Środowisko bankowe w systemie absorpcji funduszy unijnych 2007-2013

1. Środowisko bankowe w systemie absorpcji funduszy unijnych 2007-2013 Fundusze: Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Programów Wspólnotowych w Polsce Związek Banków Polskich XII Forum Bankowe Warszawa 15.03.2006

2. Agenda • Wprowadzenie - doświadczenia banków polskich z lat 2004-2006(Krzysztof Pietraszkiewicz – Związek Banków Polskich) • Rola banków na etapie programowania perspektywy 2007-2013 (Włodzimierz Kiciński – prezes Nordea Bank Polska) • Rola banków na etapie wdrażania programów w latach 2007-2013 (Mariusz Grendowicz – wiceprezes Banku BPH S.A.). • Rola banków w programach dot. rozwoju obszarów wiejskich (Anna Żelazna – dyrektor w BPS S.A.).

3. WPROWADZENIE. 1. DOŚWIADCZENIA BANKÓW POLSKICH Z LAT 2004-2006 2. DLACZEGOBANKI?

4. AD. 1. DOŚWIADCZENIA…Konieczność odpowiedzi na pytania: • JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE 2004-2006? • CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU 2004-2006? • D) JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM 2004-2006?

5. AD. 1. DOŚWIADCZENIA… JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE 2004-2006? - OGRANICZONĄ. • POMINIĘTO BANKI W ETAPIE PROGRAMOWANIA SYSTEMU 2004-2006. • NA ETAPIE WDRAŻANIA WŁĄCZONO BANKI POWAŻNIE /CHOĆ DOŚĆ PÓŹNO/ TYLKO W DZ. 2.3. SPO WKP. • NIEUWZGLĘDNIONO UWAG I PROPOZYCJI ŚRODOWISKA BANKOWEGO M.IN.W ZAKRESIE SPO RZL, ZPORR, SPO RiMSRSiROW („Rolnym”). - ZJAWISKO „WYPYCHANIA” INSTRUMENTÓW KOMERCYJNYCH /W TYM BANKOWYCH/ PRZEZ NIEKOMERCYJNE PUBLICZNE (NP. W SFERZE INWESTYCJI JST).

6. AD. 1. DOŚWIADCZENIA…CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU 2004-2006? • Struktury bankowe • Akcja informacyjno-promocyjna • Oferta banków • Doradztwo bankowe • Udział w monitoringu i ewaluacji

7. AD. 1. DOŚWIADCZENIA…WNIOSEK: BANKI MOGĄ BYĆ SKUTECZNYM OGNIWEM SYSTEMU

8. AD. 1. DOŚWIADCZENIA…OCENA SYSTEMU ABSORPCJI 2004-2006 PRZEZ BANKOWCÓW:NIEDROŻNY, PRZEREGULOWANY, STWARZAJĄCY OKAZJĘ DO NADUŻYĆ /NP. KORUPCJI/, W WIELU CZĘŚCIACH ODERWANY OD RZECZYWISTOŚCI GOSPODARCZO-FINANSOWEJ KRAJU-W TYM POTRZEB I MOŻLIWOŚCI BENEFICJENTÓW, TRUDNY DO MONITOROWANIA I KONTROLI W WYNIKU BRAKU WYDOLNYCH NARZĘDZI

9. AD. 2. DLACZEGO BANKI? • INSTYTUCJE FACHOWO PRZYGOTOWANE DO OBSŁUGI OBROTU FINANSOWEGO ORAZ BENEFICJENTÓW W TYM- INWESTYCJI. (DOŚWIADCZENIE, EFEKTYWNOŚĆ, CZAS). • DOSKONAŁA SIEĆ DYSTRYBUCJI- WŁĄCZNIE Z TERENAMI WIEJSKIMI • WYKSZTAŁCONE KADRY • SPRAWDZONE INSTRUMENTY INFORMACYJNO-PROMOCYJNE • KONIECZNOŚĆ OBSŁUGI FINANSOWEJ 91 MLD EUR + ZAPOTRZEBOWANIE NA ŚRODKI PRYWATNE: nawet do 40 MLD EUR. • ŹRÓDŁO FINANSOWANIA ZEWNĘTRZNEGO • REALIZACJA ZASADY DODATKOWOŚCI I MNOŻNIKOWEGO EFEKTU WSPARCIA • BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU ABSORPCJI • OBNIŻENIE KOSZTÓW OBSŁUGI SYSTEMU ABSORPCJI • BLISKA WSPÓŁPRACA Z INNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI (np. leasing, fundusze poręczeń) • ZGODNE ZAINTERESOWANIE WIĘKSZOŚCI ŚRODOWISKA BANKOWEGO WIEKSZYM UDZIAŁEM W SYSTEMIE ABSORPCJI • ZAUFANIE SPOŁECZNE DO BANKÓW /v. dalej: slajdy nr10 i 11/;

10. AD. 2. DLACZEGO BANKI?OGÓLNA OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ] AUDYT BANKOWOŚCI DETALICZNEJ ‘1994-2005 Źródło PENTOR

11. AD. 2. DLACZEGO BANKI?OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ]: POZIOM KORUPCJI W BANKACH PRÓBA PRZEDSIĘBIORSTW (N=500) Źródło PENTOR

12. PROPOZYCJE: Środowisko bankowe w systemie absorpcji funduszy unijnych 2007-2013 Fundusze: Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Programów Wspólnotowych w Polsce KONKRETNE UWAGI I PROPOZYCJE ZWIĄZANE Z UDZIAŁEM BANKÓW W NOWYM SYSTEMIE DOTYCZĄ PRZEDE WSZYSTKIM (wg aktualnej nomenklatury pojęć podanej w lutym br. przez Rząd): PO KG, 16 RPO, PO RPW, PO ROW, PO KL, PO IiŚ, PO PT Programy: JEREMIE, JASPERS, JESSICA

13. ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE PROGRAMOWANIA

14. ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE PROGRAMOWANIA • Udział w tworzeniu diagnozy sytuacji • Udział w opiniowaniu instrumentów wsparcia • Udział w tworzeniu zwrotnych instrumentów wsparcia • Udział w tworzeniu systemu wdrażania finansowego • Udział w tworzeniu procedur aplikacyjnych na poziomie działania • Udział w tworzeniu systemu zabezpieczania inwestycji

15. AD. 1. UDZIAŁ W TWORZENIU DIAGNOZY SYTUACJI ZAWARTEJ W NSRO ORAZ PROGRAMACH OPERACYJNYCH UZASADNIENIE: • Bardzo dobra znajomość sytuacji w sektorach objętych dofinansowaniem z funduszy unijnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO : • Lepsza diagnoza bieżącej sytuacji umożliwi zaprojektowanie instrumentów dopasowanych do rzeczywistych problemów i potrzeb • Szybsze przyjęcie NSRO i programów operacyjnych przez Komisję Europejską

16. AD. 2. UDZIAŁ BANKÓW W OPINIOWANIU INSTRUMENTÓW WSPARCIA W PROGRAMACH OPERACYJNYCH UZASADNIENIE: • Doświadczenia banków w obsłudze beneficjentów korzystających ze wsparcia w latach 2004-2006 KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Większa efektywność wdrażania instrumentów • Przejrzyste procedury wdrażania • Szybsze przygotowanie systemu wdrażania • Lepsze dopasowanie instrumentów do rzeczywistych problemów i potrzeb

17. AD. 3. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU ZWROTNYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA UZASADNIENIE: • W okresie programowania 2007-2013 część funduszy strukturalnych ma być przeznaczona na zwrotne instrumenty wsparcia • Doświadczenie banków w przygotowaniu i wdrażaniu instrumentów zwrotnych • Propozycja: połączenia dotacji z kredytem inwestycyjnym w formie dopłaty do odsetek i/lub do kapitału KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Transfer know-how do sektora publicznego • Sprawniejsze przygotowanie programów operacyjnych zawierających zwrotne instrumenty wsparcia • Niższe koszty (np. ze względu na brak konieczności zamawiania ekspertyz)

18. AD. 4. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU SYSTEMU WDRAŻANIA FINANSOWEGO UZASADNIENIE: • Banki są elementem przepływów finansowych związanych z funduszami unijnymi KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Usprawnienie transferu środków z KE na poziom indywidualnego beneficjenta

19. AD. 5. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU PROCEDUR APLIKACYJNYCH NA POZIOMIE DZIAŁANIA UZASADNIENIE: • Pozytywne doświadczenia ze współpracy z PARP • Zapewnienie koordynacji aplikowania o dotację i finansowanie zewnętrzne • Ujednolicenie dokumentów aplikacyjnych w ramach poszczególnych programów dla tych samych odbiorców KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Prostsze procedury aplikacyjne • Zmniejszenie uciążliwości przy wnioskowaniu o dotację i finansowanie zewnętrzne (wspólny wniosek kredytowy i wniosek o dotację) • Zmniejszenie kosztów przygotowania procedur aplikacyjnych ze względu na zaangażowanie ekspertów bankowych

20. AD. 6. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU SYSTEMU ZABEZPIECZANIA INWESTYCJI UZASADNIENIE: • Konieczność zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa w projektach unijnych • Doświadczenia banków w zabezpieczaniu inwestycji i windykacji KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zmniejszenie kosztów w związku z zaangażowaniem ekspertów bankowych • Stworzenie skutecznego systemu zabezpieczenia inwestycji i windykacji

21. POSTULATY GENERALNE • Zwiększenie wielkości środków przeznaczonych na inwestycje „twarde” kosztem środków przeznaczonych na projekty „miękkie” • Rynkowe podejście do „kredytu technologicznego”- z możliwością udziału banków komercyjnych • Udział Państwa w finansowaniu projektów obarczonych ryzykiem nieakceptowalnym przez banki komercyjne (np. poprzez BGK) • Włączenie kosztów doradztwa związanego z przygotowaniem wniosku do kosztów kwalifikowanych (lepsze wykorzystanie środków na doradztwo niż w działaniu 2.1) • Włączenie do kosztów kwalifikowanych kosztów obsługi rachunku projektów, kosztów akredytywy dokumentowej i gwarancji bankowej • Uproszczony wniosek dla przedsięwzięć małych (w tym ograniczona liczba załączników) • Brak oceny finansowej projektu inwestycyjnego w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę promesy kredytowej/leasingowej lub kredytu • Ciągłość oceny wniosków o dotację zamiast sesyjności

22. ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE WDRAŻANIA

23. ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE WDRAŻANIA • Działania informacyjne, doradcze i promocyjne • Ocena formalna i finansowa projektów • Udział w ocenie merytorycznej projektów • Finansowanie projektów • Zabezpieczanie realizacji projektów • Monitorowanie projektów • Wdrażanie zwrotnych instrumentów wsparcia

24. AD. 1. INFORMACJA, DORADZTWO I PROMOCJA FUNDUSZY UE UZASADNIENIE: • Dotychczasowe osiągnięcia banków w ramach programów 2004-2006 • Sieć placówek bankowych zapewniająca łatwy dostęp do informacji i doradztwa • Możliwość wykorzystania różnych kanałów dystrybucji informacji do klientów (=potencjalnych beneficjentów) • Istniejące w bankach jednostki, kadry zajmujące się funduszami unijnymi • Praktyczna wiedza doradców bankowych na temat funduszy unijnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zmniejszenie kosztów związanych z promocją funduszy UE • Większa efektywność działań promocyjno-informacyjnych • Zwiększenie popytu na środki UE • Praktyczna realizacja zasady partnerstwa

25. AD. 2. OCENA FORMALNA I FINANSOWA PROJEKTÓW UZASADNIENIE: • Popyt na finansowanie zewnętrzne wśród wnioskodawców (fundusze UE refundacją poniesionych wydatków) • Konieczność przestrzegania zasady dodatkowości – środki pomocowe nie powinny zastępować środków własnych • Profesjonalne narzędzia oceny projektów inwestycyjnych • Szybkość procesu oceny • Sieć placówek bankowych zapewniająca pełną dostępność dla wnioskodawców • Pozytywne doświadczenia przy realizacji działania 2.3. SPO WKP • Ograniczony know-how sektora publicznego w zakresie oceny finansowej inwestycji KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zmniejszenie kosztów związanych z oceną finansową projektów • Wyższa jakość projektów dofinansowywanych z funduszy UE • Skrócenie czasu oceny projektów • Zmniejszenie ryzyka nietrwałości projektów • Zwiększenie wartości inwestycji realizowanych w Polsce • Weryfikacja zasady dodatkowości

26. AD. 3. UDZIAŁ W OCENIE MERYTORYCZNEJ PROJEKTÓW UZASADNIENIE: • Przyspieszenie procesu oceny projektów • Zapewnienie profesjonalnego składu grup oceniających- udział przedstawicieli sektora bankowego, leasingowego, innych instytucji finansowych. • Pozytywne doświadczenia udziału ekspertów bankowych i leasingowych w ocenie merytorycznej projektów w ramach działania 2.3. SPO WKP KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Skrócenie czasu oceny wniosków aplikacyjnych • Profesjonalni eksperci

27. AD. 4. FINANSOWANIE PROJEKTÓW UZASADNIENIE: • Zasada refundacji ze środków UE wydatków faktycznie poniesionych przez beneficjenta • Coraz niższy koszt finansowania zewnętrznego (kredyt, leasing, fundusze inwestycyjne) – korzystna alternatywa dla środków własnych • Specjalne oferty banków dla beneficjentów funduszy UE • Pozytywne efekty powiązania korzystania unijnej dotacji z prefinansowaniem instytucji finansowych (banku, przedsięb. lesingowego) na przykładzie dz. 2.3. SPO WKP. KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zapewnienie płynności finansowej inwestycji • Większa wartość inwestycji realizowanych przy wykorzystaniu funduszy UE • Większy udział środków prywatnych w finansowaniu inwestycji, zgodny z wymaganiami Komisji Europejskiej • Monitoring dotowanych inwestycji przez okres kredytowania

28. AD. 5. ZABEZPIECZANIE REALIZACJI PROJEKTÓW POPRZEZ GWARANCJEI PORĘCZENIA UZASADNIENIE: • Konieczność zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa • Konieczność zabezpieczenia interesów zamawiających • Konieczność zabezpieczenia interesów instytucji finansowych- dawców kapitału (jako instytucji zaufania publicznego) KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zabezpieczenie środków publicznych (unijnych i krajowych) • Większa trwałość projektów • Monitorowanie przez banki projektów zabezpieczonych gwarancją bankową • Monitorowanie przez fundusze poręczeń projektów zabezpieczonych poręczeniem

29. AD. 6. MONITOROWANIE PROJEKTÓW UNIJNYCH UZASADNIENIE: • Obowiązek monitorowania przez banki projektów korzystających z finansowania zewnętrznego (w okresie kredytowania) • Dostępność do danych gromadzonych poprzez podmioty infrastruktury bankowej, np. Biuro Informacji Kredytowej • Możliwość wykorzystania infrastruktury podmiotów infrastruktury bankowej, np. Biura Informacji Kredytowej do monitorowania programów operacyjnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Zmniejszenie kosztów związanych z monitorowaniem projektów • Zapewnienie prawidłowej realizacji projektów • Zapewnienie prawidłowego i skutecznego monitoringu

30. Ad. 7. WDRAŻANIE ZWROTNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH UZASADNIENIE: • Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie stosowania zwrotnych instrumentów wsparcia (JEREMIE) i udziału banków w ich wdrażaniu • Doświadczenie sektora bankowego w zarządzaniu zwrotnymi instrumentami wsparcia (środki MIF) KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: • Profesjonalne zarządzanie zwrotnymi instrumentami • Zmniejszenie kosztów administracyjnych obsługi programów • Większa wartość zrealizowanych inwestycji

31. ROLA BANKÓW W ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH W POLSCE- także w zakresie Rozwoju Obszarów Wiejskich

32. UZASADNIENIE Doskonała znajomość problematyki i specyfiki sektora oraz udział banków w finansowaniu SAPARD, SPO ROLNY, ZPORR KORZYŚCI -Możliwość przygotowania przez banki odpowiednich instrumentów finansowych wspomagających proces wdrażania pomocy UE. -Ujednolicenie wymaganych dokumentów Należy uwzględnić uwagi i propozycje banków przedstawione wcześniej ws. całego systemu- ale należypodkreślić niektóre kwestie szczególnie wobec wyzwań i odrębności w administracji publicznej co do systemu rozwoju obszarów wiejskich: ETAP PROGRAMOWANIA ZADANIE 1Opiniowanie programów oraz instrumentów wsparcia dla obszarów wiejskich.

33. ZADANIE 2Udział w przygotowaniu zwrotnych instrumentów inwestycyjnych – kredyty połączone z dotacjami PROPOZYCJA: Połączenie dotacji z kredytem inwestycyjnym w formie: Wariant A- dotacja do odsetek oraz dotacja do kapitału lub Wariant B – dotacja do kapitału

34. UZASADNIENIE -Duże oczekiwanie społeczne na tanie kredyty, szczególnie w środowisku wiejskim -Realizacja zasady dodatkowości. KORZYŚCI -Zwiększenie prawdopodobieństwa utrzymania projektu przez obowiązujące 5 lat. -W przypadku dopłaty do odsetek możliwość korzystania z pomocy od początku realizacji inwestycji. ZADANIE 2

35. UZASADNIENIE Usprawnienie i skrócenie czasu oceny wniosków, ze względu na rozłożenie na wiele podmiotów. KORZYŚCI Bardzo duża dostępność dla klienta, ze względu na mnogość placówek bankowych ZADANIE 3 Udział w przygotowaniu systemu przejęcia przez banki niektórych zadań Instytucji Wdrażających w zakresie: - przyjmowania i oceny formalnej oraz wykonalności finansowej wniosków o pomoc UE.

36. UZASADNIENIE - Brak skutecznej, kompleksowej informacji o środkach UE, szczególnie na terenach wiejskich. - Rozpoczęte prace banków w tym zakresie w latach 2004-2006. KORZYŚCI - Rozwiązanie problemu braku informacji i przybliżenie jej do beneficjentów. - Zmniejszenie kosztów administracji, ze względu na wykorzystanie istniejącej infrastruktury. ZADANIE 4Wykorzystanie i rozwój sieci bankowych, np.„PUNKTY DORADZTWA UNIJNEGO”.Przygotowanie konsultantów bankowych do nowego okresu 2007-2013

37. ETAP WDRAŻANIA ZADANIE 1 Doradztwo finansowe w zakresie pozyskiwania środków pomocowych z UE oraz możliwości montażu finansowego; PUNKTY DORADZTWA UNIJNEGO ZADANIE 2 Instruktaż wypełniania i przyjmowanie wniosków o dotacje na działania inwestycyjne na wsi i w rolnictwie. Ocena formalna oraz wykonalności finansowej projektu. ZADANIE 3 - Finansowanie projektów: Obsługa linii kredytowych przeznaczonych do finansowania projektów wspomaganych pomocą UE. - Udzielanie poręczeń i gwarancji

38. Dziękujemy za uwagę WIĘCEJ INFORMACJI NA: WWW.ZBP.PL