METODY PRACY Z MŁODZIEŻĄ ZAGROŻONĄ WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM

1. METODY PRACY Z MŁODZIEŻĄ ZAGROŻONĄ WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM „ To, co możesz uczynić dla drugiego człowieka jest tylko maleńką kroplą w ogromie oceanu ale właśnie jest tym, co nadaje znaczenie twojemu życiu”. ( Albert Schweitzer)

2. Treści szkolenia EMOCJE: • Różnice w kontrolowaniu i ukrywaniu emocji • Reakcje • Konsekwencje nierozpoznawania własnych emocji POZNAWANIE MOTYWÓW WŁASNYCH ZACHOWAŃ: • 4 podstawowe typy ludzi (altruiści, asertywni, analitycy, elastyczni) STRES: • Przyczyny stresu u dzieci • Skutki stresu krótko i długotrwałego BUDOWANIE WIARY W SWĄ MOC PRAKTYCZNE FORMY POMOCY DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI

3. EMOCJE W ciągu dnia każdy doświadcza różnych emocji: radości , gniewu, rozczarowania, lęku itp. Wiele osób nie rozumie własnych odczuć. Odpowiada za to sposób w jaki zostali wychowani. Jesteśmy uczeni racjonalnego, logicznego podejścia do życia, emocje i uczucia spychane zostają na margines, nawarstwiają się w sposób niekontrolowany. Zrozumienie własnych emocji różni się od logicznej analizy czy rozwiązywania problemu, wymaga świadomości napływających sygnałów. Różnice w kontrolowaniu i ukrywaniu emocji KOBIETY MĘŻCZYŹNI

4. Reakcja — odpowiedź na zachowanie drugiej osoby „ wiem, że istniejesz” REAKCJE pozytywne ↔ negatywne • Brak reakcji może zabić - fizycznie i psychicznie, • Negatywne reakcje dla dzieci są lepsze niż brak reakcji, ale mogą powodować emocjonalne zranienie, • Reakcje pozornie pozytywne mogą zwichnąć osobowość dziecka, • Szczere pozytywne reakcje pobudzają rozwój umysłowy i fizyczny. Schematy oceny reakcji z dzieciństwa uwarunkowane płcią (za to samo zachowanie, działanie różne oceny np. tarzanie się w piaskownicy, powrót od kolegów z guzem, czytanie poezji)

5. KONSEKWENCJE NIEROZPOZNANIA WŁASNYCH EMOCJI „ jeśli nie wiemy, co odczuwamy, jak możemy sobie stawiać jasne cele w życiu?” • dziecko uczy się relacji z innymi, obserwując związek swoich rodziców • (sposoby pokonywania trudności- agresja, kłótnia) • relacje z dziećmi i rodzeństwem są odzwierciedleniem porozumiewania się • ze sobą rodziców, • nauka dawania i brania rozwija się poprzez model komunikacji w domu • rodzinnym.

6. NIENAWIŚĆ – brak czasu i niechęć do okazywania miłości i bliskości w rodzinie pokazuje, że miłość jest obcym uczuciem, a wzajemne oczekiwania i ich niezaspokajanie rodzi wzajemne pretensje, nienawiść. GNIEW- dzieci są szczególnie wrażliwe na skrywany gniew, pretensje. Małe dzieci szczególnie wyczuwają napięcie wokół nich i niepewność z tym związana zawsze im towarzyszy - nigdy z tego nie wyrastają. Jeśli dziecko (powyżej 3 r. ż) wychowuje się w przekonaniu , że jest odpowiedzialne za gniew, frustracje w rodzinie, to nosi to brzemię całymi latami. Tłumienie gniewu może doprowadzić do depresji („ ty jesteś w porządku, a ja nie”→ „ja jestem w porządku, a ty nie” → „ jestem w porządku i ty też”) DEPRESJA- utrata wiary we własne możliwości, poczucie nieustannej beznadziei, „ złej passy”. Dziecko doświadczające takich uczuć, bywa przekonane, że nigdy nie poradzi sobie w szkole, z rówieśnikami. Często towarzyszem depresji jest lęk, niska samoocena. POWTARZANIE BŁĘDÓW RODZICÓW-mimo upominania, przestrzegania dzieci przed nałogami, brakiem wystarczającej wiedzy, minimalizowaniu wartości pieniądza gro rodziców boryka się z dokładną odwrotnością zakładanych efektów wychowawczych… obok słów dziecko doszukuje się potwierdzenia w czynach, przykładów z życia rodziny (rodzic świetnie radzący sobie w „łatwych” interesach, mający kapitał, prowadzący rozwiązły tryb życia nie jest dla dziecka wiarygodnym przykładem do pilnej nauki i uczciwej pracy)

7. POZNAWANIE MOTYWÓW WŁASNYCH ZACHOWAŃ ROZRÓŻNIAMY 4 PODSTAWOWE TYPY LUDZI

8. ALTRUIŚCI - OPIEKUŃCZY CZYLI „NIEBIESCY” POMOC DLA INNYCH BEZ OCZEKIWANIA ZYSKÓW OSOBISTYCH Dzieci z tej kategorii są przyjacielskie, czerpią satysfakcję gdy ludzie dziękują im za pomoc. Można na nich polegać, są wrażliwe na uczucia innych. Dużo zyskują poprzez jasne i konsekwentne zasady z domu rodzinnego. „Niebieskie” dziecko często nie potrafi znieść krytycyzmu, sarkazmu, braku lojalności, nadmiernej kontroli, nieczułości i braku zainteresowania. Nagradzanie poprzez przyjazne wspieranie jego działań. Może przedkładać dobro innych ponad swoje lub pełnić role nadopiekuńczą wobec innych, dlatego ważne by dziecko rozwinęło niezbędny poziom asertywności.

9. ASERTYWNI – KIERUJĄCY CZYLI „CZERWONI” Dążądo przewodzenia innym i podejmowania ryzyka. Dzieci o tych cechach często wyrastają na przywódców i przedsiębiorców. Dobrze czują się, gdy sami mogą wyznaczać cele do wykonania - uwidacznia się to od najmłodszych lat. „ Czerwoni” mają dar przekonywania, ryzykowania, ambitnego udowadniania swej sprawności. Zrobią wszystko by nie przytaczać ich za osoby słabe i uległe, z niezrozumieniem i niechęcią patrzą na osoby miłe i pokorne. Łatwo je motywować za pomocą nagród i przywilejów, wciąż potrzebują nowych wyzwań. Umieszczone w środowisku nie zapewniającym wystarczających wyzwań, popadną w apatię, staną się bierne, źle reagują na rady i konstruktywna krytykę. Staną się nielojalne i mało zaradne. Takie dzieci bywają albo genialne, albo bardzo leniwe - nigdy pośrodku. W sytuacji stresowej oczekują natychmiastowego rozwiązania problemu.

10. ANALITYCY - AUTONOMICZNI CZYLI „ZIELONI” Zachowują się w sposób przemyślany, pragmatyczny i logiczny. Dzieci z tej kategorii są spokojne, zaradne, wolą by inni nie angażowali się w ich sprawy. Potrafią logicznie i analitycznie myśleć, cenią sprawiedliwe traktowanie, jasno ustalone zasady oraz obiektywność. Dzieci takie są ostrożne i dokładne podczas powierzonych zadań. Imponują im osoby otwarcie mówiące o swych pragnieniach, bez narzucania innym zdania. Pracując z „zielonym” dzieckiem, czekaj aż samo poprosicię o pomoc. „Zieloni” są poważni i nie przepadają za towarzystwem wesołków i ludzi nie patrzących serio na życie. Nie lubią publicznego okazywania emocji i nie czują się pewnie w sytuacjach towarzyskich. Wolą, by przekazać im informacje, polecenie i powiedzieć, co mają do zrobienia. Panicznie boją się obcych miejsc, chaotycznych sytuacji, popędzania ich. Często zarzuca się im chłód i nieczułość. Przywiązują się do drobiazgów, szczegółów, schematów co może prowadzić w skrajnym przypadku do zaburzeń obsesyjno - kompulsywnych.

11. ELASTYCZNI – LOGICZNI CZYLI „ RÓŻNOKOLOROWI” Dobrze czują się w roli przywódców, lubią pomagać innym oraz analizować sytuację Dzieci należące do tej grupy łączą cechy poprzednich 3 grup. Są samodzielne, wrażliwe na innych, lubią pracować w grupie z jasno określonym liderem. Są bardzo elastyczne i szybko się przystosowują do nowych sytuacji. Imponują im silne osobowości pomagające innym, lubią rozwijać swe talenty i zmierzać ku wszechstronności. Osoby takie potrzebują wsparcia, pomocy, życzliwości. Często to ufne, współczujące i wrażliwe dzieci. „Różnokolorowi” nie znoszą kontroli, nachalności, nacisku z zewnątrz i ingerencji w decyzje. Czasem zarzuca im się ; niekonsekwencję, niezdecydowanie, brak troski, a nawet zasad. Mogą ulegać wpływom grupy i nie mieć własnych przekonań.

12. STRES Pod wpływem stresu postawy ludzkie mogą ulec zmianie 3 stopnie natężenia sytuacji stresowej: ☻ skupiamy się na sobie, innych zaangażowanych osobach i napotkanym problemie, ☻☻ skupiam się na sobie i problemie, ☻☻☻ liczę się tylko „ja” i moje przetrwanie. Najczęstsze przyczyny stresu u dzieci • Wygórowane wymagania rodziców, • Przekonanie rodziców, że stać dziecko na więcej, • Nierealne oczekiwania nauczycieli, • Wymagania rodziców odnośnie idealnych znajomych, • Ośmieszanie przez rówieśników, • Za duża ilość obowiązków, • Paniczny strach o utrzymanie dobrej opinii innych na swój temat, • Kłótnie w rodzinie, • Niezrozumienie przez bliskich w domu i szkole, • Zawiść, zazdrość kolegów o dobre stopnie.

13. Skutki stresu krótkotrwałego Skutki stresu długotrwałego ♦ zmarszczone brwi, ♦ zaciśnięte zęby, pięści, ♦ wytrzeszczone oczy, ♦ suchość w ustach, ♦ bladość, ♦ przyspieszony puls i bicie serca, ♦ obgryzanie paznokci, ♦ zimne, spocone dłonie, stopy, ♦ zwiększona wrażliwość na dotyk, ♦ zmniejszona wrażliwość na ból EMOCJONALNE ♥ rozdrażnienie, ♥ wycofanie z życia, ♥ poczucie winy, ♥ agresja, ♥ przygnębienie, ♥ oskarżanie innych, ♥ strach, ♥ znudzenie, ♥ bezsenność, ♥ nadaktywność, ♥ nadużywanie alkoholu, ♥ zażywanie narkotyków, ♥ brak motywacji, ♥ nerwowość bez powodu SOMATYCZNE ♦♦ utrata apetytu, ♦♦ pogorszenie wyglądu cery, ♦♦ wypadanie włosów, ♦♦ bóle głowy, nerwobóle, ♦♦ wrzody i niestrawność, ♦♦ problemy żołądkowe, ♦♦ napięcie mięśni szyi i ramion, ♦♦ ucisk w piersi, ♦♦ zatwardzenie lub biegunka, ♦♦ problemy z sercem, ♦♦ wysokie ciśnienie krwi

14. Budowanie wiary w swą moc ☼ nagradzanie dziecka - pokazywanie zadowolenia z jego osiągnięć, - dziecko jest w stanie zrobić wszystko, by zostać zauważonym, jeśli złe zachowanie i problemy z nauka to sprawią - nie zawaha się, - zachęcanie do radości z osiąganych sukcesów - zdanie „ nie przechwalaj się” blokuje naturalną potrzebę uznania, radości, docenienia za pracę. ☼ przezwyciężanie lęków i niepokojów • - zachęcanie dziecka do zwierzania się rodzicom, by nie tłumiło lęków • i złych emocji, • stwarzanie możliwości wykonania trudnego zadania w bezpiecznym środowisku • i okolicznościach, • zamiast myśli o ewentualnej porażce, skupianie uwagi na dotychczasowych • pozytywnych efektach, osiągnięciach.

15. Budowanie wiary w swą moc ☼ przezwyciężanie negatywnych cech osobowości • dzieci o negatywnych cechach osobowości zwykle mają kłopoty • w relacjach z kolegami, nauczycielami. Nie umieją prosić o pomoc, • rozpoznawanie wraz z dzieckiem negatywnych emocji i reakcji pod ich wpływem, • pomaganie dziecku zmieniać tylko to, z czego samo jest niezadowolone, ☼ zadowolenie z samego siebie • dokonując opisu wad nie pomijać zalet i ich nie umniejszać, • zobaczenie siebie, takim jakim się jest to najlepsza pomoc dla dziecka • i początek pracy nad korzystnymi zmianami, • nauka przyjmowania krytyki mobilizującej i odrzucania niszczącej krytyki • bezpodstawnej, bez wiary w zmianę na lepsze.

16. Budowanie wiary w swą moc ☼ zasada uczciwości • dostarczanie przykładów rozwiązania problemu przez sięganie • po uczciwe metody i środki, • pokazywanie konsekwencji oszustw, oraz „ małych kłamstewek”, • które pozbawiają odpowiedzialności, • uczciwość jest nieodzownym elementem poczucia własnej wartości, • (trudno być zadowolonym obawiając się, że inni dowiedzą się co ukrywamy). ☼ budowanie dobrych stosunków • - nie wszystkie rodziny otwarcie okazują swym dzieciom miłość i zadowolenie, • dorośli chowając swą troskę i opiekuńczość dostarczają dzieciom przekonanie • o ignorowaniu ich i niedocenianiu, • - poprawiając relacje dziecka ze środowiskiem szkolnym, najpierw należy • polepszyć relacje miedzy jego rodzicami i rodzeństwem. • powtarzające się sceny gniewu, krzyku, pretensji w domu dziecka, rodzą jego • przekonanie o bezsilności,

17. PRAKTYCZNE FORMY POMOCY DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI „ NIE WIEM”← pomóż zwerbalizować pomysł, problem, uczucie „ To Za Trudne”← pokaż, że trudne nie znaczy niemożliwe, nieosiągalne, „ DOSTAŁEM 5 BO MI SIĘ UDAŁO” ← niska samoocena prowadzi do kasowania sukcesów, ukaż dziecku, że to jego wkład pracy został doceniony, a nie przypadek, „ Jestem nieudacznikiem” ← zapytaj o konkretny problem, by zminimalizować siłę określenia, „ NIESPRAWIEDLIWIE MNIE OCENIAJĄ” ← skonkretyzuj, kto konkretnie i kiedy, oraz co kryje się za tą niesprawiedliwością,

18. PRAKTYCZNE FORMY POMOCY DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI „Jestem załamany/a” ← dopytaj o emocje i bodźce, by wskazać co i kiedy miało wpływ na taki stan, „ NIC MI SIĘ NIE UDAJE, JESTEM GŁUPI” ← dokonaj konfrontacji, z kim porównuje się dziecko, dlaczego tak uważa, „ Nie potrafię tego zrobić” ← zapytaj, czy dziecko już próbowało tego zadania, czy pamięta sprawy, które mimo trudności się powiodły, „WIEM, CO O MNIE MYŚLĄ” ← niska motywacja wynika z założenia, że inni mają wyrobione już zdanie na temat dziecka, więc nie warto się starać by to zmienić, zapytaj, kto tak uważa, skąd wiesz co myśli o tobie?

19. Przygotowanie i prowadzenie Rady Szkoleniowej: Bogusława Kadzik – Choczyńska Stanisława Folga - Kostka