Rezime: Nezaobilazan je ljudski faktor da bismo od racunara imali ikakve koristi.

1. PEDAGOŠKI FAKULTET U ZENICIOdsjek: Matematika i InformatikaSEMINARSKI RADTema:Komunikacija sa racunarom pomocu komandne linije(Command Prompt)Student:Varupa Vedad

2. Rezime: • Nezaobilazan je ljudski faktor da bismo od racunara imali ikakve koristi. • Covjek je neophodan da dostavi racunaru podatke koji se obraduju, kao i da prihvati i interpretira rezultate obrade.Drugim rjecima, neophodna je komunikacija izmedu covjeka i racunara. • Naime, da bi korisnik mogao da komunicira sa racunarom, on mora da zna koje komande racunar razumije, kao i nacin njihovog ispravnog koristenja. • Drugim rijecima, korisnik koji ne zna za komande ne moze sa racunarom da uradi nista.

3. Stoga je pristup preko komandne linije bio dugovremena odbojan za vecinu korisnika, kojima je ucenje komandi i njihove ispravne upotrebe predstavljalo veliki problem. • Kroz historiju racunarstva razvijale su se razne metode komunikacije izmedu covjeka i racunara. • Najrasprostranjenije metode, pocev od komunikacije pomocu komandne linije koja se prva pojavila, pa sve do najsavremenijih metoda komunikacije, koje ukljucuju i komunikaciju sa racunarom putem glasa.

4. COPY, DIR, CD, DEL, ATTRIB, MOVE, REN, MD, DIR/W, DIR/S, RD.

5. Uvod: • Prvi vid komunikacije sa racunarom koji se pojavio kada je kao ulazni uredaj uvedena tastatura (odnosno, kada su busene kartice napustene kao sredstvo za unos podataka),predstavlja komunikacija pomocu komandne linije. • Kod ovog nacina komunikacije, racunar prvo korisniku ispisuje obavijest da od njega ocekuje komandu. • Ova obavijest se naziva prompt.Prompt moze biti prosta poruka poput “Unesi komandu:“ ili cak samo neki znak poput “>“.S druge strane, prompt moze sadrzavati i neke korisne informacije,npr. koji je direktorij ili folder aktivan,tekuci datum i vrijeme,itd.

6. Nakon toga, korisnik unosi komandu, koju racunar analizira, i izvrsava je u slucaju da je ispravna (u suprotnom se prikazuje obavjestenje da komanda nije ispravna). • Nakon izvrsenja komande, korisniku se ponovo prikazuje prompt, i proces se dalje ponavlja u nedogled. Dio operativnog sistema koji obavlj komunikaciju pomocu komandne linije (koji spada u sloj ljuske operativnog sistema),naziva se komandni interpreter

7. Tema: • Komunikacija pomocu komandne linije predstavljala je glavni metod komunikacije covjeka sa racunarom u operativnom sistemu MS-DOS (njegov komandni interpreter je program pod imenom COMMAND.COM).Opisat cemo ukratko sustinu komunikacije. • Na pocetku komunikacije ispisan je prompt „C:\ >“ koji ,osim cinjenice da racunar ocekuje komandu, obavjestava korisnika da je trnutni radni uredaj eksterne memorije hard disk (“C:“),kao i da je trnutni radni direktorij (folder) korijenski direktorij (“ \ “). • Predpostavomo da sada korisnik zeli da postavi da radni direktorij bude direktorij nazvan • “SYSTEM“.Korisnik mora da zada racunaru odgovarajucu komandu,koja u ovom slucaju glasi “CD SYSTEM“(CD potice od engl. Change Directory).

8. Racunar ponovo izbacuje prompt, koji sada glasi “C:\ SYSTEM>“, cime korisnik dobija informaciju da je radni direktorij zaista promijenjen. • Predpostavimo dalje da korisnik zeli da prikaze spisak imena datoteka u radnom direktoriju, u sazetoj formi koja ne sadrzi sve detalje o datotekama, i koja se prikazuje u nekoliko kolona. • Korisnik tada zadaje komandu “DIR / W“, pri cemu, • “DIR“ oznacava da zelimo pregledati sadrzaj radnog direktorija , • a “ / W “ da zelimo pregled u sazetom

10. Predpostavimo da, nakon pregleda, korisnik odluci da zeli kopirati sve datoteke cija se imena zavrsavaju nastavkom “ .SYS“ na disketu. • On tada zadaje komandu “COPY * . SYS A :“.Ovdje “COPY“ predstavlja komandu za kopiranje,“* .SYS“ predstavlja sve datoteke koje imaju nastavak “.SYS“(znak“*“ je tzv. • dzoker znak koji zamjenjuje proizvoljnu grupu znakova),dok oznaka“A:“ predstavlja disketu.

11. Prilikom kopiranja,racunar obavjestava korisnika koje su datoteke kopirane(“COUNTRY.SYS“, “DISPLAY.SYS“ i “KEYBOARD.SYS“), kao i broj kopiranih datoteka(3). Nakon obavljenog kopiranja,ponovo se prikazuje prompt, i racunar je spreman da prihvati narednu komandu

13. Iz izlozbenog primjera se jasno vidi osnovni nedostatak komunikacije uz pomoc komandne linije.Naime,da bi korisnik mogao da komunicira saracunarom,on mora da zna komande koje komande racunar razumije,kao i nacin njihovog ispravnog koristenja. • Drugim rijecima,korisnik koji ne zna komande ne moze sa racunarom da uradi nista. • Stoga je pristup preko komande linije bio dugo vremena odbojan za vecinu korisnika,kojima je ucenje komandi i njihove ispavne upotrebe predstavljalo veliki problem.

14. Ipak,komuniciranje pomocu komandne linije ima dvije bitne prednosti u odnosu na ostale vrste komunikacija.Prvo,ovaj nacin komuniciranja ne dozvoljava neiskusnim korisnicima da naprave veliku stetu. • Na primjer, u operativnim sistemima Windows potpuno neiskusan korisnik moze klikcuci na razne ikone i birajuci razne opcije iz menija(cije znacenje ne zna)da nesvjesno pobrise veliku kolicinu podataka sa diska,ili da izmjeni razne sistemske parametre racunara, i da na taj nacin napravi neprocjenjivu stetu.S druge strane,to nije moguce prilikom komuniciranja preko komandne linije. • Na primjer,ukoliko korisnik ne zna da za brisanje svih datoteka iz nekog direktorija treba otkucati komandu “DEL *.“*,on to ne moze uraditislucajno, tako da je znatno smanjena mogucnost slucajne stete.

16. Drugo, komunikacija putem komandne linije moze da bude znatno brza nego drugi vidovi komunikacije. • Probajte, na primjer, da pomocu Windows operativnog sistema sve datiteke sa nastavkom • “RADNI“, a da pri tome promjenite nastavke svih datoteka iz“.TXT“ u “.INF“. • Koji god postupak budete koristili,trebat ce vam dosta posla.

17. S druge strane,pomocu komandne linije dovoljno je ukucati samo jednu komandu koja glasi “COPY A:PR*.TXT C: /RADNI/PR* .INF“,sto je, morate priznati,znatno brze(bez obzira sto mozda smatrate da je metod komuniciranja preko komandne linije sadanasnjeg aspekta primitivan). • Iz navedenog razmatranja mozemo vidjeti da potreba za komuniciranjem preko komandne linije postoji i danas. • Ovaj vid komunikacije u danasnje vrijeme koristi se uglavnom za potrebe iskusnih korisnika. • Tako je,na primjer,komuniciranje preko komandne linije i danas glavni nacin komunikacije i operativnom sistemu UNIX,koji se koristi u velikim i profesionalnim racunarskim sistemima(najcesce za upravljanje racunarskim mrezama).

18. Kako korisno moze biti komuniciranje preko komandne linije moze biti od koristi cak i korisnicima koji koriste Windows operativne sisteme,svi operativni sistemi iz Windows serije posjeduju takodze komandni interpreter istog imena (COMMAND.COM,CMD.EXE u novijim verzijama),koji izgleda identicno kao komandni interpreter iz MS-DOS-a. • Ovaj komandni interpreter iz Windows-a mozemo pozvati tako sto cemo preko Start menija i opcije Programs potraziti program nazvan MS-DOS Prompt (koji nije nista drugo nego alternativno ime za program COMMAND.COM ili CMD.EXE). • Cak i u slucaju da ovaj program nije postavljen u Start meni, on se uvijek moze neposredno pozvati navođenjem njegovog osnovnog imena (COMMAND ili CMD) prilikom pokretanja opcije Run u Start meniju. • Napomenimo da se iz ovog komandnog interpretera, kada na vise nije potreban ,izlazi njavođenjem komandie “EXIT“( koja se naravno kuca slovo po slovo).

20. Operativni sistemi takoder su cesto teme “ svetih ratova “, a najcesce se "ratuje" oko toga je li bolji Linux ili Windows i je li bolji Macintosh ili PC. • Nekad davno vodio se rat oko toga je li bolji DOS ili Windows , a sudionici su trosili mnogo vremena i energije na isticanje prednosti jednog sistema i mana onog drugog. • Naravno, nitko vise ne uzdize DOS u nebesa i rijetko ko zali za njegovim odlaskom u vjecna lovista ,Da, DOS je mrtav, ali Co Command Prompt je ziv i zdrav i odlicno fukcionise kao samo jedn od Windows OS alata. • Doduse, mozda nikad necete trebati Command Prompt, ali ako ga budete trebali, dobro je znati neke stvari da bi ste ga sto bolje iskoristili.

21. Nema pristupa CD, DVD i USB flash particijama: • Config . sys • Device=c:\ cdrom \ cdrom . sys / d : mscd001 • c : \ windows \ command \ mscdex . exe / d: mscd001 • Nema pristupa mrezi. • NET USE izlistava mapirane diskove • net use d : \\ server \ share / USER :Guest