PRZESTĘPSTWA GOSPODARCZE A METODY ILOŚCIOWE WYKŁAD 1

1. PRZESTĘPSTWA GOSPODARCZE A METODY ILOŚCIOWEWYKŁAD 1

2. OSZUSTWA I NADUŻYCIA ZAWODOWE • Wykorzystanie wykonywanego zawodu w celu osobistego wzbogacenia się poprzez umyślne nadużycie, bądź niewłaściwe zastosowanie środków lub aktywów należących do organizacji, w której jest się zatrudnionym. • Oszustwo, czy nadużycie finansowe może przybrać zarówno formę drobnej kradzieży zasobów należących do organizacji, jak i kompleksowego i wyszukanego fałszowania sprawozdań finansowych.

3. OSZUSTWA I NADUŻYCIA ZAWODOWE • CECHY • Dokonuje się ich potajemnie • Naruszają powiernicze obowiązki przestępcy wobec organizacji • Celem jest odniesienia pośrednich lub bezpośrednich korzyści majątkowych • Powodują straty w aktywach, zyskach bądź zasobach organizacji

4. RODZAJE OSZUSTW • Sprzedaż nieistniejących lub nieodpowiednio zaklasyfikowanych aktywów. • Niewłaściwe płatności, np. nielegalne dotacje dla partii politycznych, łapówki dla urzędników, dla klientów lub dostawców. • Dokonana umyślnie niewłaściwa klasyfikacja lub wycena transakcji, aktywów, zobowiązań lub dochodów. • Transakcja zawarta umyślnie po cenach transferowych. Poprzez celowe zastosowanie niewłaściwych technik wyceny, firma może poprawić wyniki operacyjne, co odbywa się ze szkodą dla drugiej strony transakcji.

5. RODZAJE OSZUSTW • Przeprowadzone z rozmysłem niewłaściwe transakcje z podmiotami powiązanymi, w których jedna ze stron uzyskuje pewne korzyści, których nie można uzyskać w transakcjach rynkowych. • Świadome niezaksięgowanie lub nieujawnienie istotnej informacji, dokonane w celu poprawienia finansowego obrazu organizacji dla podmiotów zewnętrznych. • Zabronione rodzaje działalności gospodarczej, naruszające przepisy prawa, zasady, uregulowania lub umowy.

6. RODZAJE OSZUSTW • Oszustwa podatkowe. • Oszustwa popełniane na szkodę organizacji • Przyjmowanie łapówek lub tzw. „prowizji” za przysługi. • Podanie do wiadomości pracownikowi lub podmiotowi zewnętrznemu informacji na temat potencjalnie zyskownej transakcji, która w normalnych okolicznościach przyniosłaby zyski samej organizacji.

7. RODZAJE OSZUSTW • Malwersacja, np. sprzeniewierzenie pieniędzy lub majątku i odpowiednie sfałszowanie danych finansowych w celu ukrycia tego czynu, co sprawia, że jest on trudny do wykrycia. • Dokonane celowo, błędne przedstawienie lub zatajenie danych lub wydarzeń. • Roszczenia wobec organizacji za usługi i towary, których w rzeczywistości nie dostarczono.

8. ACFE - www.acfe.com • The Association of Certified Fraud Examiners, założone w 1988 roku ma swoją siedzibę w Stanach Zjednoczonych w Austin (Teksas). Ponad 38 tysięczna zawodowa organizacja jest zaangażowana w nauczaniu przeciwdziałania oszustwom. • CFE pochodzą z różnych profesji: audytorzy, księgowi, specjaliści od zapobiegania stratom, prawnicy, nauczyciele akademiccy i kryminolodzy. CFE zbierają dowody, oświadczenia, sporządzają raporty, asystują w prowadzeniu śledztw w różnych postaciach. CFE są zatrudniani w dużych korporacjach, agencjach rządowych i innych firmach świadczących usługi dochodzeniowe. • ACFE posiada na całym świecie 116 oddziałów lokalnych. CFE na całym świecie w ponad 100 krajach przeprowadzili ponad milion dochodzeń w podejrzanych sprawach cywilnych i karnych.

9. JOSEPH T. WELLS • Kryminolog i były agent FBI Joseph T. Wells. Prezes i założyciel ACFE. • Autor książki Nadużycia w firmach – Vademecum • Omówione trzy główne kategorie oszustw i nadużyć z wykorzystaniem stanowiska - sprzeniewierzenie majątku, korupcję i fałszowanie informacji • Analizy przypadków rzucających światło na sposób myślenia nieuczciwego pracownika

10. JOSEPH T. WELLS • Analiza danych statystycznych z Raportów ACFE pokazujących średnie koszty i częstotliwość popełniania różnych nadużyć • Wnioski ułatwiające opracowanie strategii zapobiegania nadużyciom i ich wykrywania • Klasyfikacja 13 metod popełniania nadużyć popełnianych przez nieuczciwych dyrektorów, właścicieli, kierowników i pracowników • Wskazówki i techniki szacowania strat spowodowanych nadużyciami

11. ACFE POLSKA • Stowarzyszenie Biegłych ds. Przestępstw i Nadużyć Gospodarczych ACFE Polska jest organizacją non-profit zrzeszającą osoby zawodowo zajmujące się zapobieganiem i wykrywaniem oszustw oraz nadużyć gospodarczych. • Stowarzyszenie jest uznane przez ACFE w Stanach Zjednoczonych za Oddział ACFE nr 114 w Polsce. Członkowie Stowarzyszenia podlegają Statutowi i Kodeksowi Etyki ACFE.

12. ACFE POLSKA • CEL - działalność edukacyjna służąca podnoszeniu kwalifikacji członków w zakresie prowadzenia badań oraz świadczenia usług doradczych w dziedzinie zapobiegania i wykrywania przestępstw i nadużyć gospodarczych. • HISTORIA - ACFE Polska powstało 9 lipca 2003. 29 września akredytowano Poland Chapter nr 114. 21 października 2003 wpis do Krajowego Rejestru Sądowego

13. RAPORT O OSZUSTWACH - USA • Stowarzyszenie Ekspertów ds. Wykrywania Oszustw i Nieprawidłowości (ACFE) za cel obrało sobie uświadomienie o zagrożeniu społeczeństwa oraz osób zawodowo zajmujących się walką z oszustwami i nadużyciami zawodowymi. • W 1996 roku opublikowano pierwszy Raport do Narodu na Temat Oszustw i Nadużyć Zawodowych (Report to the Nation on Occupational Fraud and Abuse), • Na Raport do Narodu 1996 złożyły się szczegółowe dane na temat przypadków nadużyć, którymi zajmowało się ponad 2500 Ekspertów ds. Wykrywania Oszustw i Nieprawidłowości. • Następne raporty opublikowano w latach 2002, 2004, 2006, 2008.

14. CELE RAPORTU ACFE O OSZUSTWACH • Podsumowanie opinii ekspertów na temat udziału procentowego oraz kwotowego strat w dochodach organizacji powstałych w wyniku wszystkich form oszustw i nadużyć zawodowych. • Ustalenie charakterystyki pracowników, którzy popełniają oszustwa i nadużycia zawodowe. • Określenie, jakie rodzaje organizacji są ofiarami oszustw i nadużyć zawodowych. • Klasyfikacja przypadków, w których dochodzi do oszustw i nadużyć zawodowych.

15. UKŁAD RAPORTU ACFE O OSZUSTWACH 1. Wysokość strat spowodowanych nadużyciami,2. Sposoby dokonywania nadużyć,3. Sposoby wykrycia nadużyć,4. Informacje o organizacjach, które padły ofiarą nadużyć,5. Informacje o sprawcach nadużyć.

16. RAPORTY ACFE • Eksperci ds. wykrywania oszustw i nieprawidłowości szacują, że straty poniesione w wyniku nadużyć zawodowych stanowią 6-7 % dochodów. Odnosząc tą wielkość do PKB USA oznacza to straty ok. $600-900 miliardów. W Polsce ok. 80 mld zł. • Straty spowodowane przez ponad połowę nadużyć objętych badaniem wynosiły przynajmniej $100,000, zaś w przypadku jednego na sześć analizowanych przypadków, straty przekroczyły $1 milion. • Wszystkie przypadki nadużyć zawodowych należały do jednej z trzech kategorii: sprzeniewierzenie majątku (80-90%), korupcja (20-25%), nieuczciwa sprawozdawczość (10%).

17. RAPORTY ACFE • Straty spowodowane fałszowaniem informacji finansowych były 13x większe niż przy kradzieżach i 5x większe od korupcji - średnia strata fałszowania informacji finansowych to ok. 4 mln $. • Oszustwa trwały przeciętnie 18-24 miesięcy zanim je wykryto. • „Czerwone flagi” – życie ponad stan (40%), problemy finansowe (34%), nadmierna presja na osiąganie dobrych wyników finansowych.

18. RAPORTY ACFE • Nadużycia wykrywane były najczęściej dzięki informacjom pochodzącym od pracowników, klientów, sprzedawców, bądź ze źródeł anonimowych (40-45%). Drugą, co do częstotliwości metodą ich wykrywania był przypadek (20-25%). Potem kontrola wewnętrzna (23%), audyt wewnętrzny (20%), audyt zewnętrzny (10%). • Organizacje, w których funkcjonuje tzw. gorąca linia przeciwko nadużyciom, zminimalizowały starty przypadające na jedno oszustwo o około 50%.

19. RAPORTY ACFE • Typowy sprawca przestępstwa to debiutant. Tylko 7% sprawców było już karanych. 12% było zwolnionych z pracy z tego tytułu. • Najbardziej narażone na oszustwa i nadużycia zawodowe są małe przedsiębiorstwa. Przeciętne oszustwo powoduje tam straty o 70% większe niż w przypadku dużych organizacji. • Branże narażone to sektor finansowy (15%), rządowy (12%), ochrona zdrowia (8%). • Sprawcy to księgowi (30%), zarząd (18%).

20. RAPORTY ACFE • Nadużyciom sprzyja: - brak czynności kontrolnych (35%) - brak nadzoru kierownictwa i "obchodzenie kontroli” (17%) • Wysokość strat spadła o 60-70% gdy: 1. wprowadzono niezapowiedziane audyty, 2. wdrożono zasady okresowej rotacji na stanowiskach pracy,3. umożliwiono pracownikom (anonimowe) zgłaszanie nieprawidłowości, 4. uruchomiono programy wsparcia dla pracowników, 5. przeprowadzono szkolenia dla kierownictwa,6. wdrożono komórki audytu wewnętrznego lub specjalne komórki zajmujące się wyłącznie walką z nadużyciami

21. RAPORTY ACFE Sun Tzu - Jeśli znasz swoich wrogów i siebie, rozegrasz sto bitew i wygrasz wszystkie.  Jeśli znasz siebie, lecz nie znasz wroga, jedną bitwę wygrasz, lecz następną przegrasz. Jeśli nie znasz ni siebie, ni wroga, nigdy nie zwyciężysz. Posiadając wiedzę o nadużyciach, jesteśmy w stanie ustanowić taki system kontroli wewnętrznej, dzięki któremu mamy szansę skutecznie walczyć z nadużyciami.

22. Polski Instytut Kontroli Wewnętrznej W 1998 r. utworzono Polski Instytut Kontroli Wewnętrznej (PIKW) - pierwszą profesjonalną organizację do spraw audytu wewnętrznego, systemów kontroli wewnętrznej, corporate governance, procesów zarządzania ryzykiem oraz kształcenia audytorów wewnętrznych zatrudnionych we wszystkich organizacjach gospodarki i administracji państwowej w Polsce.

23. PIKW • Misją PIKW jest utrzymanie wiodącej pozycji autorytetu w sprawach audytu wewnętrznego, w opracowaniu polskich profesjonalnych standardów kwalifikacyjnych w Polsce i w prowadzeniu profesjonalnej działalności szkoleniowej i doradczej.   • PIKW adaptuje najlepsze wzory organizacyjne i systemowe polskie i zagraniczne, szczególnie unijne. Współpracuje z organizacjami i poszczególnymi narodowymi instytutami zrzeszonymi w Europejskiej Konfederacji Instytutów Audytorów Wewnętrznych (ECIIA), np.: IIA-UK & Ireland, Czechy itp.

24. PIKW • I - MIĘDZYNARODOWY KONGRES KONTROLI i AUDYTU WEWNĘTRZNEGO, 2002, AE Kraków • II - KONTROLA I AUDYT WEWNĘTRZNY W PROCESIE INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ, 2003, AE Kraków • III - KONTROLA I AUDYT WEWNĘTRZNY W PROCESACH ZAPOBIEGANIA I WYKRYWANIA OSZUSTW W POLSCE PO WEJŚCIU DO UNII EUROPEJSKIEJ, 2004, AE Kraków • IV - MIĘDZYNARODOWY KONGRES AUDYTU, KONTROLI WEWNĘTRZNEJ I PROCEDUR WYKRYWANIA ORAZ ZAPOBIEGANIA OSZUSTWOM GOSPODARCZYM, 2005, AE Kraków

25. PIKW & ACFE • V - Międzynarodowy Kongres Audytu, Kontroli Wewnętrznej oraz Procedur Zwalczania Oszustw i Korupcji, Korupcja, oszustwa i nadużycia nie znają granic, 2006, KSW Kraków • VI - Międzynarodowy Kongres Audytu, Kontroli Wewnętrznej i Antykorupcji, Zarządzaj Ryzykiem, Zapobiegaj Oszustwom, Zwalczaj Korupcję, 2007, KSW Kraków • VII - Audyt i Kontrola Wewnętrzna a Zarządzanie Ryzykiem, Ład Korporacyjny i Compliance – Delivering the Future, 2008, KSW Kraków • VIII - Międzynarodowy Kongres Audytu, Kontroli Wewnętrznej i Antykorupcji, Przeciwdziałanie oszustwom i nadużyciom gospodarczym w dobie kryzysu gospodarczego, 2009, KSW Kraków

26. NAJWIĘKSI OSZUŚCI 1. George C. Parker (1870-1936) - sprzedaż sławnych miejsc w Nowym Jorku (Statua Wolności, Metropolitan Museum of Art). Ulubiony obiekt handlu to most Brooklyn Bridge - okazyjne ceny kilka razy w miesiącu, z dokumentem poświadczającym własność. Wyrok dożywocia w 1928 roku. 2. Gregor MacGregor (1786-1845). Szkot wymyślił bogaty w cenne metale kraj Poyais w Ameryce Centralnej. Jako jego przedstawiciel sprzedaje Brytyjczykom ziemię. Uzyskuje rządowy kredyt w banku 200 tys. funtów. Ucieka do Francji.

27. NAJWIĘKSI OSZUŚCI 3. Victor Lustig (1890-1947). Sprzedaż drukarki banknotów studolarowych za 30 tys. dolarów. Sprzedaż wieży Eiffla amatorowi taniego złomu. 4. Frank Abagnale (1946-) – Jako nastolatek wystawia fałszywe czeki na 2,5 mln dolarów. Wciela się w przedstawiciela różnych zawodów od pilota poprzez lekarza i prawnika. Obecnie pracuje jako ekspert do spraw fałszerstw. Film Spielberga „Złap mnie jeśli potrafisz” z Leonardo Di Caprio.

28. NAJWIĘKSI OSZUŚCI 5. Charles Ponzi (1882-1949). Twórca piramid finansowych (vide ZUS), które opierają się wabieniu kolejnych uczestników piramidy wypłacając rzekome zyski z pieniędzy nowych naiwniaków. Ponziemu udało się oszukać Mussoliniego i potem zbiec do Brazylii. 6. Philip Arnold (1829-1878). Wsadza w ziemię wcześniej zakupione diamenty. Następnie sprzedaje diamentonośne działki, np. Tiffany’iemu czy baronowi Rothschild’owi. Bez wyroku sądowego, aby nie ośmieszyć oszukanych, którzy woleli po cichu odzyskać swoje pieniądze.

29. NAJWIĘKSI OSZUŚCI 7. Howard Welsh (1953-). Za 31 mln dolarów oferowali bogobojnym chrześcijanom "pewną inwestycję wolną od podatku". Pojmany przez FBI w 2004 roku. 8. Gerd Heidemann (1932-). W 1983 roku dziennikarz niemieckiego „Sterna” za 6 mln dolarów sprzedaje swojemu pracodawcy prawa autorskie do rzekomych pamiętników Hitlera. Faktycznie napisał je znajomy Konrad Kujau. Wielu historyków uwierzyło w autentyczność tekstu. Skazany na 3 lata więzienia.

30. NAJWIĘKSI OSZUŚCI 9. Shaun Greenhalgh (1961-). Z sukcesami tworzy falsyfikaty obrazów Gauguina, czy statuetek ze starożytnego Egiptu, które sprzedaje British Museum. W 2007 roku skazany wraz z rodzicami, którzy udawali właścicieli dzieł, przyciśniętych do muru potrzebą zdobycia szybkiej gotówki. 10. Bernard Madoff (1938-). Na liście ofiar jego funduszu są najbardziej znani Amerykanie, renomowane banki inwestycyjne.

31. OSZUSTWA UBEZPIECZENIOWE - I • Lisa Walker, dziewczyna z Manhattanu zatrudniona w banku inwestycyjnym, podała się za wymyśloną przez siebie Antoinette Millard - saudyjską księżniczką, która przeszła na judaizm. Próbowała przekonać swoją firmę ubezpieczeniową, że ukradziono jej biżuterię wartą 262 tys. USD. • W 2000 r. John Darwin zaginął podczas spływu kajakowego. Policja uznała go za zmarłego, jego żona odebrała polisę na życie. Pięć lat później na policję w Londynie zgłosił się pewien człowiek. Twierdził, że cierpiał na amnezję i został uznany za zaginionego. Był to J.Darwin, który po upływie kilku lat ukrywania się w Panamie nie mógł opanować tęsknoty za Anglią. J. Darwin wraz z żoną upozorował własną śmierć, by żona mogła podjąć ubezpieczenie na życie. Oszustwo wyszło na jaw dzięki fotografii małżeństwa zrobionego w Panamie po zniknięciu Darwina.

32. OSZUSTWA UBEZPIECZENIOWE - II • Ronald Evano z Bostonu zjadł szkło, żeby przekonać swoją firmę ubezpieczeniową do wypłacenia odszkodowania. Twierdził, że szkło było w potrawach i napojach, które spożywał. Firma ubezpieczeniowa nie dała się nabrać i Evano dostał 62 miesiące więzienia. • Do sieci restauracji Cracker Barrel trafiła skarga od klientki Carli Patterson, która znalazła w zupie zdechłą mysz i oskarżyła restaurację o złamanie przepisów higieny. Zażądała 500 tys. USD odszkodowania. Okazało się, że mysz nie miała w płucach zupy i nie była ugotowana, Patterson wycofała się z żądań i trafiła na rok do więzienia.

33. OSZUSTWA UBEZPIECZENIOWE - III • John Stonehouse, polityk z Partii Pracy, upozorował samobójstwo i uciekł do Australii, by rozpocząć nowe życie z kochanką. Samobójstwo było dramatyczne, nie zostało nic oprócz ubrań na plaży, żeby wyglądało na utonięcie. Stonehouse został potem aresztowany i skazany za oszustwo ubezpieczeniowe • Curtis Donald Keene, farmer ze stanu Georgia zakopał swój kombajn do zbioru bawełny, ważący 8 ton, po to, żeby wyłudzić odszkodowanie. • Charles Gavett po atakach na World Trade Centerzgłosił, że jego żona była jedną z ofiar 11 września 2001 r. Tak naprawdę była cała i zdrowa. Polisa opiewała na 200 tys. $, sąsiedzi donieśli, że widzieli kobietę na mieście.

34. Polityczna poprawność, 1993, Univ. of Wisconsin

35. National Geographic – format piramid

36. Kent State – usunięte ogrodzenie

37. Józef Stalin i Nikołaj Jeżow

38. Abraham Lincoln (głowa) + J. Calhoun (ciało)

39. Trocki, Kamieniew, Kalatow (7.11.1919)

40. Katie Couric - CBS

41. Kerry (1971) i Jane Fonda (1972)

42. George Bush

43. Wieloryb i helikopter (2001)

44. To samo zdjęcie O.J. Simpsona (1994)

45. Nowy Jork 11.09.2001

46. Nowy Jork 11.09.2001 • Pogoda na zdjęciu jest inna, niż ta 11 września 2001 • Człowiek ze zdjęcia stoi na południowej wieży, choć pierwszy samolot uderzył w północną • Podczas ataku na WTC taras widokowy był zamknięty • Samoloty leciały z tak wielką prędkością, że prawie niemożliwe było zrobienie zdjęcia, na którym było by tak dokładnie widać każdy detal samolotu • W WTC uderzył Boeing 757, a na zdjęciu widać Boeinga 767

47. OSZUSTWA WYBORCZE "Those who cast the votes decide nothing.Those who count the votes decide everything.„ Nieważne kto głosuje, ważne kto liczy głosy

48. SFAŁSZOWANE WYBORY 19.I.1947 • Pierwsze powojenne wybory do Sejmu Ustawodawczego • Do wyborów tych stanęły partie jednoznacznie popierające nową władzę (tzw. Blok Demokratyczny: PPR, PPS, SD, SL) oraz partie satelickie bloku: Stronnictwo Pracy i Polskie Stronnictwo Ludowe "Nowe Wyzwolenie", naprzeciwko których stanęło opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe, jako jedyna platforma opozycji w ograniczonym stopniu tolerowana przez władze komunistyczne.

49. SFAŁSZOWANE WYBORY 19.I.1947 • Ostateczne wyniki wyborów zostały sfałszowane przez ówczesne władze Polski. • 4 XII 1946 Bolesław Bierut poprosił o pomoc radzieckich funkcjonariuszy, którzy wcześniej sfałszowali wyniki referendum ludowego. 10 I.1947 do Warszawy przybyła ekipa płk Arona Pałkina naczelnika wydziału D Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, specjalizująca się w fałszowaniu i preparowaniu dokumentów pisanych.

50. SFAŁSZOWANE WYBORY 19.I.1947 • Państwowa Komisja Bezpieczeństwa przeprowadziła skoordynowaną akcję LWP, KBW, MO, UB i ORMO przeciwko działaczom i politykom PSL. • Aresztowano ok. 60-80 tysięcy lokalnych działaczy i sympatyków PSL. Wielu zatrzymanym nie przedstawiono żadnych oficjalnych zarzutów lub nakazu aresztowania. • Tajne bojówki PPR i UB terroryzowały wsie, dokonując skrytobójczych mordów na ok. 200 członkach PSL.