Nalatenschappen: wat zegt de wetenschap?

1. Nalatenschappen: wat zegt de wetenschap? René Bekkers Filantropische Studies Vrije Universiteit Amsterdam

2. Bestemming van vermogen Gemiddeld vermogen 65 jaar en ouder: €249.000

3. Wat mogen we verwachten? • We kunnen een voorspelling maken van de omvang van de Gouden Eeuw van de Filantropie met de volgende rekensom: €t = Nit (pF (1-g(E))) Nit= Aantal Nederlanders uit cohort i in jaar t pF = kans op vermogensoverdracht aan anbi’s g = erfbelasting E = totale waarde vermogen

4. Ingrediënten Ej Hoeveel vermogen bezitten (oudere) Nederlanders? (CBS) p Hoeveel daarvan wordt overgedragen bij leven en na de dood? (KNB, Belastingdienst) Waar hangt de p vanaf? Levensverwachting, aantal kinderen, eigen inkomen/vermogen, hoogte pensioen, inkomen/vermogen kinderen, consumptie bij leven, kerkelijkheid, opleidingsniveau

5. Nalaten 1982-2005

6. Populariteit Anbi’s

7. Populariteit van goede doelen In ongeveer 3,7% van de nalatenschappen komt tenminste een deel van het vermogen ten goede aan rechtspersonen algemeen nut (anbi’s) In het Verenigd Koninkrijk is dit 6%

8. Gemiddelde waarde (x€1.000) Bestedingen bij leven: SpendingKidsInheritance (SKIing) en intervivos transfers (overdrachten bij leven)

9. Nalatenschappen (€ miljoenen)

11. Vooral onbekende ingrediënten Ej Hoeveel vermogen bezitten (oudere) Nederlanders? (CBS) p Hoeveel daarvan wordt overgedragen bij leven en na de dood? (KNB, CBS) Waar hangt de p vanaf? Levensverwachting, aantal kinderen, eigen inkomen/vermogen, hoogte pensioen, inkomen/vermogen kinderen, consumptie bij leven, kerkelijkheid, opleidingsniveau

12. Wat we al weten over geven • Wie geeft? • Er is veel enquete onderzoek naar donateurs, maar dit is van beperkte waarde • Wat doet mensen geven? • Er is veel minder experimenteel onderzoek naar geefgedrag, en slechts enkele studies naar nalatenschappen

13. Waarom geven mensen? Mensen geven vaker/meer wanneer: • Er een duidelijke behoefte is need • Ze gevraagd worden solicitation • Kosten lager, opbrengsten hoger costs/benefits • Ze om de ontvangers geven altruism • Er sociale beloningen zijn reputation • Er psychologische beloningen zijn self-rewards • Het doel past bij eigen waarden values • Giften worden ervaren als efficiënt efficacy

14. Enkele correlaties • Sikkel/Schoenmakers (2012): altruïsme, sociale verantwoordelijkheid en medeleven met patiënten, welvaart kinderen (KWF) • Atkinson/Backus/Micklewright(2012, UK): vrouwen, vermogen en belastingvoordeel • McGregor-Lowndes/Hannah (2010, AUS): (slechte) communicatie met notarissen en potentieel bereik

15. Motieven en barrières Wiepking/Scaife/McDonald (2011, AUS): • Waargenomen effectiviteit van de organisatie • Welvaart kinderen • Eigen inkomen en vermogen • Zorg om directe naasten • Moeite van het maken van een testament

16. Nieuw onderzoek • Beschrijving: hoeveel geld gaat er in de komende jaren naar verwachting naar anbi’s? • Verklaring: wat zijn de achtergronden van nalatenschappen aan anbi’s? • Mogelijke databronnen: CBS, testamenten uit CTR (via KNB), enquêtes

17. Wat we zouden willen weten • Hoe komen Anbi’s in testamenten terecht en hoe verdwijnen ze weer uit testamenten? • Welke motieven hebben erflaters om vermogen na te laten aan algemeen nut beogendeinstellingen? • Welke invloed heeft de notaris op de begunstiging van Anbi’s in testamenten? • Welke invloed heeft de gezinssamenstelling van de erflater op de begunstiging van Anbi’s in testamenten?

18. Contact • ‘Geven in Nederland’, Filantropische studies, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam: www.geveninnederland.nl • René Bekkers, r.bekkers@vu.nl • Blog: renebekkers.wordpress.com • Twitter: @renebekkers