1 / 52

INTELEKTWALISASYON NG WIKA SA BATAS AT HURISPRUDENSYA ni : Benjamin M. Mendillo , Jr. Ph.D

INTELEKTWALISASYON NG WIKA SA BATAS AT HURISPRUDENSYA ni : Benjamin M. Mendillo , Jr. Ph.D. Ang batas at ang Tao. Ang batas at ang tao. Ang pagkakaroon ng batas ay repleksyon ng isang sibilisadong kultura at kritikalidad ng isang wika . Ang batas at ang tao.

conroy
Download Presentation

INTELEKTWALISASYON NG WIKA SA BATAS AT HURISPRUDENSYA ni : Benjamin M. Mendillo , Jr. Ph.D

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. INTELEKTWALISASYON NG WIKA SA BATAS AT HURISPRUDENSYAni: Benjamin M. Mendillo, Jr. Ph.D

  2. Angbatasat angTao

  3. Angbatas at angtao Angpagkakaroonngbatas ay repleksyonngisangsibilisadongkultura at kritikalidadngisangwika.

  4. Angbatas at angtao Sa anotasyonni Roman(1995) saKodigoSibilngPilipinas: “Law is a rule of conduct, Just obligatory, promulgated by legitimate authority, and of common observance and benefit.”

  5. Angbatas at angtao Sa anotasyonni Roman(1995) saKodigoSibilngPilipinas: “Ito ay mgapanuntunan, makatwiran at dapattupdinbataysakinikilalangkapangyarihangnakatakdanito, nasumasakopparasakabutihannglahat.”

  6. Angbatas at angtao InihainniSenadorLitoLapid Ang Senate Resolution No. 19 Na naglalayongisalinsawikang Filipino angmgatuntunin at iba pang dokumentosasenado.

  7. Angbatasat angpagsasalin

  8. Angbatas at angpagsasalin Sa kataas-taasangHukumannatalaangunangpaggamitng Filipino bilangmidyumsapagsulatngkasang-ayon Na opinyonniMahistrado Domingo Imperial.

  9. Angbatas at angpagsasalin Si Mahistrado Ruben T. Reyes ngKataas-taasangHukuman ay naglabasngmgadesisyongmay salingFilipino samgamahalagangprinsipyongpambatas.

  10. SPO2 Geronimo Manalo, et al. vs. Calderon, et al., G.R. No. 178290, Oktubre 15, 2007. “The ultimate purpose of the writ of habeas corpus is to relieve a person from unlawful restraint. The writ cannot and will not issue absent a showing that petitioners are deprived of their liberty. Neither can it relieve petitioners, who are police officers, from the valid exercise of prescribed discipline over t hem by the PNP leadership.

  11. “Angpangunahinglayuninng writ o utosng habeas corpus ay angpagsaklolosaisangtaomulasapagkapiit o pagkapigilnanglisyasabatas. Ang writ ay hindimakakamit kung walangpagkakaitngkalayaan. Hindi rinitomapanghahawakanngmganagpepetisyongkapulisanupangmakaiwassatakdangparaanngpagdisiplinasakanilangmgapinunong PNP.”

  12. Angwikaat angbatas

  13. AyonsaArtikulo 3 ngKodigoSibilnanagsasaadna “Ignorance of the law excuses no one from compliance therewith” (ignorantialegis non excusat) o angkawalanngmuwangsabatas ay hindikatwiranngsinumansadi-pagsunodsamgaito.

  14. Nakasaad din saSeksyon I, Artikulo 3 ngSaligang Batas na “No person can be deprived of life, liberty and property without due process of law not shall any person be deprived by law”.

  15. Hindi dapatalisanngbuhay, kalayaan, o ari-arianangsinumangtaonanghindisakaparaananngbatas, nipagkaitanangsinumangtaongpantaynapangangalagangbatas.

  16. Panadero Magsasaka Mangingisda Karpintero

  17. Dahilditonapakahalagangmaisalinangmgaespesyalisado,teknikal, antigo, at pormalnamgasalitasapayak at pinakakomukatibonganyongwikagamitangelaborasyong Filipino.

  18. Angpagsasalintulaysaintelektwalisasyon

  19. Angpag-aangkop-diwa at pag-iinterpretasamgamasalimuotnatekstong legal sasiningngpagsasalin ay isangkongkretongpatunaynaangwikang Filipino ay punongmgakatangianngisangprogresibongwikanasinghusay at simbisangwikang Ingles. Angpagsasalin ay sinasabingisangkasangkapansaintelektwalisasyonngwika.

  20. “Isangmalakinggampaningpambansaangpagsasalin. Kailanganangpagsasalinupangmaiponanglahatngkaalaman at karununganngmundotungosawikangbansa. Hangganghindinakabubuongisangaklatanngmgasalinmulasaiba’tibangkatutubongwikasa Filipinas at mulasamgapangunahingwikangdaigdig

  21. Mgasalingmagtatanghalsasalimuotngkaranasan at kasaysayangpambansa at sisinopsapinakadakilangmgatagumpayngsangkatauhan, ay hindi pa maipagmamalakianglusog at tatagng Filipino bilangwikangpambansa.” (Almario, 2003).

  22. “Maramingmagkakasalungat Na pananawtungkolsapagigingintelektuwalisadong Filipino. Nariyanangpangkatnanagsasabingmatagalnaitongintelektuwalisado at may kasapatanggamitinsapagtuturongalinmangasignatura.

  23. Nariyan din angkasalungatnapananawnanagsasabinginteletuwalisadoangwikasalaranganngpanitikan, ilang sub-disiplinangaralingpanlipunan at ngsikolohiyasubalithindisamaraminglarangan. Anghuli ay nagbibigaydiinsa ‘pangangailangangmakabuong

  24. Register sawikaparasaiba’tibangdisiplinangintelektuwal o lawakngespesyalisasyonupangmaipahatidangkaalamangpandaigdigsapamamagitanngwika’ (Gonzalez, 1988)

  25. Angpagsasalinbilanghakbang Sa intelektuwalisasyon ay isa ring Paraanngpagpapayamanng Kulturang Pilipino. Ito ay sapagkat Angwika ay sumasalaminsa Kulturangisangbansa

  26. Sa nanalongsalitangtaon, naipakitaangkulturangmga Pilipino sapaggamitng cellular phone. Ayonngasaobserbasyonni Adrian RemodoisangpropesorngAteneo de Naga nasumulatngpapelsa “ miskol”:

  27. “Ang missed call sa New York ay ibang-ibasamiskolngmga Filipino. Ang missed call ay simplengdi-naasikasongtawag, samantalangnakaugatsasikolohiyangparamdamngmga Filipino angmiskol. Angsandalingtunogngpagtawagsacellphone ay nagsasabing “ Buhay pa ako. Magparamdam ka naman.”

  28. “Katuladng “lobat”ng 2005, Lumaganapangmiskoldahilsapagkahumalingngmga Filipino sakomunikasyong cell phone. Peroinangkinnanatinangbagongteknolohiya at ginamititosaatingsarilingparaan. Mahalagaangpapelngwikasapangkulturangpandarambongnaito. Sinabinating “Miskulin mo ako”paramairehistroangbagongnumero, makitaangnaiwaglitna cell phone, o ipagyabangangbago at magandang ringtone.” (Miskol, 2007)

  29. Angbatassadomeyn Ng wika

  30. Angwika ay binubuong Domeyn Ang non-controlling domains RING ONE semi-controlling domains Controlling domains

  31. Non-Controlling Domains Angdomeynna non-controlling ay kinabibilanganngbahay, tirahan at ngating lingua franca

  32. Semi-Controlling Domains Kinakabilanganngrelihiyon, pulitika, at trimidya.

  33. Controlling Domains

  34. Sinasabingangwikangginagamitsadomeynna controlling, gayangkinakapaloobanngbatas, ay lagingisangintelektuwalisadongwika. Ayonkay (Sibayan 1991) ay yaongmaaaringgamitinsapagkuhangisangkumpletongedukasyonsaanumanglaranganngkarununganmula kindergarten hanggangkolehiyo at anumangpatuloy pa napag-aaral. Sa ganitongdepinisyon, masasabinghindi pa intelektwalisadoangwikang Filipino.

  35. AngIntelektwalisasyonsadomeynngbatas

  36. Ayonkay (Sibayan 1991) kinakailangan, una, angpagbuongiba’tibanggrupongtaonanagtataglayngiba’tibangkaalaman at kakayahansa Filipino, namahusaysawikangkanyangpropesyontuladngmga agricultural scientists, medical doctor, abogado, accountants at iba pa.

  37. Pangalawanggawainngintelektwalisasyon, ay angpagbuongmgainstitusyon at mgaistrukturanasusuportasalayuninnitogayangmgakolehiyo, unibersidad at mgaorganisasyonnanaglilimbagngmgadornalsa Filipino.

  38. Intelektwalisasyon Bilanghamon

  39. Angmgapilipino ay hindinatuturuannangwastodahilsapaggamitngwikang ingles bilangmidyumnginstruksyon o pagtuturo.(Gonzales 2004)

  40. Upangmapahusayangwikasalebel at usaping pang-intelektwal, kailanganitonggamitinnahindilamangnakukulongsakonseptwalnapag-aaralnawika. Kung angilangpaaralan ay magmamatigassapaggamitngwikang ingles bilangmidyumngpagtuturosailangdomeyn pang- akademya, angmagigingresultanito ay pagkabansotngwikasamataasnagawaing pang-kognitibosalaranganng pang- espesyalisasyon.(Gonzales 2002)

  41. Isa samgakahingianngintelektwalisasyon ay angkakayahanngisangwikanamakaangkopsamgateknikal at espesyalisadongmgasalitaupangmagamititosaiba’tibangdomeyn.Upangmapaibayoangganitongkaisipan pang-global, kinakailanganangmaluwagnapagtanggapsawikangginagamitsa internet at trimidya.

  42. Modernisasyonsawikangbatas.

  43. Ayon kina Fishman, Ferguson at Gupta 1968) May dalawangprosesosamodernisasyonngwika. • Ekspansyon at talasalitaansatulongngadapsyonngmgabagongsalita at ekspresyon.

  44. Ayon kina Fishman, Ferguson at Gupta 1968) May dalawangprosesosamodernisasyonngwika. • Angpagbuongbagonglapit, at pamamaraansaisangmakabuluhangdiskurso.

  45. AyonkayBatnag 1977 “ Mahalagaangpagsasalinsa information age. Sa pamamagitanngmgasalin, maibabahagisanakararamingmamamayanangmakabagongmgakaalamannapatuloylamangmagigingmisteryosakanila kung mananatilingnakasulatsawikanghindinilanauunawaan.”

  46. PAGPAPLANONG PANGWIKA SA DOMEYN NG BATAS

  47. Tinukoyni (Cooper 1982) na may tatlongpangunahingurisapagpaplanongwika. • Una, ang status planning, ito ay angpagkilalangpamahalaansakahalagahan o posisyonngisangwikasaiba pang wikangginagamit, gayundinsaalokasyonngwika at ngitinakdangsilbinito.

  48. Tinukoyni (Cooper 1982) na may tatlongpangunahingurisapagpaplanongwika. • Ikalawaang corpus planning na tumutukoysapormulasyonng mgarepormasaispeling paglikhangmgasalita at pagbuongmgamakabagong uringpagsulat.

  49. Tinukoyni (Cooper 1982) na may tatlongpangunahingurisapagpaplanongwika. • Ikatlo, ang acquisition planning nanakapokussapagtuturo at pagkatutongiba’tibangwika.

  50. Konklusyon: Napakahalaganaanglenggwahengistatyuts at hurisprudensya ay naiintindihanngmamamayanupangmagkaroonngtamangpagkakaunawasamgaito at makabuongwastongopinyonukoldito.

More Related