Download
1 / 41
430 likes | 633 Views
De smaak van cultuur. Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren. Opzet?. Sociologisch onderzoek is moeilijk hanteerbaar voor praktisch gebruik door cultuursector en cultuurbeleid > vertaalslag nodig naar cultuurmarketing en cultuurbeleid
E N D
De smaak van cultuur Vlaamse leefstijlen en hun culturele voorkeuren
Opzet? • Sociologisch onderzoek is moeilijk hanteerbaar voor praktisch gebruik door cultuursector en cultuurbeleid > vertaalslag nodig naar cultuurmarketing en cultuurbeleid • UGent, Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport (thema Cultuur), CultuurNet Vlaanderen en departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media investeren samen in werkboekje • Op basis van onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie: een sociologische analyse van de Vlaamse leefstijlruimte” (proefschrift Maya Caen, 2009 – promotor John Lievens) • Vandaag: eerste voorstelling resultaten, nog tentatief, vooral poging om het bevattelijk te maken, voorstellingswijze kan nog veranderen in publicatie
Toelichting onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie” • Doel • Beschrijving Vlaamse leefstijlruimte • Maatschappelijke breuklijnen blootleggen via leefstijlverschillen • Data: cultuur- en vrijetijdsparticipatie bij representatieve toevalssteekproef Vlaamse bevolking - ‘Cultuurparticipatie in Vlaanderen. 2003-2004’ (2849 resp., 14-85 jaar, Steunpunt Re-Creatief Vlaanderen) • Verband leefstijlen en negen indicatoren van sociaal, economisch en cultureel kapitaal • Niet deterministisch maar probabilistisch (patronen, samenhang indicatoren, geen ‘hokjesdenken’)
Toelichting onderzoek “Over smaken, voorkeuren en participatie” • Vernieuwend • Niet alleen voor Vlaanderen maar ook binnen bestaand wetenschappelijk en meer populair leefstijlonderzoek • Steunend op zeer rijke dataset en representatief voor Vlaanderen • Methodologie: brede blik maar ook zeer scherpe focus mogelijk • Vrijetijdsparticipatie binnen en buiten culturele domeinen • Ook attitudinale leefstijlaspecten: voorkeuren, verwachtingen, drempels, motieven,…
Leefstijlen volgens hun cultuurparticipatiegraad De veelproever16% De fijnproever 10% Geëngageerd 26% Geïnteresseerd 55% De actiezoeker 24% De ontspanningszoeker 13% De huismus 12% De thuisgenieter 6% Niet geïnteresseerd 20% De TV-kijker 20%
De veelproever 16% Op het menu: “tapas” Op de iPod of de CD-speler: “van Nick Drake over John Cage tot Miles Davis” Alles proeven en experimenteren
De veelproever • Cultureel gedrag • Brede smaak, populair en artistiek: interesse in pop/rock en klassieke muziek, tentoonstellingen, theater en festivals, blockbuster- en arthouse films in de cinema (niet thuis) • Doet alles tegelijk: cultuur, sport, reizen, lezen, café, restaurant, shoppen, wandelen, uitgaan… • Reizen: cultuur of avontuur, niet voor rust • Vaak actief met amateurkunst: muziek, beeldende kunst, toneel • Vaak lid van een of meer verenigingen: amateurkunst, sport, jeugd, natuur, derde wereld… • Interesse in andere (eet)culturen • Excuus voor niet-deelname: amper van toepassing, tenzij te veel om uit te kiezen
De veelproever • Waarden: staat met twee voeten in de maatschappij, grote maatschappelijke betrokkenheid • Socio-demografische kenmerken • Cultureel actieve ouders • Meer uit jongste groepen: 14-35 jaar • Vaker hoger opgeleid • Wonen vaker in een stad • Eerder groot besteedbaar budget • Grotere omvang sociaal (vrijetijds)netwerk: gemiddeld 8 à 9 personen, t.o.v. 7 bij gemiddelde Vlaming • Mediagebruik: minder TV dan gemiddeld, dagelijks internet
De fijnproever 10% • Gerichte interesse in “kwaliteit” Op het menu: “Rogvleugel op een bedje van kastanjetapenade met een espuma van kappertjes” Op de iPod of CD-speler: “Debussy en Elvis Costello”
De fijnproever • Cultureel gedrag • Brede interesse in klassieke “kunsten”: kunstmusea, theater, klassieke muziek (weinig pop/rock) • Arthouse films (weinig blockbusters of actiefilms), veel lezen • Soms rommelmarkten, pretparken, dierentuin • Sporten en wandelen (gezondheid), nauwelijks sportwedstrijden of fuiven / discotheken • Reizen: cultuur, weinig avontuur of platte rust • Vaak zelf actief met muziek, beeldende kunsten of toneel • Vaak lid van een of meer verenigingen: cultuurfondsen (Davidsfonds…), “vrienden van” opera…, hobby, amateurkunst, goed doel, natuur/dieren, oudervereniging, buurt- en wijkcomité • Excuus voor niet-deelname: amper van toepassing
De fijnproever • Waarden: staat met twee voeten in de maatschappij, grote maatschappelijke betrokkenheid • Socio-demografische kenmerken • Cultureel actieve ouders • Vaker uit middelste leeftijdsgroepen: 35-65 jaar • Wonen vaker in de stad • Groter besteedbaar budget • Groter sociaal (vrijetijds)netwerk • Mediagebruik: beperkte en bewuste TV-kijkers (Canvas), frequent internetgebruik
De actiezoeker 24% De fun, de hits, de kicks Op het menu: “hamburger met frietjes” Op de iPod of radio: “Stromae en DizzeeRascal”
De actiezoeker • Cultureel gedrag • Mainstream: pop- en rockconcerten en festivals (weinig klassiek, of Vlaams, soms wereldmuziek), brede interesse in blockbuster-cinema • Vaak op café, uitgaan, sport (competitie, sociaal) en shoppen, pretparken, reizen (avontuur) • Weinig interesse in beeldende kunst of theater, niet of weinig lezen • Weinig interesse in creatieve hobby’s, soms fotografie • Soms lid van vereniging: vooral sport-, jeugd-, jongeren- of caféverenigingen • Excuus voor niet-deelname: het aanbod spreekt niet aan (vooral voor podium en tentoonstellingen)
De actiezoeker • Waarden: individualistisch ingesteld • Socio-demografische kenmerken • Vaker uit jongste groepen: 14-34 jaar • Groter aandeel mannen • Vaker alleenstaand of samenwonend, geen kinderen • Vaker gemiddeld opleidingsniveau (middelbaar) • Gemiddeld tot groter besteedbaar budget • Groter sociaal (vrijetijds)netwerk • Mediagebruik: commercieel TV-kijken (type VT4, 2BE), dagelijks internet
De ontspanningszoeker 13% Samen gezellig op stap Op het menu: “Thaise lamscurry” Op de iPod of CD-speler: “The Beatles, Zap Mama en Willem Vermandere”
De ontspanningszoeker • Cultureel gedrag • Vooral concerten en musicals (kleinkunst, pop/rock, Vlaams, minder klassiek, weinig festivals) , kunstgalerijen, met de kinderen op stap (circus, toneel…), stadsfestivals en rommelmarkten • Shoppen, restaurantbezoek, regelmatig tripjes, reizen (cultuur en avontuur) wandelen, af en toe sporten (gezondheid, sociaal) • Weinig lezen, film bijna uitsluitend thuis • Vaak actief met niet-artistieke hobby: bloemschikken, textiel… • Vaker dan gemiddeld lid van een vereniging: vooral sport, daarnaast doelgroepenverenigingen (vrouwen, gehandicapten,…), buurt- en wijkcomité, oudervereniging • Interesse in andere (eet)culturen • Excuus voor niet-deelname: tijd, praktisch (geschikte informatie, bereikbaarheid…)
De ontspanningszoeker • Waarden: gericht op gezin en buurt, solidair, gemeenschapszin • Socio-demografische kenmerken • Vaker uit middelste leeftijdsgroepen: 34-54 jaar • Groter aandeel vrouwen • Vaker met thuiswonende kinderen • Vaker met gemiddeld opleidingsniveau (middelbaar) • Eerder gemiddeld besteedbaar budget • Sociaal (vrijetijds)netwerk van gemiddelde omvang (7 personen) • Mediagebruik: weinig TV, geen eenduidig mediagebruik
De HUISMUS 12% Gezellig thuis bezig zijn Op het menu: “Asperges op Vlaamse wijze” Op de radio of in de CD-speler: “André Rieux, Johann Strauss”
DE HUISMUS • Cultureel gedrag • Zeer weinig participatie buitenshuis, en niet binnen de kunsten • Interesse voor Vlaamse muziek, operette en romantische of historische film • Creatieve hobby’s en doe-het-zelf, minder vaak binnen amateurkunsten • Rommelmarkten en brocante • Minder lezen, film alleen thuis • Af en toe reizen (lange reizen binnen Europa, op zoek naar rust) • Weinig sport, shoppen, restaurant of andere activiteiten • Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel: hobbyclub, senioren-, gehandicapten-, vrouwen- of andere doelgroepverenigingen • Excuus voor niet-deelname: tijd, praktische drempels
De HUISMUS • Waarden: minder sociaal verankerd, meer thuis- en familiegericht, vinden het goed dat er allerlei zaken bestaan maar maken er weinig gebruik van • Socio-demografische kenmerken • Groter aandeel vrouwen • Vaker uit middelste leeftijdsgroepen (35-54) en ouder • Vaker alleenstaand, zonder kinderen of ze zijn het huis uit • Groter aandeel lager opgeleiden • Eerder klein besteedbaar budget • Eerder klein sociaal (vrijetijds)netwerk • Mediagebruik: frequent TV, geen uitgesproken zendervoorkeur, meestal geen internet behalve een kleine groep
De thuisgenieter 6% Thuis genieten van mijn favorieten Op het menu: “biefstuk met champignonsaus” Op de radio of CD-speler: “Bart Peeters, Mozart, Vivaldi”
De thuisgenieter • Cultureel gedrag • Thuisparticipatie: interesse in kunst en cultuur, voornamelijk in muziek (klassiek, operette, folk maar ook Vlaams), heel incidenteel een klassiek concert • Interesse voor klassieke beeldende kunsten • Minder lezen, nauwelijks of niet reizen of andere activiteiten buitenshuis (met uitzondering van wandelen in natuur) • Soms zelf actief in niet-artistieke hobby zoals bloemschikken of textielbewerking, gemiddeld actief in artistieke hobby’s • Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel: specifieke doelgroepen (senioren, vrouwen…) • Weinig of geen interesse in andere (eet)culturen • Drempel/reden voor niet-deelname: tijd, praktisch (bereikbaarheid …), en/of “Ik blijf liever thuis”
De thuisgenieter • Waarden: meer gedesoriënteerd en geïsoleerd, gericht op het gezin/de eigen leefwereld • Socio-demografische kenmerken • Groter aandeel vrouwen • Vaker ouder: 65-84 jaar, meestal gepensioneerd • Alleenstaand of met partner, zonder kinderen of ze zijn het huis uit • Vaker lager opgeleid • Gemiddeld tot kleiner besteedbaar budget • Klein sociaal (vrijetijds)netwerk • Mediagebruik: frequente TV-kijkers met voorkeur voor Canvas of Eén (geen commerciële zenders), nauwelijks internetgebruik
De TV-kijker 20% Thuis TV of op café Op het menu: “Pizza Hawaï” Op de radio: “alles wat toevallig passeert”
De TV-kijker • Cultureel gedrag • Geen of amper participatie buitenshuis • Weinig of niet reizen, film(kijken) en lezen • Escapistische films op tv, tv-kijken • Een deel gaat zeer vaak op café, een deel nooit • Weinig of niet zelf actief met hobby of amateurkunst • Minder vaak dan gemiddeld lid van een vereniging, indien wel: vrouwen-, gepensioneerden-, sport- of cafévereniging • Weinig of geen interesse in andere (eet)culturen • Excuus voor niet-deelname: “Het interesseert me gewoon niet” of “Ik blijf liever thuis” (géén praktische drempels)
De TV-kijker • Waarden: meer gedesoriënteerd en geïsoleerd , op zichzelf gericht • Socio-demografische kenmerken • Vaker uit middelste leeftijdsgroepen (35-54) of ouder • Alleenstaand of met partner, vaak zonder kinderen of ze zijn het huis uit • Groter aandeel lager opgeleiden • Vaker gepensioneerd of anderszins niet-werkend • Laag besteedbaar budget • Klein sociaal (vrijetijds)netwerk • Mediagebruik: (zeer) frequente TV-kijkers, vooral vtm of geen uitgesproken voorkeur, weinig of geen internet
Werkboekje? • Hoe dit model gebruiken als organisator, als gemeente, als doelgroepspeler… • De volledige bevolking stimuleren om te participeren • Specifieke doelgroepen bereiken • Beter rekening houden met je (potentieel) publiek • Andere profielen bereiken dan je huidige publiek • Gedetailleerde beschrijving per profiel: wie zijn ze, wat doen ze in hun vrije tijd en hoe kijken ze naar cultuur? • Do’s en don’ts per profiel • Door wie: UGent, Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport (thema Cultuur), CultuurNet Vlaanderen en Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media • Wanneer: voorjaar 2011
Contact Maya Caen: maya.caen@ugent.be John Lievens: john.livens@ugent.be
