420 likes | 873 Views
Zapis pionowy UKD w Bibliotece Narodowej. Jolanta Hys Joanna Kwiatkowska Pracownia UKD Instytut Bibliograficzny Biblioteka Narodowa Warsztaty UKD 10 czerwca 2011 r. Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym".
E N D
Zapis pionowy UKD w Bibliotece Narodowej Jolanta Hys Joanna Kwiatkowska Pracownia UKD Instytut Bibliograficzny Biblioteka Narodowa Warsztaty UKD 10 czerwca 2011 r.
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym" • Od 1 stycznia 2011 r. stosowany w „Przewodniku Bibliograficznym” („PB”) zapis poziomy UKD został zmieniony na zapis pionowy UKD. • Układ działowy „PB” nie został zmieniony. • Zmiany ograniczyły się do sposobu prezentacji symboli UKD.
Zapis pionowy UKD „Przewodniku Bibliograficznym" • Ze względów praktycznych nie ma możliwości przyjęcia jednego standardu zapisu symboli UKD dla wszystkich bibliotek w Polsce. • Nowy sposób zapisywania symboli obowiązuje w „PB”, natomiast dla innych bibliotek nie jest obowiązujący.
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym" • Pole 080 z symbolem UKD w rekordzie bibliograficznym jest powtarzalne. Symbole w zapisie pionowym są prezentowane w kolejności ich wprowadzenia. Każdy symbol elementarny stanowi wejście do indeksu. http://www.bn.org.pl/dla bibliotekarzy/ukd/aktualnosci-ukd • Prowadzone są prace nad zmianą zapisu symboli w zeszytach „Przewodnika Bibliograficznego” z 2010 r. (w OPAC-u).
Zapis pionowy UKD w „PB” (przykład) 080 94(438).082 080 94(438).083 080 323.3-058.12(438) 245 Dzieje wojenne i powojenne szlachty podlaskiej /|c[red., wybór i opis materiału il. Sławomir Kordaczuk] ; Muzeum Regionalne w Siedlcach. 650 Szlachta|zPolska|y1939-1945 r. 650 Szlachta|zPolska|y1944-1956 r. 651 Podlasie|xludność|y1939-1945 r. 651 Podlasie|xludność|y1944-1956 r.
Zapis pionowy UKD w „PB” (przykład) 080 811.162.1:811.133.1'374 080 811.133.1:811.162.1'374 100 Sikora-Penazzi, Jolanta. 245 Popularny słownik francusko-polski, polsko-francuski /|cJolanta Sikora Penazzi, Krystyna Sieroszewska. 655 Słowniki francusko-polskie 655 Słowniki polsko-francuskie
Zapis pionowy UKD w „PB” (przykład) 080 37.035(438) 080 316.356.4:316.64(=162.1) 245 Patriotyzm a wychowanie /|cpod red. Elwiry Jolanty Kryńskiej [et al.]. 650 Świadomość narodowa|zPolska 650 Wychowanie patriotyczne|zPolska
Nowe zakładki na stronie UKD • Zapis pionowy UKD http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/zapis-pionowy-ukd • Archiwum UKD W archiwum umieszczono Biuletyny UKD z lat 2008-2010 prezentujące symbole w zapisie poziomym http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/archiwum-ukd • Biuletyn UKD W dziale Biuletyny UKD publikowane są nowe Biuletyny UKD (od 2011 r.), prezentujące decyzje UKD, utworzone zgodnie z metodą zapisu pionowego UKD. http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/biuletyn-ukd
Zapis pionowy UKD • Zmiany zapowiedziano w referacie Zapis kolumnowy UKD w "Przewodniku Bibliograficznym" wygłoszonym na warsztatach JHP BN i UKD (11 czerwca 2010 r.) http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/materialy-warsztatowe
Zapis pionowy UKD • W okresie lipiec- sierpień 2010 r. przygotowano podstawy zapisu pionowego. Decyzje podejmowane były na spotkaniach roboczych Pracowni UKD z p. Teresą Turowską oraz z koleżankami z Zakładu Opracowania Rzeczowego i z Pracowni Przewodnika Bibliograficznego.
Zespół ds. UKD • W dniach 7-8 marca 2011 r. w Bibliotece Narodowej odbyło się czwarte spotkanie Zespołu ds. UKD. Tematem spotkania były hasła indeksowe do kartoteki roboczej UKD oraz szczegółowe rozwiązania metodyczne w zapisie pionowym UKD. Było to trzecie z czterech spotkań Zespołu UKD poświęcone zapisowi pionowemu • Materiał z ostatniego spotkania zamieszczono na stronie: http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/aktualnosci-ukd
Spotkania UKD • W październiku 2010 r. i w lutym 2011 r. odbyły się spotkania informacyjne nt. zmian w zapisie symboli (zapis pionowy UKD). • W spotkaniach wzięło udział 86 osób (przedstawicieli bibliotek z całej Polski).
Artykuły • W trzecim numerze „Poradnika Bibliotekarza” z 2011 r. ukazał się artykuł pt. „Zmiany w zapisie symboli UKD w Przewodniku Bibliograficznym”. • W trzecim numerze „Bibliotekarza” z 2011 r. ukazał się artykuł pt. „Zapis pionowy UKD w Przewodniku Bibliograficznym”.
Kartoteka UKD • W Pracowni UKD przygotowano adaptację formatu MARC 21 Format for Classification Data dla klasyfikacji dla potrzeb tworzonej kartoteki wzorcowej UKD w Bibliotece Narodowej. • Na spotkaniu z bibliotekarzami bibliotek akademickich stosującymi UKD (19-20 maja 2009 r.) wygłoszono referat „O formacie dla Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej” • Na warsztatach UKD (11 czerwca 2010 r.) wygłoszono referat „Zapis kolumnowy UKD w „PB” przedstawiający założenia nowej metody zapisu symboli i wybrane pola z formatu dla klasyfikacji wykorzystane w kartotece roboczej http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/materialy-warsztatowe
Kartoteka UKD Kartoteka wzorcowa zapewnia: • standaryzację indeksowania i metod wyszukiwania, • spójność i kompatybilność opracowania rzeczowego, • przeszukiwanie zasobów informacyjnych w języku polskim.
Kartoteka UKD • Zaadaptowano (wybrano) następujące pola z formatu dla klasyfikacji: MARC LEADER 008 Dane kontrolne 040 Instytucja sporządzająca rekord 084 Schemat klasyfikacji i wydanie 153 Symbol klasyfikacji i Odpowiednik słowny 353 Odsyłacz uzupełniający (zob. też) 453 Symbol klasyfikacji odrzucony (NU) 553 Symbol klasyfikacji – Tropy (TK) i Odpowiednik słowny 680 Tekst objaśniający – Nota stosowania 753 Odpowiednik słowny (termin indeksowy) 761 Tekst objaśniający - Instrukcje dalszego podziału i łączenia symboli i przykłady symboli
Kartoteka UKD (przykład rekordu) 153 a 614.3 j Nadzór i kontrola sanitarna. Nadzór nad artykułami spożywczymi i lekami 453a 614.3:663/664:637 553 a 351.77 j Kontrola produktów spożywczych 753a Artykuły spożywcze - kontrola - higiena 753a HACCP 753a Kontrola sanitarna - higiena 753a Leki - kontrola 753a Nadzór sanitarny 753 a Sanitarna kontrola - higiena 753a Żywność - higiena 761 e Normy ISO 22000: 614.3 oraz 006.3/.8
Kartoteka UKD • W programie MAK (lokalnie) wprowadzane są rekordy wzorcowe dla kartoteki roboczej UKD. • Kartoteka w MAK-u nie jest powiązana z rekordami bibliograficznymi. Stanowi rodzaj słownika UKD. • Aktualnie kartoteka w MAK-u służy opracowującym rzeczowo w BN jako pomoc przy wyszukiwaniu przez symbol UKD, bądź hasło indeksowe.
Kartoteka UKD - plany • Udostępnienie kartoteki roboczej do przeglądania na stronie BN/Dla bibliotekarzy/UKD. • Prezentacja w systemie zintegrowanym INNOPAC.
Kartoteka UKD Kartoteka UKD zawiera: • poddziały wspólne formy z tablic UDC-P058, • symbole proste z tablic UDC-P058, • symbole rozwinięte z tablic UDC-P058, • symbole złożone z tablic UDC-P058, • symbole rozwinięte i złożone spoza tablic skróconych UDC-P058 stworzone zgodnie z przyjętą metodą zapisu pionowego
Hasła indeksowe w kartotece UKD • W kartotece UKD hasłami indeksowymi są terminy występujące w indeksie przedmiotowym UKD do tablic skróconych UDC-P058, w zrębie głównym tablic skróconych UDC-P058 oraz w literaturze przedmiotu. • Indeks ma za zadania ułatwienia użytkownikom orientacji, co do zlokalizowania w tablicach UKD poszukiwanych zagadnień czy tematów. Jest on spisem alfabetycznym nazw pojęć występujących w hasłach słownych tablic UKD, od których kieruje użytkownika pod właściwe symbole cyfrowe[1]. • [1] Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna: II wydanie skrócone FID 365, Warszawa, 1966; Wstęp. Olgierd Ungurian
Hasła indeksowe w kartotece UKD A. Określniki wskazujące dziedzinę 153 a 728.8 j Zamki. Pałace. Dwory 753 a Dwory - architektura 753 a Pałace - architektura 753 a Zamki – architektura
Hasła indeksowe w kartotece UKD B. Formy synonimiczne 153 a 316.7 j Socjologia kultury 553 a 008 j Cywilizacja. Kultura. Postęp 753 a Adaptacja kulturowa - socjologia 753 a Akulturacja - socjologia 753 a Antropologia społeczna 753 a Inkulturacja - socjologia 753 a Kultura - socjologia 753 a Kultura masowa 753 a Pluralizm społeczny 753 a Podkultury - socjologia 753 a Socjalizacja - socjologia 753 a Socjologia kultury 753 a Subkultury - socjologia 753 a Wielokulturowość - socjologia
Hasła indeksowe w kartotece UKD C. Nazwy pojęć nieuwzględnionych w tablicach, które jako węższe zakresem mieszczą się w występujących w UKD szerszych pojęciach; w tych przypadkach indeks odsyła od nazw pojęć węższych do nazw i symboli pojęć szerszych 153 a 621.78 j Obróbka cieplna metali 753 a Azotowanie 753 a Hartowanie 753 a Metale - obróbka cieplna 753 a Obróbka cieplna 753 a Piece przemysłowe - obróbka cieplna 753 a Piece tyglowe 753 a Utwardzanie 753 a Zgniot
Hasła indeksowe w kartotece UKD 153 a 94(438).07"1809" j Wojna polsko-austriacka 1809 r. 753 a Bitwa 1809 r. pod Raszynem - historia Polski 753 a Bitwa 1809 r. pod Wrzawami - historia Polski 753 a Bitwa pod Raszynem 1809 r. - historia Polski 753 a Bitwa pod Wrzawami 1809 r. - historia Polski 753 a Wojna 1809 r. polsko-austriacka - historia Polski 753 a Wojna polsko-austriacka 1809 r. - historia Polski
Hasła indeksowe w kartotece UKD D. Inwersja terminów. Inwersja obowiązuje zawsze, jeśli na drugim miejscu stoi imię własne. 153 a 519.21 j Teoria prawdopodobieństwa. Procesy stochastyczne. Procesy Markowa 753 a Markowa procesy 753 a Prawdopodobieństwo - teoria 753 a Procesy Markowa 753 a Procesy stochastyczne 753 a Stochastyczne procesy 753 a Teoria prawdopodobieństwa
Hasła indeksowe w kartotece UKD E. Rekordy kartoteki z poddziałami wspólnymi miejsca; rasy, narodowości i grupy etnicznej oraz czasu budowane są na bazie istniejących rekordów, np.: 153 a 331.5 j Rynek pracy. Zatrudnienie. Pełne zatrudnienie. Brak sił roboczych. Ruchliwość sił roboczych. Rehabilitacja zawodowa 753 a Rehabilitacja zawodowa 753 a Rynek pracy • a Zatrudnienie 153 a 331.5(438) j Rynek pracy w Polsce. Zatrudnienie w Polsce. Pełne zatrudnienie w Polsce. Brak sił roboczych w Polsce. Ruchliwość sił roboczych w Polsce. Rehabilitacja zawodowa w Polsce 753 a Rehabilitacja zawodowa - Polska 753 a Rynek pracy - Polska 753 a Zatrudnienie – Polska
Hasła indeksowe w kartotece UKD 153 a 821.111(091) j Historia literatury angielskiej 553 a 821.111-1/-9 j Literatura angielska • a Literatura angielska – historia 153 a 821.111(091)"18" j Historia literatury angielskiej 19 wieku 753 a Literatura angielska - historia - 19 w.
Hasła indeksowe w kartotece UKD F. Hasła indeksowe UKD– tematy językowo-etniczne Hasła indeksowe do symboli z działów: 1 Filozofia, 7 Sztuka, 8 Językoznawstwo. Literatura piękna, 929 Pamiętniki. Biografie mają formę tematów językowo-etnicznych, np.: 153 a 1(430) j Filozofia niemiecka 753 a Filozofia niemiecka
Hasła indeksowe w kartotece UKD 153 a 72(438) j Architektura polska • a Architektura polska 153 a 741.5(438) j Karykatura polska. Rysunki satyryczne polskie. Humor rysunkowy polski 753 a Humor rysunkowy polski 753 a Karykatura polska • a Rysunki satyryczne polskie 153 a 792(47+57) j Teatr rosyjski 753 a Teatr rosyjski
Hasła indeksowe w kartotece UKD 153 a 811.134.2'36 j Gramatyka języka hiszpańskiego 753 a Gramatyka języka hiszpańskiego • a Język hiszpański – gramatyka 153 a 821.133.1(091) j Historia literatury francuskiej 753 a Literatura francuska – historia
Hasła indeksowe w kartotece UKD 153 a 929-051(438)"19" j Pamiętniki polskie 20 wieku 753 a Autobiografie polskie - 20 w. 753 a Pamiętniki polskie - 20 w. 153 a 929-052(438)"19" j Biografie polskie 20 wieku 753 a Biografie polskie - 20 w.
Hasła indeksowe w kartotece UKD Hasła indeksowe dla obiektów architektonicznych w danym kraju tworzy się dodając nazwę kraju, np.: 153 a 725.1:66/69(438) j Budynki zakładów przemysłowych w Polsce. Fabryki w Polsce 753 a Budownictwo przemysłowe - architektura - Polska 753 a Fabryki - architektura - Polska 753 a Zakłady przemysłowe - architektura- Polska
Hasła indeksowe w kartotece UKD G. Hasła indeksowe do symboli z działów: 913 Geografiaposzczególnych państw i 94 Historia rozpoczynają się od tematu geograficznego, np.: 153 a 913(438) j Geografia Polski • a Polska – geografia 153 a 94(460) j Historia Hiszpanii 753 a Hiszpania – historia
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek • Metoda zapisu pionowego prezentowana w „Przewodniku Bibliograficznym” obowiązuje w „PB”. • Biblioteki, które zdecydują się przyjąć te zasady mają możliwość rozszerzania słownictwa na bazie tablic skróconych, np. - dodając wybrane poddziały wspólne formy, - dodając podział A/Z (niestosowany w „PB”), - rozszerzając użycie wybranych symboli
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek (przykłady) Poddziały wspólne formy • Metoda „PB” 766(438) Biuro Wystaw Artystycznych (Kraków) - wystawy Plakat polski Kraków (woj. małopolskie) – wystawy - od 1989 r. Katalogi wystaw • Do opisu katalogów wystaw pozostałe biblioteki mogą użyć poddziału (083.824) Katalogi wystaw, np.: 766(438) (083.824)
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek Podział A/Z • Metoda „PB” 821.162.1(091)-1”18” 929-052(438)”18” Mickiewicz, Adam (1798-1855) Poeci polscy - 19 w. Biografie • Ze względu na profil zbiorów i zastosowaną politykę indeksowania poszczególne biblioteki mogą dopisać do zastosowanego przez „PB” symbolu informacje dodatkowe w postaci podziału A/Z, np. 821.162.1(091)-1”18”Mickiewicz 929-052(438)”18”Mickiewicz
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek Symbole dla wyrażenia poziomów nauczania • Metoda „PB” Nauczanie informatyki w szkole podstawowej 37.016:004 • Ze względu na profil zbiorów i zastosowaną politykę indeksowania poszczególne biblioteki mogą dopisać do zastosowanego przez „PB” symbolu informacje dodatkowe w postaci symbolu wyrażającego poziom nauczania 373.3 37.016:004
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek Stosowanie poddziałów wspólnych miejsca 581.9 Geografia roślin 591.9 Geografia zwierząt • Metoda „PB” 581.9 Mazowsze - flora Atlasy rozmieszczenia roślin • Czy ze względu na profil zbiorów i zastosowaną politykę indeksowania poszczególne biblioteki mogą dopisać do zastosowanego przez „PB” symbolu poddział wspólny miejsca? 581.9(438)
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek Poddziały wspólne formy • Metoda „PB” 272-788/-789 272-76 Kubat, Kazimierz (1956- ) Salwatorianie - Polska - od 1989 r. Listy polskie - od 1989 r. Misje – katolicyzm –Tanzania - od 1989 r. W „PB” nie stosuje się poddziału (044) ani symbolu 821.162.1-6. Nie zastępujemy brakujących poddziałów wspólnych formy symbolami głównymi. Nie stosuje się w zastępstwie poddziału (044) symbolu 82-6
Praktyka „PB” a potrzeby innych bibliotek Zapisywanie symboli na karcie katalogowej • Pierwszy symbol na karcie katalogowej • Cały opis w katalogu • Jest to wygodne przy reklasyfikacjach