190 likes | 882 Views
Delier: ontspoord in de terminale fase. Vroegtijdig herkennen voorkomt onnodig lijden bij oncologische cliënten in de terminale fase. Opzet presentatie. Inleiding/video Stellingen Uitleg rondom delier Wat te doen “Screening Delier” + DOS bespreken Ruimte voor vragen Afsluiting.
E N D
Delier: ontspoord in de terminale fase Vroegtijdig herkennen voorkomt onnodig lijden bij oncologische cliënten in de terminale fase
Opzet presentatie • Inleiding/video • Stellingen • Uitleg rondom delier • Wat te doen • “Screening Delier” + DOS bespreken • Ruimte voor vragen • Afsluiting
Stellingen 1.Ongeveer 80% van alle oncologisch terminale cliënten blijkt een delier te ontwikkelen. 2. In de meerderheid van de situaties is de delirante cliënt erg onrustig. 3. Als de cliënt onrustig wordt, moet de pijnmedicatie worden opgehoogd. 4. Oncologische terminale cliënten die geen voedsel of vocht meer innemen, hebben een grotere kans op het ontwikkelen van een delier. 5.De (huis)arts signaleert het delier eerder dan de verpleegkundige.
Stellingen (vervolg) • 6. Een delier ontwikkelt zich in korte tijd. • 7. Het achterhalen van de lichamelijke oorzaak is zinloos. • Als een delirante patiënt hallucineert kun je dat het beste tegenspreken. • Medicijnen zoals morfine kunnen een delier uitlokken. • 10. De meeste delieren manifesteren zich overdag.
Algemene informatie • Betekenis delier • Oorzaken • Kenmerken • Beloop • Gevolgen • Prognose
Voorspellende en uitlokkende factoren • palliatief terminaal • > 70 jaar • cognitieve stoornissen • alcoholgebruik • opioïdgebruik • visus-gehoorstoornis • delier in voorgeschiedenis • medicatie • stofwisselingsstoornissen • elektrolytenstoornis • lever –nierfalen • hersentumor –metastase • koorts • uitdroging • infectie • onttrekking nicotine, alcohol • verandering verblijfplaats
Kenmerken Stoornis in bewustzijn Stoornis in korte termijn geheugen Stoornis in denken en taal Stoornis in waarneming Motorische agitatie –remming Aandachtsstoornis Onderliggend somatisch lijden Stoornis ontstaat in korte tijd
Beloop • Soms prodromen (voortekenen) • Acuut begin (uren-dagen) • Meestal ‘s avonds • Symptomen fluctueren over de dag • Symptomen ‘s nachts erger
Gevolgen • Nare ervaring • Tast autonomie aan • Herinnering • Bij naasten grote indruk • Te weinig tijd...
Prognose • Dagen tot weken • Kan een voorbode naderende dood zijn • Geen oorzaak van sterven, wel bespoedigen
Wat te doen? “...en waar dachten we heen te gaan, meneer Versteege?” • Zoek naar de oorzaak • Gebruik pre- screening • Gebruik DOS-schaal • Communiceer • Medicatie (arts)
Stroomdiagram (1) Oncologische terminale cliënt Luxerende factoren - Medicatie - Stofwisselingsstoornis - Hersenziekten - Plotseling staken medicatie - Infectie Factor(en) aanwezig? Ja Nee
Stroomdiagram(vervolg) Ja Observatieschaal invullen Ochtend - middag - avond Score 3 Ja Nee Verpleegkundige interventies uitvoeren Overleg met arts
DOS-schaal • Zakt weg tijdens gesprek of bezigheden • Is snel afgeleid door prikkels uit omgeving • Heeft aandacht voor gesprek -handeling • Maakt vraag of antwoord niet af • Geeft antwoorden die passen bij de vraag • Reageert trager op opdrachten • Denkt ergens anders te zijn • Geeft aan welk dagdeel het is • Herinnert zich recente gebeurtenis • Is plukkerig, rommelig, rusteloos • Trekt aan infuus, catheter e.d. • Is sneller geëmotioneerd • Ziet-hoort dingen die er niet zijn
Verpleegkundige interventies Bij een score lager dan 3 Preventieve interventies voorlichting, communicatie, veiligheid, continuïteit en oriëntatie op de realiteit
Verpleegkundige interventies Bij een score meer dan 3 • Verminderen van angst • Beheersen agressie • Verminderen apathie • Verminderen (psycho)motorische onrust • Beheersen hallucinaties/wanen • Overgevoeligheid prikkels • Arts inschakelen • Na doormaken delier: bespreken
Vragen ? Pakket deskundigheidsbevordering:http://ikz.delier.ikcnet.nl Filmpje: Informatiecentrum IKZ