ZAKON O ZAPOŠLjAVANjU I RADU STRANACA

1. ZAKON O ZAPOŠLjAVANjU I RADU STRANACA

2. Pojam radnika migranta Migrant je lice koje je prostorno pokrenuto iz jednog područja u drugo i lice koje se preseljava. Kada se govori o migracijama radne snage onda se ima u vidu medjunarodna pokretljivost. tzv. aktivnog stanovništva (radno sposobnog stanovništva) čiji je nosilac migrant.

3. Zaštita radnika migranata prema medjunarodnim propisima Bilateralni ugovori (o osiguranju): 1904. Ugovor između Italije i Francuske, o zaštiti radnika ; 1912. Ugovor između Njemačke i Italije; 1925. Ugovor između Italije i KSHS; 1932. Ugovor između Francuske i Italije i Ugovor između Francuske i Španije; 1939. Ugovor između Njemačke i Italije; 1941. Ugovor između Njemačke i Mađarske Ugovor između Italije i Švajcarske iz 1921. (i o naknadi nezaposlenim); Multilateralni ugovori: 1919. Ugovor između Danske, Norveške i Švedske; 1937. Ugovor između Danske, Finske,Islanda, Norveške i Švedske; 1949. Ugovor između strana Belgijskog ugovora- Belgija, Francuska, Luksemburg i UK; 1950. Ugovor između istih zemalja; 1956. Ugovor o pristupanju Njemačke i Italije...

4. Ugovori MOR-a 1919. – Preporuka br. 1, o nezaposlenosti; Preporuka br. 2, o reciprocitetu...; 1922. – Preporuka br. 19, o dostavljanju informacija...; 1925. – Konvencija br. 19. i Preporuka br. 25, o jednakom postupanju; 1935. – Konvencija br. 48, o ustanovljenju međ. uređenja očuvanja prava...; 1939. – Konvencija br. 66, o regrutovanju...; 1949.- Konvencija br. 97, o radnicim migrantima (rev. Kon. br. 66); 1962.- Konvencija br. 118, o jednakom tretmanu...; 1975. – Konvencioja br. 143, o migracijama...i Preporuka br. 151, o radnicima migrantima;

5. Zaštita radnika migranata prema Konvenciji MOR-a br. 97. Pojam: osobe koje migiraju iz jedne zemlje u drugu da bi se zaposlile na bilo koji način sem za svoj račun i obuhvata sve osobe redovno primljene u svojstvu radnika migranta. Bitna obilježja radnika migranta: dobrovoljnost; motiv: zaposlenje; rad za račun poslodavca i pod njegovom kontrolom; isključeno je obavljanje samostalne djelatnosti; da je stranac; da ima privremeno ili trajnije boravište na teritoriji države zaposlenja

6. Isključenje primjene Konvencije na: pogranične radnike; umjetnike i pripadnike slobodnih profesija koji su ušli u državu na kraće vrijeme; pomorce; lica koja su na obuci ili obrazovanju; upućena lica. Obaveze država Stvaranje uslova za migriranje radnika: stvaranje opštih uslova, formiranje besplatnih službi za pružanje tačnih obavještenja, organizacija medicinske službe, obezbjeđivanje saradnje, besplatne usluge javnih službi za zapošljavanje jednak tretman – zabrana diskriminacije.

7. Obaveze država:Stvaranje uslova za migriranje radnika: stvaranje opštih uslova, formiranje besplatnih službi, za pružanje tačnih obavještenja, organizacija medicinske službe, obezbjeđivanje saradnje; besplatne usluge javnih službi za zapošljavanje jednak tretman – zabrana diskriminacije u obasti: zaštita prava iz rada i vezi sa radom; zaštita prava iz socijalnog obezbjeđenja; porezi, dažbine i doprinosi iz r.o; postupak za ostvarivanje prava. 3. Zaštita od vraćanja na teritoriju porijekla (radniku migrantu i članovima njegove porodice), osim: ako sam želi da se vrati; ukoliko to predviđa obavezujući međ. sporazum; 4. Sklapanje sporazuma o primjeni Konv. br. 97. - obaveza sklapanja sporazuma o regulisanju pitanja od opšteg interesa o primjeni odredaba Konv. i Aneksa.

8. Regrutovanje, upošljavanje i uslovi rada migranata Pojam (Konv. br. 97, Aneks I i II): angažovanje nekog lica koje se nalazi na jednoj teritoriji za račun poslodavca koji se nalazi na drugoj teritoriji; preduzimanje obaveze prema licu koje se nalazi na jednoj teritoriji da mu se obezbijedi zapošljavanje na drugoj teritoriji; preduzimanje određenih mjera u vezi angažovanja nekog lica iz tačke 1 i ispunjavanja obaveza u vezi zapošljavanja iz tačke 2, podrazumijevajući pronalažanje i odabiranje migranata i njihovo upućivanje (slanje na put). Pravo na obavljanje poslova regrutovanja, dovodjenja i upošljavanja: postupak zapošljavanja i uslovi rada (na osnovu sporazuma o kolektivnim migracijama) poštovanje nacionalnih propisa ovlašćenje za vršenje radnji regrutovanja i upošljavanja preduzimanje mjera Kontrola ugovora o radu: obaveza ustanovljenja sistema kontrole: uručivanje ugovora prije odlaska; da ugovor o radu sadrži odredbe koje predvidjaju uslove rada ,naročitoponuđena plata dobijanje pismenog obavještana u opštim uslovima života i radaprije odlaska Mjere pomaganja: oslobađanje od plaćanja putnih troškova i taksi; pružanje pomoći radi zaposlenja; obezbjeđivanje izdržavanja i smještaja do zaposlenja zaštita nakon prestanka rada

9. Zaštita radnika migranata prema konvenciji MOR-a br. 143. Pojam: svako lice koje je redovno ušlo u državu kao radnik migrant s ciljem da nadje neki drugi posao, osim za sopstveni račun. Principi: poštovanje osnovnih ljudskih prava svih radnika migranata; jednak tretman za sve radnike migrante i članove njihovih porodica Predmet: regulisanje mjera nadzora i mjera za otkrivanje i sprečavanje nelegalne migracije i trgovine radnom snagom: vršenje kontrole (potreba konsultovanja predstavnika radnika i poslodavaca u postupku kontrole); primjena mjera za suzbijanje zloupotreba; primjena sankcija u slučaju utvrdjivanja nezakonitosti (zapošljavanje, zlupotreba organizovanih migracija: administrativnih, građanskih, krivičnih-uključujući i zatvor)

10. Zaštita u određenim slučajevima: Važenje dozvole za boravak i nakon prestanka zaposlenja (uslov: da se radi o legalnom migrantu); Jednak tretman prilikom obezbjeđivanja alternativnog zapošljenja, pomoć nezaposlenom, prekvalifikacija; Zaštita pred nadležnim organima u slučaju povrede propisa o zapošljavanju.

11. Propisi EU Osnovni princip ovih propisa je sloboda kretanja radnika: - Osnivački ugovori: Evropske zajednice za ugalj i čelik iz 1951. (čl. 69), Evropske ekonomske zajednice iz 1957. (čl. 48-51) i Evropske zajednice za atomsku energiju iz 1957. (čl.96). - Sekundarno pravo: Pravilo 1612/68 (o pravu boravka i rada zapošljene osobe) i Direktiva 360/68 (o ukidanju ograničenja kretanja i boravka unutar Zajednice za radnike država članica, u cilju prihvatanja ponude radi zapošljenja).

12. Sloboda kretanja radnika: U užem smislu: pravo radnika na napuštanje države porijekla i ulazak u druge države članice; pravo boravka u državi prijema radi obavljanja profesionalne aktivnosti; pravo radnika da ostane u državi prijema i nakon prestanka zapošljenja. U širem smislu: zabrana diskriminacije u pogledu uslova rada i ostvarivanja prava iz radnog odnosa- kako indivindualnih, tako i kolektivnih prava (izuzetak: pravo na socijalnu pomoć)

13. Propisi CG koji regulišu zapošljavanje i rad stranaca: Ustav Crne Gore (“Sl. list CG”, br. 1/07) Zakon o zapošljavanju i radu stranaca („Sl.list CG“, br. 22/08); Zakon o strancima (‘’Sl. list CG’’, br 82/08); Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o administrativnim taksama (‘’Sl. list CG’’, br 77/08; I 3/09); Uredba o kriterijumima i postupku za utvrđivanje broja radnih dozvola za strance za 2009. godinu (‘’Sl. list CG’’, br 69/08); Odluka o utvrđivanju broja radnih dozvola za strance za 2009. godinu (‘’Sl. list CG’’, br 70/08); Pravilnik o načinu izdavanja radnih dozvola za strance (‘’Sl. list CG’’, br 81/08); Pravilnk o postupku prijave i početka rada stranca (‘’Sl. list CG’’, br 81/08).

14. ZAKON O ZAPOŠLJAVANJU I RADU STRANACA Predmet: uslovi način i postupak pod kojima se stranac može zaposliti i raditi u Crnoj Gori. Cilj: povećanje mobilnosti, fleksibilnosti pristupa stranaca tržištu rada u Crnoj Gori, radi usklađivanja ponude i tražnje. Polje primjene: - obezbjeđivanje praćenja migracione politike, - utvrdjivanje godišnje kvote radnih dozvola za strance u odgovarajućim djelatnostima, - obezbjedjivanje jednakosti stranaca koji su dobili dozvolu sa državljanima Crne Gore po pitanju zapošljenja i rada i - obezbjedjivanje i preduzimanje odgovarajućih mjera za efikasno otklanjanje nezakonitog zapošljavanja stranaca putem odgovarajuće kaznene politike.

15. NOVINE: - Restriktivniji uslovi za zapošljavanje (pored radne dozvole i odobrenja za stalno nastanjenje ili privremeni boravak)-potrebno: da je zaključen ugovor o radu ili građansko-pravni ugovor i prijava o obaveznom osiguranju. - Proširena primjena zakona na: strance koji imaju imunitet (članovi dipl. i konz. predstavništva u CG); strance koji u CG obavljaju poslove na osnovu međ. ugovora o poslovno-tehničkoj saradanji - Isključena primjena: izbjeglice (ako borave u CG najmanje 3 godine, ako su u braku sa državljaninom CG ili ako imaju dijete koje ima državljanstvo CG); lica koja obavljaju poslove koji nemaju karakter radnog odnosa. - Jasno definisani zakonski pojmovi

16. RADNE DOZVOLE lična radna dozvola; dozvola za zapošljavanje; i dozvola za rad.

17. LIČNA RADNA DOZVOLA: omogućava strancu slobodan pristup tržištu rada, nezavisno od stanja i odnosa na tržištu NAČIN IZDAVANjA: na lični zahtjev: stranca, kome je prethodno odobreno stalno nastanjenje izbeglice, koji ne ispunjava neki od uslova predviđenih Zakonom, kao što su: period boravka najmanje tri godine u Crnoj Gori, brak sa crnogorskim državljaninom, ili roditelj jednog deteta koje ima crnogorsko državljanstvo. lica, kome je odobrena dodatna zaštita (to je stranac koji ne ispunjavauslove za priznavanje statusa izbjeglice, ali mu je odobren boravak i zaštita, u skladu sa posebnim propisom); PERIOD VAŽENjA: Izdaje se na neodređeno vrijeme, osim licu kojem je odobrena dodatna zaštita (izdaje se na period do godinu dana). PRESTANAK VAŽENjA: • kada stranac otkaže ličnu radnu dozvolu • kada stranac stekne crnogorsko državljanstvo • prestankom statusa izbjeglice • prestankom statusa lica sa dodatnom zaštitom • smrću stranca.

18. DOZVOLA ZA ZAPOŠLjAVANjE:na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa strancem NAČIN IZDAVANjA: na zahtjev poslodavca PERIOD VAŽENjA: do jedne godine, uz mogućnost produženja najduže do dvije godine • PRESTANAK VAŽENjA: • istekom perioda na koji je izdata • prestankom ugovora o radu • kada stranac stekne crnogorsko državljanstvo • smrću stranca.

19. DOZVOLA ZA RAD Pojam: dozvola sa unaprijed određenim vremenskim trajanjem, na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa strancem, odnosno stranac kod pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori ili organizacione jedinice stranog privrednog društva registrovane u Crnoj Gori, obavlja usluge ili drugi oblik rada, na osnovu građansko-pravnog ugovora. NAČIN IZDAVANjA: na zahtjev poslodavca, pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori, odnosno organizacione jedinice stranog privrednog društva, registrovane u Crnoj Gori . • PERIOD VAŽENjA: izdaje se na određeno vrijeme, u zavisnosti od namjene. • VRSTE: • dozvola za sezonski rad stranaca; • dozvola za osposobljavanje i usavršavanje stranaca; • dozvola za pružanje ugovorenih usluga; • dozvola za rad sa upućenim strancima.

20. 1. Dozvola za sezonski rad Izdaje se za zasnivanje radnog odnosa na određeno vrijeme, u okviru djelatnosti koje su sezonskog karaktera. NAČIN IZDAVANjA: na zahtjev poslodavca i u okviru kvote koja je predviđena za sezonski rad. PERIOD VAŽENjA: do 8 mjeseci u kalendarskoj godini.

21. 2. Rad sa upućenim strancima: lice koje je u radnom odnosu kod poslodavca sa sjedištem van CG, a izvodi određene usluge na teritoriji CG 2.1. Prekogranične usluge: dozvola se može izdati za rad više puta, ali ne duže od tri mjeseca u kalendarskoj godini. 2.2. Dodatno osposobljavanje i usavršavanje upućenih stranaca: do jedne godine (uslov: ako su pravno lice sa sjedištem u Crnoj Gori i strano privredno društvo vlasnički ili poslovno povezani). 2.3. Kretanje unutar stranog privrednog društva: • rukovodioci; • menadžeri; • specijalisti

22. 3. Dozvola za osposobljavanje i usavršavanje stranaca Uslov: da je Crna Gora zaključila sporazum o osposobljavanju i usavršavanju sa matičnom državom, ili da postoji državni interes za to. PERIOD VAŽENjA: do godinu dana, najduže 2 godine NAČIN IZDAVANjA: na zahtjev poslodavca, u okviru utvrđenih kvota

23. 4. Dozvola za pružanje ugovornih usluga izdaje se strancu zapošljenom u stranom privrednom društvu u cilju obavljanja ugovorenih usluga u Crnoj Gori, u slučajevima kada se zahtijeva specijalističko znanje pružaoca usluge NAČIN IZDAVANjA: na zahtjev pravnog lica iz Crne Gore PERIOD VAŽENJA: za period važenja ugovora, ali ne duže od jedne godine.

24. OGRANIČENjA ZA IZDAVANjE I VAŽENjE RADNIH DOZVOLA: ako je prije podnošenja zahtjeva obavjestio ZZZCG da će otpustiti zapošljene ako je šest mjeseci prije podnošenja zahtjeva otpustio zapošljene na neodređeno vrijeme ako je odbio da zaposli lice, koje je evidentirano kao nezapošljeno u ZZZCG koje je ispunjavalo uslove za rad • ako je u poslednje tri godine, prije podnošenja zahtjeva bio kažnjen za prekršaj po Zakonu o zapošljavanju i radu stranaca • ako je iskazivao negativne rezultate poslovanja u prethodnoj godini ili isplaćivao zarade ispod nivoa utvrđenog kolektivnim ugovorima, ili nije uplaćivao poreze i doprinose.

25. Poništenje radne dozvole ako je izdata na osnovu neistinitih podataka ako poslodavac ne obavijesti ZZZP o početku rada stranca, u roku od 15 dana od dana kada je počeo da radi; ako stranac obavlja poslove za koje mu nije izdata radna dozvola ako strancu nije odobren privremeni boravak; ako je strancu prestalo ili otkazano stalno nastanjenje, odnosno privremeni boravak

26. KVOTE ZA RAD STRANACA Nova rješenja: utvrdivanje namjene- podjele kvota, odredjivanje prioriteta pri podjeli kvota i moguća odstupanja od podjele kvota.

27. Kriterijumi:utvrđuju se posebnim aktom Vlade, na predlog ministarstva nadleznog za poslove rada, uz predhodno pribavljena misljenja ministarstava nadleznih za pojedine djelatnosti za koje se utvrdjuje kvota i mišljenje Socijalnog savjeta Određivanje prioriteta - kvote koje su od strane Vlade određene za pojedine namjene su: važeće radne dozvole; radne dozvole koje se izdaju na osnovu medjunarodnih ugovora, koji obuhvataju već dogovorene kvote; nove radne dozvole Kod izdavanja novih radnih dozvola prioritet imaju stranci: članovi porodice stranca koji imaju dozvolu boravka u Crnoj Gori(supruznik i djeca do navršene 21. godine života);koji imaju strucno obrazovanje u oblasti deficitarnih zanimanja; radni migranti. - Mogućnost odstupanja zbog promjene odnosa ponude i tražnje na tržištu.

28. Podjela kvota Prema namjeni: za zaposljavanje stranaca; za rad stranaca Kvota za rad se dijeli na: sezonski rad stranaca; upućene strance, koji obavljaju prekogranične usluge u Crnoj Gori; osposobljavanje i usavršavanje stranaca

29. IZUZECI Modifikovani: za radne dozvole koje se izdaju strancu koji se zapošljava na osnovu medjunarodnog ugovora, na bazi reciprociteta; strancu koji izvodi nastavu u ustanovama obrazovanja, na jeziku i pismu pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica profesionalnom sportisti ili sportskom radniku koji na osnovu zakljucenog ugovora radi u Crnoj Gori; članu porodice stranaca kome je ododbreno stalno nastanjenje u Crnoj Gori(supruzniku i đeci do navrsene 21. godine zivota) zastupniku privrednog društva, odnosno preduzetniku Novoutvrđeni: strancu sa ličnom radnom dozvolom; strancu koji je clan porodice crnogorskog drzavljanina(supruznik i đeca do navršene 21. godine zivota); stranca koji je član porodice izbjeglice(supruznik i đeca do navrsene 21.godine zivota); stranca koji je upućen na dodatno osposobljavanje i usavršavanje u Crnu Goru; upućenog stranca (rukovodioca, specijaliste,odnosno menadzera); stranca-pružaoca ugovorne usluge.

30. 1. Podnošenje zahtjeva za izdavanje dozvole: poslodavac – ZZZP (izuzetak: lična radna dozvola: stranac) 2.Odobrenje za stalno nastanjenje ili privremeni boravak (stranac-MUP)– uslovi: posjedovanje sredstava za izdržavanje obezbijeđen smještaj zdravstveno osiguranje ne postoje razlozi bezbjednosti za Crnu Goru Radna dozvola 3. Zahtjev za izdavanje radne knjižice: stranac – opštinski sekretarijat 4. Zaključivanje ugovora i prijavljivanje na obavezno socijalno osiguranje (kao i za domaća lica) 5. Prijava početka rada (poslodavac – ZZZP) dokazi: Dokaz o odobrenom boravku u Crnoj Gori; Ugovor o radu Dokaz o socijalnom osiguranju stranca Postupak zasnivanja radnog odnosa stranaca

31. Za izdavanje lične radne dozvole: - zahtjev (obrazac Z1); - dokaz o stalnom nastanjenju ili dokaz o priznanju statusa izbjeglice, odnosno o priznanju statusa lica kojem je odobrena dodatna zaštita; - dokaz o identitetu (lična karta stranca, legitimacija izbjeglice, odnosno legitimacija lica kojem je odobrena dodatna zaštita); - dokaz o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca; Lice kojem je odobrena dodatna zaštita, uz zahtjev za produženje dozvole,podnosi: - dokaz o produženoj dodatnoj zaštiti - legitimaciju lica kojem je odobrena dodatna zaštita. Za izdavanje dozvole za zapošljavanje: - zahtjev za izdavanje dozvole za zapošljavanje (obrazac Z2); - dokaz o registraciji poslodavca (Privredni sud i Monstat); - dokaz o identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava); - dokaz o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca; - prijava o slobodnom radnom mjestu (obrazac E1). Za produženje dozvole za zapošljavanje: - zahtjev (obrazac Z2); - dokaz o opravdanosti produženja dozvole (kopija prijave o slobodnom radnom mjestu i stara radna dozvola); - dokaz o identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava). DOKUMANTACIJA KOJA JE POTREBNA ZA IZDAVANjE RADNIH DOZVOLA:

32. Za izdavanje dozvole za sezonski rad: - zahtjev (obrazac Z3); - dokaz o registraciji poslodavca (Privredni sud i Monstat); - dokaz o identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava); - dokaz o priznatoj obrazovnoj ispravi stranca; - prijava o slobodnom radnom mjestu (obrazac E1). Za produženje dozvole za sezonski rad: - zahtjev ( obrazac Z3); - dokaz o opravdanosti produženja dozvole (kopija prijave o slobodnom radnom mjestu i stara radna dozvola); - dokaz o identitetu stranca kojeg zapošljava (strana putna isprava). Za izdavanje dozvole za rad za prekogranične usluge: - zahtjev (obrazac Z4); - ugovor o obavljanju prekograničnih usluga, zaključen između stranog privrednog društva i pravnog lica sa sjedištem u CG, za koga se usluge vrše; - dokaz o registraciji pravnog lica sa sjedištem u CG (Privredni sud i Monstat); - dokaz o identitetu upućenog stranca (strana putna isprava); - dokaz da je upućeni stranac najmanje godinu dana zaposlen kod stranog privrednog društva i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju; Za izdavanje dozvole za vršenje usluga od posebnog interesa za Crnu Goru, potrebna je i saglasnost Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja. Za produženje dozvole za rad za prekogranične usluge: - zahtjev ( obrazac Z4); - dokaz o opravdanosti produženja dozvole (aneks ugovora o obavljanju prekograničnih usluga); - dokaz o identitetu upućenog stranca (strana putna isprava). DOZVOLE ZA RAD

33. Za izdavanje dozvola za rad za dodatno osposobljavanje i usavršavanje: - zahtjev (Z5); - ugovor o dodatnom osposobljavanju i usavršavanju, zaključen između pravnog lica sa sjedištem u CG i stranog privrednog društva koji su vlasnički ili poslovno povezani; - dokaz o registraciji pravnog lica sa sjedištem u CG (Privredni sud i Monstat); - dokaz o identitetu upućenog stranca (strana putna isprava); - dokaz da je upućeni stranac zaposlen u stranom privrednom društvu i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju. Za izdavanje dozvola za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva: - zahtjev (obrazac Z6); - dokaz o registraciji organizacione jedinice stranog privrednog društva u CG (Privredni sud i Monstat); - dokaz o identitetu upućenog stranca (strana putna isprava); - dokaz o upućivanju stranca na rad u organizacionu jedinicu; - dokaz o upućivanju stranca koji je najmanje godinu dana zaposlen u stranom privrednom društvu i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju Za produženje dozvole za rad za kretanje lica unutar stranog privrednog društva: - zahtjev (obrazac Z6); - dokaz o opravdanosti produženja dozvole (kopija prijave o slobodnom radnom mjestu i stara radna dozvola); - dokaz o identitetu upućenog stranca (strana putna isprava).

34. Za izdavanje dozvole za rad za osposobljavanje i usavršavanje stranaca - zahtjev (obrazac Z7); - dokaz o registraciji poslodavca (Privredni sud i Monstat); - program osposobljavanja, odnosno usavršavanja; - dokaz o identitetu stranca (strana putna isprava); - dokaz o priznatoj obrazovnoj ispravi. Za produženje dozvole za rad za osposobljavanje i usavršavanje stranaca - zahtjev ( obrazac Z7); - dokaz o opravdanosti produženja dozvole (kopija prijave o slobodnom radnom mjestu i stara radna dozvola); - dokaz o identitetu stranca (strana putna isprava). Za izdavanje dozvole za rad za pružanje ugovornih usluga - zahtjev (obrazac Z8); - dokaz o registraciji pravnog lica (Privredni sud i Monstat); - ugovor zaključen između stranog privrednog društva, odnosno stranca i pravnog lica u Crnoj Gori; - dokaz o identitetu stranca (strana putna isprava); - dokaz o priznatoj obrazovnoj ispravi; - dokaz o najmanje tri godine iskustva iz specijalističke oblasti u kojoj vrši ugovorne usluge; - dokaz da je stranac zaposlen najmanje jednu godinu kod stranog privrednog društva i potvrda nadležnog organa o socijalnom osiguranju.

35. Odnos ZZRS sa drugim propisima iz oblasti rada ZZRS – Zakon o radu: Polje primjene zakona Zabrana diskriminacije Obaveza dostavljanja dokaza Zaključivanja ugovora o radu prije stupanja na rad Obavezna prijava na socijalno osiguranje Zabrana konkurencije ZZRS- Zakon o državnim službenicima: Uslovi za zasnivanje radnog odnosa (osvrt za strance) Sprečavanje konflikta intresa i korupcije

36. Versjaski mirovni ugovor (čl. 427.): obaveza uspostavljanja inspekcijske službe radi osiguranja primjene zakona i uredbi o zaštiti na radu 1923. - Preporuka br. 20, o inspekciji rada: opšti principi organizacije i funkcionisanja službe inspekcije rada na nacionalnom planu 1947. Konvencija br. 81, o inspekciji rada u industriji i trgovini i prateća Preporuka (br. 81.) 1947. Konvencija br. 85, o inspekciji rada u zavisnim teritorijama 1969. Konvencija br. 129, o inspekciji rada u poljopriveredi i prateća Preporuka (br. 123.) 1996. Konvencija br. 178, o inspekciji rada Međunarodni standardi o inspekciji rada

37. Konvencija br. 81. • Primjena Konvencije (industrija i trgovina) • Funkcionisanja inspekcije rada • Odnos inspekcije rada prema drugim službama – poslodavcima i radnicima

38. 1. Funkcionisanje inspekcije rada • funkcije inspekcije rada • poslovi kontrole izvršavanja zakonodavstva postavljenjem principijelne kontrole; • poslovi informisanja i davanje savjeta poslodavcima i radnicima; • poslovi informisanja vlasti • drugi poslovi predviđeni nacionalnim propisima

39. 2. Odnos inspekcije rada prema drugim službama – poslodavcima i radnicima Zahtjevi Konvencije: • Stvaranje uslova za uspostavljenje saradnje sa drugim službama vlasti i organizacijama radnika i poslodavaca • Centralizovan nadzor nad inspekcijom rada (Preporuka br. 20.) • Saradnja između funkcionera inspekcije rada i organizacija radnika i poslodavaca • Konsultacije o potrebnim mjerama koje treba preduzeti u cilju poboljšanja uslova rada (Preporuka br. 20.) • Stvaranje odbora za zaštitu ili sl. organa – u okviru preduzeća (Preporuka br. 81.)

40. 1) Status i prijem u službu: imaju status javnog slžbenika i primjenjuju se principi stabilnosti zaposlenja i nezavisnosti Uslovi za prijem u službu (stručno znanje) Opšti uslovi za prijem u javnu službu (zabrana polne diskriminacije) Način izbora Konkurs i provjeravanje radnih sposobnosti, u skladu sa nacionalnim zakonom 2) Broj inspektora i mjere efikasnosti službe (broj treba da obezbijedi efikasno vršenje službe, uz ocjenu okolnosti kod subjekata nadzora, broj i različitost kategorija zaposlenih radnika, broj i kompleksnost zakonskih odredaba čija primjena treba da bude osigurana, odobrena materijalna sredstva u islovi pod kojima se pregledi vrše) 3) Mjere obezbjeđenja stručne saradnje – cilj: Osiguranje primjene zakonskih odredaba koje se odnose na higijenu i sigurnost radnika u vršenju zanimanja; dobijanje obavještenja o posledicama primijenjenih postupaka. Osiguravanje potrebnih pretpostavki za pravilno vršenje ovlašćenja inspektora rada (ulazak bez prethodne najave kod subjekta nadzora, korišćenje prevoznih olakšica i naknada potrebnih troškova u vršenju funkcije) 3. Osoblje inspekcije rada

41. 4) Ovlašćenje inspektora: Ulazak bez prethopdne najave u svako doba dana i noći kod subjekta nadzora; Ulazak danju u lokale, ako po sopstvenoj procjeni podliježu kontroli; Ispitivanje kontrola i anketa po sopstvenoj procjeni o poštovanju zakonskih odredaba; Neposredna i posredna provjera poslodavaca i osoblja o primjeni zakona; Traženje na uvid dokumentacije čije držanje je propisano zakonom; Uzimanje uzoraka materijala i supstanci radi provjere (dužnost obavještavanja poslodavca o uzetim uzorcima i svrsi); Provjera obaveznih javnih obavještenja 5) Nepristrasnost u radu, čuvanje tajne i povjerljivi izvori (principi) – dužnost obavještavanja inspektora o nesrećnim slučajevima i slučajevima profesionalnog oboljenja, u skladu sa nacionalnim zakonom – sprovođenje ankete o nesrećnim slučajevima (ozbiljnim i čestim slučajevima) 6) Pregledi preduzeća i mjere zbog nepoštovanja propisa (Preporuka br. 81.-opšti pregledi (po sl. dužnosti, najmanje jednom godišnje) i specijalni pregledi (po žalbi ili iz drugog razloga) 7) Podnošenje izvještaja o radu – stavljanje pod nadzor i kontrolu centralne vlasti (princip nadzora) - Objavljivanje godišnjeg izvještaja o radu službi inspekcije rada koje su pod njegovom kontrolom (rok za objavljivanje je do 12 mjeseci)

42. HVALA!!!