Námskeið um námsmat - I Klébergsskóli Ágúst 2006

1. Námskeið um námsmat - IKlébergsskóli Ágúst 2006 Meyvant Þórólfsson

2. Hlutverk skólans sem stofnunar - Markmið, inntak, mat... • Við verðum að svara því hver tilgangur skólastarfsins er og hvaða markmiðum við viljum ná, hvernig námsreynslu þarf til, hvernig kennsluaðferðir þarf til og hvernig við hyggjumst meta... - Ralph W. Tyler 1949 • Á 20. öld (Frá 1920) tíðkaðist að setja fram sundurgreind og mælanleg atferlismarkmið sbr. flokkunarkerfi Benjamins Blooms og félaga: Vitsmunasvið, leiknisvið og viðhorfa/tilfinningasvið.

3. Flokkun Blooms og fél... Vitsmunasvið - stigbundið kerfi Nýmyndun – skapandi hugsun Mat – gagnrýnin hugsun Greining Greining Beiting Skilningur Þekking - minni

4. Samræmd „vitpróf” á 20. öld • Eitt af aðalhlutverkum skólans er að þaulkynnast hverjum nemanda og uppgötva með öllum hugsanlegum ráðum, til hvers hann er bezt fallinn og hjálpa honum til að velja sér lífsstarf samkvæmt viti hans, hneigð og hæfni. Sérstök bók ætti að fylgja honum frá upphafi. Þar væri skráð ekki aðeins öll skólasaga hans, heldur og upplýsingar að heiman og úr umhverfinu. Þótt vitprófleysi ekki alla þessa þraut, eru þau einn sá meginþáttur, sem ekki má án vera. Steingrímur Arason 1948

5. Samræmd „vitpróf” á 20. öld • Ýmist stuðst við hópbundna („relatífa“) túlkun niðurstaðna og einkunnagjöf...

6. Samræmd „vitpróf” á 20. öld • ...eða námskrárbundna/markmiðabundna („absolúta“) túlkun niðurstaðna og einkunnagjöf. • Nefndarálit 1972 er hallast frekar að þessu af því „obbi seinfærra nemenda á naumast möguleika á öðru en lágum einkunnum“ í hópbundna kerfinu „...og því er líklegt, að kerfið meini þeim námshvatningu, sem önnur kerfi gætu hugsanlega miðlað.“

7. Samræmd „vitpróf” á 20. öld • Árin 1977 til 1984 var notast við einkunnakerfið A, B, C, D og E og lagað að normaldreifingu þannig að einkunnina A fengu 7%, B fengu 24%, C fengu 38%, D fengu 24% og E fengu 7%. • Núgildandi reglugerð frá 2000: Samræmdar einkunnir og námsþáttaeinkunnir. • Til stuðnings við túlkun á frammistöðu nemenda getur framkvæmdaaðili birt og notað einkunnakvarða er veita gagnlegar og túlkanlegar upplýsingar um kunnáttu og stöðu nemenda til viðbótar við samræmdar einkunnir og námsþáttaeinkunnir, sbr. staðalníur.

8. Samanburðareinkunnir (relative) Einkunnir: Hlutfall nemenda

9. Gildi samræmdra prófa og afturvirk áhrif (washback) á skólastarf • Kostir: Trygging þess að allir fáist við mikilvæga þætti í námi, viðhalda almennum gæðum (standards), tækifæri til samanburðar á árangri, tryggja stýringu og eftirlit, tækifæri til að skoða stöðu menntunar í landinu, sterk ytri hvatning (mótivasjón). • Gallar: Samanburður og röðun geta haft skaðleg áhrif á nám og námsáhuga, stuðla að stöðlun og einsleitni náms, rýra möguleika skóla og einstaklinga til að rækta sérkenni sín og sérstæða hæfileika, í andstöðu við einstaklingsviðmið, hætta á að litið sé á niðurstöður sem algild sannindi.

10. Dæmi um athyglisverð áhrif prófa... • Afleiðingar opinberra prófa oft skrýtnar sbr. “Lake Wobegon-áhrifin” > Ótrúlegum aðferðum beitt til að sýna árangur yfir landsmeðaltali. • Sömu stöðluðu prófin með sömu gömlu viðmiðunum notuð ár eftir ár, prófkennsla stunduð, slökum nemendum sagt að sitja heima á próftíma, nemendum hjálpað í prófum, svindl jafnvel leyft o.s.frv. • Prófaiðnaðurinn og allir ánægðir! Nationally Normed Elementary Achievement Testing in America's Public Schools: How All 50 States Are Above the National Average –J.J. Cannell 1987

11. Hvað gerist í „svarta kassanum“? (Inside the black box) Input Output Áhrif frá pósitívisma, raunhyggju og atferlishyggju: Nám er röklegt, línulegt og mælanlegt Áhrif frá rökhyggju og hugsmíðihyggju: Nám er flókið, ófyrirséð, afstætt og erfitt að meta

12. Staðsetning samræmdra „vitprófa” í menningarsögunni Samræmd mælikerfi. Tæknihyggja.Vísindalegar mælingar. Bjöllukúrfan kemur til sögunnar: Gauss, Galton, Darwin, Binet... Tilhneiging til samræmingar á öllum sviðum. Helst allt lagt undir samræmdar mælistikur. Kynbótahugmyndir.. Heimur raðar og reglu. Viðurkenning fjölbreytileika –einstaklingsviðmið-margbreytilegt þjóðfélag, hnattvæðing. Staðlar-samræmd viðmið (standards). Kröfur um hæfni (competences) • Umræðan um samræmd próf á Íslandi hefst um aldamótin 1900 • Steingrímur Arason kynnir til sögunnar samræmd próf með vísindalegum mælingaaðferðum frá Bandaríkjunum 1921 • Samræmd landspróf hafa verið haldin hérlendis nánast óslitið frá árinu 1929. • Ýmist stuðst við „absolúta“ eða „relatífa“ túlkun. Fjölmenning-ósamræmdar mælingar, óskýr viðmið, ólík gildi, mörg ólík tungumál. Kaótískur heimur Samr. vitpróf á Íslandi 1900 2000 2050 2100 1850 1700 1750 1950 1800

13. Framtíð samræmdra „vitprófa“? • Rúnar Sigþórsson HA: „Eru samræmd próf barn liðins tíma, ein af lausnum gærdagsins á viðfangsefni morgundagsins?“ • Krafan um einstaklingsmiðaða kennsluhætti og skóla fyrir alla hlýtur að teljast ógnun við samræmd „vitpróf“ í þeirri mynd sem við þekkjum þau í dag. • EN...krafa hvers einstaklings um að fá sig metinn „með öllum hugsanlegum ráðum, til hvers hann er bezt fallinn … samkvæmt viti hans, hneigð og hæfni. – hlýtur að lifa áfram