Statystyka publiczna we współczesnym świecie

1. Statystyka publiczna we współczesnym świecie Józef Oleński Uniwersytet Warszawski Główny Urząd Statystyczny Uniwersytet Humanistyczno – Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego Kielce, 13 stycznia 2011

2. Organizacja Narodów Zjednoczonych na 64 sesji Zgromadzenia Ogólnego w dniu 10 czerwca 2010 r. przyjęła rezolucję ustanawiającą Światowy Dzień Statystyki 2010 10 20 Misja statystyki publicznej Monitorowanie procesów rozwoju społecznego – gospodarczego we współczesnym świecie i służba informacyjna społeczeństwom krajów i społeczności międzynarodowej

3. „Współczesny świat”wymaga wzmocnienia potencjału statystycznego dla sprostania nowym wyzwaniom i potrzebom informacyjnym społeczeństw, gospodarek, państw i organizacji międzynarodowych • Globalizacja • Instytucjonalizacja życia społecznego i gospodarczego • Infrastrukturalizacja rozwoju • Metropolizacja rozwoju • Instytucjonalne oderwanie sektora finansowego od sfery realnej i jego umocowanie prawne • Społeczeństwo informacyjne • Gospodarka oparta na wiedzy • Sprawcza rola sektora informacyjnego i środków masowego przekazu w gospodarce, życiu społecznym i polityce

4. Globalizacja • Globalne regulacje instytucjonalne określające ramy suwerennych decyzji państw • Normy • Konwencje, • Globalne podmioty gospodarcze i społeczne • Globalne rynki i sektory gospodarki • Sektor bankowy, inne instytucje finansowe • Mass media i informacja naukowo - techniczna • Transport • Rynki produktowe • Badania naukowe • Rozmyte granice ekonomiczne i społeczne państw • Decyzje i działania organów państwowych i podmiotów społeczno – gospodarczych wymagają informacji o zakresie globalnym

5. Instytucjonalizacja • Głęboki interwencjonizm instytucjonalny • w skali globalnej, regionalnej, państwowej, sektorowej • „Akt prawny” – narzędziem bieżących decyzji i operatywnego zarządzania • Biurokratyzacja i „kauzyperdyzacja” (tylko procedury zapisane w formie „prawa” są dozwolone) paraliżują aktywność, sprzyjają korupcji i stymulują szarą strefę w skali makro • „Numerologia” ekonomiczna i społeczna oparta o oficjalne dane statystyczne - podstawą decyzji • „Neomonopolizacja” - w oparciu o „prawo” • Wzrost znaczenia sektora publicznego w gospodarce • Redukcja wolnego rynku do targowiska i bazaru

6. Infrastrukturalizacja rozwoju • O bezpieczeństwie kraju decyduje dostęp do zasobów o znaczeniu strategicznym • O rozwoju kraju, regionu, branży decyduje infrastruktura • Techniczna: transportowa, energetyczna • Społeczna • Prawno-organizacyjna • Informacyjna • Infrastruktury decydujące : • informacyjna • prawno – organizacyjna • O suwerenności decyduje nadzór państwa nad systemami infrastrukturalnymi

7. Metropolizacja rozwoju • W metropoliach koncentrują się zasoby determinujące rozwój • Centra polityczne i administracyjne • Nauka • Edukacja na poziomie uniwersyteckim • Centra decyzyjne gospodarki • Metropolie • Lokalne • Krajowe • Regionalne - międzynarodowe • Globalne - światowe • Rozwój metropolii dzięki transferowi zasobów innych regionów • Efekt synergii: grawitacja ekonomiczna • Polaryzacja rozwoju przestrzennego w skali globalnej

8. Oderwanie sektora finansowego od sfery realnej • Globalny sektor finansowy • Globalne instytucje finansowe • Pozycję sektora finansowego w gospodarce determinują instytucje i prawo • „Wirtualizacja” procesów ekonomicznych w sektorze finansowym • Absolutna przewaga sektora finansowego nad sferą realną dzięki asymetrii prawnej • O równowadze między sektorem finansowym a sferą realną decydują instytucje posługujące się prawem, egzekwowanym przez państwo

9. Globalne społeczeństwo informacyjne • Rosnące minima informacyjne • Cywilizacyjne • Funkcjonalne • Sytuacyjne • Rosnące luki informacyjne ludzi i organizacji • Rosnący autonomiczny popyt na informację generuje podaż informacji • Absolutna asymetria informacyjna między producentem i użytkownikiem informacji • Masowa produkcja informacji nie respektującej norm jakości przez podmioty komercyjne • Potrzebny • Adekwatny poziom kultury informacyjnej społeczeństwa • Transparencja językowa i „jeden język” - statystyki

10. Fundamentalne prawo informacjiw gospodarce opartej na wiedzy Informacja gorsza wypiera informację lepszą • Wiedza (informacja) staje się towarem na rynku informacyjnym • Rynek wzmacnia wypieranie informacji lepszej przez gorszą • Etyka – jedynym gwarantem jakości informacji • Etyka wzmocniona przez egzekwowalne normy informacyjne – warunkiem i gwarantem społecznego ładu informacyjnego • Statystyka publiczna – narzędziem ograniczenia skutków fundamentalnego prawa informacji w zakresie swojego oddziaływania

11. Gospodarka oparta na wiedzy • Informacyjny charakter postępu naukowo - technicznego • Informacyjny „wsad” w nowoczesnych technologiach, wyrobach i usługach • Kapitał ludzki w B+R decyduje o pozycji gospodarki • Własne, krajowe badania naukowe i dobra edukacja na poziomie wyższym – warunkiem absorpcji wyników postępu n–t i pozycji kraju na globalnym rynku • Koncentracja generowania postępu w skali globalnej • Polaryzacja regionów i krajów w wyniku rosnących różnic w kapitale ludzkim i społecznym

12. Rola sektora informacyjnego i środków masowego przekazu • Przemysłowa produkcja i dystrybucja informacji spełniających funkcje • Odwzorowania rzeczywistości • Tworzenia zasobów wiedzy • Decyzyjne • Sterujące • Konsumpcyjne • Segment komercyjny sektora informacyjnego • produkuje i upowszechnia informację sterującą i konsumpcyjną • może szkodzić środowisku informacyjnemu kraju • Statystyka publiczna powinna być segmentem sektora informacyjnego niekomercyjnego • Środki masowego przekazu determinują jakość środowiska informacyjnego w skali globalnej

13. „Współczesny świat” - implikacje dla statystyki publicznej • Warunkiem rozwoju i współpracy jest globalny społeczny ład informacyjny • Statystyka publiczna jest gwarantem ładu informacyjnego • jedynym powszechnym, opartym na prawie i naukowych normach globalnym językiem i systemem informacyjnym gwarantującym obiektywną, spójną, dobrą jakościowo informację o świecie w całej jego różnorodności i złożoności w zakresie właściwym dla statystyki jako nauki i praktyki • Dynamika i współzależność procesówwymaga monitoringu statystycznego w skali globalnej

14. Cel światowego systemu statystyki publicznej– globalne społeczne bezpieczeństwo informacyjne • Globalne normy informacyjne • Globalny język statystyki • Globalny system informacyjny statystyki • Identyfikacja i pomiar • Gromadzenie • Tworzenie i utrzymanie zasobów • Upowszechnianie oficjalnej informacji statystycznej jako społecznego dobra publicznego należnego

15. Globalne normy informacyjne • Metastandardy • Pojęcia i definicje • Klasyfikacje, nomenklatury, typologie, kody • Standardy metodologiczne pomiaru i opisu systemów, procesów i zjawisk społecznych, ekonomicznych, ekologicznych • Informacje zgodne z normami • Normy koordynujące systemy informacji • Normy informacyjne badań naukowych oraz procesów decyzyjnych z polityce, gospodarce, życiu społecznym • Statystyka publiczna tworzy, upowszechnia i egzekwuje normy informacyjne

16. Globalny język • „International English” • lingua franca współczesnego świata • Język statystyki publicznej • lingua franca nauki, gospodarki, polityki, działalności społecznej • oparty o centralnie stanowione (ONZ) normy naukowe • zapewnia kontrolę jakości i spójności odwzorowanych w nim informacji

17. Globalny system statystyki publicznej • Globalna koordynacja produkcji i wymiany informacji • Prawo, organizacja, zakres informacji, metody, język, programowanie i harmonizacja badań • Tworzenie globalnych zasobów statystycznych jako dobra publicznego należnego jako dobra publicznego należnego • informacyjnych • metainformacyjnych • parainformacyjych • Badania naukowe • dla statystyki i nad systemem statystyki publicznej • Organizacja • Globalny koordynator – ONZ • Międzynarodowe organizacje statystyczne • Krajowe instytuty statystyki publicznej

18. Międzynarodowe organizacje w globalnym systemie statystycznym • Komisja Statystyczna ONZ • Komisje regionalne ONZ, w tym Konferencja Statystyków Europejskich • OECD • EUROSTAT

19. Rola ONZ w zapewnieniu globalnego ładu informacyjnego dzięki statystyce publicznej • Komisja Statystyczna ONZ • koordynatorem i inicjatorem rozwoju globalnego systemu statystyki publicznej • Fundamentalne zasady statystyki publicznej • Monitoring stosowania fundamentalnych zasad Informacyjne standardy statystyczne • Stanowienie norm statystycznych • Harmonizacja programów badań statystycznych • Harmonizacja metodologiczna badań • Koordynacja gromadzenia i wymiany informacji • Inicjowanie, koordynacja i wspieranie pomocy w rozwoju statystyki publicznej, w szczególności w krajach rozwijających się i krajów w procesie transformacji

20. Rola Konferencji Statystyków Europejskich EKG ONZ • Inicjowanie i koordynacja rozwoju metodologii i standardów • Współpraca wielostronna instytucji statystycznych w regionie EKG i w podregionach • Międzynarodowe projekty badawcze i rozwojowe statystyki • Koordynacja pomocy dla innych regionów świata

21. Europejski System StatystycznyUnii Europejskiej • ESS • system statystyki oficjalnej Unii Europejskiej • ESSC – komitet ds. europejskiego systemu statystycznego • Wieloletnie i operatywne programowanie badań statystycznych dla potrzeb UE • Harmonizacja metodologiczna badań • Inicjowanie i wspieranie nowych badań statystycznych • Kontrola przestrzegania norm i jakości danych statystycznych • Wymiana i udostępnianie informacji, w tym organom UE • EUROSTAT – organ koordynacyjny ESS • urząd statystyczny Komisji Europejskiej

22. Główny Urząd Statystycznywraz z wojewódzkimi Urzędami Statystycznymi • System statystyki publicznej Polski jest • Ważnym segmentem infrastruktury informacyjnej kraju • Integralną częścią globalnego i europejskiego systemu statystycznego • Misja GUS - współkształtowanie społecznego ładu informacyjnego i infrastruktury informacyjnej kraju przez: • Normy informacyjne, w tym rejestry urzędowe • Zasoby informacyjne jako dobro publiczne należne • Aktywne wsparcie informacyjne i analityczne organów państwa, nauki, organizacji społecznych, biznesu • Programowanie badań statystycznych statystyki publicznej i ich koordynacja • Realizacja badań statystycznych statystyki centralnej • Wspomaganie oficjalnych badań statystycznych prowadzonych przez inne instytucje państwowe • Harmonizacja i współpraca z globalnymi i europejskimi systemami statystycznymi • Koordynacja i realizacja badań naukowych • Edukacja statystyczna

23. Statystyka publiczna - „antyhalucynogenem” (S.Lem) w zatrutym środowisku informacyjnym współczesnego świata • „Zatrucie” społecznego środowiska informacyjnego informacją złej jakosci • O jakości światowego „środowiska informacyjnego” gospodarki decydują dysponenci komercyjnych środków masowego przekazu nie respektujących norm jakości, upowszechniających złe jakościowo informacje, głównie sterującą i konsumpcyjną, tworzące globalny szum informacyjny • Statystyka publiczna • Powinna stanowić antidotum na informacje społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, nie spełniające normatywnych kryteriów jakości • Powinna pomóc w ograniczaniu społeczno - ekonomicznej „numerologii”

24. By rozumieć współczesny świattrzeba dobrze znać język statystyki • Informacja statystyczna to wiedza • Substytutem wiedzy jest władza (Cz. Bobrowski) • Komu Pan Bóg dał władzę, to dał mu i rozum (przysłowie czeskie) • Rozum to rzecz najsprawiedliwiej między wszystkich rozdzielona. Bo im więcej go kto posiada, tym bardziej uważa, że ma go nie dość. A im mniej go to posiada, tym bardziej jest przekonany, że ma go więcej niż inni(Pascal, Myśli)

25. Dlatego warto uczyć się statystyki ! Dziękuję

26. Modele polityczno - gospodarcze • Politokracja • Autokracja • Kleptokracja