1 / 100

ATEŞLİ ÇOCUKLARA YAKLAŞIM

ATEŞLİ ÇOCUKLARA YAKLAŞIM. DR MEHMET ÇULHA. Hipokrat M.Ö. 400. YY. Vücut Harmonisi:. Kan Balgam Sarı safra Kara safra. Biri arttı ğ ında ate ş onu Isıtarak yok eder. Thomas Sydenham (1624-1689) "the Shakespeare of Medicine". Ate ş : Do ğ anın d ü ş manı yok eden g ü c ü.

burian
Download Presentation

ATEŞLİ ÇOCUKLARA YAKLAŞIM

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ATEŞLİ ÇOCUKLARA YAKLAŞIM DR MEHMET ÇULHA

  2. Hipokrat M.Ö. 400. YY Vücut Harmonisi: Kan Balgam Sarı safra Kara safra Biri arttığında ateş onu Isıtarak yok eder

  3. Thomas Sydenham (1624-1689) "the Shakespeare of Medicine" Ateş: Doğanın düşmanı yok eden gücü

  4. CLAUDE BERNARD 1813-1878 Fransız Fizyolog Hayvanların vücut ısısı 5-6oC artırılınca ölüyor

  5. 1871; Wunderlich İlk kez termometre kullandı: “Hastalıklarda Ateşin Seyri” Normal vücut ısısı: 37oC Ateş bir hastalık belirtisidir!

  6. VÜCUTTA ISI OLUŞUMU • Besin enerjisinin ısıya dönüşümü • Barsak hareketleri • Kalp kasının kasılması • Kan akımı • Biyokimyasal reaksiyonlar • Kas çalışması Üretilen ısı kan damarları sayesinde dağıtılır

  7. 37oC Termostat 35oC

  8. Normal vücut ısısı • Koltuk altı: 36C -37.2 C arasıdadır. • Oral ısı: 37C • Rektal ısı 36.1C -38 C • Koltuk altı ısısı 0.5 C < oral ısı • Rektal ısı 0.5 C > oral ısı • Rektal ısı 1 C > Koltuk altı ısısı

  9. Vücut ısısı sabahın erken saatlerinde 05.00 –07.00’de en düşük, 16.00-18.00 arasında en yüksek düzeydedir. • Çocuklar sirkadiyen ritmi 2 yaş civarında kazanır. • Bu oynamalar 0.6 C kadardır (0.9 –1.1C)

  10. Yemekten hemen sonra • Sıcak banyo aldıktan sonra • Güneşte uzun süre kaldıktan sonra • Büyük eforlardan sonra • Aşırı giyimli iken • Ovülasyon sırasında • vücut ısısı 0.1-0.2 C yüksek bulunur.Rektal ısı 38.5C’ye kadar çıkabilir.

  11. ATEŞ NEDİR ? • Hastalıklar sırasında, vücudun savunma mekanizması olarak normal ısısını yükseltmesidir. • Vücut ısısı >38C (rektal) ise çocuk ateşli olarak kabul edilir. • Hipertermi çevre ısının yüksekliğine bağlı olarak vücut ısının yükselmesidir.

  12. Ateş: • rektal ısı > 38C • Koltuk altı ısısı >37.2 • Oral ısı > 37.5 • Subfebril ateş: 37-37.5 C • Hipertermi > 41 C • Hipotermi < 35.5C (oral ısı)

  13. Enfeksiyonlar ateşin en sık nedenlerinden birisi olmakla birlikte, enflamatuar, neoplastik ve immünolojik hastalıklar çoğu kez ateşle seyreder.

  14. Ateş patogenezi iyi bilinmez • Isı regülasyonunda hipotalamustaki merkezlerin rolü olduğu, ateş yükselmesinin moleküler düzeyde değişikliklerle ilişkili olduğu bilinmektedir.

  15. Ateşe neden olan pirojen maddeler ekzojen veya endojen olabilir • Eksojen pirojenler: Bakteri, endotoksin, virüs, mantar,antijen – antikor kompleksleri ve bazı ilaçlar • Gr(-) bakteriler ....... Endotoksin • Staf. Aureus .......... Enterotoksin • Grup A strep ........... Eritrojenik toksin, toksin -1

  16. Hipotalamusun preoptik bölgesindeki termoregülasyon merkezinde: • Termostat • Normal ateş için düzenleme noktası • Isı üretimini kontrol eden nokta • Isı harcanmasını sağlayan nokta

  17. IL-1, IL-1  IFN-  TNF-, TNF-  IL-6 •  • Endojenpirojenhipotalamustaprostaglandin E2,monoaminler,cAMP sentezini başlatır

  18. Bu uyarı sonucu düzenleme eşiği yükselir • Periferik vazokonstriksiyon • Isı üretimi artışı • Isı harcanmasının azalması ateş ortaya çıkar

  19. Endojen pirojenlerin indüklediği ateş 10-15 dakikada ortaya çıkar • Eksojen pirojenlere febril yanıt ise daha geç olmaktadır.

  20. Deneysel çalışmalarda vücut ısısının artması ile konağın savunma işlevlerinin arttığı gösterilmiştir. • Ateş ile T ve B hücre yanıtı, sitolitik T hücre oluşumu, immünglobulin yanıtı artmakta, mikrop üremesi baskılanmaktadır.

  21. Hipertermi • Düzenleme eşiğinin normal olmasına karşın, • Çevresel stresin santral termoregülasyon merkezinin vücut ısısını sürdürme kapasitesini aşmasına veya termoregülasyonu sağlayan faktörlerin idameyi sağlama kapasitesini yitirmesine bağlı olarak vücut ısının yükselmesidir. • Sıcak hastalığı olarak tanımlanır • Vücut çekirdek ısısı 45.6 C’ye kadar yükselebilir

  22. Hipertiroidi ... Isı üretim artışı • Anhidrotik ekdodermel displazi .... Terleme ve evaporasyonla ısı kaybındaki düzensizlik • Antikolinerjik, fenotiyazin,LSD gibi ilaçlar... Santral ve periferik regülasyonu bozarak hipertermiye yol açarlar.

  23. ATEŞ TİPLERİ • Remitant (bacaklı) ateş: Sabah – akşam ısı farkı 1 C’den fazladır. Sabah ateşi hiçbir zaman normal düzeylere inmez (Sepsis, süppüratif hst,Tbc). • İntermitant (aralıklı) ateş: Bir iki günde bir birden yükselir, arada 1-3 gün ateş normaldir. Günlük oynamalar sırasında ısı normalede iner (Sıtma,kolanjit). • Hektik ateş: günlük ısı oynamaları 1.4 C’den fazladır. Remitant veya intermitant özellikte olabilir. • Subfebril ateş: akşamları 37.7’i geçmez. Sabah normal veya 0.1-0.2 C fazladır (Tbc, fokal enf habis hast.).

  24. Kontinü ( devamlı) ateş: günlük oynamalar 0.3 C’den azdır (Tifo,Tbc, Pnömoni) • Ondülan (dalgalı) ateş: Yavaş yükselir 1 kaç gün (7-14 gün) yüksek kaldıktan sonra yavaş yavaş düşer. 1 kaç gün (5-7gün) düşek kaldıktan sonra yavaş yavaş yükselir. Bu dalgalanma haftalarca sürebilir (Brucella, Hodgkin ) • Relapsing (tekrarlayıcı) ateş:Birkaç gün (3-4 gün) yükselir, sonra ara verir (1 hafta) ve tekrar yükselir (Borellia grubu spiroketlerle gelişen hummai racia). • Düzensiz ateş: Sabah akşam ateş farkı 1C’den az, bazen fazladır (Tbc, hodgkin,böbrek ve kolon kanseri).

  25. ATEŞİN SONLANIŞI • Lysis  Yavaş yavaş birkaç günde normale iner • Crisis Birden bir kerede normalleşir.

  26. Ateş normalken taşikardi varsa • Enfeksiyon dışı nedenler • Toksinleri ile etkili bakterilerin sorumlu olduğu enfeksiyonlar • Ateş yüksekliğine göre relatif bradikardi • Bazı ilaçlar, • Tifo, bruselloz,leptospiroz, lyme hastalığı • Viral myokardit, enfektif endokardit • Kalp tutulumu olan ARA • 1 C ateş artışına karşı nabız 20 artar

  27. ATEŞ NASIL ÖLÇÜLÜR ? • Ateş mutlaka derece ile ölçülmelidir. Elle dokunarak ölçülen ateş yanıltır. • 3 ay altındakilerde koltuk altı, 3ay- 5 yaş arası makattan , 5 yaş üzeri uyumlu çocuklarda ise ağızdan ateş ölçümü daha uygundur. • 1 yaşın altındaki çocuklarda kulaktan ateş ölçümü güvenli değildir. • Rectal ölçüm doğrulukta altın standarttır. Rektal bölgedeki geniş kas kitlesinden dolayı cor vücut ısısında ani değişikliklerden etkilenmez.

  28. DERECE TİPLERİ • Civalı derece, elektronik derece (kulaktan, koltuk altı,oral) • Çeşitli termometrelerin sensitivite ve spesifitesi ile çesitli çalışmalara rağmen klinik sonuçlar yetersizdir. • Dijital dereceler civalı derecelerden daha hızlı ve sıklıkla daha doğru sonuç vermektedirler.

  29. Civalı derece • Civalı dereceler evlerde hastanelerde geleneksel olarak kullanılmaktadır. • Mamafi, ebeveyinlerin çoğu bunları okumada yetersizdir. • Uygulama öncesi dereceyi iyice silkelemek ve civayı 35 C’ye indirmek gerekir.

  30. Koltuk altı terli olmamalı ve iyice yerleştirilmelidir. En az 3-5 dk, hatta 8 dk tutulmalıdır. • Rektal ölçümde 2-3 dakika tutulur. • Civalı cam derecelerin kırılma riski olduğundan elektronik dereceler tercih edilir.

  31. Digital termometreler • Rektal, oral veya aksiller olarak kullanılabilirler. • Hem oral hemde aksiller yolla dijital termometreler arasında önemli bir farklılık yoktur . • Genellikle 60 sn’de sonuç verir.

  32. Oral ısı ölçümü 5 yaş üstü kopere çocuklarda oral ısı ölçümü uygulanır, kor vücut ısısı ile koreledir . Sıcak veya soğuk likid tüketimi, taşipne, veya ağızdan soluma ile etkilenebilir. Doğru ölçüm için termometre sublingual bölgeye 2-4 cm sokulur. .

  33. Aksiller ısı ölçümü • Bir çok çalışmalar aksiller ısı ölçümünün düşük sensitivite ve yüksek variabilitesi olduğunu göstermiştir. Accuracy of infrared ear thermometry and traditional temperature methods in young children. Heart & Lung 1994;23:181 • 30 çocukla yapılan klinik çalışmada , mesane ısı ölçümü rektal, kulak ve aksiller ısı ölçümü ile karşılaştırıldığında, sırasıyla %95, %85, ve %60 mesane ölçümü ile korelasyon vardı.

  34. Aksiller ısı ölçümü • Daha rahat ölçülür • Enfeksiyon riski düşük • Çevre şartlarından etkilenir • Güvelinemiyebilinir • Yüksek aksiller ısı büyük olasılıkla doğrudur.

  35. Emzikle ısı ölçümü • Son 8 yılda sıklıkla kullanılmaktadır. • <2 yaş çocuklarda kullanılır • Supralingual ısı ölçümü rectal ısı ölçümünden 0.3 C daha düşüktür. • Ölçüm sonucuna kadar emzik ağız içinde olmalı

  36. Kulaktan ısı ölçümü • Timpanik membrandan yayılan ısının miktarını tespit eder. • 3 sn’den kısa sürede ölçer • Hızlı ve konforlu • Orta kulak enfeksiyonunda kulaktan ölçen derecelerde yanıltır, daha yüksek ölçer.

  37. Küçük çocuklarda kulak zarına tam oturmadığı için yanlış ölçer • Çeşitli çalışmalarda sağ ve sol kulak arasında geniş farklılık tespit edilmiştir.Ayni kulaktan ölçümler bile büyük oranda değişkendir • Tympanic membrane temperature as a measure of core temperature. Arch Dis Child 1999;80:262 • Bu nedenle sadece bir kulaktan (genellikle sol kulaktan, çünkü hemşirelerin çoğu sağ elini kullanır) ölçüm tavsiye edilir. • Birden fazla ölçüm yapılıp en yüksek olanı kabul edilir.

  38. Otitis media, kulak kiri ve ağlama sırasında yanlış okur. • 1995;25(1):21

  39. . • Ayrıca çocuklarda kulak yolu daha kısadır ve çevre ısı değişiklerinden erişkinden daha çok etkilenir.

  40. Plastik strip termometreler Çok güvenilir değiller

  41. Plastik strip termometreler • Yeni geliştirilmiştir • Çocuğun alnına konulan alıcı kullanarak temporal arter üzerindeki deriden yayılan infrared radyasyon ölçülmesi ile ısı tespit edilir • Sensitivite >38 C’de %65, >39.4 C’de %92’dir. • Geniş çapta kullanılması daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.

  42. Çocukluk çağında ateş neden önemlidir ? • En sık rastlanan belirtilerden biridir • Genellikle basit viral hastalıklardan kaynaklanır • Nadiren yaşamı tehdit eden ciddi bakteriyel enfeksiyonlar söz konusudur • Ailede ateş fobisi

  43. Ateşli çocukların % 4’ünde konvülsiyon görülebilir ve %50’sinde tekrarlayabilir • Kronik akciğer, karaciğer, böbrek ve doğuştan kalp hastası olan çocuklar ateşle oluşan ek yükü kaldıramayabilir • Bağışıklık sistemi yetersiz veya baskılanmış çocuklarda ciddi bakteriyel enfeksiyonun varlığını gösterebilir • Okul aksamakta, anne ve baba çalışması engellenmektedir

  44. Antipiretiklerin önemli yan etkileri unutulmamalı. Dikkatli kullanılmalı • Aşırı ve lüzumsuz antipiretik tüketiminin çocuğa ve aileye getireceği yük • Antipiretikler ateş tedavisinde yararlıdır fakat ateşe neden olan hastalığı tedavi etmez.

  45. Çocuklarda yaşamı tehdit edebilecek akut ateşli hastalıklar • I.Enfeksiyonlar • II.Kollajen – Vasküler Hastalıklar • III.Diğer Nedenler • (Hipertermik durumlar)

  46. Enfeksiyonlar • A. MSS • Akut bakteriyel menenjitler • Ensefalitler • B.Üst solunum yolları • Akut epiglottit • Retrofaringeal abse • Laringeal difteri (nadir) • Krup sendromu • C.Altsolunum yolları • Ağır pnömoni • Tüberküloz, milier TBC • D.Kalp • Miyokardit • Bakteriyel endokardit • Süpüratif perikardit • E.Gastroentestinal • AGE • Apandisit • Peritonit • F.Kas-iskelet sistemi • Nekrotizan miyozis/fassitis • G.Sistemik enfeksiyonlar • Meningokoksemi • Diğer bakteriyel sepsisler • Toksik şok sendromu

More Related