delier

1. delier

2. Quiz en antwoorden • Wat is een delier? • voorbeeld • Voortekenen van een delier • Soorten delier • Symptomen van een delier • Wat moedigt een delier aan • Oorzaken van een delier • Hoe herken je een delier? • Gevolgen van een delier • Tips om met delier om te gaan • Een delier. En nu? • Specifieke aandachtspunten • Vragen Opbouw presentatie

3. Nursing heeft een quiz gemaakt om je kennis van een delier te testen. Er volgen 8 meerkeuzevragen. quiz

4. 1. Bij een klassiek geval van delier is de cliënt: A. Continu onrustigB. 's Ochtends onrustiger dan 's avondsC. 's Avonds onrustiger dan 's ochtends

5. 2. Als je cliënt een delier heeft... A. is het goed als hij/zij zoveel mogelijk bezoek ontvangtB. Kun je het beste maximaal twee bezoekers per keer laten komenC. Kun je de prikkels het best verminderen door geen bezoek toe te laten

6. 3. Het bezoek van de delirante cliënt kan het best... A. bij de deur gaan zitten.B. om de cliënt heen gaan zitten.C. aan één kan het van het bed van de cliënt gaan zitten

7. 4. Wat is het grootste verschil tussen een delier en dementie? A. Een delier ontstaat plotseling, terwijl dementie zich langzaam ontwikkeltB. Er zijn geen verschillenC. Bij een delier gaat de cliënt klappertanden, bij dementie niet

8. 5. Wat is niet waar? A. Hoe ouder de cliënt, des te groter de kans op een delierB. Een delier kan vanzelf overgaanC. Als iemand een delier heeft gehad, is de kans groter op nóg een delier

9. 6. Wat is het grootste verschil tussen een stil delier en een depressie? A. Bij een depressie staart de cliënt voor zich uit, bij een delier naar de grondB. Bij een depressie heeft de cliënt geen zin meer om te leven, bij een delier welC. Bij een depressie zit de cliënt het liefst binnen, bij een delier wil hij/zij naar buiten

10. 7. Hoe kun je het beste reageren als een delirante cliënt hallucineert? A. Begrip tonen, maar wel zeggen dat jij die dingen niet zietB. De cliënt duidelijk maken dat de hallucinaties niet echt zijn, zodat hij meer in het heden leeftC. Het laten begaan

11. 8. Kan de cliënt doodgaan door een delier? A. Alleen in de meest ernstige gevallenB. Nee, maar wel aan de onderliggende lichamelijke oorzaak van het delierC. Dat komt inderdaad regelmatig voor

12. Een plotseling optredende, ernstige verwardheid. • Of, completer geformuleerd: • Een acuut, in de loop van een etmaal in ernst variërende psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, intoxicatie of onthouding van middelen die de stofwisseling van de hersenen ernstig ontregelen. Wat is een delier?

13. Meneer Dijkstra is 71 jaar. Hij heeft een kophalsprothese door een heupfractuur. Hij heeft leefregels. Hij heeft een catheter omdat hij pijn heeft en daardoor slecht mobiliseert. Hij slaapt de hele nacht niet, ligt in een vreemd bed en is rusteloos.Om 5 uur ’s morgens is hij er zat van. Hij wil eruit, want hij wil weer jagen wat hij altijd heeft gedaan. Hij ziet vanuit het raam ganzen lopen. Zonder bril (ligt op een vreemde kast) stapt hij uit bed en valt. voorbeeld

14. Wat zie je vaak voordat een delier begint? • Verstoord waak/slaapritme • Rusteloosheid • Nachtmerrie • Lichte desoriëntatie • Volgens onderzoek: 10%-30% van zkh-patiënten krijgt een delier. • Rapport IvG: in 2005 40.000 tot 60.000 in het zkh. Maar er worden geen cijfers bijgehouden. Mede omdat de stille vorm gemakkelijk te missen is. (bron: IvG) Voortekenen van een delier

15. 2 soorten delier: • Apathisch/stil (hypoactief) • Onrustig (hyperactief) • Delier kan snel ontstaan: zelfs binnen enkele uren • Vraag voor jezelf: zou jij een stil delier herkennen? Soorten delier

16. Welke factoren moedigen een delier aan? • Cognitieve stoornis en dementie • Slaapproblemen • Slecht zien en horen • Verwaarloosde gezondheid • Stress (bv door opname) • Eerder delier Wat moedigt een delier aan?

17. Infectie, zoals een UWI of een LWI • Een langer bestaande ziekte, zoals hartfalen • Medicatie • Verhuizing • Stoppen met roken, drinken of alcoholgebruik • Hogere leeftijd • Al deze oorzaken kunnen de stofwisseling in de hersenen dwars zitten. Oorzaken van een delier

18. Concentratieproblemen: snel afgeleid • Hallucinaties en wanen: dingen horen/zien die er niet zijn. Bv katten op de kast. Medicatie om mij te vermoorden. • Onrustig (hyperactief) • Apathisch en stil (hypoactief) • Verstoord waak/slaapritme: ’s nachts onrustig en wakker, overdag suf en willen slapen • Onsamenhangend praten: kan de draad niet vasthouden, begint er in om te praten om het ergens op te laten lijken. HOE HERKEN JE EEN DELIER?

19. 25% overlijdt een maand na delier. Grotendeels door onderliggende oorzaak. Dit zijn gegevens van een zkh. • 60% overlijdt na 4 jaar. • Kans op dementie is na delier 12,5 keer zo groot dan wanneer je geen delier doormaakt. Gevolgen van een delier

20. Spreek rustig en in korte zinnen. • Zeg wie je bent en wat je komt doen als je de kamer binnenkomt. Herhaal dit indien nodig. • Noem de dag en de plaats, en vertel de cliënt waarom hij daar is. • Bezoek is erg belangrijk, maar veel personen tegelijk of een lange bezoektijd in één keer is voor de cliënt vermoeiend en verwarrend. • Het bezoek hoeft niet steeds te praten, hun aanwezigheid is vaak al genoeg. • Laat de familie enkele vertrouwde zaken meenemen, zoals een foto, een klok of een kalender. Kan je verwardheid verminderen?

21. Let erop dat de cliënt zo nodig zijn bril of gehoorapparaat draagt. • Maak het delier bespreekbaar. Sommige cliënten weten wat ze doen en schamen zich er achteraf voor. • Zorg voor goede verlichting, open overdag de gordijnen, zorg 's nachts voor een bedlampje of sluimerverlichting. • Ga niet mee in hallucinaties of waanideeën. Probeer deze niet tegen te spreken, maar maak duidelijk dat jouw waarneming anders is. • Praat over bestaande personen en echte gebeurtenissen. • Realiseer je dat iemand met een delier ziek is en zich niet anders kan gedragen dan hij doet, al lijkt het soms alsof de cliënt niet zijn best doet. Kan je verwardheid verminderen?

22. Samenwerken: • Signaleren = arts inschakelen • Duidelijk observeren en rapporteren. Wees in je rapportage concreet en beschrijf feiten: deze kan je collega meten en doorgaan met observeren. • Overleg met huiskamerassistent: hoe is het voedingspatroon en aanwezigheid in de huiskamer? • Familie: onmiddellijk inlichten na diagnose, maar bij symptomen meteen informeren. Zo voorkom je onbegrip en kan je afspraken maken. Plus: wat kan de familie doen? Een delier. En nu?

23. Meest voorkomende beroepsmatige interventies: • DOS-score gedurende een aantal dagen. DOS staat voor Delirium Obervatie Screening. 3 maal per dag wordt met punten de bewustzijnstoestand van de patiënt gemeten. Het resultaat is een waarschijnlijk delier. • Evt. oorzaak opsporen: UWI? Meten! Mogelijk uitdroging? Diabeet? Retentie? Maar bij dit alles: meestal eerst overleggen met SOG. • Medicatie, zoals haldol. Uiteraard pas na voorschrift. • Veiligheid creëren: bedhekken?, matrassen, bewegingsmelders, nachtcontroles. • Belangrijkste? Meeleven/invoelen! (Pte gilt, wil niet in bed. Bed blijkt voor haar een graf voor te stellen!) Een delier. En nu? Interventies

24. Patiënten met een delier hebben een groot zelfzorgtekort. Let dus op: • Decubitus, helemaal bij een stil delier • Voedingspatroon • Waak- en slaapritme • Valgevaar. Pas eventueel een bewegingsmelder toe • Wassen en kleden in principe overnemen Waar let je specifiek op?

25. Vragen?

26. Einde