1 / 39

Evropsk i socijalni model

Evropsk i socijalni model. P lan nastave. Način rada. Predavanja i vje ž be : Petak od 16.15 do 19.00 sati Provjera znanja: 2 0 % prisustvo nastavi 20 % test 10 % prezentacija, esej ili prikaz 50 % završni ispit. Literatura:.

cyma
Download Presentation

Evropsk i socijalni model

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Evropski socijalni model Plannastave

  2. Način rada • Predavanjai vježbe: • Petak od 16.15 do 19.00 sati • Provjera znanja: • 20 % prisustvo nastavi • 20 % test • 10 % prezentacija, esej ili prikaz • 50 % završni ispit

  3. Literatura: • Đurić, Dragan: Evropski socijalni model, UPNS, FPN, Čigoja, Beograd, 2013 • Dodatna literatura: • Vukovic, Drenka; Čekerevac, Ana (priredile): Socijalna politika u procesu evropskih integracija, Fakultet političkih nauka, Beograd, 2006 • Zriniščak, Siniša (uredio): Socijalna država u 21. stoljeću – privid ili stvarnost?Pravni fakultet, Zagreb, 2006 • Schmögnerová, Brigita: TheEuropeanSocialModel: ReconstructionorDestruction?FriedrichEbertStiftung, Bonn, 2005 • U toku semestra će biti dopunjavana sa aktuelnim tekstovima

  4. Dokumenti: • Evropska socijalna povelja • Povelja o osnovnim pravima u Evropskoj uniji, Nica, 2000 • Strategija “Evropa 2020” • Lisabonski ugovor… • U toku semestra će dodatna literatura i dokumenti biti postavljeni na internet stranicu fakulteta

  5. Socijalni aspekti procesa integracija • Sve važniji segment procesa evropskih integracija. • Svijest da socijalna pravda i socijalna ravnoteža daju pozitivan doprinos ekonomskom razvoju, odnosno da ekonomski razvoj mora pozitivno da se odrazi na socijalnu koheziju. • Postepeno ugrađivan u proces integracija • Ekonomija, pravo, politika… • Uloga države u ispravljanju tržišnih grešaka

  6. Evropski socijalni model • Model? Evropski? Socijalni? • „Vizija društva“ koja podrazumijeva „punu zaposlenost, kvalitetna radna mjesta, jednake mogućnosti i socijalnu zaštitu za sve“. • Kontrast u odnosu na američki model regulisanja odnosa na tržištu rada i ukupno u oblasti socijalne politike. • Termin usmjeren ka građenju zajedničkog identiteta u Evropskoj uniji naspram ostatku svijeta. • Cjelina zajedničkih vrijednosti i principa u oblasti socijalne politike koji se kontinuirano dograđuju na nivou EU od samog nastanka prvih evropskih zajednica, ali se posebno značajno razvija od Mastrihta

  7. Međunarodni i evropski standardi • 1919 – MOR • 1961 – Evropska socijalna povelja • 1966 - Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima • 1989 – Povelja Zajednice o osnovnim socijalnim pravima radnika • 1996 - Inovirana Evropska socijalna povelja • 2000 – Povelja o osnovnim pravima u EU

  8. Socijalno-politički instrumenti • Sistemisocijalnesigurnosti(pokrivaju bolest, starost, radnu nesposobnost, nezaposlenost ili siromaštvo uopšte) • Individualnaikolektivnapravazaposlenih(zaštita zaposlenih od uslova rada koji ugrožavaju ljudsko dostojanstvo) • Sve više: kontinuiranoobrazovanje, obukeiprekvalifikacije, aktivno učešće organizacija civilnog društva

  9. Modeli socijalnih država 1 • Socijalno-liberalnimodel • Preovladavauanglosaksonskimzemljama, • Lična odgovornostzasopstvenusudbinu • Prezirpremazavisnostioddruštva • Društvenemjeresocijalnogkarakteragušeindividualneslobode, kočeekonomskumotivaciju, privatnu inicijativu i razvoj tržišnih odnosa. • Velikesocijalnenejednakostiivisokoučešće siromašnih među stanovništvom. • Filantropija kao kompenzacija • Gospa Esping-Endersen

  10. Modeli socijalnih država 2 • Socijalno-demokratskimodel • Preovladavauskandinavskimzemljama • Ideje jednakosti isolidarnosti • Socijalna politika je sredstvo podsticanja i usmjeravanja promjena u društvu • Država je posrednik između rada i kapitala i integrativni faktor društva • Nema podvojenosti izmeđudržaveidruštva • Jako skup model - održivjesamouzvisokuproduktivnost • Opšta socijalna sigurnostslabimotivacijuzarad, smanjuje individualneinicijative • Pasivizacija itrajna zavisnostkorisnika...

  11. Modeli socijalnih država 3 • Korporativni / neokonzervativnimodel • Zasnovan na Bizmarkovom modelu socijalnih doprinosa i preovladavauSrednjojEvropi • Državno-korporativističkimodel, Rajnski, kontitentalni, srednjevropski... • Sporazumijevanjeosocijalnojpoliticiizmeđusindikataiposlodavačkih asocijacija sa vladom • Uspostavlja mehanizme koordinacije ekonomskog i socijalnog razvoja • Socijalna tržišna privreda

  12. Modeli socijalnih država 4 • Mediteranski model: • Španija, Portugalija, Grčka i Italija • Nerazvijeni konzervativni sistemimi • Značajna uloga crkve • Niže učešće žena na tržištu rada • Jak uticaj sindikata • Rigidnije radno zakonodavstvo • Penzioni sistemi darežljiviji

  13. Sapirova tipologija

  14. Razvoj socijalnog acquis-a • 1958-1972 – rana neoliberalna faza • 1972-1980 – period socijalne akcije • 1980-1986 – period stagnacije • 1986-1993 – period zaokruživanja unutrašnjeg tržišta • 1993-2000 – pravna integracija u EU • 2000–danas – reformisanje u skladu sa razvojnim strategijama

  15. Evropski socijalni model • »Demokratija i individulna prava, slobodno kolektivno pregovaranje, tržišna ekonomija, jednake mogućnosti za sve, država blagostanja i solidarnost«. (European Commission: White Papare on Social Policy, COM (94) 333) • Ugovor o o funkcionisanju EU • Naslov IV – Sloboda kretanja radnika, usluga i kapitala, Glava 1 – Radnici • Članovi 45 - 48 • Naslov IX – Zapošljavanje • Članovi 145 - 150 • Naslov X – Socijalna politika • Članovi 151 – 161 • Naslov XI – Evropski socijalni fond • Članovi 162 - 164 • Povelja o osnovnim pravima EU(Nica 2000) • Lisabonska strategija • EU 2020

  16. Kriza i novi modeli blagostanja • Zlatna era države blagostanja – kraj 70-ih godina • Pluralizam blagostanja • Uloga civilnog društva • Partnerski projekti vladinog i nevladinog sektora • Welfare state - Welfare society • Društvo blagostanja • Počiva na aktivnim građanima i građanskim asocijacijama koje država aktivira i finansijski podržava • Participacija, decentralizacija • Kapitalizamblagostanja - socijalnadimenzijakapitalizma • Ljudskikapital je najznačajnijiresurs za dinamičnu, konkurentnu inaznanjuzasnovanu ekonomiju. • Treći put - doživotnoučenje - Gidens

  17. Izazovi pred ESM • Uticaj globalizacije i jačanja konkurentnosti, • Tehnološki i informacioni razvoj - razvoj ekonomije zasnovane na znanju, • Demografske promjene u evropskim društvima, • Veliki troškovi evropskog socijalnog modela, • Sporiji ekonomski rast, visoka nezaposlenost... • Pristupanje siromašnijih država • ESM kao uzrok ekonomskog zaostajanja EU na globalnom nivou?

  18. Nove države članice • Socijalni aspekti tranizicije • Trojanski konj • Uloga socijalnih partnera • Ideološka osnova protivnika proširenja • Tržište rada • Socijalni damping

  19. Oblasti socijalnih prava u EU • Sloboda kretanja radnika • Koordinacija sistema socijalne sigurnosti • Uslovi rada, prava po osnovu rada • Jednakost • Zaštita na radu (zdravlje i sigurnost) • Socijalni dijalog

  20. Ekonomska i socijalna kohezija • Član 158 Ugovora o EZ – smanjivanje razlika između nivoa razvijenosti raznih regiona. • Član 136 Ugovora o EU - Evropski socijalni fond. • Evropski put povezivanja ekonomskog i socijalnog razvoja. • Postepeno priširenje interesa i nadležnosti EU sa makroekonomske politike i zapošljavanja na oblast socijalne politike. • Evropski fond za regionalni razvoj, Evropski poljoprivredni fondovi, Kohezioni fond. • Socijalna agenda 2005 – 2010, Lisabonska strategija, EU 2020, Programi Unije...

  21. Socijalni acquis communautaire • 2. poglavlje - tiče se slobodnog kretanja ljudi (36+11); • 19. poglavlje - tiče se socijalne politike i zapošljavanja (187+200); • 22. poglavlje – Evropski socijalni fond; • 23. poglavlje – u vezi ljudskih prava; • 28. poglavlje - odnosi se na zaštitu potrošača i zdravlje.

  22. Socijalni acquis • 2 05.10 Freedom of movement for workers • 2 05.20.40 Social security • 2 05.20.40.10 Principles of social security • 2 05.20.40.20 Application to migrant workers • 19 05. Freedom of movement for workers and social policy • 19 05.20 Social policy • 19 05.20.05 General social provisions • 19 05.20.20 Working conditions • 19 05.20.20.10 Safety at work • 19 05.20.20.20 Wages, income and working hours • 19 05.20.20.30 Industrial relations • 19 05.20.30 Employment and unemployment • 19 05.20.30.10 Programmes and statistics • 19 05.20.30.20 Protection of workers • 19 05.20.30.30 Employment incentives • 19 05.20.50 Approximation of certain social provisions • 22 05.20.10 European Social Fund (ESF) • 22 05.20.10.10 Organisation and reform of the ESF • 22 05.20.10.20 Administrative and financial procedures of the ESF • 22 05.20.10.30 Operations of the ESF • 22 14. Regional policy and coordination of structural instruments • 22 14.50 Coordination of structural instruments • 22 14.60 Economic and social cohesion fund

  23. Socijalni acquis • “Meko” i “tvrdo” pravo EU • Pravni akti u prvom stubu EU • Modeli harmonizacije i aproksimacije zakonodavstva • Otvoreni metod koordinacije • Izmjene koje je donio Lisabonski ugovor...

  24. Radno pravo i uslovi rada • Direktiva 91/533 o obavezi poslodavca da obavijesti radnika o uslovima ugovora o radu, • Direktiva 80/987 o zaštiti prava zaposlenih u slučaju insolventnosti poslodavca (dopunjena Direktivom 2002/74), • Direktiva 98/59 o kolektivnom otpuštanju, • Direktiva 93/104 o radnom vremenu (dopunjena Direktivom 2000/34, a obje konsolidovane direktivom 2003/88), • Direktiva 94/33 o radu mladih...

  25. Participacija zaposlenih • Direktiva 94/45 (inovirana je Direktivom 97/74) o Evropskim savjetima zaposlenih • Direktiva 2002/14 o minimalnim nacionalnim standardima za prava zaposlenih na informacije i konsultacije

  26. Jednake mogućnosti • Ugovor o osnivanju EZ - članovi 12, 39, 137 i 141 • Direktive 79/7, 86/378, 86/97, 86/613 - jednaki pristup u socijalnoj sigurnosti • Direktiva 75/117 – jednake zarade • Direktiva 76/297 – pristup zapošljavanju • Direktiva 2000/43 – rasna diskriminacija • Direktiva 2000/78 – jednakost pri zapošljavanju

  27. Sloboda kretanja i zapošljavanja • Član 128 Ugovora o EZ • Osnovna regulativa: 1408/71 • Luksemburški proces 1997... • Smjernice za zapošljavanje, • Nacionalni akcioni planovi, • Zajednički izvještaji o zapošljavanju • Preporuke • Otvoreni metod koordinacije

  28. Koordinacija sistema socijalne sigurnosti • Član 42 Ugovora o EZ • Regulativa 1408/71, kasnije dopunjavana • jednaki tretmandržavljanima članica EU u pogledu sticanja i ostvarivanja prava iz socijalne sigurnosti, • zabrana istovremene primjene sistema socijalne sigurnosti za isti period osiguranja u više država, • pravo na zadržavanje stečenih prava iz sistema socijalne sigurnosti i • priznavanje proteklog vremena osiguranja iz jedne u drugoj državi članici.

  29. Koordinacija sistema socijalne sigurnosti • naknade za slučaj bolesti i materinstva, • invalidske penzije, • starosne penzije, • porodične penzije, • naknade za slučaj nezgode na radu i profesionalnih bolesti, • naknade za slučaj nezaposlenosti, • naknade za slučaj smrti i • porodični dodaci.

  30. Socijalni dijalog i EU • Zasniva se na članovima 138 i 139 Ugovora o osnivanju Evropske unije. • Socijalni dijalog u EU jedinstven u svijetu. • Komisija obavezno i formalno konsultuje socijalne partnere po pitanju svake evropske socijalne inicijative. Socijalni partneri mogu da samostalno pregovoraju i da zahtevaju da njihovi dogovori dobiju formu zakonodavnih tekstova. • Demokratski potencijal socijalnog dijaloga - kroz njegov razvoj seli se dio društvene moći vlade u institucionalizavano civilno društvo.

  31. Socijalni partneri na nivou EU • ETUC- Evropska konfederacija sindikata, osnovana 1973. godine, okuplja 82 nacionalne sindikalne konfederacije iz 36 zemlje i 12 Evropskih industrijskih federacija, sa ukupno oko 60 miliona članova. • Businesseurope: UNICE - Union of Industrialists and Employers Confederation of Europe – Unija industrijalaca i poslodavaca u privatnom sektoru sa mnogo nezavisnih granskihposlodavačkih udruženja; CEEP - European Center for public enterpise of general economic interest (okuplja javni sektor); UEAPME - European Association of Craft, Small and Medium-sized Enterprise (okuplja mala i srednja preduzeća) • Ekonomsko socijalni savjeti u državama članicama EU

  32. Aktuelni trendovi • Evropskisavjeti zaposlenih... • Najmanje 1000 zaposlenih, • Najmanje dvije ekspoziture u državama EU, • Unjima zaposleno najmanje po 150 radnika. • 1.200 evropskih savjeta zaposlenih, • 36 hiljada evropskih radnika... • Nacionalni socijalni paktovi... • zaštita od nezaposlenosti, • modernizacija poreske politike, • reforme socijalnog osiguranja, • redefinisanja i modernizovanje socijalne države • Socijalna koncertacija

  33. Lisabonska strategija 2000-2010 • „EU će postati najkonkurentnija i najdinamičnija ekonomija na svijetu, zasnovano na znanju, sposobna da ostvari održivi ekonomski rast s više kvalitetnih radnih mjesta i većom socijalnom kohezijom” • Modernizacija evropskog socijalnog modela, investiranje u ljude i borbu protiv socijalne isključenosti • Prioriteti: • Jačanje unutrašnjeg tržišta; • Istraživanje i razvoj, obrazovanje, inovacije i preduzetništvo; • Zaposlenost i socijalna kohezija; • Zaštita okoline i održivi razvoj. • Istorijska, a ne samo ekonomska, konkurentnost Evropske unije u globalnim tokovima suštinski zavisi od toga kakav će biti njen socijalni lik. • Pokušaj integracije socijalne i ekonomske politike • Revizija 2005. godine • Nova strategija – Evropa 2020

  34. Evropa 2020: prioriteti • Brzi rast: razvoj privrede koja se zasniva na znanju i inovaciji;  • Održivi rast: promovisanje privrede sa efikasnom upotrebom izvora, koja će biti konkurentnija i više orijentisana ka životnoj sredini; • Inkluzivni rast: podsticanje ekonomije sa visokom stopom zaposlenosti koja obezbjedjuje socijalnu i teritorijalnu koheziju.

  35. Evropa 2020: ciljevi • 75 % stanovništva, starosti izmedju 20-64 godina treba da bude zaposleno; • 3% evropskog BDP-a da se ulaže u istraživanje i razvoj;  • Ispuniti tzv. "20/20/20" klimatsko-energetske ciljeve (uključujući i povećanje na 30% smanjenja emisije gasova u idealnim uslovima); • Udio osoba koja rano napuštaju školovanje treba smanjiti ispod 10% i najmanje 40% mladjih generacija treba imati treći stepen obrazovanja;  • Smanjiti broj stanovnika na ivici siromaštva za još 20 miliona. • Sedam ključnih inicijativa

  36. Poređenje BDP, per capita, pps

  37. Crna Gora pred izazovima ESM • Tok procesa evropskih integracija u CG • Ključna postignuća i izazovi - NPI • Ekonomsko - socijalni model? • Siromaštvo – PRSP; Inkluzija - HDR • Zaposlenost – zapošljivost • Fleksibilnost – fleksigurnost • Zaštita i/ili razvoj • Priprema prvog JIM • Socijalni savjet • Fasadna demokratija • Institucije osnivane sa ciljem da doprinesu socijademokratizovanju novih odnosa između svijeta rada i svijeta kapitala zapravo doprinose neoliberalnim rješenjima.

  38. Linkovi • Korisne informacije: • http://ec.europa.eu/eures • (evropski portal posvećen mobilnosti radnika) • http://ec.europa.eu/youreurope • (sloboda kretanja u EU) • http://ec.europa.eu/employment_social/social_security_schemes/index_en.htm • Koordinacija sistema socijalne sigurnosti) • http://ec.europa.eu/enlargement/index.htm • (opšte infomracije o proširenju EU) • http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm • (pravni akti EU)

  39. Komunikacija • dragan.djuric@undp.org • Tel: 020 243 172

More Related