Fakulteti i shkencave të aplikuara të biznesit Pejë

1. Fakulteti i shkencave të aplikuara të biznesitPejë USHTIMET 5 Lënda: EKONOMIA E NDËRMARRJES Tema:Ndërmarrja, tregu, konkurrenca dhe tekonologjia Msc Thëllëza (Latifi) Sadija) Pejë/2012

2. TREGU T R E G U - Shumë dijetar dhe ekonomist kanë dhënë teori të ndryshme reth tregut. Në teori tregu paraqet hapësirën ku takohet blerësi dhe shitësi, dhe bëhet këmbimi i mallit me para ose mall me mall. Njeriu apo familja Ndërmarrja Qeveria Tregun mund ta definojmë si vendi ku takohet dhe bëjnë transaksione shitësi dhe blerësi, ku ofrohen produkte dhe shërbime për shitje, dhe në të cilën ndërohet pronari. Në treg, transaksionet mund të bëhen në mënyra të ndyrshme, mall-para, ose mall-mall, ose para-para që quhet këmbim valutash. T R E G U - Dallojmë dy kuptime të tr e gut: Kuptimi i ngushtë i tregut – kuptojmë vendin ku ballafaqohet oferta dhe kërkesa, përkatësisht prodhuesi dhe konsumatori Kuptimi i gjerë i tregut – kuptojmë raportin e caktuar të ofertës agregate dhe të kërkesës agregate të llojeve të ndryshme të mallrave në kohë të caktuar në kushte të konkurencës së lirë, ku shkëmbimi i mallrave bëhet me ndërmjetësimin e parasë. Pasi thamë se tregu lidh kontaktin në mes ofertës dhe kërkesës, ofron prodhimet dhe shërbimet për konsumatorët. Gjithashtu tregu luan rol të rëndësishëm në ekonominë e një vendi dhe standardin e jetës.

3. Funksionet e tregut Ndarjes së faktorëve të prodhimit- Me anë të këtij funksioni tregu mundëson që firmat dhe subjektet tjera të mundet të furnizohen me fuqi puntore, me kapital, me lëndë të parë, etj. Informaiv -Tregu është informuesi më i mirë për prodhuesin, aty ai mer informata se çka të prodhojë, sa të prodhojë, me çfarë cilsie të prodhojë. Selektiv -Prodhuesin e aftë dhe prodhuesit jo të aftë. Degët rentabile nga degët ekonomike jorentabile. Arbitrit Vetëm tregu cakton çmimin e të mirave materiale. Kjo bëhet në mënyrë automatike në bazë të veprimit të ligjit të tregut.

4. Oferta dhe Kërkesa Oferta- Mund ta definojme si sasi te nje malli ose sherbimi qe gjate nje periode te caktuar kohore ofrohet ne treg ku takohen bleresi dhe shitesi. Cilesia e ofertes eshte e varur nga mundeisa e shfrytezimit te mallit ose sherbimit dhe nga çmimi, dhe rrjedh shprehja “mundesia e shfrytezimit dhe kerkesa” Kërkesa- Kërkesen e konsiderojme sasine e mallit ose sherbimit te cilin bleresi deshiron ta kete dhe eshte i gatshem te paguaj. Sasia e kerkeses eshte e varur nga oferta dhe çmimi.

5. Lakorja e kërkesës dhe ofertës • Lakorja e ofertes • Rritja e çmimit prej Ç1 në Ç2 ,Shkakton rritjen e sasisë së ofertes prej Q1 në Q2 • Lakorja e kërkeses • Ulja e çmimit nga Ç2 në Ç1,shkakton rritjen e kërkesës nga Q2 në Q1

6. EKUILIBRI I TREGUT • Ekuilibri i tregut paraqet një gjendje të till, në të cilën si blerësit dhe shitsit nuk kanë arsye të ndryshojnë sjelljen e tyre. Këtu kemi situatën kur shumë blerës dhe shumë shitës paraqiten në mënyrë të pavarur, asnjë blerës apo shitës individual nuk kanë mundësi të ndikojn te çmimi i tregut. • Çmimi i ekuilibrit përfaqëson çmimin për të cilin sasia e kërkuar dhe ajo e ofruar janë të barabarta, është një kompromis midis interesave të shitësve dhe blerësve. Për nivele çmimesh më të ulëta se çmimi i ekuilibrit saisa e kërkuar e tejkalon sasin e ofruar duke krijuar mungesë. Kur nivelet e çmimit janë mbi çmimin e ekuilibrit sasia e ofruar tejkalon sasin e kërkuar, duke krijuar tepricë.

7. Ekonomia e tregut të pastër është utopi Harmonizimi mes te ofertes dhe kerkeses i cili shpie gjere te baraspesha, arrihet gjithmone nen supozimin e tregut ploteisht te lire. Per te funksionuar mekanizimi I çmimeve te ekonomise se tregut te paster duhet te ekzistojne konkurrenca e plote/perfekte. Tregu karakterizohet: Shume bleresve dhe shitesve Inkuadrim/kyçja e lire ne treg Informimi I plote S’ka bashkerenditje, veprimi i aktereve te tregut Produkte homogjene (te njejta) Pershtatja/adaptimi i shpejte Pers humicen e vendimarrjeve ditore ne ndermarrje, ekonomi shtepiake komuna dhe organet e administrates shteterore, tregu funksionon mjaft mire si sitem qeverises. Mirepo pikepamja/koncepti mbi ekonomine e tregut te paster eshte utopi.

8. Forma e ndryshme të tregut dhe të konkurrencës Duke u nisur nga shitësit Duke u nisur nga blerësit - Monopoli -Monopsoni -konkurenca monopoliste - Konkurrenca monopsoniste -oligopoli - Oligopsoni

9. Rrjedha e zhvillimit të tregut • Perioda e lancimit: Fiilimi I zhvillimit te produktiti te ri, qe identifikohet me tregetimet/shitjes e para. • Perioda e zhvillimit: Kerkesa rritet, tregu zhvillohet • Perioda e pjekurise: Kerkesa arrin piken me te larte dhe pastaj renia, qe mund te konstatohet se tregu eshte ngupor me ate produkt. • Perioda e rënies: Kerkesa bie gjer ne zhdukje, andaj tregu zhduket • Eventualisht rritja e serishme: ripertrirja e produktit te caktuar me cilesi/veti te reja e qe njekohesisht behet edhe vleresimi I fillimit te ri te zhvillimit

10. Tregu dhe zhvillimi i teknologjisë Produktete mund te prodhohen me teknologji te ndryshme, eneregjija elektrike si produkt specifik mund te prodhohet, p.sh permes forces se ujit ose eprmes thengjillit po edhe eprmes forces berthamore. Pa teknologji perkatese nuk mund te pritet as fisnikerimi i resurseve te ndermarrjeve ose shoqerise ne teresi.

11. JU FALMENDERIT PËR VËMENDJE!