Metody tradycyjne i aktywizujące w szkole podstawowej i gimnazjum

1. Metody tradycyjne i aktywizujące w szkole podstawowej i gimnazjum

2. Metoda • droga dochodzenia do prawdy • „Celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniem, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań umysłowych.” (wg W. Okonia)

3. Teoria kształcenia wielostronnego • Powstała w latach sześćdziesiątych • Zakłada harmonijny rozwój podstawowych funkcji człowieka: 1. Poznanie siebie i świata. 2. Wartościowanie świata. 3. Zmienianie świata.

4. Fazy kształcenia człowieka • Działanie (doświadczenie) • Myślenie oglądowo-obrazowe (zmysły) • Myślenie słowne (abstrakcyjno-symboliczne)

5. Strategia kształcenia • To ogół celów, środków i metod przygotowywanych przez nauczycieli dla osiągnięcia jak najlepszych efektów , sposób interpretacji ogólnych celów kształcenia i sposób ich wprowadzania. • Metoda jest bardziej szczegółowa i schematyczna od strategii.

6. Metody aktywizujące Uczeń – aktywny podmiot, sam zdobywający wiedzę przez poznanie i doświadczenia. Nauczyciel – pobudza oraz stwarza sposobności do zdobywania przez ucznia wiedzy. Cele: • Nauczania – odnoszą się do nauczyciela • Kształcenia – odnoszą się do ucznia, realizowane są podczas zajęć, ale i w procesie samokształcenia się ucznia (prasa, telewizja, Internet)

7. Nauczanie + samokształcenie = kształcenie m. nauczania m. uczenia się m. kształcenia

8. Metody nauczania wg Marii Nagajowej M. słowne M. zajęć praktycznych M. oglądowa podająca poszukująca heureza problemowa

9. Metoda podająca • Sprawdzenie pracy domowej, czyli sprawdzenie stopnia przyswojenia wiedzy do realizacji tematu. • Wprowadzenie do nowego tematu, zapoznanie z nim i wskazanie celu. • Opracowanie nowego materiału. • Zebranie nowych wiadomości.

10. Wykład – przekazywanie informacji Opowiadanie – opis wydarzeń, logika, barwność Pogadanka – mniejsza dyskusja Opis – charakterystyka zjawisk Wyjaśnienie – zwięzłe podanie faktu, określa przyczyny, przebieg, istotę określonego zjawiska Anegdota

11. Metoda poszukująca • Zadawanie pytań, analiza tekstu literackiego. • Sprawdzanie pracy domowej. • Zapoznanie uczniów z celem lekcji i pobudzenie ich zainteresowania. • Opracowanie nowego materiału. • Podsumowanie, zapisanie wniosków.

12. Heureza – polega na kierowaniu myśleniem i działaniami uczniów za pomocą kolejnych pytań nauczyciela. 2. Metoda problemowa • Wykład problemowy • Wykład konwersacyjny • Klasyczna metoda problemowa

13. Aktywizujące: • M. przypadków • M. sytuacyjna • M. inscenizacji • M. seminarium • Gry dydaktyczne • Dyskusje dydaktyczne: a) wielokrotna – wszyscy dyskutują, dyskusje w małych grupkach, integracja wyników b) panelowa (obserwowana) – najpierw dyskutują eksperci, a później obserwujący zabierają głos c) okrągłego stołu d) burza mózgów e) dyskusja związana z wykładem

14. Metoda zajęć praktycznych (ćwiczeniowa) • Sprawdzenie pracy domowej. • Zapoznanie uczniów z celem lekcji. • Wzorowy pokaz czynności nauczyciela. • Wykonanie ćwiczeń.

15. Propozycje wg A. Dyduchowej • M. analizy i twórczego wykorzystania wzoru. • M. instrukcji i norm. • M. praktyki pisarskiej. • M. przekładu intersemiotycznego. • M. okazjonalnych ćwiczeń praktycznych.

16. Metoda oglądowa(eksponująca) • Tok lekcji jest wyznaczony przez kolejność motywów wizualizacji prezentacji. • Polega na obserwacji. • Ułatwia uczniom rozumienie abstrakcyjne. • Film • Sztuka teatralna • Ekspozycja

17. Metody nauczania zalecane w gimnazjum • Dyskusja – polecana zwłaszcza, gdy chcemy uczniów zaznajomić z: • zagadnieniami nie posiadającymi jednoznacznego rozwiązania • zagadnieniami szczególnie trudnymi i złożonymi • przypadkami wywołującymi szczególne kontrowersyjne sądy i opinie

18. Rodzaje dyskusji • Wielokrotna • Panelowa • Punktowa • Technika kuli śniegowej • Debata • Dyskusja w 6 kapeluszach myślowych

19. Ćwiczenia wspomagające naukę dyskutowania (wg R. Arendsa) • „Pomyśl – omów – przedstaw” • Metoda uli • Słuchanie innych • Wyklaskiwanie gaduł • Kolorowa piłka

20. Wizualizacją sformułowanych argumentów mogą być: • metaplan • drzewko decyzyjne • „dywanik pomysłów” • mapa pojęciowa

21. Metody nauczania zalecane w gimnazjum II Działania dramowe (drama, dramatyzacje) • Typy dramy: • Ćwiczenia • Gry dramowe • Teatr • Drama właściwa

22. inscenizacja • rzeźba i jej warianty • obraz (żywy obraz/stop-klatka/ zdjęcie/fotografia) • film i jego rodzaje • techniki plastyczno-manualne (rysunki, makiety, przedmioty, modele, kostiumy, muzeum, plany) • list • dziennik i pamiętnik

23. Korzyści ze stosowania dramy Drama uczy: • Aktywności • Pozbywania się kompleksów i nieśmiałości • Wspomaga umiejętność pracy w parach i zespołach • Uwrażliwia na innych ludzi • Uczy szczerości i otwartości w obcowaniu z innymi • Uczy różnych form wyrażania własnych uczuć • Kształtuje wyobraźnię i kreatywność

24. Bibliografia • A. Dyduchowa, Próba klasyfikacji metod kształcenia sprawności językowych, „Język polski”, t.5, 1984. • D. Bernacka, Od słowa do działania. Przegląd współczesnych metod kształcenia, Warszawa 2001, s. 48-59; 102-115; 119-122; 175-191. • M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego dla początkujących nauczycieli, Warszawa 1990.

25. Dziękuję za uwagę Przygotowała: Małgorzata Stolarska