280 likes | 611 Views
Ethiek in de psychiatrisch kliniek. Ethische dilemma’s in een psychiatrische behandelsetting: op zoek naar handvatten voor de praktijk. Inleiding. Focus op praktijk Dagdagelijks geconfronteerd met trendwijziging Naast paternalisme meer aandacht voor participatief denken Patiëntenrechten
E N D
Ethiekin de psychiatrisch kliniek Ethische dilemma’s in een psychiatrische behandelsetting: op zoek naar handvatten voor de praktijk.
Inleiding • Focus op praktijk • Dagdagelijks geconfronteerd met trendwijziging • Naast paternalisme meer aandacht voor participatief denken • Patiëntenrechten • Patiëntenparticipatie • Patiëntentoewijzing • Patiënt staat centraal • Individuele behandelplannen • Autonomie • Verpleegkundig diagnostisch denken11° patroon Gordon (waarden- en levensovertuigingpatroon) • … dit vereist een ‘attitudewijziging’ bij de hulpverlener.
Inleiding • Nood aan theoretisch kader om juist model te kiezen (om de genomen beslissing te kunnen verantwoorden) • Mogelijke oplossing Basismodel voor ethisch redeneren en adviseren: PERSONALISTISCHE VERANTWOORDELIJKHEIDSETHIEK (Prof. L. Janssens, Prof. R. Burggraeve)
Kubus(bron: R. Fransen & S. Van den Eynde, De elfde dimensie, Geel: Campinia, 2008)
Kenmerken • Integrale holistische benadering • Focus op de ‘totale’ mens inclusief ruimte voor zijn interactiepatronen en belevingsprocessen • Cyclisch, niet statisch • Weging tussen intentie – handeling - gevolg • Constant hervragen – afwegen • Personalistisch • Focus op wat van belang is voor hulpvrager (en voor de relatie) en niet zozeer op waarden en normen als zodanig
Doel • Bevordering van de menselijke persoon in al zijn dimensies en dit zowel voor diegene die de handeling stelt als diegene die de handeling ondergaat. of Uniciteit van het individu tot zijn recht laten komen zonder afbreuk te doen aan de uniciteit van de hulpverlener. • Integratie van het relationele karakter en de maatschappelijke context.
Beschrijving kubus • Voorkant: • Mens als psychosociale en existentiële eenheid • Bovenkant: • Uniciteit: het unieke gegeven van elk individu • Intersubjectiviteit: samentreffen (of botsen) tussen het unieke van patiënt en het unieke van hulpverlener (relationele dimensie) • Solidariteit: juridische aspecten, institutionele aspecten • Relationeel (één op één, één op veel) • Toetsing • Zijkant: • Benadering vooropgestelde handeling voor het ethisch dilemma.
Voorkant • Lichamelijk • Diagnose, anamnese. • Symptomen. • Omschrijving van het probleem • Door aangevers, betrokkene, therapeuten • Wat wordt als probleem ervaren? • Mogelijkheden, beperkingen • Familiale antecedenten • Prognose
Voorkant • Psychisch • Diagnose (as 1 en as 2), anamnese. • Symptomen. • Omschrijving van het probleem • Door aangevers, betrokkene, therapeuten • Wat wordt als probleem ervaren? • Mogelijkheden, beperkingen • Familiale antecedenten • Prognose
Voorkant • Sociaal • Context: • Primaire steungroep • Professioneel netwerk rond patiënt • Existentieel • Patroon 11: waarden en normen (niet enkel geloof) • Wat drijft de patiënt, waar haalt hij kracht uit? • Kernwaarden mbt autonomie, welzijn, competenties, vertrouwen • Spirituele bronnen waar vindt patiënt kracht
Bovenkant • Uniciteit • Wie is de patiënt in de zorgsituatie (geworden?) • Uniciteit als samenvatting van de voorkant (holistisch).
Bovenkant • Intersubjectief • Interactie uniciteit hulpverlener – patiënt. • Bewust zijn van de eigen normen en waarden en van daaruit kijken naar waarden en normen van patiënt. • Wie staat het dichtst bij patiënt?Wie interacteert het meest terapeutisch? • Oorzaken van falen vooropgestelde handeling kan enerzijds tgv pathologie maar anderzijds ook tgv relatie hulpverlener / patiënt.
Bovenkant • Solidariteit • Afspraken binnen team, afdeling… • Afspraken binnen ziekenhuis (visie) • Wetgeving - Maatschappelijke kaders
Zijkant • Intenties • Vanuit welke intentie wegen we de keuzen? (bv ver-antwoordelijkheid gaat de handeling vooraf….Levinas) • (Welk doel willen we bereiken)??? • “Hoe groter eigenbelang, hoe kleiner het ethisch gehalte van de vooropgestelde keuze” • “Een ethisch dilemma ontstaat als er voor een probleem er meerdere oplossingen(afwegingen) mogelijk zijn en aan elke afweging kleven voor-), en nadelen. We kiezen voor het minste kwaad…
Zijkant • Handeling • Je kiest die handeling die het meest verantwoord is (afweging voor- en nadelen). • Gevolgen(bedoelde en niet bedoelde) • Juridisch • Relationeel (therapeutische relatie) • Impact op leven van patiënt en zijn omgeving • Impact op leven van hulpverlener
Kubus(bron: R. Fransen & S. Van den Eynde, De elfde dimensie, Geel: Campinia, 2008) Slide 18
Afsluitende opmerkingen • Ontstaan van conflicten owv • Uniciteit vs solidariteit • Uniciteit hulpverlener vs uniciteit patiënt • Ethiek gaat niet over • eigen mening zeggen • maar over • eigen mening zeggen rekening houdend met patiënt
Afsluitende opmerkingen • Ethiek is groeiproces. (een zoekproces naar het meest menselijk wenselijke)Onbevangenheiden inlevingsvermogen staan hierbij centraal. • Kubus als instrument voor zelfreflectie, intervisie, analyse, richting geven in goede zorg, attitudewijziging