370 likes | 601 Views
YBÜ’DE SEPSİS DIŞI AKI NEDENLERİ. Doç Dr Serhan Tuğlular Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD. Prerenal ABY. Eff Dolaşım hacminde mutlak azalma Kanama Volüm Eksikliği Kan Hacminde görece ↓ KKY Dekompanse KC Sirozu. Renal arter Trombozu ya da stenozu Hemodinamik Tip NSAID
E N D
YBÜ’DE SEPSİS DIŞI AKI NEDENLERİ Doç Dr Serhan Tuğlular Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD
Prerenal ABY • Eff Dolaşım hacminde mutlak azalma • Kanama • Volüm Eksikliği • Kan Hacminde görece ↓ • KKY • Dekompanse KC Sirozu • Renal arter Trombozu ya da stenozu • Hemodinamik Tip • NSAID • ACEI/ARB: RAS ya da KKY’de
Prerenal ABY • Eff Dolaşım hacminde mutlak azalma • Kanama • Volüm Eksikliği • Kan Hacminde görece ↓ • KKY • Dekompanse KC Sirozu • Renal arter Trombozu ya da stenozu • Hemodinamik Tip • NSAID • ACEI/ARB: RAS ya da KKY’de
IntrensekRenal ABY Akut Interstisyel nefrit • Vasküler • Vaskülit • Malign HT • Akut GN • Postinfeksiyöz GN • Anti GBM GN Akut tubuler nekroz İskemik Nefrotoksik • Endojen • İntratubuler • Pigmentler • Proteinler • Kristaller • Ekzojen • Antibiyotikler • Radyokontrast • Cis-platin
IntrensekRenal ABY Akut Interstisyel nefrit • Vasküler • Vaskülit • Malign HT • Akut GN • Postinfeksiyöz GN • Anti GBM GN Akut tubuler nekroz İskemik/Hemodinamik Nefrotoksik Hipoperfüzyon Hepatorenal S İntrabd. Komprt.S • Endojen • İntratubuler • Pigmentler • Proteinler • Kristaller • Ekzojen • Antibiyotikler • Radyokontrast • Cis-platin
(%17) (%72) N=253 Kidney Int 1998;53: S16-S24
GFR Düşmeden BUN ve Kreatinin Yükselme Nedenleri • Üre sentezinde • GİS kanama • Kortikosteroidler • Tetrasiklin • Protein alımında artış • Amino asit uygulanması • Katabolizmada artış ve ateşli hastalık • Kreatinin yapımında • Rabdomiyoliz • Tubuler Kr sekresyonunda • Cimetidine • Trimethoprim
RADYOKONTRAST NEFROPATİSİ (1) • Kontrasttan 24-48 saat sonra Kr ↑ • Kr 3-5. günde zirve yapar • 7-10. günde bazale geri döner • Çoğunlukla nonoligurik • İdrar analizi: granüler silendirler, tubuler epitel hücreleri, minimal proteinüri • FE Na ↓
RKN: PATOGENEZ Doğrudan hücresel toksisite Renal Medülleriskemi Kontrastın tipi Eşlik eden hipoksi Risk faktörleri
RKN: RİSK FAKTÖRLERİ • Önceden varolan BY • DiyabetesMellitus • Effektifarteriyel volümde↓ • KKY • Dehidratasyon • Nefrotik sendrom • Siroz • >2ml/kg kontrast dozu • Yaş>60 • Eş zamanlı nefrotoksik ilaç: • NSAID • ACEI/ARB
ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER RKN Gerekliliğinin sorgulanması Öncesinde Kr. Kontolü Non-Nefrotoksik ajan tercihi Kontrast dozu YETERLİ HİDRASYON : %0.45 SF → 1ml/kg/saat 1-2 saat öncesinden 24 saat sonrasına kadar
ALINABİLECEK ÖNLEMLER RKN: • Oral theophylline (5mg/kg) • 1 saat öncesinden-48 saat > • N-acetylcystein (600mg; 2x1) • 1 gün öncesinden-48 saat > • Ca Kanal blokerleri • İdrarın alkalinizasyonu
RKN- REMEDİAL (Renal Insufficiency Following Contrast Media Administration Trial) AKI iv SF 1mL/kg/saat <12 saat> NAC 1200mg 2x1 %9.9 iv NaH2CO3+%5 Dx 3mL/kg/saat <1 saat 1mL/kg/saat 6 saat NAC 1200mg 2x1 %1.9 Ascorbic asit 3giv –önce 2giv-sonra x2 iv SF 1mL/kg/saat <12 saat> %10.3
RKN: EPİDEMİYOLOJİK BİLGİLER • Hastanede yatan hastalarda 3.sık ABY nedeni • Olguların %7’si geçici diyaliz ya da SDBY • Hastanede yatış süresini ve maliyeti ↑ • Ölüm riskini ↑
Contrast- Induced Nephropathy (CIN) ConsensusWorking Panel: ExecutiveSummary. Rev Cardiovasc Med 7:177-197, 2006
İLACA İKİNCİL ABY • Akut Tubuler Hasar • Aminoglikozidler • Bazı sefalosporinler • Amfoterisin B • Otoregülasyon bozukluğu • ACE inhibitörleri • AII reseptör blokerleri • NSAID • Radyokontrast ajanlar Akut Interstisyel nefrit Tüm ilaçlar
İlaç Dozunun Ayarlanması • İdrar çıkışı <400ml/gün ise, serum kreatinin • değeri ne olursa olsun, klirens <10ml/dk • >60 yaşta klirens 10-50ml/dk • OLARAK KABUL EDİLMELİDİR • YÜKLEME DOZU DEĞİŞMEZ • İDAME DOZU: • DOZ AZALTILABİLİR • DOZ ARASI UZATILABİLİR
HEPATORENAL SENDROMTANI KRİTERLERİ MAJÖR KRİTERLER 1-Scr >1.5 mg/dl ve/veya GFR <40 ml/dk 2-Şok, Bakteriyel infeksiyon, sıvı kaybı ve nefrotoksik ilaç kullanımı olmaması 3-1,5 L sıvı verilmesine / diüretiklerin Kesilmesine rağmen Scr’nin düşmemesi • EK KRİTERLER • İdrar volümü <500ml/gün • İdrar Na <10 mEq/L • İdrar osm>plasma osm • Hematüri <50/HPF • Serum Na • <130mEq/L
HRS’A YAKLAŞIM • Oluşumunu tetikleyen faktörlerden kaçınmak /varsa tedavisi • Renal doz dopamin • Terlipressin + albumin • Ornipressin + albumin • TIPS • Tx planlanıyorsa DESTEK
INTRA-ABDOMİNAL HYPERTENSION& COMPARTMENT SYNDROME • IAHT: Batın içi basınçta artış • ACS: IAHT’a ikincil organ disfonksiyonu Mortalite ↑ Morbiditeyi ↑
IAH ve ACS ve BÖBREK RenalKortexte kan akımı↓ • Renal kan akımı ve fonksiyon↓ • IAP >15 mmHg Oliguri • IAP > 30 mmHg Anuri • Renal arteryel kan akımı ↓ • Renal ven basıncı ve RVR↑ Glomeruler ve tubuler fonksiyon ↓ • BUN ve Kreatinin ↑ • Ozmolerklirens ↓ • FeNa ↑ • İdrarda Na ve Cl ↓; K ↑ • PRA ve aldosterone ↑ • ADH↑
World Society of the Abdominal CompartmentSyndrome 2004 Consensus Conference (WSACS) (www.wsacs.org) • IAP: Batın içi basınç • APB: Abdominal perfüzyon basıncı APB= MAP - IAP Viseral perfüzyon Resusitason hedefi • Arteryel pH • Baz defisiti • Arteryel laktat • Saatlik idrar çıkışı APB Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine 2009
IAP için Normal ve Patolojik Değerler • Normal IAP :Sub-atmosferik- 0 mmHg • Tipik YBÜ hastası : 5-7 mmHg • Yeni Batın cerrahisi geçirmiş • Sepsis • Organ yetmezliği • Dehidratasyon • >25 mmhg – mortalite ↑ • IAHT: >12mmHg (persistan) • ACS: > 20 mmHg 10-20 mmhg Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine 2009
ACS Belirti ve Bulguları • Abdominaldistention • Elevated IAP • Oliguria refractory to volume administration • Refractorymetabolicacidosis • Elevated PIP • Hypercarbia • Hypoxemia refractory to increasing FiO2 and PEEP • Elevated ICP Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine 2009
Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine 2009
IAB ÖLÇÜM YÖNTEMİ Current Opinion in Critical Care 2005, 11:156—171
‘Kronik’ zeminde ‘Akut’ Olgusu • KBY zemininde araya giren ek bir sorun nedeniyle renal işlevde Akutkötüleşme • Hipovolemi • Nefrotoksik ilaç kullanımı • Infeksiyon • Obstrüksiyon • Kalp yetersizliği • Akselere hipertansiyon
SONUÇ • ABY gelişmemesi için önlemlerin alınması önemli • Özellikle riskli hasta gruplarının belirlenmesi önemli • IAHT ve ACS AKI gelişmesinin belirteçleri arasında giderek önem kazanıyor
Böbrek yetersizliğinin İlaç kullanımına etkisi • Oral alımda biyoyararlanım düşer • i.v. yol tercih edilmeli • Proteine bağlanma oranı azalır • İlaç toksisite riski artar • Dağılım hacmi etkilenir • Metabolizması etkilenir • Atılımı etkilenir Böbrek yetersizliğinde ilaç kullanım rehberlerinden yararlanılmalıdır