbliżający się kamień zmierza, aby uderzyć w nas, wykonujemy reakcję unikania. • Po wykryciu nieuchronnej kolizji, prosty mechanizm bodziec- reakcja przejmuje kontrolę na systemem poznawczym i inicjuje ruchy unikania zderzenia. Ludzie zwykle nie mogą zhamować inicjacji tych reakcji, bo mechanizmy, które je wytwarzają, posiadają wielkie zdolności uwolnienia od decyzji wolicjonalnych. • Jednakże, automatyczne wykonanie nie zachodzi bez świadomości i nie leży poza dowolną kontrolą. Różne aspekty tego procesu mogą być świadome. • Ludzie są wtedy świadomi swoich ruchów, ale nie wiedzą jaki mechanizm nimi kieruje. Kiedy ludzie uświadamiają sobie, że działają odruchowo, zaczynają przewidywać, co może/ mogło się wydarzyć, mogą mieć zamiar odmiennego zachowania, i zapoczątkować inną akcję. • Np.. Kiedy ktoś rzuca w nas poduszką, może wpierw zostać uruchomiona odruchowa reakcja unikanie, a po zrozumieniu sytuacji blokujemy unikanie i nastawiamy ciało na uderzenie. • Kognitywiści, często nazywają mechanizm bodziec- reakcja, który produkuje reakcje automatyczne regułami produkcji albo produkcjami ( A.R. Anderson, 1983; Newell, 1990; Newell & Simon, 1972; ale patrz także Logan, 1988, który tłumaczy w sposób odmienny). • Produkcje są regułami przetwarzania jeżeli – to zawartymi w pamięci długotrwałej.
Wrodzone (produkcje) przetwarzanie informacji Organizmy są genetycznie wyposażone w różnorodne wrodzone produkcje. Być może najbardziej znanymi wrodzonymi produkcjami są proste odruchy motoryczne. Na przykład: • jeżeli uderzenie młotkiem w ścięgno - to ruch goleni • jeżeli dmuchnięcie w oko – to zamknięcie powieki Dzięki produkcjom wrodzonym organizm unika bodźców zagrażających. Istnieje wiele stałych schematów zachowania(fixedaction patterns )dla takiego zachowania zwierząt jak pobieranie pokarmu, agresja, ucieczka, reprodukcja itp. (Eibl-Eibesfeldt, 1972). Jednakże , kontekst reakcji wywiera wpływ na większość procesów automatycznych. Np.. odruch mrugania jest większy, jeśli system poznawczy skupia się na interesującym bodźcu. Gdyby odruch mrugania był kompletnie automatyczny zmiany kontekstu nie miałyby wpływu. .
Wrodzone produkcje u ludzi • PERCEPCJA • Ludzie także ujawniają wrodzone produkcje w systemach percepcyjnych. Np. system poznawczy automatycznie orientuje się na intensywne, nieoczekiwane albo zmieniające stymulację bodźce: • Głośny trzask kieruje system słuchowy na lokalizację tego trzasku; • Nieoczekiwany ruch w peryferyjnym polu widzenia orientuje przetwarzanie wzrokowe na lokalizację ruchu. • PAMIĘĆ • Wrodzone przetwarzanie automatyczne zachodzi w procesach pamięciowych. Chociaż ludzie nie próbuj intencjonalnie zapamiętywać wydarzenia tak, jak się zdarzają , to kodują informację o częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń.
Uczenie się intencjonalne a automatyczneHasher and Zacks (1979, 1984) • Hasher and Zacks (1979, 1984) badali zdolność ludzi do zapamiętywania informacji o częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń w warunkach uczenia się intencjonalnego i przypadkowego • Badanie • Uczenie się zamierzone. Eks. Informuje badanych przed uczeniem się , że otrzymają później test dotyczący częstości, lokalizacji i czasu zdarzeń. Badani świadomie oczekują testu. • Uczenie się automatyczne; Badani wykonują jakieś zadanie np. klasyfikację obiektów na ożywione i nie. Nie są świadomi, że nastąpi kolejny test. • Wyniki • Hasher and Zacks stwierdzili, że uczenie się automatyczne ( przypadkowe, nieświadome) częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń było równie skuteczne jak świadome. Ale … • podobnie jak w przypadku mrugania zapamiętywanie częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń zależy od kontekstu, np. rodzaju celu.
Automatyczne przetwarzanie informacji Jeśli organizm często łączy nowy bodziec z określoną reakcją, może nabyć produkcję, która automatycznie produkuje reakcję na ten bodziec.
Wyuczone przetwarzanie informacjiw pamięci • Wyuczone automatyczne produkcje leżą u podstaw przetwarzania pamięciowego. Po kodowaniu określonego bodźca ludzie mogą automatycznie aktywować informację z nim skojarzoną. • Efekt Stroop’ajest klasycznym tego przykładem (Stroop, 1935). • Badanie • Badani w tym eksperymencie czytają słowa drukowane kolorową farbą. Ich zadaniem jest głośne nazwanie koloru farby tak szybko, jak to możliwe. • W warunku neutralnym, znaczenie słowa nie jest związane z barwą. A zatem, widząc słowo „okno” pisane pomarańczowym drukiem, badany mówi „ „pomarańczowy” • I. W warunku spójnego przypisania, znaczenie słowa jest takie same jak jego kolor. • np. „zielony” • II. W warunku niespójnego przypisania, znaczeniem słowa jest kolor różny od koloru druku. Np.. „zielony” • Badaczy interesuje ile czasu zajmie przetwarzanie słów w takim kontekście?
Głośno nazwij kolor liter w wyrazach. Zmierz czas wykonania. ŻÓŁTYNIEBIESKIPOMARAŃCZOWY CZARNY CZERWONYZIELONY FIOLETOWYŻÓŁTYCZERWONY POMARAŃCZOWYZIELONY CZARNY NIEBIESKICZERWONYFIOLETOWY ZIELONYNIEBIESKIPOMARAŃCZOWY
Głośno nazwij kolor liter w wyrazie: Zmierz czas wykonania.
Efekt Stroop’a: interferencja procesów automatycznych i intencjonalnych • To istotne, aby dostrzec, że badani nie muszą zważać na znaczenie słów, bo wszystko, co mają zrobić to nazwać kolor druku. Ignorowanie znaczenia powinno sprzyjać szybkości reagowania, ale nie potrafią tego czynić. • Ponieważ wielokrotne łączyli słowa i ich znaczenie, produkcje skojarzyły słowa ze znaczeniami, i sens jest aktywowany bez intencji, automatycznie, mimo prób hamowania. • Kiedy znaczenia są spójne z barwą druku, pomagają; kiedy nie, hamują wypowiadanie. Ale… • Ale jeśli badani będą ćwiczyć się w tym zadaniu, mogą nauczyć się ignorowania sensu słów, co oznacza, że rozwinął się nowy automatyczny proces pomiędzy barwami druku i ich nazwami (Reisberg, Baron, & Kemler, 1980).
Przetwarzanie intencjonalne • Whereas automatic processing occurs without conscious intention, strategic processing is the pursuit of conscious intentions. • Consider Neely's instructions to think of body parts whenever "BUILDING" is read. On reading "BUILDING," subjects activate building parts automatically, even though this is not their intention. In contrast, subjects don't activate body parts unless they intend to think of this category. If subjects were feeling lazy, they could just read "BUILDING" but not use it as a cue for body parts, or they could think of fruit instead if they wished. Subjects only activate body parts if that is their intention. Eventually "BUILDING" could come to activate body parts automatically, but only if subjects performed the task long enough to develop an automatic production relating these two categories. • Consider "hyalite" again. Did its meaning come to mind effortlessly? If not, trying intentionally to remember where you heard "hyalite" may be necessary for recovering its meaning. Moreover, if you don't feel like searching memory, you probably still don't know what "hyalite" means. To activate its meaning, you must have the goal of searching for it.
Automated and intentionalprocessesinterference (Efekt Neely, 1977) • Badani podejmowali decyzje leksykalne (Meyer & Schvaneveldt, 1971), • Widząc serię liter ( cel), musieli wcisnąć jeden klawisz, kiedy seria tworzyła słowo ( np. podłoga) a inny, kiedy nie tworzyła ( np. połogda) • Przed celem na ekranie pojawiał y się słowa określające kontekst, takie jak „BUDYNEK” lub „CIAŁO”. Powiedziano im, że kiedy widzą BUDYNEK, jest bardziej prawdopodobne, że pojawią się nazwy części ciała ( np. „serce”) aniżeli nazwy części budowli ( np. „podłoga”). I odwrotnie. • Intencje badanych decydują o wykonaniu przez nich zadań leksykalnych. • Kiedy widzą „BUDYNEK” intencją badanych winno być myślenie o częściach ciała. Ponieważ prawdopodobnie częściej pojawią się części ciała , myślenie o nich wytwarza nastawienie na przetwarzanie top-down, które ułatwia kategoryzację , decyzje leksykalne. • Odwrotnie, kiedy widzą „CIAŁO”, intencją badanych winno być myślenie o częściach budynku.
Wyniki • Mimo to, wyuczone produkcje zakłócały strategiczne intencje badanych . • Kiedy widzieli „BUDYNEK”, po którym następowało „serce” ich decyzje leksykalne były wolniejsze , niż kiedy widzieli „BUDYNEK” po którym następowała „podłoga.” • Nawet wtedy, kiedy wcześniej widzieli „BUDYNEK” , chociaż intencją badanych było myślenie o częściach ciała, produkcja pomiędzy częścią budynkua podłogąaktywowała automatyczniepodłogę. • Częste łączenie części budynku i podłogi w doświadczeniu badanych wytworzyło produkcję która „ odpalała” automatycznie , mimo że wcześniej prezentowano „BUDYNEK” • Ale, kiedy As Neely inserted increasing delays between the context and the target, subjects had sufficient time to implement strategic processing, they were able to overcome the initial automatic processing.
Exp. (Neely, 1977) części ciała serce spowolnienie decyzji intencja: myśl o … BUDYNEK automatyzm części budynku podłoga interferencja
Mechanizmy przetwarzania intencjonalnego • Cele • Produkcje zarządcze • Ramy • Skrypty • Sceny
Cele • People have extensive knowledge about goals in long-term memory. As Schank and Abelson (1977) suggest, people have knowledge about • biological goals(e.g., satisfying hunger), • achievement goals (e.g., establishing a successful marriage), • entertainment goals (e.g., going to a symphony), and • preservation goals (e.g., keeping one's belongings from being stolen). • People have tremendous amounts of knowledge about these goals, including knowledge about their enabling conditions, how to achieve them, and so forth.
Produkcje zarządcze Produkcja zarządcze dostarczają mechanizmów poznawczym reprezentacji, które dokonują wyboru i osiągania wyuczonych celów. Produkcje zarządcze wykorzystują wiedzę o celach wraz z informacją o bieżącym kontekście, aby wykonywać przetwarzanie intencjonalne, strategiczne. Produkcje te posiadają tę samą strukturę jeżeli- to, jak produkcje przetwarzania automatycznego. Podstawowa różnica między produkcjami automatycznymi i produkcjami zarządczymi dotyczy przeżywania kontroli wolicjonalnej. Podczas gdy produkcje automatyczne często zdają się „odpalać” nieświadomie i poza zakresem świadomej kontroli, produkcje zarządcze zdają się intuicyjnie zależne od świadomej woli. Jednakże, „odpalanie” produkcji zarządczych może być równie nieuniknione, jak „odpalanie” produkcji automatycznych, mimo że posiadamy złudzenie woli i samo-kontroli procesu. Dla danej okazji, bieżący stan otoczenia i system poznawczy mogą determinować, które produkcje zarządcze i w jakim porządku zostaną „odpalone” w dążeniu do osiągnięcia aktualnego celu.
Produkcje zarządcze Przykłady produkcji zarządczych: Jedna z produkcji mogła inicjować poszukiwanie celów, kiedy był dostateczny czas, aby je spełniać. Np: Jeżeli nie ma nic o zrobienia,toprzeszukaj pamięć z możliwymi celami. Wykorzystaj czas na odsypianie, albo na zaległe telefony. Kolejne produkcje zarządcze mogą inicjować ocenę bieżącej sytuacji i ustalić czy są warunki co podążania za wyszukanymi kolejno celami. Np: Jeżeli istnieją warunki do podążania za odszukanymi celami,toprzypisz tym celom wielkie prawdopodobieństwo powodzenia w bieżącym kontekście Jeżeli osoba przebywa w domu ma kilka wolnych godzin przed zajęciami, wtedy te kontekst dostarcza wielkie możliwości snu i wykonania telefonów. Kiedy dostępne cele zostaną ustalone, dalsze produkcje zarządcze mogą ustalić względną ważność celów i wyboru jednego z nich aby za nim podążać. Wiele aspektów podejmowania decyzji wchodzi w konstrukcję tych konkretnych produkcji . Np.: Jeżeli jest dostępny więcej niż jeden cel,topołącz koszty i zyski każdego z nich w całkowitą użyteczność.
Kiedy dostępna jest ocena użyteczności każdego z celów, dalsze produkcje dokonują wyboru celu o największej użyteczności. Np.: Jeżelidostępna jest ocena użyteczności każdego z celów, to podążaj za celem o największej użyteczności.. Jeżeli wykonanie telefonów ma większą użyteczność niż sen, to cel -- telefonowanie dominuje. Ostatecznie, ludzie posiadają inne producje zarządcze które ochraniają wcześniej osiągnięte cele. Np.: Jeśli warunki bieżące zagrażają osiągniętemu celowi, to ustal, czy cel osiągnięty jest bardziej ważny niż cel bieżący. Jeżeli w mieszkaniu wybuchnie pożar, ta produkcja pomoże ustalić, że ochrona czyjegoś życia i udzielanie pomocy innym mieszkańcom jest bardziej ważne niż wykonanie telefonu. Kolejne produkcje wymienią bieżący cel na inicjację stosownych produkcji jak powiadomienie straży pożarnej i opanowanie zadymienia. Wiele aktualnych zastosowań systemów produkcji w A.I. demonstruje jasną przydatność stosowania produkcji zarządczych w systemach informacyjnych (G.R. Anderson, 1983; Newell, 1990; Newell & Simon, 1972; Norman & Shallice, 1986).
Teoria ram (Minsky, 1974) • Teoria ram dotyczy reprezentacji wiedzy i schematów rozumowania. Teoria ram zakłada istnienie schematów przetwarzania pojęciowego. • Rama stwarza system oczekiwań względem poszczególnych elementów np.: spostrzeganego obrazu, które umożliwiają orientację w otoczeniu fizycznym. • Np.: "dworzec" posiada • składniki stałe (pozycje obligatoryjne, konieczne) np.: kasy, informacja, perony; • składniki możliwe (pozycje fakultatywne) np.: wózki, bagażowi itd. • Poszczególne pozycje, zwłaszcza fakultatywne posiadają różne prawdopodobieństwo ich obsadzenia. • Ramy „dworzec kolejowy”, „dworzec autobusowy”, „przystań pasażerska= dworzec morski”, „dworzec lotniczy„ mimo elementów odrębnych posiadają wspólne elementy obligatoryjne.
Model skryptów (Schank, Abelson, 1977) • Skrypty to struktury opisujące kolejność zdarzeń w określonychkontekstach. Ten rodzaj skryptów, autorzy nazywają skryptami sytuacyjnymi. Podobnie jak w trakcie tworzenia reprezentacji pojęciowej, wielokrotne doświadczaniesytuacji, do której odnosi się skrypt, umożliwia postanie reprezentacji, która początkowo niepełna i szkicowa, z narastaniem doświadczeniastaje się kompletna. • Skrypt zawiera • nagłówek, • cel czynności, • aktorów, • sekwencję scen, dokonywanych czynności, • typowych przeszkód i sposobów ich pokonywania (w formie konstrukcji (jeżeli ... to), • typowych błędów i metod ich usuwania (w formie konstrukcji (jeżeli ... to). • Budowa skryptu odnoszącego się do tej samej sytuacji, jest zależna od aktora z którego perspektywy pisany jest skrypt. Inny będzie element skryptu pasażera "podróż autobusem, inny skrypt kontrolera "kontrola biletów" .
Przypomninia • Most theorists assume that scripts arise from much experience at achieving a particular goal (10.6.2). But how do people achieve novel goals for which they have little experience (10.6.1)? In many such cases, they are reminded of past occasions on which they achieved a similar goal. For example, someone who needs to buy a car and has only done this once before might recall her previous purchase and use this information to guide current behavior by analogy. If she remembers having previously studied reviews of cars in trade journals, she might begin the next purchase the same way. Note that the use of remindings to control goal achievement is highly similar to the use of exemplars to control categorization (2.3.1); it is also highly similar to implicit memory, which we will consider later (6.3.3). In all cases, memories of specific events-not abstract knowledge-guide processIng.
Hamowanie(Kossowska, 2005) • kontrola interferencji • (+) zmiany przeszukiwania pola wzrokowego z szeregowego na równoległy, przyśpieszenia przeszukiwania pamięci świeżej • (-) spowolnienie reakcji ( efekt tłumienia dystrakcji), kiedy dystraktorystają się sygnałami ( poprzedzanie negatywne). • Hamowanie percepcyjne • Tłumienie odruchu sakkadowego • Hamowanie uwagowe • Hamowanie powrotu • Hamowanie odruchu orientacyjnego • Hamowanie poznawcze • Tłumienie niestosownych reprezentacji umysłowych • Hamowanie behawioralne • Tłumienie zbędnych reakcji
Hamowanie reakcji motorycznych(De Jong, Coles, Logan,1995) Zadanie polega na blokowaniu reakcji ręki po sygnale. Proste zatrzymanie reakcji (stop- ogólny) versus hamowanie ze wzbudzeniem alternatywnej reakcji (stop-zmiana (z reakcji ręki na reakcję nogi). • Wydłużenie RT o 46 milisek Wyjaśnienie różnic: stop-ogólny wymaga hamowanie peryferycznego; stop- zmiana wymaga hamowania centralnego
Hamowanie powrotu sakkady • Hamowanie powrotu (IOR) odnosi się do względnego spowolnienia przetwarzania (wykrywania celu, orientacji ku, reagowania na) bodźce (obiekty i zdarzenia), które były przedmiotem uwagi . • Poprzez hamowanie orientacji ku poprzednio przetwarzanym boddźcom i lokalizacjom hamowanie powrotu wymusza orientację ku nowości. (Posner & Cohen, 1984) and consequently can serve as a search or foraging facilitator (Itti & Koch, 2001; Klein, 1988; Klein & MacInnes, 1999). • From Scholarpedia • Raymond M. Klein and Jason Ivanoff (2008), Scholarpedia, 3(10):3650
Efekt tłumienia dystrakcjiNeill, (1977,1982) • W zadaniu Stroopa, przy liście niespójnej, kiedy n1- czerwony, a n+1-czerwony tłumienie semu „czerwony” • Wyniki: przy czytaniu bodźca n+1, RT na poprzednio tłumiony aspekt bodźca jest wolniejszy ( w porównaniu z RT na aspekt nie tłumiony). To skutek tłumienia dystrakcji przy czytaniu słowa „czerwony” pisanego kolorem zielonym. • Efekt tłumienia dystrakcji jest krótkotrwały 1000 msek =1sek. W szczególnych warunkach może trwać do 6 sek (Tipprer i in. (1991)).
Hamowanie z powodu przypomnienia(retrievalinducedinhibition)Anderson, Bjork, Bjork (1994) • Przywołanie informacji z jakieś kategorii, może spowodować blokadę przywołania innej informacji z tej samej kategorii inaczej (retrievalinducedforgeting!) • Velling, van Knippenberg, (2004 i nast.) zastosowali test decyzji leksykalnych (LDT), w którym badani orzekali, czy słowo na ekranie jest napisane poprawnie, czy nie. • Wyniki: • Średni RT decyzji dla egzemplarzy kategorii nie-ćwiczonych był taki sam jak powtarzanych egzemplarzy kategorii ćwiczonych, ale • Średni RT dla niepowtarzanych egzemplarzy kategorii ćwiczonych był dłuższy o 32 milisek.
Systemy kontroli przetwarzania informacji • Mechanizm zarządczy w koncepcji uwagi Posnera ( 1980, 1994/1999); • Dwustopniowy system kontroli zachowania Shallice (Norman, Shallice, 1986) • Centralny system wykonawczy pamięci roboczej Baddley (2002)
Posnera koncepcja mechanizmów zarządzających uwagą Posner, 1980; 1994/1999 Posner wyróżnia trzy mechanizmy kontrolne uwagi • Mechanizm aktywacji –poziom aktywacji jest proporcjonalny do • wielkości zasobów koniecznych do jednoczesnego wykonania różnych czynności poznawczych oraz do • ilości czasu, w którym należy zachowywać stan czujności. • Mechanizm orientacyjny- automatyczne włączenie uwagi w odpowiedzi na jakąkolwiek zmianę: (tradycyjnie uwaga mimowolna) • Pojawienie się sygnału albo dystraktora • Ruch obiektu • Mechanizm zarządczy- kontrola uwagi nad wykonywaniem czynności zmierzających do osiągnięcia celu (tradycyjnie uwaga dowolna) • Hamowanie uwagi automatycznej (mechanizmu orientacyjnego) • Kontrola nad podatności na dystrakcję
Shallice’adwustopniowy system kontroli zachowania 1/ System automatycznego dostosowania czynności odruchowych i nawykowych do sytuacji 2/ Nadzorczy system uwagi (SupervisoryAttentional Subsystem, SAS)
Shallice’adwustopniowy system kontroli zachowania 1/ Automatyczny system dostosowania czynności odruchowych i nawykowych do sytuacji • Kiedy konflikt, to ustalenie kolejności wykonania czynności (contentionscheduling) • kiedy wystąpi niedostosowanie do sytuacji (nowej, problemowej) włącza się 2/ Nadzorczy system uwagi (SupervisoryAttentional Subsystem, SAS) Kiedy konflikt interesów, reprezentacji, reakcji: • Ustalanie kolejności wykonania czynności intencjonalnych Selektywne hamowanie albo aktywacja nowych planów działania i ich monitoring • Tworzenie dorywczych reprezentacji umysłowych sytuacji problemowej, (nowych planów działania)
Pamięć robocza • Pamięć robocza jest systemem obejmującym • centralnego wykonawcęi • magazyny pamięci krótkotrwałej (STM). • Dwa rodzaje STM najczęściej wymieniane w literaturze służą • przechowywaniu dźwięków możliwych do wymówienia (pętla artykulacyjna) i • przechowywaniu wzorów wzrokowo-przestrzennych (szkicownik wzrokowo-przestrzenny).
