KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ

1. Türkiye’de yapılan; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetler ile her türlü mal ve hizmet ithali katma değer vergisine tabidir. Ancak, bir kısım mal ve hizmet teslimleri ekonomik ve sosyal amaçlar ile tercih edilen vergilendirme prensipleri gereğince KDV’den istisna edilmiştir. Yani söz konusu mal ve hizmet teslimleri nedeniyle KDV hesaplanmamakta dolayısıyla da alıcılardan KDV tahsil edilmemektedir. HBerksoy KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ

2. Bu durum ise, söz konusu mal ve hizmetlerin alınması sırasında yüklenilen KDV’nin akıbetinin ne olacağı sorusu ile bizleri karşı karşıya bırakmaktadır. Bu soruya vereceğimiz cevap ise istisnanın kanunda “tam istisna” mı “kısmi istisna” mı kapsamında değerlendirildiğine göre değişmektedir. HBerksoy KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ

3. Kısmi istisna kapsamında değerlendirilen mal ve hizmet teslimleri nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirim ve iade konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. İndirim konusu yapılamayan KDV ise duruma göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaktadır. İhracat istisnasının da içinde bulunduğu tam istisnalarda ise, mal ve hizmet teslimi nedeniyle yüklenilen KDV indirim yoluyla giderilebilmekte indirimi mümkün olmayan KDV’nin ise mükellefe iadesi söz konusu olmaktadır. KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ

4. KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ Yüklenilen KDV İndirim Konusu Yapılamayacağından Gider Veya Maliyet Unsuru Olarak Dikkate Alınır KISMİ İSTİSNALAR İSTİSNALAR Yüklenilen KDV İndirim Konusu Yapılır. İndirim Konusu Yapılamayan Kısım Mükellefe İade Edilir TAM İSTİSNALAR

5. İHRACAT İSTİSNASI • - İhracat istisnasının bir bütün olarak değerlendirilmesi açısından Kanunun 11, 12 ve 32’nci maddelerinin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

6. Madde No 11 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: a) (4842 sayılı Kanunun 21'inci maddesiyle değişen bent Yürürlük; 01.05.2003) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri, (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

7. Madde No 11 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: b) Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satınalarak Türkiye dışına götürdükleri malların teslimi anında Katma Değer Vergisi tahsil edilir. Ancak gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen Katma Değer Vergisi iade olunur. Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetler ile fuar, panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler nedeniyle ödedikleri katma değer vergisi, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir. Maliye Bakanlığı iadeden faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir. (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

8. Madde No 11 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: c) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

9. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte(01.05.2003 öncesi gecikme zammının % 50 fazlası ile birlikte) tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir. Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanunun 32'inci maddesi hükmü uygulanmaz. (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

10. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi (5228 sayılı Kanunun 59/2-b maddesiyle değişen ibare. Yürürlük: 31.07.2004) ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan (***) fazla olamaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır. (***) (5228 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare) "ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan miktardan" (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

11. (4842 sayılı Kanunun 21'inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 01.05.2003) İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir. 2. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Katma Değer Vergisi tahsil edilmeden teslim edilecek mal miktarını; ihracatçı ve ihracatçıya mal teslim edenlerin her biri için, bir önceki yıl iş hacmi, cari yıldaki işlemler ve vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla gerekli görülen hallerde sınırlamaya ve bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgari miktarları tespite yetkilidir. (İhracat İstisnası)Mal ve Hizmet İhracatı

12. Madde 12 - 1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır: a)( Yürürlük; 24.04.2003)Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalıdır.(*) (*) (4842 sayılı Kanunla değişmeden önceki bent) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler

13. Madde 12 - 1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır: b) (4842 sayılı Kanunun 22' nci maddesiyle değişen bent Yürürlük; 24.04.2003)Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu değiştirmez. İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler

14. (4842 sayılı Kanunun 22' nci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 24.04.2003)İhracat teslimi yapılacak yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi zorunlu belgeleri belirlemeye, konulacak mal miktarı ve cinsi ile bunların antrepoda bekleme sürelerine ilişkin olarak sınırlama getirmeye, Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığı yetkilidir. Gümrük antreposuna konulan malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi veya tevsik edilememesi hallerinde; ziyaa uğratılan vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumludur. İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler

15. 2. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanunî ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır. a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır. b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır. İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler

16. Madde No 32 - Bu kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur. İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim

17. Madde No 32 – (5035 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle eklenen fıkra. Yürürlük: 2.1.2004) Maliye Bakanlığı katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabilir. İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim

18. İHRACAT İSTİSNASI KAPSAMINDAKİ TESLİMLER • Dış ticaretin Katma Değer Vergisine tabi tutulmasında, destinasyon (varış ülkesinde vergilendirme) yada orjin (çıkış ülkesinde vergilendirme) ilkeleri uygulanabilmektedir. • Türkiye’de uygulanan yöntem, destinasyon yani varış ülkesinde vergilendirme şeklindedir. İhracatın KDV istisnasına konu edilmesi de temelde bu yaklaşımın bir sonucudur

19. İHRACAT İSTİSNASI KAPSAMINDAKİ TESLİMLER • - Mal ihracı, (11/1-a) • - Hizmet ihracı, (11/1-a) • - İhraç kayıtlı teslimler, (11/1-c) • - Yolcu beraberi eşya ihracı, (11/1-b) • - Bavul ticareti, (11/1-b) • - Dahilde işleme ve geçici kabul rejimleri kapsamında yapılan teslimler, (Geçici 17. Mad.) • - Yabancılara; taşımacılık kapsamında yapılan mal ve hizmet teslimleri ile fuar, panayır ve sergilere katılmaları dolayısıyla yapılan mal ve hizmet teslimleri, (11/1-b, 90 KDVGT)

20. Mal Teslimininİhracat Teslimi Sayılabilmesi İçin; • - Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması, • - Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması, • koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede gerçekleşen ihracat için faturada KDV hesaplanmaz. Yüklenilen KDV’ler ise indirim ve iade konusu yapılır.

21. Yurt Dışındaki Müşteri; • - Kanun hükmünün uygulanmasında, ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubeleri“yurt dışındaki müşteri” olarak kabul edilmektedirler. • - Bu düzenleme uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların yurt dışındaki şubelerine mal göndermesi de ihracat teslimi sayılacak ve ihracat istisnasından yararlanacaktır. • - İhracat yapabilmek ve ihracat istisnasından yararlanabilmek için ihracatçı belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.

22. İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ DÖNEM MALIN T.C. GÜMRÜK HATTINDAN GEÇTİĞİ TARİH İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ DÖNEM MALIN YETKİLİ GÜMRÜK ANTREPOSUNA KONULDUĞU TARİH MALIN SERBEST BÖLGEYE GEÇTİĞİ TARİH

23. İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ DÖNEM • İhracat faturası düzenlenme tarihi 26 Aralık 2004 • Gümrük Beyannamesinin açıldığı tarih 2 Ocak 2005 • Malların gümrük hattını geçerek yurt dışına çıktığı tarih 5 Ocak 2005 • Bu durumda fatura bedeli Ocak 2005 dönemine ait KDV beyannamesinde istisna olarak beyan edilecek ve iadede bu döneme ilişkin beyanname ile talep edilecektir. Söz konusu satış bedelinin de 2005 yılı kayıtlarına hasılat kaydedilmesi gerekir. Satışa konu malların 2004 yılı dönem sonu stoklarında yer alması gerekir.

24. İhracat İşlemlerine İlişkin Örnek (1) Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat hariç):100.000 İhraç Mal Bedeli :200.000 Önceki Dönemden Devir KDV:13.000 Bu Döneme Ait İndirilecek KDV:47.000 İhraca Konu Mallar Nedeniyle Yüklenilen KDV:36.000 Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat Hariç):100.000 KDV Matrahı:100.000 Hesaplanan KDV:18.000 Önceki Dönemden Devreden KDV:13.000 Bu Döneme Ait İndirilecek KDV:47.000 İndirimler Toplamı:60.000 Ödenmesi Gereken KDV:0 İade Edilmesi Gereken KDV (İhracat Nedeniyle Yüklenilen KDV):36.000 Sonraki Döneme Devreden KDV: 6.000

25. İhracat İşlemlerine İlişkin Örnek (2) Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat hariç): 300.000 İhraç Mal Bedeli :200.000 Önceki Dönemden Devir KDV:13.000 Bu Döneme Ait İndirilecek KDV:47.000 İhraca Konu Mallar Nedeniyle Yüklenilen KDV:36.000 Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat Hariç): 300.000 KDV Matrahı: 300.000 Hesaplanan KDV: 54.000 Önceki Dönemden Devreden KDV:13.000 Bu Döneme Ait İndirilecek KDV:47.000 İndirimler Toplamı:60.000 Ödenmesi Gereken KDV:0 İade Edilmesi Gereken KDV (İhracat Nedeniyle Yüklenilen KDV):6.000 Sonraki Döneme Devreden KDV:0

26. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 1. Bağlı Muamele Yoluyla Yapılan İhracat Bağlı muamele yoluyla yapılan ihracatlarda bedel; mal, ölçülebilir hizmet, kısmen para kısmen mal olarak tahsil edilebilir. Bu tür ihracatlar da KDV istisnasından yararlanır.

27. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 2. Bedeli Peşin Olarak Tahsil Edilen İhracat Malın gümrük hattından geçmesinden önce bedelin tahsil edilmiş olması durumunda da ihracat istisnasından yararlanılabilir. 3. Yurt Dışındaki Şube, Büro Ve Acentalara Mal Gönderilmesi Türkiye’de KDV mükelleflerinin yurt dışındaki, şubeleri, büroları veya acentalarına satılmak veya kullanılmak üzere mal göndermeleri de ihracat istisnası kapsamında değerlendirilecektir.

28. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 4. Mahrece İade Nedeniyle Yapılan İhracat Fiili ithali yapılarak millileşmiş olan bir malın herhangi bir nedenle mahrecine iadesi halinde de ihracat istisnasından yararlanılabilecektir. 5. Geçici İhracat Yeniden yurda getirilmek üzere yurt dışına mal çıkarılması KDV’nin konusuna giren bir teslim olmadığı gibi ihracat istisnasından da yararlanamaz. Çünkü mülkiyet devri söz konusu olmaz.

29. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 6. Yurt Dışındaki Müşteriye Gönderilmek Üzere Yetkili Gümrük Antreposuna Mal Konulması; Teslim konusu malın yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması da ihracat teslimi sayılmıştır. Gümrük antreposuna konulan malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi veya tevsik edilememesi hallerinde; ziyaa uğratılan vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumlu olacaktır. (KDV Mad.12)

30. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 7. Konsinyasyon Suretiyle Satılmak Üzere Yurt Dışına Mal Gönderilmesi Konsinye satış sözleşmesi kapsamında yurt dışındaki komisyonculara satılmak üzer mal gönderilmesi halinde ihracat istisnasının, bu malların yurt dışına çıktığı tarihte uygulanması mümkün değildir. İstisna koşulları malların yurt dışındaki komisyoncu tarafından alıcıya satıldığı tarihte meydana geleceğinden bu döneme ilişkin olarak verilecek beyannamede istisna hükmünden yararlanılabilir. Yurt dışındaki fuar ve sergilere katılan ihracatçıların buralarda yaptığı satışlar için de aynı kural geçerlidir. Yani satış yapılmadığı sürece, fuar ve sergilere götürülen numune mallar için ihracat istisnası uygulanmayacaktır.

31. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 8. Yurt Dışındaki İnşaatlara Makine ve Ekipman Götürülmesi Yurt dışında inşaat, tesisat ve montaj işi üstlenen müteahhitlerin bu işlerinde kullanmak üzere kesin olarak yurt dışına götürdükleri makine, ekipman ve malzemeler ile yurt dışındaki çalışanların ihtiyacı olan tüketim malları için de ihracat istisnası kapsamında işlem yapılması mümkündür. Geçici olarak yurt dışına götürülen makine ve ekipmanlar için ihracat istisnası uygulanmayacağı tabidir.

32. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 9. Kiralama Yoluyla Yapılan İhracat Kiralama yoluyla yapılan ihracatta, kiraya verilmek üzere yurt dışına gönderilen mallar gönderenin mülkiyetinde kalmaya devam edeceğinden mal ihracına ilişkin istisna hükmünden yararlanılamaz. Söz konusu malların gümrükten çıkarılması amacıyla düzenlenen faturalar üzerinden KDV hesaplanmayacağı gibi fatura bedelleri de hasılat kaydedilmez (Bu bedeller sadece gümrük mevzuatındaki zorunluluk nedeniyledir) Ancak, alınan kira bedelleri hizmet ihracı kapsamında ihracat istisnasından yararlanabilir. Kiralama konusu malların sonradan satışının gerçekleşmesi halinde ihracat istisnasından yararlanılabilecektir.

33. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 10. Transit İhracat Yurt dışındaki malların Türkiye’ye getirilmeksizin yine yurt dışına satışı şeklinde gerçekleşen transit (doğrudan) ihracatta mallar teslim anında Türkiye’de bulunmadığından KDV’nin konusuna giren bir mal teslimi söz konusu olmamaktadır. Verginin konusuna giren bir işlem olmadıkça, bu işlemin KDV’den istisna edilmesi de söz konusu olmayacağından, transit ihracat bedelleri KDV beyannamesine dahil edilmeyecektir. Verginin konusuna girmeyen bu ihracat nedeniyle yüklenilen KDV’nin, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesi hükmü uyarınca indirim konusu yapılması da mümkün bulunmamaktadır.

34. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 11. Millileşmemiş Malların Satışı Teslim anında Türkiye’de bulunmayan malların satışı KDV’nin konusuna girmemektedir. Ancak teslim anında Türkiye’de bulunmakla birlikte, millileşmemiş malların, millileşmeden yurt dışına götürülmek üzere satışında da KDV uygulanmayacaktır. Örneğin Türkiye’de kaza yapan, batıktan çıkarılan veya haciz uygulanan bir geminin icra daireleri, mahkemeler veya tasfiye memurluklarınca yabancı uyruklu kişi veya kuruluşlara satışında, bu malların millileştirilmeden yurt dışına çıkarılması şartıyla satış bedeli üzerinden KDV hesaplanmayacak ve tahsil edilmeyecektir.

35. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 12. İhracat Sayılan Yurtiçi Satışlar İhracat Teşvik Mevzuatı hükümlerine göre, bazı yurt içi satışlar ihracat olarak değerlendirilebilmektedir. Daha önce de belirtildiği gibi, mallar yurt dışına satılıp T.C. gümrük bölgesini geçmediği sürece, KDV yönünden ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir. Bu nedenle, prensip olarak, ihracat sayılan yurt içi satışların KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir. 13. Sınır ve Kıyı Ticareti Sınır ve Kıyı Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılan ihracat işlemleri de KDV istisnasından yararlanabilecektir. Sınır ve kıyı ticaretinde veya açık pazarlarda yapılan ticarette bazen malların takası söz konusu olmakta, bazen de bedel karşılığı satış yapılabilmektedir.

36. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 14. Serbest Bölgelere, Gümrük Hattı Dışındaki İşyerlerine Veya Eşya Satış Mağzalarına (Free-Shop) Mal Gönderilmesi Serbest bölgelere, gümrük hattı dışındaki işyerlerine veya eşya satış mağazalarına (free-shop v.s.) mal gönderilmesi halinde de ihracat istisnası hükümlerinden yararlanılabilecektir. 15. Malın Ayni Sermaye Olarak Yurt Dışına Gönderilmesi Yurt dışında şube kurulması yada yurt dışındaki bir ortaklığa iştirak edilmesi nedeniyle taahhüt edilen sermayenin ayni olarak ödenmesi amacıyla yurt dışına mal gönderilmesi ihracat hükmündedir. Bu nedenle, ihracat istisnasından yararlanılabildiği gibi yüklenilen KDV’nin indirim ve iade konusu edilmesi de mümkündür.

37. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 16. Kısmi İstisna Kapsamına Giren Malların İhracı Yurt içi teslimleri ve ifaları kısmi istisna kapsamına giren mal ve hizmetlerin ihracında da KDV istisnası uygulanacak bu mallar nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirim ve iadesi de söz konusu olabilecektir. Hurda teslimlerini bu kapsamda değerlendirebiliriz. (KDV Mad. 32)

38. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 17. Uluslararası Sefer Yapan Uçak Ve Gemilere Yapılan Teslimler Uluslararası sefer yapan yabancı uçak ve gemilere yapılan teslimler yurt dışındaki müşteriye yapılan teslim hükmündedir. Uluslararası sefer yapan yerli gemiler ise “yurt içindeki firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubesi” niteliğindedir. Bu nedenle yerli veya yabancı uçak ve gemilere, acenteler vasıtasıyla veya doğrudan teslim edilen su, kumanya, yakıt, teknik teçhizat gibi mallar için, gümrük beyannamesi düzenlenmesi şartıyla ihracat istisnası uygulanacaktır. Ödemenin gemi acentaları tarafından yapılması istisna uygulaması için engel teşkil etmez.

39. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 18. Posta Veya Kargo İle Yurt Dışına Mal Gönderilmesi Gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle posta ile yurt dışına ticari mahiyette mal göndermeleri de ihracat istisnasına girmektedir. Kargo şirketleri aracılığı ile yurt dışına gönderilen malların istisnadan yararlanıp yararlanamayacağı konusunda farklı görüşler mevcuttur. Çünkü bu şekilde yapılan ihracatlarda gümrük beyannamesi satıcı adına değil kargo şirketi adına düzenlenmektedir. Satıcının faturayı doğrudan yurt dışındaki alıcı adına düzenlemesi, gümrük beyannamesi yada eki listelerde satıcıya ilişkin bilgilere yer verilmesi halinde istisnadan yararlanılabileceğine ilişkin özelgeler verilmektedir.

40. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 19. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi Daha öncede ifade ettiğimiz üzere, mal ihracında istisna uygulanabilmesi için, malların yurt dışına çıktığının gümrük beyannamesi ile tevsik edilmesi koşuldur. Yurt dışına çıkışı yapılan malların ihraç edildikleri ülkeye vasıl olmadan herhangi bir nedenle zayi olmaları halinde, ihracat istisnası uygulaması yönünden yapılacak bir işlem yoktur. Yani mallar yurt dışına çıkmış olduğundan, ihracat istisnası uygulanabilecektir. Ancak yurt dışına çıkan malların herhangi bir nedenle geri gelmesi halinde, o zaman ihracat istisnası uygulanmayacak, önceki dönemlerde istisna beyan edilmişse, KDV yönünden yararlanılan kısım düzeltilecektir.

41. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 20. İhracatta Uygulanan Vade Farkları İhracat istisnası uygulanarak yurt dışına satılan mallar için, ihracatçının sonradan vade farkı uygulaması halinde, yurt dışına kesilecek faturada gösterilen vade farkına ilişkin bedelin istisnaya tabi tutulması ve bu bedel için KDV gösterilmemesi gerekir. 21. Navlun ve Sigorta Bedellerinin Durumu İhracatın navlun ve sigorta bedelleri dahil tutarlar üzerinden yapılması halinde bu bedellerde ihracat istisnası kapsamında değerlendirilebilecektir.

42. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 22. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine Yapılan İhracat İhracat YTL cinsinden yapılmış olmakla birlikte genel hükümler çerçevesinde ihracat istisnasından yararlanır. Diğer ülkelere YTL olarak yapılan ihracatta istisna kapsamındadır. 23. İhraç Konusu Malların İmalinde Kullanılan Model Kalıplar İhraç edilen ürünlerin imali için gerekli olan ve yurt dışındaki firma tarafından imal ettirilen, faturası yurt dışındaki firma adına düzenlenen ve bedeli yurt dışındaki firma tarafından ödenen model kalıplar ihraç edilen mallar için verilen hizmet kapsamında değerlendirilerek ihracat istisnasından yararlanabilecektir. Ancak kalıpların yurt içinde satışının yapılması halinde KDV’ye tabi olacaktır.

43. MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 24. İhraç Faturasının Mal Alış Faturasından Önceki Bir Tarihi Taşıması Gerek doğrudan ihracatlarda gerekse ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden doğan ihracatlarda gümrük beyannamesinin açılması v.b. nedenlerle ihraç faturasının önceden tanzimi gerekebilmektedir. Bu durumda sadece bu gerekçeden hareketle iade talebinin red edilmemesi olayın gerçek mahiyetinin araştırılması gerekir. Uygulamada vergi daireleri; ya incelemeye sevk ederek ya da özel amaçlı YMM raporu ile gerçek durumu tespit etmeye çalışmaktadır. 25. İnternet aracılığı ile mal satışında gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle istisnadan yararlanır.

44. MAL İHRACINDA İSTİSNA VE İADE UYGULAMASI İÇİN ARANILAN BELGELER • 1. Gümrük Beyannamesi • 2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları • 3. İndirilecek KDV Listesi • 4.İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren (Yüklenilen) KDV Hesaplama Tablosu • Not: Nakden Veya Mahsuben İade Talep Edilmemesi Halinde, İndirilecek KDV Listesi ve Yüklenilen KDV Hesaplama Tablosunun İbrazına Gerek Bulunmamaktadır. • Listeler Disket veya CD Olarak da Verilebilir.

45. Mal ihracına ilişkin istisna ve iade tutarları, malın T.C. gümrük hattından geçtiği aya ilişkin KDV beyannamesinde gösterilir. İadeye konu olacak tutar o ay içerisinde ihraç edilen mallar nedeniyle yüklenilmiş olan (alış, nakliye, ambalaj, fason işçilik ve genel imal giderleri) KDV’dir. İade edilecek tutarın hesabında, genel idare giderleri ve ATİK (ihracat işlemlerinde kullanılan) nedeniyle yüklenilen KDV’lerden de pay verilebilir. İadesi istenilebilecek tutar o aya ilişkin beyannamedeki (Hesaplanan KDV – İndirilecek KDV) farkından daha fazla olamaz. İADE DÖNEMİ VE İADEYE KONU OLACAK TUTAR

46. İadeye konu olacak tutar ihraç bedelinin normal KDV oranı ile çarpılması sonucunda bulunan tutarı geçebilir. (Bu durumun zararına satış gibi makul bir izahının olması gerektiği tabidir.) Bu konudaki tek sınır yüklenim KDV içerisinde ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’lerinde varlığı halinde getirilmiştir. Bu durumda iadeye konu olacak tutar ihraç bedelinin normal KDV oranı ile çarpılması sonucunda bulunan tutarı aşamayacaktır. Amaç, ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin bir anda değil kullanım süresine yayılı olarak iadesini gerçekleştirmektir. Yüklenim KDV’lerin daha önceki dönemlerde fiilen indirim yoluyla giderilmiş olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Önemli olan ihracatın yapıldığı dönem bayannamesidir. HBerksoy İADE DÖNEMİ VE İADEYE KONU OLACAK TUTAR

47. İhracat nedeniyle yüklenilen ve beyannamede gösterilmek üzere iadesi talep edilen KDV’nin nakden veya mahsuben iadesine ilişkin prosedür tam istisna kapsamındaki teslimlerin tamamı için ortak hükümler içerdiğinden ilerleyen bölümlerde ele alınacaktır. HBerksoy İADE PROSEDÜRÜ

48. HİZMET İHRACINDA KDV İSTİSNASININ UYGULANABİLMESİ İÇİN AŞAĞIDAKİ 4 ŞARTIN BİRLİKTE GERÇEKLEŞMESİ GEREKİR; • 1. Hizmet Türkiye’de, Yurt Dışındaki Bir Müşteri İçin Yapılmalıdır. • 2.Fatura veya Benzeri Belge Yurt Dışındaki Müşteri Adına Düzenlenmelidir. • 3. Hizmetin Bedeli Döviz Olarak Türkiye’ye Getirilmelidir. • 4. Hizmetten Yurt Dışında Yararlanılmalıdır.

49. ULUSLAR ARASI HİZMET HAREKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNDE AŞAĞIDAKİ KURALLAR GEÇERLİDİR; 1.Yurt dışındaki firmaların Türkiye’de hizmet yapmaları KDV’nin konusuna girmekte ve vergiye tabi bulunmaktadır. 2. Yurt dışındaki firmaların yurt dışında yaptığı hizmetler; -Türk firmalarınca bu hizmetlerden Türkiye’de yararlanılması halinde KDV’nin konusuna girmekte ve vergiye tabi bulunmaktadır. -Türk firmaları bu hizmetten Türkiye’de yararlanmazsa KDV’ye tabi değildir.

50. ULUSLAR ARASI HİZMET HAREKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNDE AŞAĞIDAKİ KURALLAR GEÇERLİDİR; 3.Türkiye’deki firmaların Türkiye’de yaptığı hizmetlerden, yurt dışındaki müşteriler yurt dışında yararlanırlarsa, hizmet ihracı istisnası uygulanır. 4. Türkiye’deki firmaların yurt dışında hizmet yapması KDV’nin konusuna girmediğinden vergiye tabi değildir.