Handelingen en de Paulinische brieven

1. Handelingen en de Paulinische brieven De grote opdracht

2. De rode lijn • In het Oude Testament: • Mens geschapen naar Gods evenbeeld • God wil een relatie met de mens: • Leiding, redding • Na straf nieuwe kansen • God geeft beloften • In het Nieuwe Testament: • God vervult Zijn beloften in Jezus • Door Jezus een nieuwe start in een nieuw verbond

3. Cultuur van het Nieuwe Testament (1) • 400 jaar tussen het O.T. en het N.T. • Grote culturele verandering: • 2 eeuwen Griekse overheersing • Grieken hielden van fundamentele vragen: • Filosofie, ethiek en politiek • Grote denkers: Socrates, Plato, Aristoteles • Grieken open voor nieuwe denkbeelden: • Luisteren, discussiëren en filosoferen • Open voor het evangelie

4. Cultuur van het Nieuwe Testament (2) • Daarna Romeinse overheersing • Romeinen: • Zakelijk: hoge belastingheffing • Bestuurlijk: • Zeer georganiseerd • Grote veranderingen op bestuurlijk gebied • Militair: • Overal bezettings/veiligheidstroepen • Zeer wreed bij tegenwerking • Technisch: • Grote veranderingen in de infrastructuur

5. Cultuur van het Nieuwe Testament (3) De achtergrond • Jezus was een Jood • Christelijke kerk begint in Jeruzalem • Eerste christenen zijn Joden

6. Cultuur van het Nieuwe Testament (4) Joodse religie • Klassieke geloof ontwikkelt zich naar het Judaïsme • Belangrijke instellingen: • Tempel: • Plaats van eredienst • Symbool van de joodse identiteit en nationale trots • Synagoge: Lokale plaats van eredienst • Wet en tradities: • Na de ballingschap: intensieve studie van de wet • Joden werden ‘de mensen van het Boek’ • Identiteitskenmerken:Besnijdenis, houden van de sabbat en de voedselwetten

7. Cultuur van het Nieuwe Testament (5) Belangrijke groeperingen • Farizeeën: • Vol overgave toegewijd aan gehoorzamen van de wet • Moedigden anderen aan dit ook te doen • Saduceeën: • Afkomstig uit families van rijke landeigenaren • Leverden de hoofdpriesters en de hogepriester • Dominerende partij in de joodse Hoge Raad (Sanhedrin) • Hadden organisatie van de tempel in handen • Samaritanen: • Kolonisten ontstaan na de val van het Noordelijk rijk vermengd met achtergebleven Israëlitische bevolking • Namen veel zeden en gebruiken over van de Joden

8. De Grote Opdracht • Jezus kwam op hen toe en zei: ‘Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde. Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat Ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.’ (Mattheüs 28: 18-20) • Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde.’ (Handelingen 1:8)

9. God’s volgorde • Eerst vervulling met de Heilige Geest • Dan getuigen van Jezus in: Jeruzalem, Samaria en dan overal op aarde • Hoe: ■ Vervuld van de Heilige Geest■ Geleid door de Heilige Geest■ Verkondiging van ‘’Het Koninkrijk van God” • Belofte van Jezus: • Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde. • Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.’

10. Pinksteren – de nieuwe fase • Joodse wekenfeest - Pinksteren • Tweede grote feest – dankdag voor de oogst • Van Griekse woord ‘pentekostè’ = de 50e • 50e dag na 2e dag van Joodse Paasfeest • Feestdag voor God • Joden vanuit het hele Romeinse rijk in Jeruzalem • Ideale start voor God’s grote plan • De eerste gemeente ontstaat (3000 mensen)

11. Pinksteren – het publiek

12. Doop in de Heilige Geest • Heilige Geest komt op ieder, die naar Hem uitziet • Heilige Geest is de Geest van Jezus, die in de mensen komt wonen en werken • Heilige Geest is een Persoon • Heilige Geest is Gods krachtgevende Aanwezigheid in ons leven (Gordon Fee) • Alleen geleid door de Heilige Geest kunnen we Gods werk doen in de wereld

13. De inhoud van Handelingen (1) • Hemelvaart en Pinksteren (Handelingen 1 en 2) • Jeruzalem (Handelingen 3 - 6) • De eerste gemeente – problemen - oplossingen • Vervolging (Handelingen 6 - 9) • Stefanus • Naar Samaria en verder – Filippus • Saulus geroepen

14. De inhoud van Handelingen (2) • Naar de heidenen (Handelingen 10 - 12) • Cornelius – problemen met de doop • Antiochië – Grieken komen tot geloof • Zendingsreizen van Paulus • Eerste zendingsreis (Handelingen 13 - 14) • Apostelenvergadering (Handelingen 15) • Tweede zendingsreis (Handelingen 16 – 18) • Derde zendingsreis (Handelingen 18 – 21)

15. De inhoud van Handelingen (3) • Paulus gevangenschap (Handelingen 18 – 28) • Paulus voor koningen • Paulus naar Rome • Verkondiging in Rome --------------------------------------------- • Verdeling van een ‘hoofdrol’ in Handelingen: • Ca. de helft Petrus in een ‘hoofdrol’ • Andere deel Paulus in een ‘hoofdrol’

16. Verspreiding van het evangelie • Werd mede bevorderd door: • Vrijheid van godsdienst (betrekkelijk) • Eén taal in het hele rijk: • Romeinse taal = officiële taal • In praktijk blijft het volk Grieks spreken • Pax Romana – ‘Vrede’ onder Romeinse overheersing • Reizen: • Uniek en veilig wegenstelsel • Snelle verbindingen (in het goede seizoen) per schip • Bij Grieken grote belangstelling voor één God en hoge moraal – geestelijke honger

17. Paulus eerste zendingsreis

18. Paulus tweede zendingsreis

19. Paulus derde zendingsreis

20. Lucas, de schrijver van Handelingen Wie was Lucas? • Heiden– de enige niet Joodse schrijver van het N.T. • Goed opgeleid – dokter (medicijnenstudie onderdeel van filosofiestudie) • Onderzoeker/historicus – heeft alles degelijk onderzocht • Reiziger – moest reizen om alles nauwkeurig na te gaan – medereiziger van Paulus • Schrijver – literair zeer begaafd

21. Het belang van het boek Handelingen (1) • Brugfunctie tussen Evangelieën en de Brieven • Beschrijft het ontstaan van de gemeenten • Goede achtergrond voor begrip Paulinische brieven. • Theologische informatie: • Hemelvaart en pinksteren • Doop met de Heilige Geest • Leiding door de Heilige Geest • Ontstaan van de kerk, • Evangelie geldt voor de hele wereld • Toespraken van Petrus, Stefanus, Paulus

22. Het belang van het boek Handelingen (2) • Zendingsactiviteiten van de vroege kerk • Jeruzalem (voor de Joden) • Samaria (voor de Samaritanen) • Naar de uiteinden der aarde (voor de heidenen) • Doop van Cornelius (Handelingen 10) • Apostelvergadering in Jeruzalem (Handelingen 15) • Geen besnijdenis voor de heidenen • Geen Joodse wet voor de heidenen • Onthouding van bezoedeling door afgodendienst • Onthouding van ontucht • Wel rekening houden met elkaar (bloed en vlees met bloed erin)

23. Het belang van het boek Handelingen (3) • Verdediging en verantwoording van het apostelschap van Paulus • 3x wordt bekering en roeping van Paulus verteld • Zonder Handelingen de vraag: Wie is Paulus? • Informatie over: • Eerste christenen, gemeenteleven en de vroege kerk • Grote problemen en uitdagingen • Hoe de Heilige Geest leiding geeft

24. De Paulinische brieven (1) • Onderverdeling: • Personen: • Timotheüs, Titus, Filemon • Individuele kerken: • Rome, Korinthe, Filippi, Kolosse, Tessalonica • Groepen kerken: • Galatië, omgeving Efeze

25. Paulinische brieven (2) • Inhoud sterk afhankelijk van het doel: • 1 en 2 Tessalonicenzen: gericht op wederkomst van Christus • Romeinen, Galaten, 1 en 2 Korintiërs gericht op prediking • Brieven uit de gevangenis aan Efezieërs, Filemon, Kolossenzen en Filippenzen • Herderlijke brieven schrijft hij aan Timoteüs en Titus over praktische zaken als leiderschap in de kerk en organisatie

26. Hulp bij het lezen van de brieven • Handelingen kennen als basis • Inzicht hebben in de achtergrond (context) van de brief • Goed naslagwerk kan enorm helpen • Aanbevolen: • Handboek bij de Bijbel • Korte inleiding tot de bijbelboeken